Gor Gennadij Samojlovich. Pila
---------------------------------------------------------------------
Kniga: G.Gor. "Volshebnaya doroga". Roman. Povesti. Rasskazy
Izdatel'stvo "Sovetskij pisatel'", Leningradskoe otdelenie, 1978
OCR & SpellCheck: Zmiy (zmiy@inbox.ru), 16 noyabrya 2002 goda
---------------------------------------------------------------------
Iz okna ya smotrel, kak b'yut moego otca. Ego bili na ulice pered domom,
i lyudi sbezhalis' so vsej derevni posmotret', kak ego budut bit'.
Uvidev sosedej, otec zaplakal i stal prosit' ih, chtob oni zastupilis',
no nikto ne hotel za nego zastupit'sya. Otec nachal krichat' eshche ran'she, chem
ego udarili. On krichal "karaul", kak budto ego grabili. Lico u nego bylo
smeshnoe, plachushchee, vse v melkih morshchinkah, i vse smeyalis', kogda on krichal,
potomu chto eto bylo smeshno. Ivan Sychugov derzhal ego za borodu, a starshij
brat Sychugova, Tisha, bil moego otca rukavicami po shchekam.
Materi ne bylo doma, kogda bili moego otca. Ona byla v lesu i ne
videla, kak ego, mokrogo, priveli iz bani. Banya byla nizen'kaya, temnaya,
dymnaya, i tam nelovko ego bylo bit'.
Otec stoyal podzhav nogu. Pravaya noga ego byla v sapoge, a levaya noga
byla bosaya. On, dolzhno byt', nadeval sapogi, kogda oni prishli za nim. Bosoj
noge otca bylo holodno na snegu, i on podzhal ee, i ottogo ona stala zhalkoj,
malen'koj, kak noga hromogo. Smotrya na bosuyu nogu otca, mne hotelos' plakat'
- pochemu moj otec byl ne hromoj, esli by on byl hromoj, mozhet byt', Sychugovy
ne tronuli ego, a sosedi zastupilis'.
Otec plakal i prosil Sychugovyh skazat', za chto oni ego b'yut. Sychugovy
ne otvechali. Oni byli molchalivye lyudi. Otec rugal ih i plevalsya, no slyuna
ego ne doletala do nih. Tisha nadel rukavicy, kotorymi on bil otca, a otec
podumal, chto sejchas ego perestanut bit'.
Krov' tekla iz otcovskogo nosa. Otec moj hotel upast' v sneg na seno,
no oni ne davali emu upast' i, kogda on padal, podymali ego. Dolzhno byt', im
ne hotelos' nagibat'sya.
Lyudyam nadoelo stoyat', i oni seli na nash zabor i s zabora smotreli na
ulicu, na moego otca. No vot otec moj stal smeyat'sya. On stal smeyat'sya
gromko, kak nikogda ne smeyalsya, i mne stalo strashno v dome, i ya podumal, chto
otec moj soshel s uma.
Vzyav otca pod ruki, Sychugovy poveli ego, i on smeyalsya, kogda ego veli,
i pokazyval sosedyam yazyk. Moj otec, dolzhno byt', soshel s uma i hotel, chtob
ego ubili, a mozhet byt', on predstavlyalsya. Otec moj chasto predstavlyalsya
p'yanym i togda govoril sosedyam, chto oni kislye i chto on podozhzhet im ambary,
emu hochetsya posmotret', kak budut goret' ih ambary, ochen' smeshno budet
smotret', kak oni budut goret'.
Sychugovy priveli moego otca v nash dom i posadili ego na skamejku. Ivan
podozval menya i skazal:
- Tvoj otec vor. On ukral u nas novuyu pilu. My by ubili ego, da neohota
otvechat'. V drugoj raz my ego ub'em.
Sychugovy ushli, naslediv na chistom polu, i v ostavlennuyu otkrytoj dver'
dulo i slyshen byl smeh i golosa sosedej. Sosedi sideli na zabore i ne hoteli
rashodit'sya. Oni, dolzhno byt', zhdali, kogda vozvratitsya iz lesu mat'.
- Otec, - sprosil ya, - zachem ty ukral u nih pilu?
Otec molchal.
- Ne mozhet byt', chtob ty ukral u nih pilu. Oni vrut.
Vdrug stalo tiho vo dvore. YA podoshel k oknu i uvidel svoyu mat'. Mat',
sognuvshis', tashchila sanki, i k sankam bylo privyazano brevno - dlinnaya lesina,
kotoruyu mat' srubila v lesu. U nas ne bylo loshadi, i mat' moya vozila brevna
na sebe. Vo dvore my s otcom pilili ih staroj piloj i rubili. Mat' moya byla
vyshe i zdorovee otca, ona ne davala emu vozit' brevna i hodila v les za
brevnami sama.
Vo dvore bylo tiho - sosedi sideli na zabore i smotreli na moyu mat'.
Mat', ne vzglyanuv na nih, ostavila posredi dvora sanki i poshla v dom.
