УладзГмГр МГкалаевГч ШыцГк. У час не вярнулГся
---------------------------------------------------------------------
У.ШыцГк. "У час не вярнулГся", "Мастацкая лГтаратура", МГнск, 1975
OCR & SpellCheck: Zmiy (zmiy@inbox.ru), 20 лГпеня 2003 года
---------------------------------------------------------------------
Пройдзе час, з зямных касмадромаЂ возьмуць старт вялГзныя зоркалИты Г
накГруюцца да далИкГх галактык.
Магчыма, гэта адбудзецца Ђжо Ђ наступным стагоддзГ, магчыма, значна
пазней. Але наша мара не хоча чакаць, мы Ђжо цяпер хочам ведаць, што
напаткае бясстрашных астралИтчыкаЂ у бясконцай прасторы. Аб Гх прыгодах,
лИсе Г знаходках расказваецца Ђ гэтым зборнГку фантастычных апавяданняЂ.
Ад праважатага Балачан адмовГЂся. У прысутнасцГ незнаИмых людзей Ин
заЂсИды адчуваЂ сябе нГякавата. ПрагназГсты гарантавалГ на блГжэйшы час
яснае надвор'е без пылавых бур Г метэарытных дажджоЂ. В быЂ самы раз, каб
паехаць аднаму. АдзГн Ин будзе адчуваць сябе вальней Г зможа адразу Г больш
поЂна ЂвайсцГ Ђ гэты пакуль што невядомы Г таму прываблГвы свет чужой
планеты. Яму вельмГ хацелася гэтага, бо Ин упершыню пакГнуЂ Зямлю, не
пабываЂшы за свае дваццаць два гады нават на суседнГм Месяцы. УсИ неяк не
выпадала, не было патрэбы.
Зрэшты Г тут, на Марсе, Ин апынуЂся зусГм неспадзявана. СИлета канчае
унГверсГтэт, спецыялГзаваЂся на ранняй касмГчнай гГсторыГ. КалГ ж надышла
пара брацца за дыпломную работу, Касай, яго кГраЂнГк, нечакана прапанаваЂ
яму змянГць тэму, узяць больш познГ час - першыя палИты да зорак. Тэма Ђ
гГсторыГ была зусГм не распрацаваная. В не дзГЂна. Эпоха палИтаЂ да зорак
пачалася якГх-небудзь паЂтара стагоддзя назад.
Уласна кажучы, гэта была не тая гГсторыя, якая вабГла Балачана. Яна
амаль не мела здабыткаЂ. Бо нават першыя зоркалИты не вярнулГся яшчэ са
сваГх падарожжаЂ, час Г адлегласць якГх вымяралГся светлавымГ гадамГ. ТолькГ
асобныя Г часта няпэЂныя звесткГ аб тых зоркалИтах дайшлГ пакуль да ЗямлГ.
Але Балачан паважаЂ свайго выкладчыка, якГ вучыЂ яго з самага першага курса.
В каб не засмучаць добрага настаЂнГка, згадзГЂся памяняць тэму.
ВГдаць, кГраЂнГк зразумеЂ, што Ђ гэтай згодзе не хапае душы,
зацГкаЂленасцГ, якая адна прымушае чалавека жыць любГмай справай. Бо,
прагледзеЂшы план работы, Ин задуменна сказаЂ:
- Я думаЂ, што Ђ дзяцГнстве Ђсе мараць пра зоркГ.
Балачан здзГвГЂся. Гэты вывад наЂрад цГ выцякаЂ з аналГзу плана
дыпломнай работы, складзенага згодна з навуковымГ патрабаваннямГ. Але разам
з тым кГраЂнГк не памылГЂся. Балачан, калГ вучыЂся Ђ школе, сапраЂды нГколГ
не марыЂ стаць астралИтчыкам. Бадай, Ин быЂ выключэннем у сваГм класе.
Космас тады для школьнГкаЂ быЂ як паэзГя. Бо хто Ђ тым узросце не пГша
вершаЂ! Балачан не пГсаЂ, Г Касай гэта зразумеЂ. Што, аднак, прывяло яго да
гэтай думкГ?
