Ocenite etot tekst:


   -------------------------------------------------------------------
   Per. s yap. - G.CHhartishvili
   OCR Anatoly Eydelzon http://members.telocity.com/anatolyey/
   -------------------------------------------------------------------




   Dvadcat' vos'mogo fevralya 1936 goda, na tretij den' izvestnyh  sobytij,
poruchik gvardejskogo transportnogo batal'ona Sindzi  Takeyama,  potryasennyj
izvestiem o tom, chto ego blizhajshie druz'ya okazalis' v chisle  zagovorshchikov,
ne v silah smirit'sya s prikazom o podavlenii myatezha,  v  odnoj  iz  komnat
svoego osobnyaka (dom shest' na ulice  Aoba,  rajon  Ecuya)  sdelal  harakiri
sobstvennoj sablej; ego supruga Rejko posledovala primeru lyubimogo muzha  i
tozhe lishila sebya zhizni. V proshchal'noj  zapiske  poruchika  byla  vsego  odna
fraza: "Da zdravstvuet imperatorskaya armiya!" ZHena tozhe ostavila pis'mo,  v
kotorom prinosila izvineniya roditelyam za to, chto uhodit  iz  zhizni  ran'she
ih, i zakanchivala slovami: "Nastal den', k  kotoromu  dolzhna  byt'  gotova
zhena oficera". Poslednie minuty zhizni muzhestvennoj pary byli  takovy,  chto
drognulo by dazhe samoe kamennoe serdce. Poruchiku ispolnilsya tridcat'  odin
god, Rejko - dvadcat' tri. So dnya ih svad'by ne proshlo i polugoda.





   Te, kto prisutstvoval na brakosochetanii ili  hotya  by  videl  svadebnuyu
fotografiyu, v odin  golos  voshishchalis'  krasotoj  molodoj  pary.  Poruchik,
zatyanutyj v paradnyj mundir,  stoyal  podle  nevesty,  gordelivo  raspraviv
plechi, pravaya ruka na efese sabli, v levoj - furazhka. Lico surovo,  shiroko
raskrytye glaza goryat molodoj otvagoj i pryamotoj.  A  ocharovanie  nevesty,
odetoj v belosnezhnoe svadebnoe kimono,  prosto  ne  poddavalos'  opisaniyu.
Plavnyj izgib brovej, bol'shie glaza, tonkij nos, polnye  guby  -  vo  vseh
etih chertah nepovtorimo sochetalis' chuvstvennost' i blagorodstvo. Iz rukava
kimono  celomudrenno  vyglyadyvala  kist'  ruki,  derzhavshej  veer;   izyashchno
rasstavlennye pal'cy napominali nezhnye lepestki lunocveta.
   Posle togo kak suprugi pokonchili  s  soboj,  lyudi,  glyadya  na  pamyatnuyu
fotografiyu, vzdyhali i govorili, chto takie ideal'nye,  na  pervyj  vzglyad,
soyuzy vsegda  prinosyat  neschast'e.  Kazalos',  chto  molodye,  zastyvshie  u
zolotoj lakovoj shirmy, vidyat svoimi yasnymi glazami lik skoroj smerti.
   Novobrachnye poselilis' v osobnyake na ulice Aoba, kotoryj  podyskal  dlya
nih odin iz svatov, general-lejtenant Odzeki. Vprochem, "osobnyak" - skazano
slishkom gromko: eto byl nebol'shoj domik s malen'kim sadom. V dve  komnatki
pervogo etazha  pochti  ne  zaglyadyvalo  solnce,  poetomu  spal'nyu  (ona  zhe
gostinaya) suprugi reshili ustroit' naverhu. Prislugi u nih ne  bylo,  Rejko
upravlyalas' po hozyajstvu sama.
   Ot svadebnogo puteshestviya v svyazi s trudnymi  dlya  otechestva  vremenami
resheno bylo otkazat'sya. Pervuyu noch'  molodye  proveli  pod  kryshej  svoego
novogo doma. Prezhde chem lech' v postel', poruchik  polozhil  sebe  na  koleni
obnazhennuyu sablyu i proiznes pered  Rejko  nebol'shuyu  rech'.  ZHena  oficera,
skazal on, dolzhna vsegda byt' gotova k tomu, chto ee  muzh  pogibnet.  Mozhet
byt', eto proizojdet poslezavtra.  "Ne  drognesh'  li  ty,  kogda  nastupit
rokovoj den'?" - sprosil on. Rejko podnyalas',  vydvinula  yashchichek  shkafa  i
dostala samoe dragocennoe iz  svoego  pridanogo  -  kinzhal,  vruchennyj  ej
mater'yu. Kak i muzh, ona molcha polozhila obnazhennyj klinok sebe  na  koleni.
Mezhdu suprugami byl zaklyuchen bezmolvnyj dogovor, i poruchik nikogda  bol'she
ne podvergal ispytaniyu svoyu moloduyu zhenu.
   Za neskol'ko mesyacev, proshedshih posle svad'by, krasota Rejko rascvela i
zasiyala, slovno luna na proyasnivshemsya posle dozhdya nebosklone.
   Oba byli molody, polny sil, i strast' ih ne  utihala.  Oni  predavalis'
lyubvi ne tol'ko po nocham - chasto, vernuvshis' so sluzhby, poruchik ne uspeval
dazhe skinut' propylennyj mundir, tak ne terpelos' emu zaklyuchit' v  ob®yatiya
moloduyu zhenu. Rejko otvechala emu ne  men'shej  strastnost'yu.  V  pervyj  zhe
mesyac zamuzhestva ona vkusila neiz®yasnimoe blazhenstvo, i, znaya eto, poruchik
byl schastliv.
   Beloe,  prekrasnoe  telo  Rejko,  ee  uprugie  grudi,  celomudrennye  i
nepristupnye, raz doverivshis' lyubvi, zazhglis' chuvstvennym  ognem.  Molodye
otdavalis' laskam s pugayushchej ser'eznost'yu, kotoraya ne ostavlyala ih dazhe  v
vysshij mig naslazhdeniya.
   Na ucheniyah v  kratkie  minuty  otdyha  poruchik  dumal  o  zhene;  Rejko,
ostavayas'  doma  odna,  postoyanno  videla  pered  soboj  obraz   lyubimogo.
Dostatochno ej bylo vzglyanut' na svadebnuyu fotografiyu,  i  ona  ubezhdalas',
chto ee schast'e ne son. Rejko vovse  ne  kazalos'  strannym,  chto  muzhchina,
vsego neskol'ko mesyacev  nazad  byvshij  sovershenno  chuzhim,  stal  solncem,
kotoroe osveshchalo vsyu ee vselennuyu.
   Otnosheniya suprugov zizhdilis' na glubokoj  nravstvennoj  osnove  -  ved'
zakon, ustanovlennyj imperatorom, glasil: "Muzh i zhena dolzhny zhit' v polnoj
garmonii". Rejko nikogda i ni v chem ne perechila muzhu, ni razu ne  vozniklo
u poruchika povoda byt'  eyu  nedovol'nym.  V  gostinoj  pervogo  etazha,  na
altare, stoyala fotografiya imperatorskoj familii, i kazhdoe utro, pered  tem
kak poruchik otpravlyalsya na sluzhbu, molodye nizko klanyalis' portretu. Rejko
ezhednevno polivala svyashchennoe derevce sakaki, rosshee v kadke pered altarem,
i ego zelen' vsegda byla svezhej i pyshnoj.