- Misha, - skazala ona otcu. - Ty ves' v krovi. Podojdi-ka syuda, ya pol'yu
tebe. Nado pomyt' lico.
Otec podoshel k materi, ona polila emu na ruki, i on pomyl sebe lico.
- Molokanovy sidyat na nashem zabore, - skazala mat'.
- Pust' sidyat, - skazal otec.
- Oni uzhe ne sidyat, - skazal ya, podojdya k oknu. - Oni stoyat u okna.
Molokanovy slezli s zabora, podoshli k nashemu oknu i, zadrav golovy,
smotreli k nam v dom.
- Misha, - skazala mat', - chto nado Molokanovym? Oni smotryat k nam v
dom.
- Ne znayu, - skazal otec, - chto im nado. Pust' smotryat.
YA stoyal u okna i smotrel na Molokanovyh, glyadevshih k nam v dom. Zdes'
byla vsya ih semejka, dazhe staruha Molokaniha slezla s pechki i prishla k nam
pod okno posmotret' na nas. Ona zvala menya pal'cem. YA vyshel k nej.
- Pozovi mat', - skazali Molokanovy.
YA pokachal golovoj.
- A zachem vam ee?
- Nado, - skazal Molokanov.
Mat' moya vyshla k Molokanovym.
- Elizaveta, - skazal Molokanov. - Pobej muzha.
- Pobej muzha, - skazala Molokaniha, - muzh u tebya durak.
- Prouchi muzha, - skazal Molokanov. - Ne to my ego prouchim, tvoego muzha.
- Muzh u tebya vor, - skazala Molokaniha. - On ukral u Sychugovyh pilu.
Mat' vernulas' v dom.
- Misha, - skazala ona, - oni zhdut, kogda ya tebya pob'yu.
- Pust' zhdut, - skazal otec.
Mat' moya postavila samovar, no ugli ne razgoralis', i ona stala dut' v
trubu, chtob oni razgorelis'. Uzh ne dlya Molokanovyh li ona postavila samovar?
- Misha, - skazala mat', - gde pila, kotoruyu ty ukral u Sychugovyh?
- Ne znayu, - skazal otec.
- Gde pila? Pokazhi mne ee. Nado vernut' im pilu.
- Kakuyu pilu?
- Novuyu pilu, chto Sychugovy privezli vchera iz goroda. Molokanovy
govoryat, chto ty ukral pilu.
- Pust' govoryat, - skazal otec.
Mat' prinesla vedro i otvernula kran u samovara. Kipyatok pobezhal v
vedro.
- Gde pila, Misha? Mne nado znat'.
- Sprosi u Molokanovyh. Mozhet, oni znayut.
- Misha, ya hochu znat' pravdu. Gde pila?
- Sprosi u Molokanovyh, oni znayut pravdu. YA ne vidal pily. Sprosi u
Molokanovyh, gde pila.
Mat' podnyala vedro i vyshla pod okno, gde stoyali Molokanovy.
Molokanovy podoshli k nej, i ona oshparila ih, oblila ih kipyatkom iz
vedra, kak klopov.
Utrom my s otcom pilili staroj nashej bezzuboj piloj brevno, kotoroe
mat' privezla na sebe iz lesu. Otec rugalsya, chto u nas plohie sosedi i chto
nikto ne daet nam pily napilit' ohapku drov, chtob zatopit' pech' v holodnoj
izbe.
Materi opyat' ne bylo doma, i opyat' prishli Sychugovy, pozdorovalis' i
skazali otcu, chtob on shel v dom, chto oni s nim pogovoryat.
- YA s vami ne hochu govorit' ni vo dvore, ni doma, - skazal otec. - Ne o
chem mne s vami govorit'.
No Sychugovy skazali otcu, chto na dvore holodno i chtob on shel v izbu, v
izbe teplee, i, esli on ne pojdet, oni povedut ego siloj, potomu chto im nado
s nim pogovorit'.
- O chem my budem govorit'? - sprosil otec, idya v dom.
On shel nehotya, ryadom shli Sychugovy. Oni sledili, chtob on, chego dobrogo,
ne sbezhal.
YA bezhal za otcom.
- CHto zh, - skazal otec, - ya odin, a vas dvoe. YA znayu, vy vedete menya
bit'.
- Net, - skazal Ivan Sychugov. - My tebya ne tronem. Zachem nam tebya
trogat'? My hotim s toboj pogovorit'.
- Ne o chem mne s vami govorit', - skazal otec. - Vy hapugi. Nu i
hapajte. Ambary u vas bol'shie. YA u vas nichego ne bral. Vchera vy menya bili.
- Bili, - skazal Ivan Sychugov, vhodya v nash dom. - A segodnya my tebya
bit' ne budem. Govori, gde pila.
- Ne znayu, - skazal otec, - gde vasha pila. Ne videl ya vashej pily.
- Pokazhi, gde pila, - skazal Tisha Sychugov shepotom. - Ne to my tebya
spryachem.
- Kuda vy menya spryachete?
- My tebya spryachem i tvoe chado, lyubimogo synka tvoego, - skazal Ivan
Sychugov. - Tisha, zakroj dver'.