Балачан ведаЂ, што выкладчык сам марыЂ пра далИкГ космас не толькГ Ђ
маленстве. Нават быЂ блГзкГ некалГ да таго, каб мара стала явай. ПерашкодзГЂ
недарэчны выпадак - Касай на трэнГроЂцы зламаЂ нагу. ЗоркалИт "Чырвоная
маланка", экГпаж якога складаЂся Ђ асноЂным з аднакашнГкаЂ Касая па
касмГчнай школе, стартаваЂ без яго. З тае пары мГнула больш за паЂвека.
Касай усе гэтыя гады выхоЂваЂ моладзь, вИЂ ва унГверсГтэце спецкурс па
ранняй касмГчнай гГсторыГ, Г нГхто не чуЂ ад яго нават слова пра палИты да
зорак. Дык чаму Ин раптам парушыЂ маЂчанне? Набалелае ж трэба аддаваць таму,
хто здолее яго прыняць.
Балачан не пераацэньваЂ сябе, не знаходзГЂ у сабе якасцей, якГя б
абяцалГ поспех у даследаваннях па новай тэме. Больш таго, Ин адчуваЂ, што
яна не захапГла яго. Ну што ж, Ин выканае работу, калГ таго хоча настаЂнГк.
А потым вернецца да пары Гагарына Г Армстронга. Але, разважаючы так, Ин не
мог пазбыцца неспакою. Јн не любГЂ няяснасцей.
В вось камандзГроЂка на Марс. Тут знаходзГцца самая магутная Ђ Сонечнай
сГстэме станцыя далИкай сувязГ Г пры Ий - Цэнтральны касмГчны архГЂ. У Гм
захоЂваюцца Ђсе матэрыялы аб асваеннГ Г заваяваннГ космасу. Пачынаючы з
першага штучнага спадарожнГка ЗямлГ Г аж да нерасшыфраваных сГгналаЂ, якГя
прыйшлГ Ђ Сонечную сГстэму - цГ ад зямных зоркалИтаЂ, скажоныя адлегласцю Г
перашкодамГ, цГ, хутчэй за ЂсИ, ад бясконца далИкГх галактык або пульсараЂ.
Балачан не верыЂ у сГгналы, якГя нГбыта прыйшлГ ад Гншых цывГлГзацый.
Нешта нГхто не сустрэЂ Гх да гэтага часу нават у далИкГм Сусвеце. УсИ, што
не паддаецца расшыфроЂцы, - парадзГла мИртвая прырода.
РазвГтаЂшыся з дыспетчарам у касмапорце, Балачан сеЂ у электрамабГль.
Јн не мог заблудзГцца. Да Цэнтральнага архГва вяла добрая шаша. ЗдалИк яна
была падобна на раку, што цякла мГж чырвоных пясчаных барханаЂ.
ЭлектрамабГль мог развГваць фантастычную хуткасць, але Балачан не
спяшаЂся. Јн уключыЂ аЂтаматычнае кГраванне, а сам, не адрываючыся, глядзеЂ,
як насоЂваецца на яго з блГзкага краявГду змрочная ад фГялетавага неба
бясконцая пустыня. Аднастайнасць пейзажу не расчаравала яго. Јн бачыЂ шмат
тэлеперадач пра Марс Г быЂ гатовы да любога вГдовГшча. Аднак цГ можа нежывое
адлюстраванне параЂнацца з самой прыродай! Нават праз сферычнае шкло кабГны
пустыня была непадобная на сваю кГнакопГю. Яна жыла, яна была побач, яе
можна было пакратаць, на Ий можна было пакГнуць свае сляды.
Балачан спынГЂ электрамабГль, выйшаЂ на шашу.
Сонца стаяла Ђ зенГце. Непрывычна маленькае, ярка-залатое, яно не
пякло, як на ЗямлГ Ђ пустынях, а неяк сумна Г пяшчотна грэла твар, ледзь
прабГваючыся праз шкло гермашлема. В святла давала мала. Нават у ясны
марсГянскГ поЂдзень на небе былГ вГдаць зоркГ Г сузор'Г.
Балачан пераступГЂ белы ахоЂны бардзюр Г пакрочыЂ у глыб барханаЂ.
СпынГЂся толькГ тады, калГ знГклГ Г шаша, Г электрамабГль, а пустыня ляжала
перад Гм такой, якой яна была: Гншапланетнай, чужой.