   Dom poruchika nahodilsya nepodaleku ot osobnyaka ministra-hranitelya pechati
Sajto [Makoto Sajto (1858-1936) - byvshij prem'er-ministr (1932-1934);  byl
ubit zagovorshchikami v pervyj den' myatezha],  no  vystrelov,  razdavshihsya  na
rassvete 26 fevralya, suprugi ne  slyshali.  Tragicheskij  epizod  dlilsya  ne
bolee desyati minut, i  poruchika  razbudila  ne  strel'ba,  a  zvuk  truby,
razorvavshij zasnezhennye predutrennie  sumerki,  ob®yavlyaya  trevogu.  Oficer
ryvkom podnyalsya s posteli, molcha natyanul  formu,  shvatil  sablyu,  kotoruyu
podala emu zhena, i vybezhal na pokrytuyu  snegom  temnuyu  ulicu.  Do  vechera
28-go Rejko ego bol'she ne videla.
   Iz soobshchenij po radio ona  uznala,  chto  proizoshlo.  |ti  dva  dnya  ona
provela tiho, v polnom odinochestve, za plotno zakrytymi dver'mi.
   V lice muzha, speshivshego ujti v sneg i temnotu, Rejko  prochla  reshimost'
prinyat' smert'. Esli on ne vernetsya zhivym, ona byla gotova posledovat'  za
nim. Ne spesha, Rejko stala privodit' v poryadok svoi veshchi. Vyhodnye  kimono
ona reshila ostavit' na pamyat' svoim byvshim shkol'nym podrugam  i,  zavernuv
naryady v bumagu, napisala sverhu imena i adresa. Muzh uchil  ee  nikogda  ne
dumat' o zavtrashnem dne i zhit' dnem segodnyashnim, poetomu dnevnika Rejko ne
vela i byla lishena naslazhdeniya medlenno perechityvat' stranichki  schastlivyh
vospominanij  poslednih  mesyacev,  szhigaya   listok   za   listkom.   Vozle
radiopriemnika stoyala malen'kaya kollekciya Rejko: farforovye sobaka,  zayac,
krot, medved', lisa i eshche vaza i kuvshinchik. Molodaya zhenshchina podumala,  chto
eti veshchi vryad  li  podojdut  dlya  pamyatnyh  suvenirov.  Neudobno  budet  i
poprosit', chtoby ih polozhili s nej v grob. Rejko pokazalos', chto  mordochki
farforovyh zver'kov zhalobno i neprikayanno krivyatsya.
   Ona vzyala krota v ruku, no myslenno byla uzhe daleko ot svoego  detskogo
uvlecheniya;  ee  glaza  videli  oslepitel'noe   siyanie   Velikogo   Smysla,
olicetvoreniem kotorogo yavlyalsya  muzh.  Ona  rada  ponestis'  na  solnechnoj
kolesnice navstrechu smerti, no eshche est' v zapase  neskol'ko  chasov,  chtoby
zanyat'sya milymi pustyakami. Sobstvenno govorya, mily eti bezdelushki ej  byli
kogda-to davno; segodnya  ona  lyubila  lish'  vospominanie  o  toj  nevinnoj
privyazannosti. Serdce napolnyala kuda  bolee  zhguchaya  strast',  nesterpimoe
oshchushchenie schast'ya... Ibo Rejko nikogda ne dumala o radostyah, darovannyh  ej
plot'yu, kak ob obychnom udovol'stvii. Holod fevral'skogo dnya, prikosnovenie
farfora ledenili ee tonkie pal'cy, no stoilo Rejko vspomnit' sil'nye  ruki
muzha, szhimayushchie ee v ob®yatiyah, i srazu otkuda-to snizu, iz-pod bezuprechnyh
skladok uzorchatogo kimono, podstupala goryachaya  vlazhnaya  istoma,  sposobnaya
rastopit' lyubye snega.
   Smert', vitavshaya gde-to ryadom, ne strashila Rejko;  dozhidayas'  lyubimogo,
ona tverdo verila: vse, chto on sejchas chuvstvuet i dumaet - ego  stradaniya,
ego muka, tak zhe kak telo muzha, davavshee ej schast'e, - vlechet ee za  soboj
k naslazhdeniyu, imya kotoromu "smert'". V  etoj  mysli,  chuvstvovala  Rejko,
dazhe v maloj chasti etoj mysli, legko mozhet rastvorit'sya vse ee sushchestvo.
   Iz svodok novostej Rejko uznala, chto  v  ryadah  zagovorshchikov  okazalis'
luchshie druz'ya ee muzha. |to izvestie unichtozhilo poslednie  somneniya.  Rejko
vse s bol'shim neterpeniem ozhidala imperatorskogo reskripta,  vidya,  kak  k
vosstaniyu,  kotoroe   vnachale   imenovali   "dvizheniem   za   nacional'noe
vozrozhdenie", postepenno pristaet pozornoe klejmo "myatezha".  Iz  chasti,  v
kotoroj sluzhil poruchik, ne postupalo  nikakih  vestej.  Zanesennyj  snegom
gorod s minuty na minutu zhdal nachala boevyh dejstvij.
   Dvadcat' vos'mogo fevralya, na zakate, Rejko so strahom uslyshala gromkij
stuk v dver'. Ona brosilas' v prihozhuyu i drozhashchimi rukami  otperla  zamok.
CHelovek, chej nepodvizhnyj siluet rasplyvchato  temnel  za  matovym  steklom,
molchal, no Rejko srazu uznala muzha. Nikogda eshche zasov ne kazalsya ej  takim
tugim. On nikak ne zhelal otkryvat'sya.
   Dver' ne uspela eshche polnost'yu  raspahnut'sya,  a  poruchik,  v  zashchitnogo
cveta shineli i zalyapannyh  snegom  sapogah,  uzhe  shagnul  v  prihozhuyu.  On
zadvinul zasov i povernul v zamke klyuch. Rejko  ne  srazu  ponyala  znachenie
etogo zhesta.
   - Dobryj vecher,  -  poklonilas'  ona,  no  poruchik  na  privetstvie  ne
otvetil. On otstegnul sablyu i stal razdevat'sya. Rejko pomogla emu.  SHinel'
byla syroj i holodnoj; ot nee ne pahlo konyushnej, kak  v  suhie,  solnechnye
dni; segodnya ona pokazalas' Rejko neobychajno tyazheloj. ZHena povesila shinel'
na veshalku i, zazhav sablyu i portupeyu pod myshkoj, posledovala  za  muzhem  v
kroshechnuyu gostinuyu nizhnego etazha.
   V yarkom svete lampy zarosshee shchetinoj  lico  poruchika  pokazalos'  Rejko
chuzhim. SHCHeki vvalilis' i potemneli. Obychno, vozvrashchayas' so sluzhby v horoshem
nastroenii, on pervym delom pereodevalsya v domashnee i treboval  nemedlenno
podavat' uzhin. Segodnya poruchik sel za stol pryamo v forme i ponuro  opustil
golovu. Rejko ne stala sprashivat', pora li nakryvat' na stol.
   Pomolchav nemnogo, muzh proiznes:
   - YA ni o chem ne znal. Oni ne pozvali  menya  s  soboj.  Navernoe,  iz-za
togo, chto ya nedavno zhenilsya. Tam Kano, i Homma, i YAmaguti...
   Rejko, kak nayavu, uvidela pered soboj rumyanye  lica  molodyh  oficerov,
druzej ee muzha, tak chasto byvavshih u nih v dome.
   - Zavtra dolzhny oglasit' vysochajshij reskript. Ih ob®yavyat myatezhnikami. YA
budu obyazan povesti na nih svoih soldat... YA ne  mogu  etogo  sdelat'.  Ne
mogu... Menya smenili iz  ohraneniya,  -  prodolzhal  on  posle  pauzy,  -  i
razreshili provesti segodnyashnyuyu noch' doma. Zavtra  utrom,  verno,  pridetsya
atakovat'. Rejko, eto vyshe moih sil.
   Rejko sidela naprotiv, ne podnimaya glaz. Ona  prekrasno  ponimala,  chto
muzh soobshchaet ej o svoem reshenii umeret'. Reshenie uzhe  prinyato.  Golos  ego
zvuchal s osoboj nekolebimoj siloj, potomu  chto  za  kazhdym  slovom  stoyala
smert', etot mrachnyj i nedvizhnyj fon. Poruchik  govoril  o  svoih  dushevnyh
mukah, no serdce ego ne vedalo kolebanij.