- My tebya spryachem, - skazal Tisha shepotom, zakryvaya dver'. - My znaem,
kuda tebya spryatat'. Ivan, daj meshok.
- Na, - skazal Ivan, peredavaya Tishe meshok. - A daleko li u nih othozhee
mesto?
- Othozhee mesto ihnee ya znayu, - skazal Tisha shepotom. - Byval ya v ihnem
othozhem meste.
- Nu, - skazal Ivan otcu, - otdavaj nashu pilu.
- Net u menya vashej pily.
- Otdavaj pilu, a to my tebya spryachem.
- Kuda spryachete? Nekuda vam menya spryatat'.
- My tebya spustim v othozhee mesto. My znaem, kuda tebya spustit'. Meshkov
nam ne zhalko. Tol'ko vlezet li on v odin meshok s synom?
- Pozhaluj, ne vlezet, - skazal Tisha.
- Nichego, - skazal Ivan. - My ih kak-nibud' propihnem. Gde pila,
govori.
- Ne znayu, - skazal otec.
- A ty? - sprosil menya Tisha. - Ne vidal li, kuda otec zapryatal pilu,
kotoruyu ukral u nas?
- Ne voroval on u vas pily.
- Ivan, - skazal Tisha shepotom, - derzhi meshok. Nitki u tebya daleko?
Meshok-to nado budet zashit'.
- Krichat' budut, - skazal Ivan.
- Ne budut, - skazal Tisha. - My im rot zash'em. Snachala rot, a potom
meshok. Tol'ko vlezut li oni v othozhee mesto. Boyus', chto ne vlezut.
- Vlezut, - skazal Ivan. - Ne vlezut - tak propihnem. Vlezut
kak-nibud'. Pust' luchshe skazhut, gde pila.
- Ne vidal ya vashej pily. Esli uzh vam pila dorozhe cheloveka, bejte.
Ubivajte za pilu. Ne vidal ya pily.
- Pokazhi, kuda spryatal pilu. Ne pokazhesh', zash'em tebe rot surovymi
nishami. Tebya bit' bespolezno. Bit' my tebya ne budem. Spryachem v meshok da
spustim v othozhee mesto. Otdavaj nashu pilu.
- Otec, - skazal ya, - udar' ih. CHto ty ne b'esh' ih?
Otec zamahnulsya, no Sychugovy shvatili ego, nadeli emu na golovu meshok.
- Pokazhi, gde pila, - skazali oni mne. - Ne to my zash'em tebe rot.
Vo dvore poslyshalis' shagi. Sychugovy podoshli k oknu i uvideli moyu mat'.
Mat' moya voshla v dom i, uvidya otca s meshkom na golove, podoshla k nemu.
- Pokazhi, gde nasha pila, - skazali Sychugovy materi, - my ne ujdem, poka
ne otdash' nashu pilu.
- Ujdite, - skazala mat', snimaya u otca s golovy meshok.
Ona vzyala meshok i, ne glyadya na Sychugovyh, stala podmetat' pol, budto ih
ne bylo.
- CHto zh, - skazal Tisha, - pojdem.
- Pojdem, - skazal Ivan.
- Podozhdite, - skazala mat', - voz'mite vash meshok.
I brosila meshok v raskrytuyu dver'.
Sychugovy vzyali meshok i ushli.
- Gde pila? - sprosila mat' u otca, kogda oni ushli. - Bral li ty u nih
pilu?
- Ne bral ya u nih pily. Oni hoteli zashit' mne rot. Na igolku, na! Na!
Zashej mne ihnej igolkoj rot, esli ty mne ne verish'. Ty mne ne verish', verish'
im. Zashej mne rot, raz ty zaodno s nimi.
- Ne znayu, - skazala mat', - ne glyadela by ya na tebya. Na ves' belyj
svet ne glyadela by. Ustala ya s vami.
V dome bylo tiho, mat' spala, kogda prinesli otca. Levyj glaz ego
vytek, i pravaya ruka ego byla slomana v dvuh mestah. Ego nashli v lesu, i
lyudi, kotorye izbili ego, ne zahoteli spryatat'sya, sledy bol'shih nog veli k
domu, gde zhili Sychugovy.
Kogda Sychugovyh sprosili, oni li izbili moego otca, Sychugovy skazali,
chto oni, i pozhaleli, chto ne ubili ego, dav slovo, chto budut bit' ego do teh
por, poka on ne otdast im pilu.
Mat' moya poshla zhalovat'sya na Sychugovyh. Derevnya nasha stoyala v lesu,
daleko ot goroda, i mat' poshla zhalovat'sya ne v gorod, a k volostnomu sud'e.
No on vygnal ee i skazal, chto, esli ona pridet eshche raz, on posadit ee v
tyur'mu. Sud'ya tozhe byl Sychugov, dal'nij rodstvennik nashih Sychugovyh, a
uryadnik byl zhenat na ih sestre.
Last-modified: Sat, 16 Nov 2002 09:39:56 GMT