Јн не быЂ дасведчаны Ђ арэалогГГ*, нГколГ не ЂнГкаЂ у яе дэталГ. У
гГсторыГ заваявання космасу яго цГкавГЂ фГласофскГ, маральны бок. Балачан
разглядаЂ гэту з'яву як чарговы этап у эвалюцыГ чалавецтва. У гэтым яго
поглядзе не было месца Ђмовам Гснавання на Гншых планетах. Бо, урэшце, яны -
у адным выпадку лепшыя, у другГм горшыя - не мелГ Гстотнага значэння. Важным
быЂ сам факт выхаду чалавека за межы ЗямлГ Г тыя вынГкГ, якГя гэта дало для
развГцця навукГ, эканомГкГ, усИй цывГлГзацыГ.
______________
* АрэалогГя - навука аб Марсе.
Цяпер жа Ђсведамленне таго, што Ин знаходзГцца сам-насам з чужой
прыродай, адрэзаны ад усяго, што было на ЗямлГ, падарвала раптам яго
ЂпэЂненасць. Запозненае пачуццИ рамантыкГ, якой веяла ад расказаЂ
касманаЂтаЂ пра свае прыгоды, кранула сэрца. Балачан падумаЂ, што ЂсИ-такГ
гэта добра - ступГць нагой на пясок Гншай планеты, пастаяць пад промнямГ яе
сонца.
- Балачан, дзе ты? Чаму спынГЂся?
Јн уздрыгнуЂ, пачуЂшы гэты голас, Г тут жа засмяяЂся. Яму стала крыху
сумна: Марс, аказваецца, стаЂ ужо дастаткова цывГлГзаваны. Балачан уздыхнуЂ,
шкадуючы, што рамантыка так хутка скончылася, Г пайшоЂ да дарогГ.
Будынак архГва знаходзГЂся на беразе вялГкага кратэра. Перш чым увайсцГ
Ђ сярэдзГну, Балачан доЂга стаяЂ над адхонам. ВГдовГшча было нГ з чым не
параЂнанае. Выбух буйнога метэарыта, утварыЂшы кратэр, агалГЂ глыбГнныя
пароды. Нават удалечынГ яны не хавалГся за смугой, за паЂценямГ.
Рознакаляровыя, яны зГхацелГ пад сонечнымГ праменнямГ, як далИкГя зоркГ.
Ясная, да болю Ђ вачах кантрасная карцГна. Балачану падумалася, што Ин
пачынае разумець тых, хто, пабываЂшы Ђ прасторы, Гмкнецца вярнуцца туды
зноЂ. ТаГлася Ђ чужых планетах магутная прываблГвая сГла.
Шчыра кажучы, Балачан не чакаЂ вельмГ многага ад сваИй работы Ђ архГве.
В на ЗямлГ, Г тут апрацоЂкай паведамленняЂ зоркавых экспедыцый займалася
вялГкая група вучоных, спецыялГстаЂ. Час ад часу яны знаходзГлГ што-небудзь
цГкавае, важнае. На такГ поспех Балачан не разлГчваЂ. У яго было больш
сцГплае заданне, абмежаванае палИтам "Чырвонай маланкГ".
Некаторыя матэрыялы аб гэтай экспедыцыГ Балачан вывучаЂ яшчэ на ЗямлГ.
Шмат што, асаблГва пра яе экГпаж, расказаЂ Касай. Маршрут зоркалИта ляжаЂ да
Палукса. Трыццаць пяць светлавых гадоЂ туды, трыццаць пяць назад. Балачан
ведаЂ каманду "Чырвонай маланкГ" так добра, што Гншы раз яму здавалася,
быццам Ин асабГста быЂ знаИмы з кожным. Хударлявы Шарэпа, якГ нГколГ не
трацГць раЂнавагГ, - нездарма яго выбралГ капГтанам. Весялун Г жартаЂнГк
Гай, якГ яшчэ студэнтам зрабГЂ значнае адкрыццИ Ђ астраномГГ, Г, напэЂна, за
гэта яму аддалГ пасаду штурмана экспедыцыГ. Лепшы сябар Касая - ЖвГнакас,
флегматычны, маЂклГвы Г найлепшы знаЂца карабельных тэхнГчных сГстэм. Чара
Чарава - бГИлаг, урач, дзяЂчына, у якую, як здагадваЂся Балачан, быЂ
закаханы яго настаЂнГк...