   Molchanie, vocarivsheesya zatem v gostinoj, bylo chistym i prozrachnym,  kak
ruchej taloj vody s gor. Vpervye za dva dnya nepreryvnoj pytki, sidya u  sebya
doma licom k licu s molodoj, prelestnoj zhenoj, poruchik  pochuvstvoval,  kak
na ego dushu nishodit pokoj. On znal, chto mozhno nichego bol'she ne ob®yasnyat',
- ona i tak vse ponimaet.
   - Nu vot... - Poruchik podnyal glaza.  Nesmotrya  na  bessonnye  nochi,  ih
vzglyad byl ostrym i nezamutnennym. Teper' oni smotreli pryamo v lico Rejko.
- Segodnya noch'yu ya sdelayu harakiri.
   Rejko ne drognula. V ee ogromnyh  glazah  bylo  takoe  napryazhenie,  chto
kazalos', etot vzglyad vot-vot zazvenit pronzitel'nym kolokol'chikom.
   - YA gotova, - ne srazu otvetila  ona.  -  Pozvol'  mne  posledovat'  za
toboj.
   Poruchik pochuvstvoval, chto sila etogo vzglyada pochti podavlyaet ego. Slova
sorvalis' s gub sami soboj, slovno v bredu:
   - Ladno. Stalo byt', vmeste. No ya hochu, chtoby ty videla,  kak  ya  umru.
Soglasna?
   Emu samomu bylo neponyatno, kak on mog tak legko, pochti  nebrezhno,  dat'
ej razreshenie na etot strashnyj shag. No,  kogda  slova  prozvuchali,  serdca
oboih  zahlestnula   zharkaya   volna   schast'ya.   Rejko   byla   rastrogana
bezogovorochnym doveriem muzha. Ona znala, kak  vazhno  dlya  poruchika,  chtoby
ritual ego smerti proshel bezuprechno. U  harakiri  nepremenno  dolzhen  byt'
svidetel', i to, chto na etu rol'  on  vybral  ee,  govorilo  o  vysochajshej
stepeni uvazheniya. I eshche bol'shij znak doveriya to, chto poruchik ne  zastavlyal
ee umirat' pervoj, a znachit, lishal sebya vozmozhnosti proverit', vypolnit li
zhena svoe obeshchanie.  Bud'  on  obyknovennym  podozritel'nym  muzhem,  Rejko
pogibla by ran'she ego - tak obychno i proishodit pri dvojnyh samoubijstvah.
   Poruchik schital, chto reshenie Rejko, podtverdivshee  klyatvu,  kotoruyu  ona
dala v pervuyu brachnuyu noch', bylo plodom ego vospitaniya i ego  nastavlenij.
|ta mysl' vnushala emu gordost'. Lishennomu samovlyublennosti  poruchiku  i  v
golovu ne prishlo, chto zhena mogla reshit'sya na smert' iz odnoj tol'ko  lyubvi
k nemu.
   Radost', ohvativshaya dushi oboih, byla stol' velika  i  nepoddel'na,  chto
lica suprugov osvetilis' ulybkoj. U Rejko vozniklo takoe oshchushchenie,  slovno
im predstoit eshche odna pervaya brachnaya noch'. Ne bylo  vperedi  ni  boli,  ni
smerti - lish' vol'nyj i beskrajnij prostor.
   - U menya gotova vanna. Primesh'?
   - Da.
   - A uzhinat' budesh'?
   Slova  eti  byli  proizneseny  tak  obydenno,  chto  poruchiku   na   mig
pokazalos', budto vse predshestvuyushchee - plod ego voobrazheniya.
   - Est', navernoe, ne stoit. Vot sake by vypit' neploho.
   - Horosho.
   Rejko vstala, chtoby dostat'  iz  shkafa  halat  muzha,  i  poprosila  ego
zaglyanut' vnutr'. Poruchik podoshel i molcha prochital  adresa  podrug  Rejko,
napisannye  na  svertkah   s   naryadami.   Uvidev   novoe   dokazatel'stvo
obdumannosti ee resheniya, on ne ispytal ni  malejshej  grusti,  lish'  serdce
napolnilos' eshche bol'shej nezhnost'yu. Rejko byla sejchas tak  pohozha  na  yunuyu
zhenu, gordelivo pokazyvayushchuyu muzhu svoi milye bestolkovye pokupki, chto,  ne
v silah sderzhat' lyubvi, poruchik obnyal ee szadi i poceloval.
   Nebritaya  shchetina  kol'nula  ej  sheyu,  i  Rejko,  dlya  kotoroj  v   etom
prikosnovenii zaklyuchalos' vse oshchushchenie zhizni, poceluj pokazalsya neobychajno
svezhim - ved' skoro vsemu  nastupit  konec.  Mgnoveniya  nalivalis'  siloj,
prosypalas'  kazhdaya  kletochka  tela.  Rejko   pripodnyalas'   na   cypochki,
podstavlyaya sheyu gubam muzha.
   - Snachala vannu, potom sake, a potom... Posteli naverhu, - prosheptal ej
na uho poruchik. Rejko kivnula.
   On ryvkom skinul mundir i voshel v vannuyu. Prislushivayas' k plesku  vody,
Rejko razozhgla v gostinoj zharovnyu i stala podogrevat' sake.
   Zatem ona otnesla v vannuyu halat, poyas i bel'e i sprosila muzha,  horosho
li nagrelas' voda. Poruchik sidel v klubah para i brilsya,  muskuly  na  ego
moguchej spine hodili pod kozhej vsled za dvizheniem ruk.
   Vse bylo kak  v  samyj  obyknovennyj  den'.  Rejko  bystro  prigotovila
zakusku iz togo, chto nashlos' v dome. Ruki ne drozhali,  rabota  shla  sporo,
dazhe luchshe, chem obychno. I vse zhe vremya ot vremeni gde-to gluboko  v  grudi
voznikal strannyj trepet. On vspyhival na  mig,  podobno  razryadu  dal'nej
molnii, i tut zhe ischezal. A v ostal'nom vse shlo kak vsegda.
   Poruchik, breyas' v vannoj, chuvstvoval, kak iz razogrevshegosya tela uhodit
ustalost', vyzvannaya somneniyami i dushevnymi mukami. Nesmotrya na  ozhidayushchuyu
ego smert', vse sushchestvo oficera bylo ispolneno  radostnogo  ozhidaniya.  Iz
komnaty donosilis' shagi hlopotavshej zheny,  i  v  nem  prosnulos'  zdorovoe
fizicheskoe zhelanie, o kotorom za poslednie dva dnya on zabyl i dumat'.
   Poruchik ne somnevalsya v tom, chto radost', s kotoroj oni prinyali reshenie
umeret', byla nepoddel'noj. V tot mig, hotya oni ob etom i ne  dumali,  oba
pochuvstvovali, chto ih sokrytoe ot  vseh  schast'e  nahoditsya  pod  nadezhnoj
zashchitoj  Vysshej   Spravedlivosti,   Bozhestvennoj   Voli   i   nesokrushimoj
Nravstvennosti. Prochtya v glazah drug druga  gotovnost'  prinyat'  dostojnuyu
smert', poruchik i ego zhena vnov' osoznali, kakaya  moshchnaya  stal'naya  stena,
kakaya prochnaya bronya Istiny i Krasoty oberegaet  ih.  Poetomu  poruchik  byl
uveren, chto nikakogo  protivorechiya  mezhdu  zovom  ploti  i  patrioticheskim
chuvstvom net, naoborot, dve eti strasti estestvennym obrazom slivalis' dlya
nego voedino.
   Vnimatel'no  glyadya  v  zatumanennoe   ot   para   zerkalo,   temnoe   i
potreskavsheesya, poruchik vodil britvoj ochen' ostorozhno: skoro na etom  lice
zastynet maska smerti, poetomu nezhelatel'no, chtoby  ee  urodovali  porezy.
Svezhevybritoe lico pomolodelo i stalo slovno izluchat' siyanie, -  kazalos',
dazhe staroe zerkalo posvetlelo.  V  soyuze  etoj  luchezarnoj  molodosti  so
smert'yu bylo chto-to nevyrazimo elegantnoe.
   Neuzheli na eti cherty  skoro  lyazhet  ten'  smerti!  Uzhe  i  sejchas  lico
napolovinu kak by perestalo prinadlezhat' poruchiku  i  pohodilo  skoree  na
kamennyj lik pamyatnika pogibshemu voinu. Oficer na mig  zakryl  glaza.  Mir
skrylsya vo t'me, ved' videt' mozhet tol'ko zhivoj.
   Kogda poruchik vyshel  iz  vannoj,  ego  gladko  vybritye  shcheki  otlivali
glyancevoj golubiznoj; on sel vozle zharovni, na kotoroj  nagrevalos'  sake.
Rejko vse prigotovila i dazhe uspela naskoro privesti sebya v poryadok.  SHCHeki
ee pokryval nezhnyj rumyanec, guby vlazhno blesteli -  poruchik  ne  uvidel  v
lice zheny ni malejshego priznaka  pechali.  Dovol'nyj  vyderzhkoj  Rejko,  on
vnov' podumal, chto ne oshibsya v svoem vybore.
   Osushiv charku, poruchik napolnil ee vnov' i protyanul zhene. Rejko  nikogda
eshche ne probovala vina, ona poslushno podnesla sake  k  gubam  i  s  opaskoj
otpila.
   - Idi ko mne, - pozval poruchik.
   Rejko priblizilas' k muzhu, naklonilas', i on krepko ee obnyal. Grud'  ee
zatrepetala, radost' i grust' smeshalis' i  zaburlili,  podogretye  krepkim
sake. Poruchik sverhu  zaglyanul  zhene  v  glaza.  Poslednee  zhenskoe  lico,
poslednee chelovecheskoe lico, kotoroe emu suzhdeno uvidet'. On  ne  spesha  i
ochen' vnimatel'no vsmatrivalsya v dorogie  cherty,  kak  putnik,  lyubuyushchijsya
prekrasnym pejzazhem, kotoryj emu uzh ne uvidet' vnov'. Poruchik smotrel i ne
mog naglyadet'sya: myagkie sil'nye guby sogrevali holodnuyu pravil'nost'  etoj
krasoty. On naklonilsya i poceloval ih. Vdrug on zametil,  chto,  hotya  lico
zheny ne drognulo ni edinym muskulom, iz-pod dlinnyh resnic zakrytyh  glaz,
pobleskivaya, katyatsya slezy.
   "Pojdem v spal'nyu", - predlozhil poruchik, no Rejko skazala,  chto  prezhde
primet  vannu.  On  podnyalsya  naverh  odin,  voshel  v  spal'nyu,   uspevshuyu
progret'sya ot vklyuchennoj gazovoj pechki, i,  shiroko  raskinuvshis',  leg  na
postel'. Vse bylo kak obychno, dazhe chas tot  zhe.  Skol'ko  raz  po  vecheram
lezhal on tak, podzhidaya zhenu.
   Polozhiv ruki pod golovu, poruchik smotrel na potolok, tuda, gde  temneli
ne  osveshchennye  lampoj  doski.  CHego  on  zhdet  -  smerti  ili   bezumnogo
chuvstvennogo  naslazhdeniya?  Odno  ozhidanie  naslaivalos'  na   drugoe,   i
kazalos', chto smert' i est' ob®ekt ego vozhdeleniya. Kak  by  tam  ni  bylo,
nikogda eshche poruchik ne ispytyval stol' vseob®emlyushchego oshchushcheniya svobody.
   Za oknom proehal avtomobil'. Zavizzhali  shiny,  skol'zya  po  zasnezhennoj
mostovoj. Progudel klakson, steny domov otozvalis' ehom... ZHitejskoe  more
prodolzhalo sushchestvovat' svoej privychnoj suetoj, lish' zdes', v komnate, byl
odinokij  ostrovok.  Za  ego  predelami  prostiralas'  ogromnaya  myatushchayasya
strana, kotoroj poruchik otdal svoe serdce. Radi nee on  zhertvoval  zhizn'yu.
No zametit li otechestvo gibel' togo, kto ub'et sebya radi  idei?  Pust'  ne
zametit! Pole brani poruchika ne  budet  oseneno  slavoj,  emu  ne  suzhdeno
proyavit' doblest' v boyu, no imenno zdes' prohodit liniya fronta ego dushi.
   Poslyshalis' shagi podnimayushchejsya po lestnice Rejko. Krutye starye stupeni
skripeli pod ee nogami. Poruchik lyubil etot zvuk, kak chasto dozhidalsya on  v
posteli prekrasnoj muzyki staroj lestnicy. Podumav, chto sejchas on  slushaet
znakomyj skrip v poslednij raz, poruchik ves' obratilsya v  sluh,  on  zhelal
nasladit'sya kazhdym mgnoveniem. I mgnoveniya zasiyali raduzhnymi samocvetami.
   Rejko  povyazala  poverh  kupal'nogo  halata  alyj  poyas,  kazavshijsya  v
polumrake spal'ni pochti chernym. Poruchik potyanulsya k  uzlu,  Rejko  pomogla
emu, i poyas zmeej soskol'znul na pol. Muzh prosunul ruki v  shirokie  rukava
halata, ona prizhala loktyami ego ladoni k  telu,  i,  oshchutiv  prikosnovenie
goryachej ploti, on zatrepetal ot strasti.
   Oni sami ne zametili, kak ostalis' obnazhennymi vozle  pylayushchej  gazovoj
pechki.
   Ih dushi, tela i mysli byli polny soznaniem togo, chto eto - v  poslednij
raz. Slovno nevidimaya kist' napisala slova POSLEDNIJ RAZ na ih kozhe.
   Poruchik prizhal k sebe moloduyu zhenu, i oni slilis' v pocelue.  Ego  yazyk
zaskol'zil po ee rtu; nevedomaya poka eshche smertnaya muka obostrila  chuvstva,
prikosnovenie  obzhigalo,  kak  raskalennoe  dokrasna  zhelezo.  Predstoyashchaya
agoniya pridavala naslazhdeniyu neispytannuyu dosele utonchennost' i chistotu.
   - Pokazhi mne svoe  telo.  Hochu  polyubovat'sya  im  v  poslednij  raz,  -
prosheptal poruchik. On povernul abazhur  lampy  tak,  chtoby  svet  padal  na
postel'.
   Rejko,  zakryv  glaza,  lezhala  bez  dvizheniya.  Svet,  livshijsya  sboku,
rel'efno ottenyal vse  vypuklosti  i  vpadiny  prekrasnoj  beloj  ploti.  S
egoistichnym udovletvoreniem poruchik podumal, chto, umerev pervym, ne uvidit
gibeli etoj krasoty.
   Ne spesha zapechatleval on v pamyati voshititel'nuyu kartinu.  Odnoj  rukoj
on pogladil Rejko po volosam, a drugoj medlenno  provel  po  milomu  licu,
nagnulsya i pripal gubami, celuya ugolki glaz.  YAsnyj  vysokij  lob...  Ten'
dlinnyh resnic pod tonkimi brovyami... Pryamoj, bezuprechnyj  nos...  Polnye,
krasivo ocherchennye guby, vlazhnaya belizna zubov...  Nezhnyj  rumyanec  shchek  i
malen'kij izyashchnyj podborodok... Pered poruchikom budto predstal siyayushchij lik
smerti, i on stal zhadno osypat' belosnezhnoe  gorlo,  kuda  skoro  vonzitsya
ostrie kinzhala, poceluyami, poka kozha ne porozovela. Potom  on  vernulsya  k
gubam i prinyalsya laskovo i ritmichno vodit' svoim rtom po rtu  Rejko.  Esli
zakryt' glaza, mozhno bylo predstavit', chto ves' mir slegka pokachivaetsya na
volnah.