Вх было дваццаць пяць, адданых космасу, адважных Г самаахвярных. Касай
ганарыцца ГмГ. А Балачан успрымаЂ Гх подзвГг неяк раздвоена. Јн аддаваЂ Гм
данГну, як людзям, якГя, магчыма, аддалГ ЂсИ, што мелГ, на карысць
чалавецтву. В Ин часам лавГЂ сябе на думцы, што не ЂпэЂнены, цГ была
патрэбная Гх ахвяра чалавецтву.
Балачан не выпадкова выбраЂ раннюю касмГчную гГсторыю. У той час людзГ
Ђпершыню здолелГ вырвацца з зямнога прыцягнення, дасягнулГ суседнГх планет.
Прастору Сонечнай сГстэмы, як некалГ зямныя акГяны, перасякалГ караблГ новых
касмГчных КалумбаЂ. НапэЂна, многГя з сучасных ведаЂ чалавека аб прыродзе
былГ здабыты менавГта тады. Але Ђжо Ђ той час чалавека павГнна была
насцеражыць адна акалГчнасць. ЛюдзГ дабралГся нават да Плутона. В Ђсюды
бачылГ адно Г тое ж: мИртвую пустыню. Планеты рознГлГся толькГ Ђ будове цГ
знешнГм выглядзе. Распалены пясок, халодны газ або чорныя непрыветныя скалы.
ВарыянтаЂ шмат - сутнасць адна.
ЭнтузГязм дваццаць першага стагоддзя, калГ тэхнГка дазволГла чалавеку
трывала асталявацца Ђ космасе, Балачан тлумачыЂ спрадвечнай марай людзей пра
сустрэчу з сабе падобнымГ. Адсутнасць жыцця на планетах сваИй сГстэмы не
паменшыла гэтага Ђздыму - наперадзе былГ палИты да Гншых сонцаЂ Г Гншых
планет. Тады верылГ, што там будзе Гнакш. Але мГналГ дзесяцГгоддзГ, а Зямля
заставалася адзГным светлым кутком сярод чорнай маЂклГвай прасторы, якая з
кожнай новай экспедыцыяй адсоЂвала свае межы ЂсИ далей Г далей. Дык цГ не
варта спынГць гэтыя пошукГ! Яны надта дорага каштуюць чалавецтву, адбГраючы
Г выдатных вучоных, Г вялГкГя матэрыяльныя сродкГ. Балачан недзе чытаЂ, што
ператварэнне Марса Ђ прыгодную для жыцця планету накшталт ЗямлГ эквГвалентна
па затратах пабудове Г экГпГроЂцы дваццацГ зоркалИтаЂ. МажлГва, гэта Г
перабольшанне, але доля ГсцГны Ђ Гм Исць. Балачан ведаЂ, што гэту ягоную
думку не падзяляе большасць зямлян. Таму Г працягваюць адпраЂляцца з
месячных касмадромаЂ зоркалИты. Аднак быЂ упэЂнены, што некалГ людзГ
спахопяцца. Јн будзе адным з тых, хто Ђрэшце дакажа Гм неабходнасць гэтага.
В частку такГх доказаЂ Ин сабярэ тут, працуючы над дыпломнай.
СховГшчы Цэнтральнага архГва ЂразГлГ Балачана агромнГстым аб'Имам самай
разнастайнай ГнфармацыГ. В Ин не ЂтрымаЂся - перш чым пачаць работу над
сваИй тэмай, патрацГЂ цэлы дзень на прагляд запГсаЂ, якГя датычылГ
папярэднГх перад "Чырвонай маланкай" экспедыцый, Гэта быЂ велГчны Г
драматычны гГмн чалавеку Г яго розуму. Перад Балачанам на экране праходзГлГ
сцэны будзИннага жыцця на зоркалИтах, запГсаныя Г перасланыя сюды з далИкага
космасу. Як на тое, яму трапГлГся дзИннГкГ менавГта тых экГпажаЂ, якГя
перасталГ паведамляць пра сябе. Тады яны жылГ Г верылГ, што вернуцца,
прынясуць на Зямлю вялГкГя тайны ГалактыкГ. Балачан Гх назГраЂ менавГта
такГмГ - спакойнымГ, упэЂненымГ. Але Ин ужо ведаЂ, што яны не вернуцца. В
было да болю Ђ сэрцы тужлГва ад лаканГчных каментарыяЂ да здымкаЂ: "Планета,
падобная на Марс", "А гэта як наш Сатурн, толькГ без кальца"... Потым былГ
Гншыя словы: "ДзГм захварэЂ", "Баркун загГнуЂ", "У Рана Г НэГ нарадзГлася
дачка"... ЖыццИ для Гх там Гшло, быццам зоркалИт Г не адрываЂся ад роднай
планеты.