   Potom guby poruchika poslushno sledovali za ego vzglyadom. Zatverdevshie ot
poceluev soski, chto uvenchivali vysokie grudi, byli pohozhi na pochki  gornoj
vishni. Ruki ot plech  plavnymi  okruglymi  liniyami  postepenno  suzhalis'  k
zapyast'yam. Tonkie pal'cy  -  te  samye,  chto  derzhali  veer  na  svadebnoj
fotografii, - zastenchivo pryatalis'  v  ladon'  ot  goryachih  gub  poruchika.
Lozhbinka mezhdu grud'yu i zhivotom sochetala podatlivost' i upruguyu silu; nizhe
nachinalis' krutye izgiby beder, no zdes' telo eshche kak  by  bylo  podchineno
sderzhannosti i discipline. Oslepitel'naya  belizna  zhivota  v  priglushennom
svete lampy napominala nalitoe v shirokoe blyudo moloko; poseredine  temnela
kroshechnaya  vpadinka,  slovno  sled  ot  dozhdevoj  kapli.  Nizhe,  gde  teni
sgushchalis', chernela myagkaya porosl' volos; ot  trepetnoj,  nalitoj  strast'yu
ploti vse yavstvennej ishodil blagouhannyj aromat.
   Drozhashchim golosom Rejko proiznesla:
   - YA tozhe hochu... V poslednij raz...
   Vpervye obrashchalas' ona k muzhu so stol' reshitel'noj pros'boj;  kazalos',
nechto, do sih  por  tshchatel'no  skryvaemoe  robost'yu,  vyrvalos'  na  volyu.
Poruchik bezropotno otkinulsya na spinu. Beloe  zhenskoe  telo  pripodnyalos';
zhelaya vo vsem sledovat' primeru  muzha,  Rejko  laskovo  prikryla  pal'cami
neotryvno smotrevshie na nee glaza.
   V poryve nezhnosti, s raskrasnevshimsya licom ona prizhala k grudi  korotko
ostrizhennuyu golovu  muzha.  ZHestkij  ezhik  volos  bol'no  kolol  kozhu,  nos
poruchika byl holodnym, a dyhanie - goryachim. Rejko otodvinulas'  i  vpilas'
vzglyadom v  eto  muzhestvennoe  lico.  Gustye  brovi...  Prikrytye  veki...
Krupnyj nos... Plotno szhatye  krasivye  guby...  Glyancevo-sinevatye  posle
brit'ya shcheki... Rejko pocelovala milye cherty. Potom - moshchnuyu  sheyu,  shirokie
plechi, vypukluyu, slovno  zaslonennuyu  dvumya  shchitkami  muskulov  grud'.  Ot
podmyshek, zatenennyh  moguchimi  myshcami  plech  i  grudi,  shel  sladkovatyj
pechal'nyj zapah, v kotorom strannym obrazom oshchushchalos' predchuvstvie  smerti
molodogo tela. Kozha poruchika otlivala cvetom  speloj  pshenicy,  zhivot  byl
prikryt rel'efnym pancirem muskulatury. Glyadya na etu krepkuyu plot',  Rejko
predstavila ee iskromsannoj i rasterzannoj. Slezy ruch'yami hlynuli iz glaz,
i ona dolgo celovala zhivot muzha.
   Pochuvstvovav, chto  emu  na  kozhu  kapayut  slezy,  poruchik  obrel  novoe
muzhestvo, teper' on ne somnevalsya, chto vyneset lyubuyu muku.
   Izlishne rasskazyvat' o tom, kakoe  blazhenstvo  ispytali  suprugi  posle
podobnogo proshchaniya. Poruchik szhal v moguchih ob®yatiyah gor'ko plachushchuyu  zhenu,
lica oboih pril'nuli drug k drugu s neistovoj siloj.  Rejko  vsya  drozhala.
Odno zalitoe potom telo slilos' s drugim, i, kazalos', nichto uzhe ne smozhet
ih raz®edinit', oni prevratilis' v  edinoe  celoe.  Rejko  zakrichala.  Ona
slovno padala s ogromnoj vysoty v bezdnu, a potom, vnezapno obretya kryl'ya,
vnov' vzmyvala  vvys'.  Poruchik  zadyhalsya,  kak  polkovoj  znamenosec  na
marshe... Odna volna strasti smenyalas' drugoj, molodye  suprugi  ne  vedali
ustalosti v stremlenii k novym i novym vershinam.





   Kogda poruchik nakonec otorvalsya ot tela Rejko, eto ne oznachalo, chto  on
nasytilsya. Ego vynudilo ostanovit'sya opasenie izrashodovat' sily,  kotorye
ponadobyatsya  dlya  harakiri.  I  eshche  emu  ne  hotelos',  chtoby   poslednie
prekrasnye momenty ih lyubvi poblekli, razmytye presyshcheniem.
   Vidya, chto muzh otodvinulsya, Rejko, kak vsegda, tut  zhe  podchinilas'  ego
vole. Obnazhennye, oni lezhali na spine,  derzhas'  za  ruki,  i  smotreli  v
temnyj potolok. Pot  skoro  vysoh,  no  zharko  pylavshaya  pechka  ne  davala
zamerznut'. Noch' byla tiha, dvizhenie na ulice uzhe prekratilos',  a  grohot
poezdov i tramvaev ot stancii Ecuya syuda ne  doletal,  priglushennyj  parkom
dvorca Akasaka.  Nahodyas'  v  etom  mirnom  ugolke  stolicy,  trudno  bylo
poverit', chto gde-to sejchas  gotovyatsya  k  boyu  dve  vrazhduyushchie  armejskie
gruppirovki.
   Suprugi lezhali nepodvizhno, naslazhdayas' idushchim iznutri teplom  i  zanovo
perezhivaya  minuty  rajskogo   blazhenstva:   kazhdyj   mig,   vkus   kazhdogo
nezabyvaemogo poceluya, soprikosnovenie tel, oshchushchenie schast'ya, ot  kotorogo
zamiralo serdce. No s temnyh  dosok  potolka  na  nih  uzhe  smotrelo  lico
smerti. Naslazhdenie konchilos' i bol'she nikogda k nim ne vernetsya. I vse zhe
oba podumali: dazhe esli by im byla suzhdena dolgaya  zhizn',  takogo  ekstaza
oni nikogda by uzhe ne ispytali.
   I ih spletennye pal'cy - oni tozhe skoro razomknutsya.  Ne  budet  bol'she
etogo derevyannogo uzora na potolke.  Priblizhenie  smerti  s  kazhdym  migom
oshchushchalos' vse yavstvennee.  I  vremeni  bol'she  ne  ostavalos'.  Nado  bylo
sobrat' vse muzhestvo i samim shagnut' navstrechu smerti.
   - Nu chto zh, pora gotovit'sya, - narushil  molchanie  poruchik.  Slova  byli
ispolneny reshimosti, no nikogda eshche Rejko ne  slyshala,  chtoby  golos  muzha
zvuchal tak laskovo i myagko.
   Oni vstali. Predstoyalo eshche mnogoe sdelat'.
   Poruchik ni razu ne pomogal zhene  ubirat'  postel'.  Teper'  zhe  on  sam
bystro otkryl shkaf i zasunul tuda skatannye futony [vatnyj tyufyak].
   On vyklyuchil pechku,  postavil  na  mesto  lampu,  i  komnata,  eshche  dnem
ubrannaya Rejko, priobrela takoj vid, budto sem'ya ozhidala kakogo-to vazhnogo
gostya.
   - Skol'ko tut bylo vypito,  -  vzdohnul  poruchik.  -  S  Kano,  Hommoj,
Noguti...
   - Da, oni lyubili zastol'e.
   - Nichego, skoro my s nimi vstretimsya. Predstavlyayu, kak oni  budut  nado
mnoj podshuchivat', uvidev, chto ya privel i tebya.
   Prezhde chem spustit'sya  na  pervyj  etazh,  poruchik  obernulsya  i  okinul
vzglyadom opryatnuyu, yarko osveshchennuyu komnatu.  Pered  ego  myslennym  vzorom
vnov'  predstali  lica  druzej,  molodyh  oficerov,  ih  shumnye   hmel'nye
razgovory, naivnoe bahval'stvo. Ne dumal on vo vremya teh veselyh  pirushek,
chto v odin prekrasnyj den' v etoj samoj komnate vzrezhet sebe zhivot.
   Sojdya po lestnice, suprugi zanyalis' prigotovleniyami.  Poruchik  poshel  v
tualet, potom v vannuyu. Tem vremenem  Rejko  akkuratno  slozhila  kupal'nyj
halat  muzha  i  prinesla  v  vannuyu  ego  formu  i  novuyu   nakrahmalennuyu
nabedrennuyu povyazku. Polozhila na stolik v maloj gostinoj listy bumagi  dlya
predsmertnyh pisem i sela natirat' tush'. Dlya  sebya  ona  uzhe  reshila,  chto
napishet.
   Pal'cy Rejko s siloj terli palochku tushi o zolotye  bukvy  tushechnicy,  i
voda v nej mutnela i chernela. Rejko  zapreshchala  sebe  dumat'  o  tom,  chto
rovnye dvizheniya ee pal'cev i  monotonnoe  shurshanie  sluzhat  odnoj  celi  -
priblizit' konec. Net, eto  obychnaya  rabota  po  domu,  sredstvo  provesti
vremya, ostavsheesya do vstrechi so  smert'yu.  No  podatlivost'  palochki,  uzhe
legko skol'zivshej  po  tushechnice,  usilivayushchijsya  zapah  tushi  -  vse  eto
kazalos' ej nevyrazimo zloveshchim.
   Iz vannoj vyshel poruchik, nadevshij mundir pryamo na goloe telo. On  molcha
sel, vzyal kistochku i nereshitel'no poglyadel na chistyj list bumagi.
   Rejko otpravilas' pereodet'sya v beloe kimono.  Kogda  ona,  umyvshis'  i
slegka podkrasiv lico, vernulas' v komnatu, proshchal'noe pis'mo poruchika uzhe
bylo napisano.

   "Da zdravstvuet Imperatorskaya Armiya! Poruchik Sindzi Takeyama".

   Rejko sela naprotiv muzha i tozhe stala pisat'. Poruchik ochen' ser'ezno  i
vnimatel'no smotrel, kak belye pal'cy zheny vyvodyat po bumage ieroglify.
   Zatem on pristegnul sablyu, Rejko zasunula za poyas  kinzhal,  i  suprugi,
derzha v rukah  predsmertnye  pis'ma,  podoshli  k  altaryu  i  sklonilis'  v
bezmolvnoj molitve.
   Pogasiv svet na pervom  etazhe,  poruchik  stal  podnimat'sya  naverh.  Na
seredine lestnicy on obernulsya i porazilsya krasote  Rejko  -  ta,  opustiv
glaza, sledovala za nim iz mraka v svoem belosnezhnom naryade.
   Pis'ma polozhili ryadom, v tokonoma gostinoj vtorogo etazha. Poruchik hotel
snyat' so steny kakedziku [kalligraficheskaya nadpis' na prodolgovatoj polose
bumagi  ili  shelka],  no  peredumal:  tam  bylo  vyvedeno  velikoe   slovo
"Vernost'", i on reshil, chto ih svat, general-lejtenant Odzeki,  napisavshij
eti ieroglify, izvinit ego, esli do svitka doletyat bryzgi krovi.
   Poruchik sel na pol spinoj k stene i  polozhil  sablyu  na  koleni.  Rejko
opustilas' na sosednij tatami; poskol'ku ona byla v belom, alaya pomada  na
gubah kazalas' oslepitel'no yarkoj.
   Suprugi sideli ryadom i smotreli drug drugu v glaza. Vzglyanuv na  sablyu,
chto lezhala poperek kolenej muzha, Rejko vspomnila ih pervuyu noch', i  grust'
stala pochti nevynosimoj. Togda poruchik proiznes sdavlennym golosom:
   - U menya net sekundanta, poetomu rezat' budu gluboko. Navernoe, zrelishche
budet ne iz priyatnyh, no ty ne pugajsya. Lyubuyu smert' strashno nablyudat'  so
storony. Pust' eto ne lishit tebya muzhestva. Horosho?
   - Horosho, - nizko sklonila golovu Rejko.
   Glyadya na strojnuyu figuru zheny, oblachennuyu v belye odezhdy, poruchik vdrug
pochuvstvoval, chto ego ohvatyvaet strannoe hmel'noe vozbuzhdenie. Sejchas ona
uvidit  muzha  v  novom  kachestve,  ispolnyayushchim  svoj  voinskij  dolg.  Ibo
ozhidayushchaya ego smert' ne menee  pochetna,  chem  gibel'  na  pole  brani.  On
pokazhet zhene, kak vel by sebya v srazhenii.
   Na mig voobrazheniem poruchika ovladela zahvatyvayushchaya fantaziya.  Odinokaya
gibel' v bitve i samoubijstvo na glazah prekrasnoj suprugi  -  on  kak  by
gotovilsya umeret' v dvuh izmereniyah srazu, i eto oshchushchenie vozneslo ego  na
vershinu blazhenstva. Vot ono, podlinnoe schast'e, podumal on. Pogibnut'  pod
vzglyadom zheny - vse ravno chto umeret', vdyhaya aromat  svezhego  briza.  Emu
vypala osobaya udacha, dostalas'  privilegiya,  nedostupnaya  nikomu  drugomu.
Belaya, pohozhaya na nevestu, nepodvizhnaya figura  olicetvoryala  dlya  poruchika
vse to, radi chego on zhil: Imperatora, Rodinu, Boevoe Znamya. Vse eti svyatye
simvoly smotreli na nego yasnym vzorom zheny.
   Rejko, nablyudaya za gotovyashchimsya k smerti muzhem, tozhe dumala, chto vryad li
v mire sushchestvuet zrelishche bolee prekrasnoe. Mundir vsegda shel poruchiku, no
sejchas, kogda on, sdvinuv brovi i szhav guby, smotrel v glaza smerti,  lico
ego obrelo nepovtorimuyu muzhestvennuyu krasotu.
   - Vse, pora, - skazal poruchik.
   Rejko nizko, golovoj v pol, poklonilas' emu.  Kuda-to  vdrug  ushli  vse
sily - ona nikak ne mogla razognut'sya. Plakat' nel'zya, skazala  ona  sebe,
lico nakrasheno. No slezy tekli sami.
   Kogda ona nakonec vypryamilas', to skvoz' tumannuyu pelenu slez  uvidela,
chto muzh, uzhe obnazhiv klinok, obmatyvaet ego  beloj  tkan'yu,  chto  ostalos'
santimetrov dvadcat' goloj stali.
   Pokonchiv s etim i  polozhiv  sablyu  na  pol,  poruchik  skrestil  nogi  i
rasstegnul vorot mundira.  Na  zhenu  on  bol'she  ne  smotrel.  Ego  pal'cy
rasstegivali odnu za drugoj ploskie mednye  pugovicy.  Obnazhilas'  smuglaya
grud', potom zhivot.  Poruchik  snyal  remen',  spustil  bryuki  -  pokazalas'
yarko-belaya tkan' nabedrennoj povyazki. On  styanul  ee  ponizhe,  eshche  bol'she
otkryvaya telo, i  szhal  v  pravoj  ruke  obmotannyj  belym  klinok.  Glaza
poruchika ne otryvayas' smotreli na  golyj  zhivot,  levoj  rukoj  on  slegka
poglazhival sebya chut' nizhe talii.