Пазней, калГ Балачан заняЂся "Чырвонай маланкай", Ин не мог забыцца на
прагледжаныя паведамленнГ. Яны нГбы прыгняталГ яго, загадзя афарбоЂваючы
новыя матэрыялы Ђ змрочны колер. Тым болей што лИс гэтага зоркалИта быЂ,
вГдаць, такГ ж, як Г тых, што Ђ час не вярнулГся.
АпошнГ рапарт "Чырвонай маланкГ" станцыя дальняй сувязГ прыняла яшчэ
тры гады таму назад. Экспедыцыя наблГзГлася да Палукса. Балачан вельмГ хацеЂ
зразумець, чаму гэта перадача была апошняй. В Ин пачаЂ з яе, спадзеючыся,
што, мажлГва, ужо тады астралИтчыкГ прадбачылГ што-небудзь небяспечнае.
АжыЂ экран, Г нехта прамовГЂ: "Яркае жоЂтае свяцГла мае адзГнаццаць
планет. Тры з Гх абарочваюцца амаль па кругавой арбГце. Пяць маюць
атмасферу". Балачан механГчна адзначыЂ, што там могуць быць умовы для жыцця,
а сам думаЂ: чый гэта голас? Крыху стомлены, спакойны, разважлГвы. Як у
Шарэпы Ђ той дзень, калГ Ин выступаЂ перад зямлянамГ на старце свайго
карабля. Балачану Ин запомнГЂся стрыманасцю, якая так не адпавядала
Ђрачыстай ! хвалюючай хвГлГне. Быццам не чалавек гаварыЂ, а кГбернетычны
робат. НяЂжо Ин не змянГЂся за гэты час? НяЂжо нават блГзкая мэта не
выклГкала Ђ Гм эмоцый? Балачан слухаЂ Г дзГвГЂся, пакуль раптам не зразумеЂ,
што гэта не Шарэпа, а Гай. Астраном Г штурман. В тады здзГвГЂся яшчэ болей.
У голасе Гая знГклГ жартаЂлГвыя ноткГ. Або Ин пасталеЂ Г пасур'ИзнеЂ, або
яны там развучылГся смяяцца?
Балачан перарваЂ перадачу Г паставГЂ папярэднюю, якая прыйшла за
паЂгода да апошняй, спрабуючы Ђ Ий знайсцГ прычыну перамены Ђ характары
штурмана. Аднак нГшто не давала нават намИку на гэта. Перадача была
звычайная. У справаздачы аб жыццГ Г дзейнасцГ экГпажа не ЂпамГналГся нГякГя
канфлГктныя падзеГ.
Адчуваючы, як у Гм нарастае неспакой - быццам, разгадаЂшы прычыну, Ин
мог бы чым-небудзь дапамагчы камандзе "Чырвонай маланкГ" - Балачан вярнуЂся
да апошняга паведамлення.
ЗноЂ на экране заблГшчалГ планеты-зорачкГ, раскГданыя вакол свайго
сонца.
"Мы пачнИм з восьмай. Тры апошнГя нагадваюць Плутон".
"Як заЂсИды", - з расчараваннем адзначыЂ Балачан, бо яшчэ толькГ Ђчора
чуЂ гэта з Гншых крынГц некалькГ разоЂ. Јн ведаЂ, што пасля гэтага абяцання
з карабля адправяцца ракеты. Спачатку з робатамГ, потым, калГ дазволяць
умовы, - з людзьмГ. А што яны там убачылГ, так Г застанецца невядомым.
Балачан доЂга ЂглядаЂся Ђ экран, спынГЂшы паказ на кадры з дзИннГка. На
Гм была бГяхГмГчная лабараторыя. Чара сядзела за сталом. Вмгненне назад яна
задумлГва, нГбы гаварыла сама з сабой, расказвала пра новы метад уздзеяння
на спадчынны механГзм клеткГ, якГ Ий удалося адкрыць. Балачан не мог
выслухаць яе да канца. На ЗямлГ гэта адкрылГ раней Чары гадоЂ на дваццаць.
МажлГва, Чара сама не выключала, што яе навГна Ђжо не навГна, таму Г не было
Ђ яе голасе задаволенасцГ зробленым.
Уначы Балачан не мог заснуць. Јн упершыню падумаЂ, што гады, якГя
астралИтчыкГ правялГ Ђ прасторы, асуджаныя па сутнасцГ на вечную адарванасць
ад ЗямлГ, прымусГлГ Гх зразумець праЂду. Вх подзвГг урэшце будзе толькГ Гх
подзвГгам, а не Ђсяго чалавецтва. Бо што б там яны нГ ЂбачылГ Г нГ знайшлГ,
усИ роЂна вестка аб гэтым прыйдзе на родную планету са спазненнем.
НапэЂна, нГколГ раней Балачан не працаваЂ так напружана. Јн напГсаЂ
дыпломную. Але не так, як думаЂ, складаючы план, як чакаЂ ад яго настаЂнГк.
"Чырвонай маланцы" быЂ прысвечаны толькГ адзГн раздзел. АстатнГя тры,
насычаныя шматлГкГмГ прыкладамГ, служылГ доказам яго думкГ пра марнасць
палИтаЂ да зорак. Балачан ведаЂ, што расчаруе свайго настаЂнГка. Больш таго,
падаЂшы Ђ святле сваГх вывадаЂ апошнюю справаздачу з "Чырвонай маланкГ",
зробГць настаЂнГку балюча. В не мог паступГцца сваГмГ пераконаннямГ. Яго
вывады датычылГ не толькГ Гх двух.
Можна было вяртацца на Зямлю. Але Балачан быЂ добрасумленным студэнтам,
нават залГшне педантычным. Там, дзе Гншыя абмяжоЂвалГся рэкамендацыйным
спГсам кнГг Г дапаможнГкаЂ, яму абавязкова трэба было ведаць ледзь не ЂсИ,
што датычыла тэмы. Гэта часта замГнала нармальнай вучобе, бо, збГваючыся на
дробязГ, Ин адставаЂ ад аднакурснГкаЂ. Аднак пераламГць сябе не мог. ТакГ
Ђжо быЂ у яго характар.
Гэты самы характар прымусГЂ Балачана затрымацца. Нехта з супрацоЂнГкаЂ
архГва Ђ самы апошнГ момант сказаЂ яму, што Исць яшчэ адзГн сГгнал,
нерасшыфраваны, якГ, магчыма, належыць "Чырвонай маланцы", бо прыняты на яе
хвалГ. А цГ мог Ин паехаць, не ЂпэЂнены, што сГгнал не мае нГякага дачынення
да яго зоркалИта? Вядома, не. В хоць да адпраЂлення рэйсавага планеталИта
Марс-Зямля заставалася нямнога часу, Ин пайшоЂ у сховГшча.
НаЂрад цГ можна было назваць гэта сГгналам, пасланым рукой чалавека.
Каб не хваля, на яго нГхто не звярнуЂ бы нават увагГ. На экране мГтусГлГся
хаатычна раскГданыя рысачкГ, у дынамГку чулася патрэскванне, як ад звычайных
выпраменьванняЂ з космасу. Аператар спачувальна паглядзеЂ на Балачана, але
дапамагчы не мог. З жалем параГЂ:
- ЦГ мала Ђ прасторы крынГц энергГГ? Яшчэ паспееш на планеталИт.
Гэта была слушная парада. ТолькГ не для Балачана. Аператар, напэЂна, не
чуЂ легенды, якую вось ужо чатыры гады, як дасцГпны жарт, перадавалГ
старэйшыя пакаленнГ студэнтаЂ першакурснГкам. Быццам бы Балачан адмовГЂся
здаваць залГк па механГцы. А на здзГЂленае пытанне выкладчыка заЂважыЂ: "Мне
трапГлГся рухавГкГ Ђнутранага згарання". Выкладчык не зразумеЂ. Тады Балачан
растлумачыЂ: "У нашым музеГ Гх няма. Не магу ж я гаварыць пра тое, чаго
нГколГ не бачыЂ". Выкладчык стрымаЂ усмешку Г спытаЂ: "А як нам быць?"
Балачан адказаЂ: "ДнГ праз два я закончу дзеючую мадэль рухавГка, тады Г
здам залГк". ЗалГк Ин сапраЂды здаЂ. БлГскуча. Але са спазненнем, калГ яго
аднакурснГкГ былГ Ђжо на экскурсГГ Ђ падводнай Антарктыцы.