   Zabespokoivshis', dostatochno li ostra sablya,  oficer  spustil  bryuki  do
poloviny i legon'ko polosnul sebya po noge. Na kozhe vspyhnul krasnyj rubec,
krov' neskol'kimi tonen'kimi nitochkami pobezhala po  bedru,  posverkivaya  v
yarkom elektricheskom svete.
   Rejko vpervye  videla  krov'  muzha,  u  nee  perehvatilo  dyhanie.  Ona
vzglyanula emu v lico. Poruchik ocenivayushche osmatrival  razrez.  Rejko  srazu
stalo spokojnee, hot' ona i ponimala, chto eto chuvstvo oblegcheniya lozhnoe.
   Tut poruchik podnyal glaza i  vpilsya  v  lico  zheny  zhestkim,  yastrebinym
vzglyadom. Klinok on ustanovil pered soboj, a sam pripodnyalsya,  chtoby  telo
navisalo nad sablej. Po tomu, kak napryaglis'  muskuly  plech  pod  kitelem,
bylo vidno, chto poruchik sobral vse sily. On namerevalsya vonzit'  ostrie  v
levuyu nizhnyuyu chast' zhivota kak mozhno glubzhe. YArostnyj krik razorval  tishinu
komnaty.
   Hotya poruchik nanes udar sam, emu pokazalos', chto kto-to drugoj protknul
ego telo tolstym zheleznym prutom.  V  glazah  potemnelo,  i  na  neskol'ko
mgnovenij on perestal ponimat', chto s  nim  proishodit.  Obnazhennaya  stal'
ushla v telo do samoj tkani, kulak poruchika, szhimavshij  klinok  poseredine,
upersya v zhivot.
   Soznanie  vernulos'  k  nemu.  Klinok  pronzil  bryushnuyu  polost',   eto
nesomnenno, podumal on.  Dyshat'  bylo  trudno,  grud'  tyazhelo  vzdymalas',
gde-to ochen' daleko - ne mozhet byt', chtoby eto proishodilo v ego  tele,  -
rodilas' chudovishchnaya bol',  slovno  tam  raskololas'  zemlya  i  iz  treshchiny
vyrvalas' ognennaya lava. So strashnoj skorost'yu bol' podkatyvala vse  blizhe
i blizhe. Poruchik vpilsya zubami v nizhnyuyu gubu, sderzhivaya krik.
   "Vot ono kakoe, harakiri, - podumal on. -  Budto  na  golovu  obrushilsya
nebesnyj svod, budto zashatalsya i perevernulsya ves' mir". Sobstvennye  volya
i muzhestvo, kazavshiesya nesokrushimymi do togo, kak klinok  vpilsya  v  telo,
vytyanulis' tonkoj stal'noj nitkoj, i mysl' o tom, chto nado  izo  vseh  sil
derzhat'sya za etu nitku, napolnila dushu poruchika trevozhnoj  toskoj.  Kulak,
derzhavshij sablyu, ves' vymok. Oficer uvidel, chto  i  ruka,  i  belaya  tkan'
pokryty krov'yu. Nabedrennaya povyazka tozhe stala yarko-aloj.  "Stranno,  chto,
ispytyvaya etu muku, ya tak yasno vse vizhu i chto mir sushchestvuet, kak prezhde",
- podumal on.
   S togo samogo momenta, kogda poruchik proporol sebe sablej niz zhivota  i
lico ego strashno poblednelo, slovno na nego opustilsya belyj zanaves, Rejko
izo vseh sil borolas' s neuderzhimym poryvom brosit'sya k muzhu. Delat' etogo
nel'zya, ona dolzhna sidet' i smotret'. Ona - svidetel',  takuyu  obyazannost'
vozlozhil na nee suprug. Muzh byl sovsem  ryadom,  na  sosednem  tatami,  ona
otchetlivo videla ego iskazhennoe lico s zakushennoj guboj,  v  nem  chitalos'
nevynosimoe stradanie, no Rejko ne znala, kak pomoch' lyubimomu.
   Na lbu poruchika blesteli kapli pota. On zazhmuril glaza, potom otkryl ih
vnov'. Vzglyad ego utratil vsegdashnyuyu yasnost'  i  kazalsya  bessmyslennym  i
pustym, slovno u kakogo-to zver'ka.
   Mucheniya muzha siyali yarche letnego solnca, oni ne imeli  nichego  obshchego  s
gorem, razdiravshim dushu Rejko. Bol' vse rosla, nabirala silu. Poruchik stal
sushchestvom inogo mira, vsya sut' ego bytiya skoncentrirovalas' v stradanii, i
Rejko pochudilos', chto ee muzh - plennik, zaklyuchennyj v kletku boli, i rukoj
do nego uzhe ne dostat'. Ved' ona sama boli ne ispytyvala. Ee gore - eto ne
fizicheskaya muka. U Rejko vozniklo chuvstvo, budto kto-to vozdvig mezhdu  nej
i muzhem bezzhalostnuyu steklyannuyu stenu.
   So dnya svad'by ves' smysl zhizni Rejko zaklyuchalsya  v  muzhe,  kazhdyj  ego
vzdoh byl ee vzdohom, a sejchas on sushchestvoval otdel'no  ot  nee,  v  plenu
svoego stradaniya, i ona, ohvachennaya skorb'yu, utratila pochvu pod nogami.
   Poruchik popytalsya sdelat' razrez poperek zhivota, no sablya  zastryala  vo
vnutrennostyah, kotorye  s  myagkim  uprugim  uporstvom  ne  puskali  klinok
dal'she. On ponyal, chto nuzhno vcepit'sya v stal' obeimi rukami i vsadit' ee v
sebya eshche glubzhe. Tak on i sdelal.  Klinok  shel  tyazhelee,  chem  on  ozhidal,
prihodilos' vkladyvat' v kist' pravoj ruki vse sily.  Lezvie  prodvinulos'
santimetrov na desyat'.
   Bol' hlynula potokom, razlivayas' shire i shire;  kazalos',  zhivot  gudit,
kak ogromnyj kolokol, net, kak tysyacha kolokolov, razryvayushchih vse  sushchestvo
poruchika pri kazhdom udare pul'sa, pri kazhdom vydohe. Uderzhivat' stony bylo
uzhe nevozmozhno. No vdrug poruchik uvidel,  chto  klinok  doshel  do  serediny
zhivota, i s udovletvoreniem oshchutil novyj pritok muzhestva.
   Krov' lilas' vse obil'nee, hlestala iz rany tolchkami. Pol  vokrug  stal
krasnym, po  bryukam  zashchitnogo  cveta  stekali  celye  ruch'i.  Odna  kaplya
malen'koj ptichkoj  doletela  do  sosednego  tatami  i  zaalela  na  podole
belosnezhnogo kimono Rejko.
   Kogda poruchik dovel lezvie do pravoj storony  zhivota,  klinok  byl  uzhe
sovsem ne gluboko, i skol'zkoe ot krovi i zhira ostrie pochti vyshlo iz rany.
K gorlu vdrug podstupila toshnota, i poruchik  hriplo  zarychal.  Ot  spazmov
bol' stala eshche nesterpimej,  kraya  razreza  razoshlis',  i  ottuda  polezli
vnutrennosti, budto zhivot tozhe rvalo. Kishkam ne bylo dela  do  muk  svoego
hozyaina, zdorovye, blestyashchie,  oni  zhizneradostno  vyskol'znuli  na  volyu.
Golova  poruchika  upala,  plechi   tyazhelo   vzdymalis',   glaza   suzilis',
prevrativshis' v shchelki, izo rta  povisla  nitka  slyuny.  Zolotom  vspyhnuli
epolety mundira.