ЗабраЂшы запГс гэтага нерасшыфраванага сГгналу, Балачан адправГЂся Ђ
лабараторыю.
Јн працаваЂ суткГ, другГя, трэцГя... Спачатку супрацоЂнГкГ архГва
спагадлГва Г крыху ГранГчна пасмГхалГся, потым здзГЂлена кГвалГ галовамГ,
маЂляЂ, упартасць не да месца. А на чацвИрты дзень у Балачана з'явГЂся
памочнГк - той самы аператар, якГ раГЂ яму паспяшацца з ад'ездам. А
неЂзабаве разам з Балачанам працавалГ Ђсе, хто быЂ вольны ад вахты Г
асноЂнай работы. Яны паверылГ яму.
Аднак мГналГ днГ, а вынГкаЂ не было. На экранах штораз узнГкалГ Ђжо
добра абрыдлыя ЂсГм хаатычна раскГданыя рысачкГ. Двойчы прасГЂ Балачан
дазволу Ђ Касая затрымацца. НастаЂнГк ведаЂ свайго вучня Г, не задаючы
пытанняЂ, дазваляЂ.
В раптам рысачкГ загаварылГ. Здарылася гэта, калГ Балачан неяк уначы
рашыЂ разбГць сГгнал на долГ, чаргуючы колькасць рысачак па групах ад нуля
да дзевяцГ.
Гэта быЂ выпадак. Але, кажуць, выпадак любГць настойлГвых. Балачан быЂ
настойлГвы. В на экране Ин убачыЂ тую ж самую планетную сГстэму Палукса.
ТолькГ побач з пятай планетай свяцГлася яшчэ адна кропачка, як спадарожнГк.
Балачан паспрабаваЂ павялГчыць адлюстраванне. Кропка заблГшчала ярчэй, стала
святлейшай за планету Г ледзь прыкметна кранулася з месца. Дуга, якую яна
апГсала, была часткай правГльнага круга... А потым экран патух. СГгнал быЂ
прыняты не цалкам. ВГдаць, не зразумеЂшы, аператар не запГсаЂ яго да канца.
Балачан пабудзГЂ сваГх добраахвотных памочнГкаЂ Г яшчэ раз з ГмГ
прагледзеЂ кавалак гэтай перадачы, якая прыбыла з чужога свету. У гэтым Ин
не сумняваЂся. Шарэпу цГ Гаю не было патрэбы задаваць суайчыннГкам загадкГ.
Але што азначала гэта перадача? ЗдагадкГ змянялГ адна адну. Найбольш яму
спадабаЂся вывад, што гэта гуманоГды з сГстэмы Палукса, выкарыстаЂшы хвалю
"Чырвонай маланкГ", перадалГ на Зямлю вестку аб сабе Г зоркалИце, якГ
дабраЂся да Гх Г стаЂ спадарожнГкам пятай планеты, населенай разумнымГ
ГстотамГ...
Аднак Балачан не быЂ бы самГм сабой, каб прыняЂ гэту прыгожую думку за
аксГИму. Јн не мог сабе адказаць на шмат пытанняЂ, Г сярод Гх на самае
галоЂнае: "Чаму маЂчаЂ Шарэпа?" А без гэтага не адчуваЂ за сабой права
рабГць хоць прыблГзны вывад.
Не адказваючы на вГншаваннГ таварышаЂ, Ин прайшоЂ на вузел сувязГ Г
выклГкаЂ Зямлю. Касай слухаЂ яго.
- НастаЂнГк, - сказаЂ Балачан, - я не напГсаЂ дыпломную. - Јн пачакаЂ,
цГ не скажа што Касай, Г тады дадаЂ: - Я не буду гГсторыкам. - Касай маЂчаЂ,
Г Балачан дазволГЂ сабе яшчэ адну фразу: - КалГсьцГ чалавек павГнен
перахварэць космасам.
З вузла сувязГ Балачан пайшоЂ у свой пакой, выцягнуЂ з партфеля
крышталГкГ з запГсам дыпломнай работы Г кГнуЂ Гх у трубапровад, якГ вИЂ да
анГгГлятара.
Last-modified: Sun, 26 Oct 2003 09:53:16 GMT