   Vse vokrug bylo v  krovi,  poruchik  sidel  v  krasnoj  luzhe;  telo  ego
obmyaklo, on opiralsya o pol rukoj. Po komnate rasprostranilos'  zlovonie  -
poruchika prodolzhalo rvat',  ego  plechi  bespreryvno  sotryasalis'.  Klinok,
slovno  vytolknutyj  iz  zhivota  vnutrennostyami,   nepodvizhno   zastyl   v
bezzhiznennoj ruke.
   Vdrug oficer vypryamilsya. S  chem  sravnit'  eto  neveroyatnoe  napryazhenie
voli? Ot rezkogo dvizheniya otkinutaya nazad golova gromko udarilas' zatylkom
o stenu. Rejko,  kotoraya,  ocepenev,  smotrela  tol'ko  na  rucheek  krovi,
medlenno podbiravshijsya po polu k ee kolenyam, izumlenno podnyala glaza.
   Uvidennaya eyu maska byla nepohozha  na  zhivoe  chelovecheskoe  lico.  Glaza
vvalilis', kozhu pokryla mertvennaya suhost', skuly i  rot,  kogda-to  takie
krasivye, priobreli cvet zasohshej gryazi. Pravaya ruka  poruchika  s  vidimym
usiliem podnyala tyazheluyu sablyu. Dvizhenie bylo  zamedlennym  i  neuverennym,
kak u zavodnoj kukly. Poruchik pytalsya napravit' neposlushnoe ostrie sebe  v
gorlo.  Rejko  sosredotochenno  nablyudala,  kak  ee  muzh  sovershaet   samyj
poslednij v  svoej  zhizni,  neveroyatno  trudnyj  postupok.  Raz  za  razom
skol'zkij klinok, nacelennyj v gorlo, popadal mimo. Sily poruchika byli  na
ishode. Ostrie tykalos' v zhestkoe shit'e, v galuny. Kryuchok byl  rasstegnut,
no vorotnik vse zhe prikryval sheyu.
   Rejko ne mogla bol'she vynosit' eto zrelishche. Ona hotela prijti na pomoshch'
muzhu, no ne bylo sil podnyat'sya. Na chetveren'kah ona podpolzla  k  nemu  po
krovavoj luzhe. Beloe kimono okrasilos' v alyj cvet. Okazavshis'  za  spinoj
muzha, Rejko razdvinula kraya vorota poshire - eto vse, chem ona emu  pomogla.
Nakonec drozhashchee ostrie popalo v obnazhennoe gorlo. Rejko  pokazalos',  chto
eto ona tolknula muzha vpered, no  net  -  poruchik  sam  iz  poslednih  sil
rvanulsya navstrechu  klinku.  Stal'  pronzila  sheyu  naskvoz'  i  vyshla  pod
zatylkom. Bryznul fontan krovi, i poruchik  zatih.  Szadi  iz  shei  torchala
stal', holodno otlivaya sinim v yarkom svete lampy.





   Rejko  medlenno  spustilas'  po  lestnice.  Propitavshiesya  krov'yu  tabi
skol'zili po polu. Na vtorom etazhe vocarilas' mertvaya tishina.
   Ona zazhgla vnizu svet, zavernula  gazovyj  kran  i  plesnula  vodoj  na
tleyushchie ugli  zharovni.  Potom  ostanovilas'  pered  zerkalom  v  malen'koj
komnate i pripodnyala poly svoego kimono. Krovavye  pyatna  pokryvali  beluyu
tkan' prichudlivymi razvodami. Rejko sela na pol i zadrozhala, chuvstvuya, kak
podol, mokryj ot krovi muzha, holodit ej nogi.  Dolgo  ona  nakladyvala  na
lico kosmetiku. Pokryla shcheki rumyanami, yarko  podvela  pomadoj  guby.  Grim
prednaznachalsya uzhe ne dlya lyubimogo, a dlya mira, kotoryj ona skoro ostavit,
poetomu v dvizhenii kistochki bylo nechto velichavoe. Kogda Rejko  vstala,  na
tatami pered zerkalom ostalsya krovavyj sled, no ona dazhe ne  vzglyanula  na
nego.
   Zatem molodaya zhenshchina zashla v vannuyu i nakonec ostanovilas' v prihozhej.
Vecherom poruchik zaper vhodnuyu dver' na klyuch, gotovyas' k smerti.  Nekotoroe
vremya Rejko razmyshlyala nad neslozhnoj dilemmoj. Otkryt' zamok ili  ostavit'
zakrytym? Esli dom budet na zapore, sosedi mogut ne skoro uznat' o  smerti
molodoj pary. Ej by ne hotelos', chtoby lyudi obnaruzhili ih tela, kogda  oni
uzhe nachnut razlagat'sya. Navernoe, luchshe otperet'... Rejko povernula klyuch i
slegka priotkryla dver'. V prihozhuyu vorvalsya holodnyj veter. Nochnaya  ulica
byla pustynna, nad verhushkami derev'ev,  chto  okruzhali  osobnyak  naprotiv,
mercali zvezdy.
   Rejko snova podnyalas' naverh. Krov' na tabi uspela  zasohnut',  i  nogi
bol'she ne skol'zili. Na seredine lestnicy v nos ej udaril rezkij zapah.
   Poruchik lezhal v luzhe krovi, utknuvshis' licom  vniz.  Ostrie  sabli  eshche
dal'she vylezlo iz ego shei.
   Rejko spokojno peresekla zalituyu krov'yu komnatu. Sela na  pol  ryadom  s
mertvym muzhem i, nagnuvshis', sboku zaglyanula emu v lico. SHiroko  raskrytye
glaza  poruchika  zavorozhenno  smotreli  v  odnu  tochku.  Rejko  pripodnyala
bezzhiznennuyu golovu, oterla rukavom okrovavlennoe lico i pripala  k  gubam
muzha proshchal'nym poceluem.
   Bystro podnyavshis', ona otkryla shkaf i dostala ottuda beloe pokryvalo  i
shnur. Pokryvalo ona akkuratno, chtoby ne  pomyat'  kimono,  obernula  vokrug
poyasa, a shnur tugo zatyanula poverh. Rejko sela na pol v odnom shage ot tela
poruchika. Vynula  iz-za  poyasa  kinzhal,  posmotrela  na  svetluyu  stal'  i
kosnulas' ee yazykom. Gladkij metall byl chut' sladkovat.
   Molodaya zhenshchina ne kolebalas' ni sekundy. Ona podumala o tom, chto muka,
otgorodivshaya ot nee muzha, skoro stanet i ee dostoyaniem, chto mig soedineniya
s lyubimym blizok,  i  v  ee  serdce  byla  tol'ko  radost'.  V  iskazhennom
stradaniem lice poruchika ona  videla  chto-to  neob®yasnimoe,  tainstvennoe.
Teper' ona razgadaet etu zagadku. Rejko pokazalos', chto tol'ko sejchas  ona
oshchushchaet sladkuyu gorech' Velikogo Smysla, v kotoryj veril muzh.  Esli  prezhde
ona znala o vkuse etogo sokrovennogo znaniya tol'ko ot  poruchika,  to  nyne
ispytaet ego sama.
   Rejko pristavila kinzhal k gorlu  i  nadavila.  Rana  poluchilas'  sovsem
melkoj. K golove prilil zhar, zatryaslis' ruki. Ona rezko rvanula  klinok  v
storonu.  V  rot  iznutri  hlynulo  chto-to  goryachee,  vse  pered   glazami
okrasilos' alym - eto iz rany udarila struya krovi. Rejko sobrala vse  sily
i vonzila kinzhal v gorlo po samuyu rukoyatku.

Last-modified: Sun, 09 Jun 2002 17:14:26 GMT
Ocenite etot tekst: