Mihajlo Staric'kij. Talan
------------------------------------------------------------------------
Original etogo teksta raspolozhen v "Setevoj biblioteke ukrainskoj literatury"
OCR: Evgenij Vasil'ev
Dlya ukrainskih liter ispol'zovany oboznacheniya:
ª, º - "e oborotnoe" bol'shoe i malen'koe (kody AAh,BAh)
¯, ¿ - "i s dvumya tochkami" bol'shoe i malen'koe (kody AFh,BFh)
I,i (ukr) = I,i (lat)
------------------------------------------------------------------------
Prisvyachuºt'sya vel'mishanovnij artistci
Mari¿ Kostyantinivni Zan'kovec'kij
Drama v 5-ti diyah i 6-ti obminah
Iz pobitu malorus'kih aktoriv
DIJOVI LYUDE:
M a r i ya I v a n i v n a L u ch i c ' k a - moloda dramatichna aktrisa;
govorit' po-ukra¿ns'komu chisto, a po-rus'kj de-ne-de pomilyaºt'sya.
P a l a zh k a - stara babusya, ¿¿ nyanya; ubiraºt'sya po-mishchans'ki.
A n t o n P a v l o v i ch K v i t k a - panich z bagato¿ famili¿ v
Malorosi¿.
O l e n a M i k o l a ¿ v n a K v i t k a - jogo mati, stara uzhe pani.
S t e p a n I v a n o v i ch B e z r o d n i j - serednih lit pan;
spochatku antreprener; a dali pomichnik rezhisera.
YU r i j S a v i ch K o t e n k o - tezh serednih lit; dramatichnij aktor;
spochatku rezhiser, a dali antreprener.
M a r k o K a r p o v i ch ZH a l i v n i c ' k i j - serednih lit aktor.
R o m a n M i h a j l o v i ch L e m i sh k a - starij sufler.
M a r i n k a - dochka jogo, 17 lit, godovanka Luchic'ko¿.
K a t e r i n a G r i g o r i v n a K v ya t k o v s ' k a - moloda
aktrisa, tezh na pershi roli, bil'she spivochi.
K i r I v a n o v ich Gi r ya v i j - pomichnik rezhisera.
G a n n a M i h a j l i v n a K u l i sh e v i ch - moloda aktrisa na
roli molodic' i zhvavih bab.
R ya b k o v a \ molodi divchata,
B o g d a n i h a / horistki.
R o m a n ch u k - likar iz zems'kih, starij uzhe, z sivimi bachkami.
A n d r i j V i t a l i j o v i ch A n t i p o v - redaktor gazeti.
A v r a m S e m e n o v i ch YU r k o v i ch - reporter, molodij hlopec'.
V rozmovi troshechki chuti ºvrejs'ke.
G a sh a - klyuchnicya pri dvori v pani Kvitki. Pridzigl'ovana, moloda shche.
Parikmaher, mashinist, robochij, lakej pri gostinici, horist 1-j i 2-j,
student 1-j i 2-j, molod', horistka 1-a i 2-a i hor.
Diºt'sya v nashi chasi* (*90-i roki minulogo stolittya.). Mizh drugoyu i
tret'oyu diºyu prohodit' pivroku; mizh tret'oyu i chetvertoyu - shist' misyaciv,
mizh chetvertoyu i p'yatoyu - tri tizhni.
DIYA PERSHA
CHorna storona za konom. Z livogo boku vid aktora jde navkosi ryad
ubornih; vidko til'ki dveri, a persho¿ uborno¿ j seredinu, shcho pishno
obstavlena: kilimi, doroga mebel', svichado. Z pravogo boku - kinci
lashtunkiv. Seredina - vil'nij dlya aktoriv i ¿h vistupiv prohid. Vdalini
jdut' shodi vgoru. Usyudi nagramsano kupi pristavok, dekoracij i inshogo.
Samij kin ide poza lashtunkami vpravo; tudi vistupayut' aktori i tudoyu zh
nadhodit' v antraktah i publika. Pri pidnyatti zavisi temnuvato, a potim
yasno.
V I H I D I
Giryavij, mashinist, dvoº robochih, horistka persha i druga, horist pershij,
a potim Marinka. Metushnya na konu. Robochi tyagnut' pristavki. Gazovshchiki
zasvichuyut' rampu, sofiti. Hor movchki pidnimaºt'sya po shodah. Druga uborna
vidchinena. Parikmaher to vbiga, to vibiga. Do tret'o¿ uborno¿ nadhodit'
Kvyatkovs'ka i zachinyaºt'sya.
M a sh i n i s t (vgoru). Oddaj! SHCHe! Pravishe trohi! (Robochomu). A ti
kudi?
R o b o ch i j. Za prigorkom.
M a sh i n i s t. CHogo zh ti richku pocupiv? On dubka otogo tyagni ta
pidipri osokoyu.
G i r ya v i j (mechet'sya to za lashtunki, to v uborni). Provornish!
Lampovshchiki! Sofiti sviti! Ne povisipalisya, chi shcho? (Za lashtunki). K bisu te
nebo, selo spuskaj!
H o r i s t p e r sh i j (krichit' zgori). Gar-de-robshchik! Go-go!!
G i r ya v i j. CHi ti ne skazivsya? Publika vzhe jde!
H o r i s t p e r sh i j. Taki choboti otoj vsuchiv, shcho j palec' ne
vlazit'.
G i r ya v i j. Gukni meni iroda! A!! (Pobig i znov stricha parikmahera).
A shcho, s'ogodni vnochi ustrugnemo stukalku?
P a r i k m a h e r. Ta v mene i gude, i strilya...
G i r ya v i j. Puste! A ya z rekvizitu prihvachu ta, mozhe, j
upravlyayuchogo.
P a r i k m a h e r. Oto b dilo! (Vhodit' u 2-u ubornu).
K o t e n k o (golos z 2-¿ uborno¿). Gotovo?
G i r ya v i j. Zaraz. (Robochim). Gej, gav ne lovit'! (Do horistok, shcho
jdut' pouz). Provornish!
H o r i s t k a p e r sh a (pidhodit'). Odpustit' mene!
G i r ya v i j (nazad ruku), Opravdatel'ni dokumenti?
Horistka klade bumazhku.
Gm! Na tri dni! (Golosno). SHvidshe! SHvidshe! Dzvonyu! (Bizhit' i deyakim
horistkam shchos' shepche).
M a r i n k a (pidbiga do 1-¿ uborno¿). Ot, zamok!
G i r ya v i j (do ne¿). A pani Luchic'ka skoro?
M a r i n k a. Zaraz, til'ki os' prinesu... (Vvijshla v 1-u ubornu i
pochala distavati rechi).
V I H I D II
Ti zh i Kotenko.
K o t e n k o. SHCHo? Gotovo?
G i r ya v i j. Tu zh mit'; dzvonyu! (Robochim na bigu). Duhom! (Dzvonit').
K o t e n k o (stuka v 3-yu ubornu). Pustit'!
K v ya t k o v s ' k a (golos). YA v l'oli...
K o t e n k o. He-he-he! Rozchudesnijshe!
K v ya t k o v s ' k a (golos). Odijdit'-bo! Get'te!
K o t e n k o (pidglyada). Gm-gm!.. (Tre ruki). Tak shvidshe zh, pora!
(Pidhodit' do konu). CHogo baryat'sya?
G i r ya v i j. Gotovo! Daj tretij! (Dzvonit').
Muzika pochinaº za lashtunkami tiho grati.
K o t e n k o. A yak zbor?
G i r ya v i j. Z pristavnimi...
K o t e n k o. A... (CHuha potilicyu). Svoºyu shkuroyu chuzhi boki lataºmo!
Skazano, bagatomu chort i ditej kolishe.
G i r ya v i j. Vin maº vtrati...
K o t e n k o. Brehnya!
G i r ya v i j. Sam pidrahovuvav knigi, - virte!
K o t e n k o. Pevno, toj odbira, tarankuvatij?
G i r ya v i j. Hto jogo zna? Po knigah chisto, a vse vtrati, zbitki...
Strashenni rozhodi!
K o t e n k o. Skazhit'!
G i r ya v i j. Upravlyayuchij pretenduº, shcho pervij personazh bere po chotiri
svichki pri gazi i shcho kon'yak ta zakuski na rekvizit stavlyat'sya...
K o t e n k o. Skazhi tomu chortu ryabomu, shchob vin do sceni ne plutavs',
bo ya jogo i z panom kovtnu!
V I H I D III
Ti zh i YUrkovich.
YU r k o v i ch (zdorovkaºt'sya na hodu z Giryavim). Zdorov! Nu? SHCHo? YAk?
Papiroski nema? YAka, bratiku, naklyunulas'!
G i r ya v i j. Nu?
YU r k o v i ch (shepoche na vuho). Najvishcha shkola! (Do Kotenka).
Slavnijshomu j shanovnijshomu do samo¿ zemli!
K o t e n k o (zhme ruku). Zdoroven'ki, zdoroven'ki!
YU r k o v i ch. I slava, i chest' i hvala! Kolo kasi bijka, v dveryah
davka, na gal'orci galas... Horoshe?? Pomichaºte, yak mene vashi pani¿
nashrubuvali, - balakayu!
K o t e n k o. I garazd.
YU r k o v i ch (klanyaºt'sya komus' za lashtunki). Baron!.. Knyaz'... I jogo
prevoshoditel'stvo... ogo-go! Bravo! Bravo!
K o t e n k o. Pora b; pershe grebali...
YU r k o v i ch. I se chudo zrobila vasha chudova Marusya Luchic'ka!
K o t e n k o. Hto? YAk? I ce vi kazhete shchiro?
YU r k o v i ch. Same shchiro.
K o t e n k o. Luchic'ka b to svit perevernula?
YU r k o v i ch. Vona, svo¿m talantom nadzvichajnim...
K o t e n k o. Koli otake provadit' yakij-nebud' durnogolovij plahitnik,
to jomu i bog prostit'; a koli nisenitnicyu torochit' vse zh taki cholovik
osvichenij, yakij oruduº i perom, - tak mene zlist' bere... Luchic'ka! SHCHo
vona odna vart? Obstavlyu ya ¿¿ shturpakami, to j ne piznaºte! Komik i
ansambl' - vs'omu golova, vs'omu sila!..
YU r k o v i ch. A-a! Po-ni-mayu: ansambl', komik - virno! Ansambleva
druzhnya gra... chudo... prelist'! Zvichajno, rozumiºt'sya... Koli krugom
talani... takogo bagato... Cilij kvitnik talaniv...
K o t e n k o. Ta vi cholovik rozumnij... Zavvazhte shche j te: hto zrobiv
aktrisu z Luchic'ko¿? YA!! Adzhe yak pribilas' vona, to vsi krichali: de ce vi
taku dohlyatinu viskipali?.. A ya probachiv, shcho v tim dranti º vognik.
Skil'ki sercya porvav, skil'ki dushi potrativ, a taki rozvorushiv zhar i viduv
vogon'! Teper-to vsi tishat'sya, a nikomu i v golovu ne spade, komu treba
klanyatis'? Nasho¿ praci svitovi ne vidko, mi, yak kroti, pid zemleyu riºmos'
ta dobuvaºmo kamin' bliskuchij... I spasibi nihto ne skazhe...
YU r k o v i ch. SHCHo-o? Ne mozhe buti! SHCHob tako¿ krivdi... Mi vsi
divuºmos'... mi, malorosi...
K o t e n k o. Eh! SHCHo mir, shcho gromada? ¯j novih bozhkiv podavaj, a
starih - pid lavu! Ta shche nadto koli novij bozhok u spidnici! Tut bi presa
povinna pokazati duzhim, nep'yanim slovom, de spravzhnij talan, de vs'omu
dilu osnova, - a vona i sobi za yurboyu: "Luchic'ka diva, nashe sonce!" Tphu!
Azh dosadno!
YU r k o v i ch. Tak, tak! Zovsim spravedlivo... Vi meni prosto
rozplyushchili ochi... Ce zovsim virnij i original'nij poglyad... YA
provoditimu... Til'ki treba za afishi pogoditis'.
K o t e n k o. Drukovatimu v vas! Ta vi pridivit'sya til'ki holodnim
okom, to i talanu u Luchic'ko¿ yak kit naplakav; ot u Kvyatkovs'ko¿
prirodnogo zhivcya bil'she...
YU r k o v i ch. A znaºte, ya i sam pomichav...
K o t e n k o. Tozh-to bo j º! A yak oti hval'bi nishchat' talan, psuyut'
lyudinu! Prosto - pogibel' odna! Prochita vona, shcho ¿¿ pohvalili, shcho ¿j
kadyat', - i vzhe u ne¿ v golovi zamakitrilos', uzhe do ne¿ j na kozi ne
pid'¿desh: talan! Diva!! Kudi zh ¿j sluhati navchitelya, - vona samorodok,
vona sama navchit' kozhnogo... i pishla, i pishla... Ta zamist' togo shchob
vgoru, ta vniz! A tut ishche oti bezperi... A! gnav bi prosto usih! Treba zh
rozriznyati rozvite derevo, yake ne bo¿t'sya ni doshchu, ni soncya, od
pup'yanka...
YU r k o v i ch. Znaºte, vashi dumki - ¿h prosto nizati na zolotu glicyu:
mi tezh slipi, nam provodarya treba...
K o t e n k o. Konechne. Hodim do moº¿ uborno¿... Kon'yachku propustimo...
YU r k o v i ch. Z agromnoyu ohotoyu.
V I H I D IV
Ti zh i Kvyatkovs'ka.
K v ya t k o v s ' k a (vibiga, zhartlivo). Os' i ya, goova!
K o t e n k o. CHudesno. Anu, yaka?
K v ya t k o v s ' k a. Rozdivlyajtes', pane otamane!
K o t e n k o (do YUrkovicha). A shcho, slavna v mene donechka Katrusya?
YU r k o v i ch. Ochi slipit'.
K v ya t k o v s ' k a. To vi cherez Luchic'ku oslipli, ta drugih i ne
dobachaºte...
YU r k o v i ch. Koli ta slipit', tak panna get' vijma ochi... i pidesh
starcem naviki...
K v ya t k o v s ' k a. CHuºte, pane otamane, yak mene hvalyat'; pravda, ya
slavna?
YU r k o v i ch. Antik!
K v ya t k o v s ' k a. A pan otaman vse laºt'sya, vse dopika, shcho ne
hutko vbirayus', shcho ne garazd, ne do ladu... i shcho meni nichogo ne lichit'...
shcho ya taka nezgrabna, taka negarna! (Kopilit' gubki).
YU r k o v i ch. I vi taki nespravedlivi? Aj-aj-aj! Ne virte jomu - vi
samij smak!
K v ya t k o v s ' k a. Aga, on yaka ya! Cyacya! CHuºsh, otamane? A ti vse
laºshsya! (Krutit' jogo).
K o t e n k o (gladit' po golivci). Lyublyu, yak dushu, a tryasu, yak grushu.
K v ya t k o v s ' k a. Tryasti - fe! A lyubiti - cyacyano! U, yaka ya
shchasliva, yak meni veselo! (B'º v ladoshi, krutit'sya i prigortaºt'sya do
Kotenka). Otamane puzaten'kij! YAka ya tonesen'ka pered nim, mov hmelinochka!
Azh niyakovo!
YU r k o v i ch. Nu, yaka pishna dit'o, yaka chudova kvitochka, azh strashno!
(Prohodit' i pereshiptuºt'sya z Giryavim).
K o t e n k o (pidhodit' do Kvyatkovs'ko¿). A vi taki spravdi
garnesen'ki, slavnesen'ki (gladit' ¿j ruku) i meni duzhe do vpodobi.
K v ya t k o v s ' k a (zazira v ochi). Dyadya shche j zakohaºt'sya?
K o t e n k o. Oj-oj! SHCHe j yak! Vi mene znaºte... A koli zakohayus' - i
dushu svoyu za vas polozhu... I Katrusya ottak pide vgoru...
K v ya t k o v s ' k a. Azh sukni bude tra nadtachati?
K o t e n k o. He-he-he! I na te bude rada...
K v ya t k o v s ' k a. Kazala baba, yak lizla na graba, a grabok rep - i
baba gep!
K o t e n ko. Ne bijtes' - grabok nadezhnij; drugi shvidshe gepnut', a mi
stoyatimem!
Vvihodyat' v 3-yu ubornu.
G i r ya v i j (YUrkovichu). Sluhaj, spravdi: ti tam nashrejbuj i pro mene,
shcho mov i syakij i takij...
YU r k o v i ch. Napishu, napishu.
G i r ya v i j. A teper upo¿tel'no? Gajda!
Vihodyat'.
V I H I D V
Kulishevich i Kvitka.
K v i t k a. Nema, nema ¿¿; ya vzhe zabigav syudi...
K u l i sh e v i ch. To, pevno, shche doma: prijde.
K v i t k a. A yak slaba?
K u l i sh e v i ch. To lezhatime, poki ne vstane...
K v i t k a. Boroni bozhe! I yak vi tak spokijno?
K u l i sh e v i ch. A shcho zh meni - na mur dratis' chi zemlyu ¿sti?
K v i t k a. Ta za ne¿ i pid kolesa vagona...
K u l i sh e v i ch. Lyagajte, koli º ohota, a ya ne lyazhu, yak ne lyublyu
Marusyu, a ne lyazhu... ce vzhe vibachajte!
K v i t k a. Ta hoch bi providali, shcho i yak?
K u l i sh e v i ch. Skazhit' na milist'! U jogo bolyachka, a ya sobi pechenu
cibulyu lozhi!
K v i t k a. U mene dushi nema...
K u l i sh e v i ch. Ta shcho z neyu stanet'sya? Prijde - nadivites'... A koli
pid p'yati peche, to bizhit' ta j providajte...
K v i t k a (zitha). YA do ne¿ nevhozhij...
K u l i sh e v i ch. CHomu? Ne puska?
K v i t k a. Ta... slive... te...
K u l i sh e v j ch. A, on shcho! Pevno, proshpetivsya?
K v i t k a. Ne znayu... mi pershe... dobre znajomi buli... ale ot teper
uhilyaºt'sya j rozmovlyati, mov chuzha...
K u l i sh e v i ch. Gm-gm! Ne bez prichini... A ya dumala... Hiba toj?
K v i t k a. Hto? SHCHo?
K u l i sh e v i ch. Nichogo! Vse budete znat' - rano postariºtes'.
Kv i t k a. Skazhit'-bo, golubochko!
K u l i sh e v i ch. CHi ba, yakij solodkij!
K v i t k a. Ridnesen'ka! Odkrijte meni ochi... YA slipij... ya
bozhevil'nij!..
K u l i sh e v i ch. Ta nichogo!.. Ot namigsya! A radi b buli, koli b
zglyanulas'?
K v i t k a. Skazivsya b!
K u l i sh e v i ch. Tyu na vas! SHCHe j mene pokusaºte!
K v i t k a. Ne do zhartiv, ne do zhartiv meni.
K u l i sh e v i ch. Bidnen'kij! (Pokazuº na Marinku, shcho bizhit'). On u
kogo rozpitajte, koli kortit'.
K v i t k a. Aga, aga! (Bizhit' dognati).
K u l i sh e v i ch (vslid jomu). Smali, smali halyavki, vskochish i v
labeti!
V I H I D VI
Ti zh i Kotenko ta Kvyatkovs'ka.
K o t e n k o (vihodit' z Kvyatkovs'koyu). A vam bi, Ganno Mihajlivno, i
pribiratis' pora.
K u l i sh e v i ch. Ne bijtes', ya j tak garna.
K o t e n k o. A yak pokrishku pereminimo, pid drugu pidete?
K u l i sh e v i ch. Divlyachis' pid yaku: insha tak nakriº, shcho j dihati
nikudi! (Vhodit' v 4-tu ubornu).
K o t e n k o (pidhodit' do 1-¿ u borno¿). SHCHo se, Luchic'ko¿ dosi nema?
K v ya t k o v s ' k a. Taka j vona, shchob zagodya! To dlya nas, bidnih, i
kontrakti, i shtrafi, a dlya ne¿ - nema!
K o t e n k o. Dlya mene vsi rivni.
K v ya t k o v s ' k a. Hto b govoriv, a hto b sluhav: to do mene vi
pidsipaºtes' z zhartu, a ya j mizincya dlya vas suproti Marusi ne vart - tij i
roli najkrashchi, i uborna perva, i vse... padam do nog! Bo bo¿tes'.
K o t e n k o. YA? Boyus'? Ta vona v mene os' de! Pobachite, yaku ya ¿j
vstrugnu shtuku.
K v ya t k o v s ' k a. Anu-nu, serce! Dokazhi, shcho ya mila!
K o t e n k o. Giryavij! Giryavij! Gej!
V I H I D VII
Ti zh i Giryavij.
G i r ya v i j (viskakuº veselo). YA tutechki!
K o t e n k o. Opovistit' - pershoyu jde drama.
G i r ya v i j. A ya na vodevil'...
K o t e n k o. Tridcyat' raz vam kazav: pri drami vodevil' na kinci.
Giryavij kinuvsya. Kvyatkovs'ka firknula i vtekla.
V I H I D VIII
Kotenko i ZHalivnic'kij.
ZH a l i v n i c ' k i j (na porozi 2-¿ u borno¿). Sluhajte, Savichu, shche
Mari¿ Ivanivni nema?
K o t e n k o. Meni nema dila: musit' buti po kontraktu o s'omij
godini; inache - shtrafi
ZH a l i v n i c ' k i j. Ta chudni vi yaki! Hto z nas po kontraktu
prihodit'? Vsyak - po afishi.
K o t e n k o. Afisha breshe: vodevil' zavzhdi po drami.
ZH a l i v n i c ' k i j. Po rus'kih trupah, a v nas - zrodu.
K o t e n k o. A ya tak hochu, i meni ti ne ukaz! (Pidnimaº ton).
ZH a l i v n i c ' k i j. Tak opovistit' pershe, to j znatimem, a koli
afisha brehliva, to vasha vina.
K o t e n k o. Ne vchit' mene! SHCHe moloko na gubah ne obsohlo!
ZH a l i v n i c ' k i j (pidhodit'). SHCHo-o? Krichat' zdumali?
K o t e n k o (upavshim tonom). YA tak... od prirodi... U mene takij
golos... SHCHo zh, mene postavleno rezhiserom.
ZH a l i v n i c ' k i j. Tak koli vi rezhiser, tak ne robit' beshketu!
(Zahodit' v ubornu, gryuknuvshi dverima).
V I H I D IX
Kotenko ta Lemishka.
K ot e n k o. Gotovo? Zavisu! Vsi na miscya!
L e m i sh k a (bizhit' zlyakano). Oh, gospodi!
K ot e n k o. Kudi, starij?
L e m i sh k a. Nadobnost'... knizhki...
K ot e n k o. V budku!
L e m i sh k a. Tol'ko... listika... do knizhki listika... Vodevilem
pidveli... vodevilem... YA prihvatkom...
K ot e n k o. Do budki meni! Tut zavisu dali, a vin...
L e m i sh k a. Da... vozmutitel'no... Ale ya zavzhdi i dusheyu, i sercem...
po grob zhivota...
K ot e n k o. Godi bazikati! Gajda! (Povertaº za shivorot).
L e m i sh k a. Ne utruzhdajtes'... lechu, lechu! YA napam'yat'... od
palyaturki do palyaturki! (Bizhit').
V I H I D X
Luchic'ka ta Marinka, potim ZHalivnic'kij.
Kotenko zabachiv - i za lashtunki.
L u ch i c ' k a (zadihavshis', vbigaº v 1-u ubornu). Oh, yak bigla! Serce
malo ne viskochit'!.. SHCHo? Opiznilas'?
ZH a l i v n i c ' k i j (z uborno¿). Ni, til'ki shcho pochali. (Ide do
ne¿).
L u ch i c ' k a. O? To ya vspiyu, - shche bagato chasu... mij vihid ostannij.
Dobre, shcho ya mayu zvichku doma odyagati kostyum. (Nachinaº grimuvatisya). Hu, yak
duh zabiva: tak nalyakali! I shcho se stalosya!
ZH a l i v n i c ' k i j (ubranij parubkom). YAkijs' gedz' ukusiv. Dajmo,
shcho ya znayu, yakij otoj gedz'...
L u ch i c ' k a. YAkij zhe?
ZH a l i v n i c ' k i j. Kvyatkovs'ka.
L u ch i c ' k a. Ne mozhe buti: vona taka dobra; zo mnoyu laskava, yak
sestra...
ZH a l i v n i c ' k i j. Virte! Ta vona gotova vas v lozhci vodi
utopiti.
L u ch i c ' k a. Za vishcho b? Hiba za te, shcho ya ¿¿ lyublyu?
ZH a l i v n i c ' k i j. Za te, shcho talanom zabivaºte. Vi gotovi za vsih
golovoyu nalozhiti, a dlya vas to nihto j pal'cya ne vrizhe: pro svoyu shkuru
vsyak dba, a v vichi, zvichajno, skalit' zubi...
L u ch i c ' k a. YAk vi hmuro divites' na lyudej: pri takij viri tyazhko j
zhiti! A ya pevna, shcho zovsim poganih lyudej i nema, shcho obernit'sya teplim
slovom navit' do lihodiya, to i v jogo bog ozovet'sya...
ZH a l i v n i c ' k i j. Oh-oh! Koli b to tak! A krashche ne dijmajte
viri, to ne znevirites'.
L u ch i c ' k a. I vam, znachit', ne dijmati? (Podaº ruku). YA j
privitatis' zabula!
ZH a l i v n i c ' k i j. I meni navit'.
L u ch i c ' k a. Gaj-gaj! YAkij zhe vi, druzhe, nepevnij. Ni, na vas ya yak
na goru: vi v mene najshchirsha, najridnisha lyudina... ta shche moya nyanya, babusya.
Koli b ne vi, ya ne znayu, shcho b zi mnoyu stalosya. YA ne zabudu do smerti tiº¿
persho¿ zustrichi, koli ya, bozhevil'na, z odchayu malo na sebe ruk ne znyala. Vi
posteregli moyu strashnu dumku, vi odigrili poradoyu teployu moº serce
zaduble, vi vizvali blagodijni sl'ozi; vi pokazali meni novu put', yaka
mozhe zago¿ti vrazi... i ya pripala z zahvatom do nig novogo boga... YAk zhe
meni vas ne lyubiti? (Prostyagaº jomu ruku).
Vin ciluº.
ZH a l i v n i c ' k i j. Vi osvitili sej hram i stali v jomu bogineyu.
Ale probachte meni slovo, - spokusi-tel' znov tut, pantruº za vami,
korshunom nad golovoyu kruzhit'.
L u ch i c ' k a (spalahnuvshi). Jogo zal'oti teper ne strashni. YA,
priznatis', i spiznilas' togo, shcho boyalas' strinutis' z Antonom Pavlovichem.
ZH a l i v n i c ' k i j. Vi meni til'ki pozvol'te, to vin i nosa syudi
ne pokazhe.
L u ch i c ' k a. SHCHo vi? Hiba vin meni shcho? YA ne za jogo...
ZH a l i v n i c ' k i j. A za sebe boyalis'? A-a! (Kudlit' volossya).
L u ch i c ' k a. Vi j nazvis'ka jogo ne mozhete chuti spokijno!
ZH a l i v n i c ' k i j. Darujte, ne mozhu! Vin, na mij poglyad,
rozbeshchenij panich, zanuzhenij svoºyu nikchemnistyu.
L u ch i c ' k a. Sorom, sorom, mij druzhe! Se yakes' lihe pochuttya, a ne
vashe serce... Anton Pavlovich ne nikchema, a cholovik vel'mi osvichenij i
talanovitij, z chesnimi, gumannimi zasadami... a shcho ne pri dili, - tak u
nashij okruzhnij temryavi peredovij lyudini pritulku nema...
ZH a l i v n i c ' k i j. Bachite, z yakim palom za jogo zastupaºtes':
vidno, dobre vam zadurmaniv i rozum, i serce. A jomu, lasunu, odna til'ki
primha, odni hvastoshchi...
L u ch i c ' k a. Ne lajte zh meni jogo v vichi: nevzhe vam ne zhalko mene
vraziti, meni bolich zrobiti?
ZH a l i v n i c ' k i j. Zgiblo vse! Vi zakohani znov u Kvitku!
L u ch i c ' k a. Oj! SHCHo vi? Zvidkil' taka dumka?
ZH a l i v n i c ' k i j. Zakohani, zakohani... pravda?
L u ch i c ' k a. Ni, ni!.. Ne znayu... i ne dumala! YA zadavila davnº...
ZH a l i v n i c ' k i j. Zakohani - i movi nema.
L u ch i c ' k a. SHCHo vi? Ani slova pro te! YAk vi umiºte lyudinu
zbentezhiti... zharinu kinuti v serce.
ZH a l i v n i c ' k i j. Ne rviya v mene krichit': ya vashim shchastyam
shchaslivij... til'ki ne jomu vam jogo dati, a hiba polamati zhittya! I svyate
iskustvo pide do did'ka, i pogine chudovij talan, zamre, vtihi radi, visoka
dusha, a Ukra¿na znov sirotoyu zostanet'sya!
L u ch i c ' k a. Boroni bozhe! (Pauza. Dali zhvavo). Ne bijtes', ne
zradzhu, z svogo dorogogo shlyahu ne zijdu!
G i r ya v i j (u dveri). Marko Karpovich! Vihid!
ZH a l i v n i c ' k i j (skakuº). Bizhu! (Vihodit' za lashtunki).
L u ch i c ' k a (hapayuchis' za serce). YAkos' zdavilo serce... CHi strah
naletiv... chi prosto holod, moroz?.. Marinko, nakin' na mene hustku...
(Pauza). Puste!.. Znevaga odna... Tam gan'ba... a!.. Dali, dali!! (Pauza).
Ni ni! Ne stanet'sya... nikoli... zadavlyu! A daj shche meni, Marinko, vina...
shchos' holodno.
Marinka podaº; Luchic'ka p'º nervovo.
YAk dumaºsh, ya na merzotu nezdatna?
M a r i n k a.SHCHo vi?
L u ch i c ' k a. To-to zh! Tak i dumaj, moya ditino!
M a r i n k a. Avzhezh... Oj, pora meni! (Vibigaº).
Luchic'ka spiraºt'sya na ruki na stil
i zdavlyuº nimi svoyu golovu.
V I H I D XI
Ti zh i Kotenko ta Bezrodnij.
Bezrodnij ide v 1-u ubornu, zdorovkaºt'sya. Luchic'ka zdrignulas'. Oboº
movchki sidyat'.
K o t e n k o (do Marinki, shcho vijshla z uborno¿). Anu, blizhche stan'!
(Rozdivlyaºt'sya, laskaº). Garna divchinka... nastoyashcha ukra¿nka... i ochenyata
yak teren... Hochesh, budu roli davati, aktrisu zroblyu?
M a r i n k a. YA b i ne znayu, shcho...
K o t e n k o. Tak zahod', ya nachituvatimu...
G i r ya v i j (pidbigaº). Vash vihid.
K o t e n k o. Tyu! (Pishov za lashtunki).
Vihodit' z uborno¿ Kulishevich i jde tezh, proglezhuyuchi rolyu, na kin.
B e z r o d n i j. Znaºte, Marusyu, yakbi ne vi, davno b u mene
opustilisya krila.
L u ch i c ' k a. YA? SHCHo ya?.. Sama bezsila...
B e z r o d n i j. Bezsila? Ta od vas ya til'ki j nabirayusya ti¿ dushevno¿
sili i viri, a to davno b uzhe vitrativsya. I ce same dilo, yake meni bulo
velikim, teper chasami zdaºt'sya gno¿shchem, u yakomu vigodovuyut'sya i
rozplodzhuyut'sya chervi...
L u ch i c ' k a. Vas znovu, pevno, obrazili chim?
B e z r o d n i j. Ne mene, a moyu viru v lyudej. Te, shcho ya nesu zbitki,
mene malo obhodit', a te, shcho ya zhodnimi vtratami ne mozhu kupit' shchirosti u
lyudini, - te mene rve!
L u ch i c ' k a. Vas vse zanadto smutit': vi nadzvichajnogo hochete...
Lyudi yak lyudi...
B e z r o d n i j. Lyudinu-to ya chuyu... Ot vi meni dorogi ne talanom
svo¿m, ne tim, shcho na jogo zbiraºt'sya lyud, a svoºyu yasnoyu viroyu u lyudej i v
svyatu spravu, svoºyu chistoyu yak krishtal' dusheyu...
L u ch i c ' k a. Ne hvalit'... ne stoyu...
B e z r o d n i j. V vas pro sebe i dumki nikoli nema...
L u ch i c ' k a. Ne hvalit', ne hvalit'... Ne ta ya...
B e z r o d n j j. Vi ni pered yakoyu zhertvoyu ne zupinites'...
L u ch i c ' k a. Ne ta ya... ne ta ya, kazhu...
B e z r o d n i j. Ta, ta! Vi ne odstupites' od ridnogo dila...
L u ch i c ' k a. Golubchiku, ridnesen'kij! Ne znayu... Boyus', shchob vi j u
meni ne znevirilis'...
B e z r o d n i j. Zrodu-viku! YA til'ki tut i spochivayu dusheyu...
L u ch i c ' k a. Spasibi!.. Daj bozhe! Ot vi shche novij lancyug, yakij mene
v'yazhe do dila... (Usmihaºt'sya). Glyadit' zhe, shchob liha sila jogo ne
porvala... (Hutko vstaº). Ne virve, ne virve, druzhe!.. Pora, mij vihid...
(Vihodit').
Za neyu Bezrodnij.
(Giryavomu). Meni, zdaºt'sya, z togo boku?
G i r ya v i j. Tak, z tret'ogo planu.
Luchic'ka ide za lashtunki, Bezrodnij za neyu.
V I H I D HII
Kvyatkovs'ka ta Bezrodnij.
K v ya t k o v s ' k a (primitivshi Bezrodnogo, mov nenarokom nabigaº na
n'ogo z uborno¿). Tatochko? Ah, darujte, prostit'!..
B e z r o d n i j. Vibachte: ya vinuvatij, na dorozi stoyu...
K v ya t k o v s ' k a. Oh, yak ya perelyakalasya! (Bere. jogo ruku).
Glyan'te, yak serce stukotit'...
B e z r o d n i j (ne daº ruki). Hiba ya takij strashnij?
K v ya t k o v s ' k a. Tatko strashnij? Tatochko nash lyubij, cyacyanij... a
ne strashnij... Oj! Ne divit'sya na mene tak, a to mene to morozom, to
priskom obsipa...
B e z r o d n i j. CHogo zh to? Propasnicya?
K v ya t k o v s ' k a. Mozhe. (Prigortaºt'sya). YAka ya manesen'ka pered
tatusen'kom: mene yak tato shuboyu vkriº, to j ne vidko... (Hovaºt'sya za
polu).
B e z r o d n i j. Ne zhartujte tak, rozigriºtes', ta na holodnij
protyag, to shche vava bude... Do pobachennya! (Vijshov).
K v ya t k o v s ' k a (vslid). Do Luchic'ko¿ vzhe? A mi nevgodni! U,
proklyata! (Pozira na kin, a dali jde do svoº¿ uborno¿).
V I H I D HIII
Kotenko, Giryavij, potim Kulishevich.
K o t e n k o (vihodit' z pershogo planu, prisluhaºt'sya, - ne
aplodiruyut'). SHCHo se voni? Splyat' chi pochumili? (Pauza). YAkes' drantya v
teatri! (Giryavomu, shcho pidbig). De Luchic'ka? CHogo ¿¿ ne vidko?
G i r ya v i j. Pishla tudoyu na vihid... On!
Rozlyagayut'sya opleski; kriki: "Luchic'ka!! Bra-vo!!"
K o t e n k o (zlo). Zdurili, chisto zdurili! YAkis' navizheni chi p'yani!
(Giryavomu). De vi meni stil postavili? A taburetka yaka? Trohi ne vpav!..
Groshi brat' znaºte, a pil'nuvati dila - nema! CHogo sufleru ne skazali, shcho
od "Skusitelyu mij" do "Palajte, mri¿" hrest?
G i r ya v i j. Govoriv...
K o t e n k o. CHogo zh vin meni podaº ta j podaº... Hor de? CHomu ne na
misci? Nehaj til'ki nakladut', to zahurchat' i voni, i vi!
G i r ya v i j (vihodit'). Nu, kolis' i ya... hoch ograblyu, a svoyu zavedu!
Kulishevich vihodit' z konu z opleskami i krikami: "Bravo, Kulishevich!"
K o t e n k o. Ga? Nova bolyachka! (Do ne¿). Ne nadsadzhujtes' dlya
gal'orki, ne peredavajte kuti medu!
K u l i sh e v i ch. CHi vi ne prospalis', chi hmil' shche ne vijshov?
K o t e n k o (vihodyachi za lashtunki). Ne krutit'!
K u l i sh e v i ch. Tyu-tyu! Ta ishche fit'-fit'! (Kvyatkovs'kij). CHi ti jogo,
buva, chim ne rozserdila?
K v ya t k o v s ' k a. Kogo? Tata?
K u l i sh e v j ch. Ta ni, otogo kabana!
K v ya t k o v s ' k a. A shcho?
K u l i sh e v i ch. Skazivsya chisto, azh pinit'! (Pishla do uborno¿, a dali
z ne¿ vihodit').
V I H I D XIV
Ti zh i hor.
G i r ya v i j (rozstavlyaº hor za lashtunkami). Panove, bud'te laskavi,
ani pisnit'! Uvagi najbil'she: vi zh pochinaºte za kulisami... tak shchob razom,
po odnomu mahu... Ta, boga radi, ani pari z ust... Kotenko lyutij - vsih
rozpudit'. Divit'sya vsi na mene - i vment! (Obhodit' i prisluhaºt'sya do
suflera).
R ya b k o v a (vperedi). A shcho, znajshla kvatiryu?
B o g d a n i h a. Znajshla, ta taka...
R ya b k o v a.A shcho v misyac'?
B o g d a n i h a. Visim za paskudstvo...
R ya b k o v a. A nam i borshch chudesnij daº z baraninoyu, z salom.
P e r sh i j h o r i s t. Nu j golova, azh krutity
D r u g i j h o r i s t. Dovgo kruzhlyali?
P e r sh i j h o r i s t. Do svitu... Ni, azh do obid!
D r u g i j h o r i s t. A ryabij vsyu poluchku procvindriv!..
Spochatku blizhni, a dali j usi rozsmiyalisya. Same todi Giryavij mahnuv:
odni vstupili, drugi spiznilis', treti pochali inshu pisnyu. Vijshla
kacen-muzik.
G i r ya v i j (shopivshis' za volossya). Aj! Zarizali!!
Hor tak i pishov, a na konu vzhe popravivsya.
V I H I D XV
Ti zh i Kotenko.
K o t e n k o (pislya dobrih opleskiv i krikiv "bravo" vihodit'
usmihayuchis'). Aga! Prochumalis'-taki! (Znovu vihodit'). Ni, publika v
teatri inteligentna! (Giryavomu). Ot s'ogodni hor dobre vstupiv. Spasibi!
(Do horu, shcho vvijshov). Molodci, hlopci! (Kvyatkovs'kij). Nu, moya kvitochko,
zatknim liho za poyasa ta na zlist' vorogam... Nu, bozhe blagoslovi!
(Vozlagaº ruku).
Kvyatkovs'ka vibigaº z legen'kim opleskom.
O? I ºst'!
K u l i sh e v i ch. CHogo vi na mene vizvirilis'?
K o t e n k o. He-he-he! Na vas i vizvirishsya, yak vishchirite zubki...
K u l i sh e v i ch. Atozh: ne kladit' pal'cya v rot...
K o t e n k o (gladit' ¿¿ po plechu). Kusanij uzhe, moya lyuba!
K u l i sh e v i ch (vihodyachi na kin). Otak krashche: laskave telyatko dvi
matki sse...
K o t e n k o (vslid). Meni, bidnomu, hoch bi odna, ta dobra!
V I H I D XVI
Kotenko, Luchic'ka, Kulishevich, Kvyatkovs'ka, Giryavij ta ho r.
K o t e n k o (zachuvshi grimovij oplesk). A! Ce znov otij primadonni? Ot
katorzhna, gadyuka chortova! (Znovu grim). Rozchaviv bi, shchob i mizh nogami ne
plazuvala! (Znovu opleski). Tphu! Propadit' vi propadom! (Ide serdito do
uborno¿, zriva parik). YAki se ti meni pariki daºsh? Prosto roshchitat', ta j
uzhe!
Luchic'ka vihodit' z buketom. Krik za lashtunkami: "Luchic'ku, Luchic'ku!"
Z-za lashtunkiv vihodit' Kulishevich, Kvyatkovs'kai hor.
(Z uborno¿). Kvyatkovs'ka, na vihid!
G i r ya v i j. Luchic'ku krichat'.
K o t e n k o. I Kvyatkovs'ku - ya chuyu. Vipustit' dvoh.
G i r ya v i j. Luchic'ka i Kvyatkovs'ka, na vihid! Dayu!
Vihodyat'. Kriki: "Bravo! Luchic'ka, Luchic'ka!" Dehto: "Kotenko!"
Luchic'ka i Kotenko!
Vihodyat'. Kriki: "Bravo, bravo!! Luchic'ka Solo!"
K o t e n k o (hmuro). Vipustit' ¿¿, ta j godi! Bil'she ni razu! Gotujte
kartinu! Dzvinok!
G i r ya v i j. Luchic'ka! Dayu!
Strashnij oplesk i kriki.
L u ch i c ' k a (z buketom i vinkom ide do uborno¿). Hu, utomilasya!
Golova gorit'... serce niº... mov perezhila strashnu godinu... A prote i
vtiha tremtit'... {Marinci, shcho za neyu uvijshla). Vodi meni, golubko, i
odekolonu.
Na kin vihodit' i publika rozma¿ta.
V I H I D XVII
Ti zh ta Antipov, YUrkovich ta molod'.
A n t i p o v (probirayuchis' vazhno do uborno¿ 1-¿). Prekrasno! CHudesno!
Ansambl' prevoshodnyq!.. Vse na svoih mostah... Odobryayu, odobryayu. (Podaº
na hodu Kotenku i Kulishevich ruku).
YU r k o v i ch (vijshov z dal'n'o¿ uborno¿, hitayuchis'). Nepodrazhaemo!..
Antik! My malorossy! Rrachtvoll!.. Sharmant Delicieux!* (*CHudovo! (Nim.)
Prekrasno! CHudovo! (Franc.)) I vse ne ona, a moj drug Kotenko... potomu -
krot... i Giryavyj, ura!!
G i r ya v i j (sipa). SHCHo ti? Antipiv on!
YU r k o v i ch. O? Gromoverzhec!.. Isparyayus'! (Hovaºt'sya).
A n t i p o v (u dverej N 1). Mozhno?
L u ch i c ' k a. Vojdite.
A n t i p o v (vhodit'). Velikolepno! Ocharovatel'no! Vy celaya prelest'!
Ruchku, ruchku pozvol'te!
L u ch i c ' k a. Vy dovol'ny? Ochen' rada. A ya boyalas', chto budete
branit'... ya segodnya kak-to rasstroena...
A n t i p o v. Vy segodnya voshititel'ny, moya diva! Za odno tol'ko zhuryu
i budu zhurit': greh, bol'shoj greh! Dlya takogo talanta ramki maly; on
rvetsya iz nih, a oni davyat... Melko, melko dlya vas! Pojmite zto! Pora na
shirokoe, moguchee more!
L u ch i c ' k a. More pustynno j nelyudimo, na nem i zateryat'sya, i
utonut' legko; rodnaya zh rechka s zelenymi verbami i bezopasnee, i
simpatichnee.
A n t i p o v. Polnote rebyachit'sya; vam i morya malo... okean vas zhdet
bezbrezhnyj... Net, ya teper' ot vas ne otstanu...
L u ch i c ' k a. YA hoch j robka, no uporna...
M o l o d ' (vhodyachi). Neporivnyanna! Pishna! Bogine nasha! Bravo!!
(Aploduyut').
L u ch i c ' k a (rozchuleno). Dyakuyu, dyakuyu, mo¿ lyubi! Spasibi,
golub'yata, za shchirist'! Nate vam na spogad! (Rozdaº z buketa kviti).
Vsi ciluyut' ¿j ruki.
V s i. Spasibi! Slava! Slava!!
A n t i p o v. Nu, teper' i menya pridavyat... |h,yunost' goryachaya, -
zavidno!.. Propustite hot' veterana! (Probiraºt'sya).
K o t e n k o (v dveri). Gospoda, policiya zapreshchaet... Proshu vas! Zto
besporyadok... Sejchas nachalo! (Giryavomu). Davajte zanavis. (Serdito svo¿m).
Zavela chisto sodomu!
K v ya t k o v s ' k a. SHCHe j ne te zavede!
K o t e n k o. Gospoda, proshu ochistit' scenu!
Metushnya. Dzvinok. Vsi vihodyat'. Kotenko i Kvyatkovs'ka - za lashtunki.
V I H I D XVIII
Luchic'ka ta Kvitka.
L u ch i c ' k a (tre sobi odekolonom viski). YAk drizhit' u mene vse...
YAka radist', yaka vtiha visoka!.. YAkogo zh shche rayu? Odvagi, Marusyu, bil'sh
odvagi i stalosti! I dolya nas ne zlama! (Vihodit' na peredkin).
K v i t k a (pidbiga z buketom). Carice moya! Providna zore! Vi okuvali
moyu dushu, sp'yanili...
L u ch i c ' k a (zbentezheno). Tiho, boga radi... Ni slova, Anton
Pavlovich, ni zguka! Minule zostalos' za nami: vono nas ne dozhene, ta j mi
do jogo ne vernemos'...
K v i t k a. CHomu ne vernutis', chomu?
L u ch i c ' k a. SHlyahi nashi rozijshlis'.
G i r ya v i j (pidbiga). Vash zaraz vihid.
L u ch i c ' k a. CHuºte? On shcho zove i tyagne mene! On chiya teper ya rabinya!
(Pokazuº rukoyu na kin).
Kvitka shopivsya za golovu.
Zavisa
DIYA DRUGA
Seredina rozkishnogo pokoyu v goteli. Dveri prosto - vhidni, napravo - do
kimnati. Po stinah vinki; na stolah i usyudi bagato koshtovnih rechej.
V I H I D I
Palazhka, Marina, potim lakej.
M a r i n k a (za chaºm). S'ogodni Marusya krashche spala, a to ti dvi nochi
ani na krihitku: to ruki lama, to ustavit'sya i duma shchos', duma, ani
ozovet'sya.
P a l a zh k a (p'º z misochki). I shcho ¿j stalosya? CHi ne zobidiv hto? A
mozhe, navrochiv? Tak ni: vsi zabigayut', naviduyut', i veliki j mali, - vsi
zazhurilisya...
M a r i n k a. Oh, ne vsi, ne vsi: Kvyatkovs'ka azh skache, ta j YUrij
Savich radij, pomichayu.
P a l a zh k a. Oh, oti kiyatri, propadi voni propadem! Til'ki z chortami
ºdnannya. Vsyak tobi z nimi naklada. Primazhet'sya, priberet'sya i pochne pered
mirom lamatis': i regochet'sya, i spiva, i tancyuº, i plache, i repetuº... A
ti radiyut', gukayut', lyaskayut'... odin grih i spokusa! (Do lakeya, shcho
stuknuv dverima). A ti ne gryukaj dverima!
L a k e j. Nevozmozhno osnovatel'no nogoyu: ruki zanyaty-s.
P a l a zh k a. Prinesi masla j smetanki.
L a k e j. Smetany netuti.
M a r i n k a. Ne smetany, a slivok.
L a k e j. Slivok? Ponimaem; sejchas. (Vihodyachi). A to smetany! Smetana
odno polozhenie, a slivki drugoe.
P a l a zh k a. A slivki v nas na derevi rostut'! Ot shche vovna! Ti jomu
po-hristiyans'ki, a vono tobi zubi skalit'!
M a r i n k a. Sitnici nema, a Marusya lyubit' z maslom... Zbigayu ta
kuplyu. (Odyagaºt'sya j ide).
V I H I D II
Palazhka i lakej.
L a k e j (prinosit' slivki). Izvol'te-s; material pervogo sorta.
P a l a zh k a. SHCHe hvastaºt'sya. (Rozglyada). Oce pervij sort? Ohota po
cih gorodah ¿zditi ta klopit na golovu brati!
L a k e j (vihodit'). Izvestnoe delo: derevenshchina - repa, a gorod -
fantaziya!
P a l a zh k a. Tphu na tvoº pir'ya!
Stuk u dveri.
Hto tam? Tihshe? CHogo vi, pane? Vona prosila, shchob ¿j pokij dali.
V I H I D III
Palazhka i Kvitka.
K v i t k a (v dveryah). A yak ¿j, nyanyu, golubochko?
P a l a zh k a. Mov krashche b to, a to tak nalyakala!
K v i t k a (perehodit' v kimnatu, pobliz dverej). Nyanyu, virte, ya ci
tri dni trohi ruk na sebe ne znyav: syudi pribizhu - ne puskayut', pitayus' u
togo, drugogo - nihto nichogo pevnogo ne zna, v teatr kinus' - tam til'ki
shiplyat', irodi, ta brehni tochut', ta zubi skalyat'...
P a l a zh k a. Tam tak-taki! A vam zhe, pane, shcho? Zapalilis', i teper z
rozumu zvodit'? Tak i ne pushchu tebe do ne¿, ne dopushchu.
K v i t k a. Nyanyu, ridnesen'ka, teper ne te, teper ya ginu. Porad'te zh
mene, chim meni v Mari¿ Ivanivni laski dobuti? YA po shchirosti... zhonoyu, pered
bogom zhonoyu hochu uzyati...
P a l a zh k a. Koli z bogom, po shchirosti, to druge... Til'ki yak matir
vasha - chi zgodit'sya? Pani velika! (Perehodyachi v suprotivnij bik vid
kimnati Luchic'ko¿, na peredkin).
K v i t k a. Mama mene lyubit'... ya odin... ne odmovit'... Zvichajno,
til'ki teatru ne dozvolit'.
P a l a zh k a. Ta za ce shche podyakuvati; a ya boyus', shchob ne zbalamutili
ditini, bo ya za moyu yagidku sama ocimi starimi rukami zadavlyu vsyakogo...
K v i t k a. Ta ya rosi na ne¿ vpasti ne dam!
P a l a zh k a. A glyan' meni u vichi, kazhi pravdu, yak na spovidi.
K v i t k a. Kohayu, nyanyu, ne tyamlyus' navit'... Til'ki vona mene... oh,
goren'ko tyazhke! Skazhit' meni, sivesen'ka, mozhe, vona kogo koha... Otogo
Marka... ne pomitili?..
P a l a zh k a. Gospod' ¿¿ zna... tak ni, ni! Marko, spravdi, i
perervavsya b za ne¿... a vona, kil'ko raz chula, kazhe jomu, shcho maº za
brata, za druga, ta j godi... Tak,tak!
K v i t k a. Nyanechko, lelechko! Vi odzhivili mene... YA b i ptichogo moloka
dlya ne¿ distav.
P a l a zh k a. Ptichogo? SHCHo to yak molodij hlopec' zapalit'sya, ta shche
panich: cilij svit kida pid nogi, a potim i shmatka hliba zhaluº...
K v i t k a. Nehaj na mene vsi napasti i liha, koli ya yaku krivdu vchinyu!
Pomozhit' meni til'ki, babusyu, pomozhit', golubochko: vi yak mati ¿j, vi
mozhete poraditi... Nehaj hoch pustit' mene, hoch dozvolit' perekinutis'
slovom...
P a l a zh k a. Skazhu, skazhu. Vona dobra ditina: ne bijsya, sokole, ta
bogu molis', to vse vijde na dobre.
K v i t k a (ciluº ¿¿ v golovu). Babusen'ko! Ozolochu... vik za vas
molitimus'...
L u ch i c ' k a (iz spal'ni). Hto tam?
P a l a zh k a. Ta to ya... Idi z bogom! Tiho!
K v i t k a. Peredajte ¿j do ruk. (Daº lista).
V I H I D IV
Palazhka, ZHalivnic'kij i Marinka. ZHalivnic'kij v dveryah spitkavsya z
Kvitkoyu i skam'yaniv.
ZH a l i v n i c ' k i j (nyani). CHogo vi, babusyu, panicha otogo puskaºte?
Adzhe zakazano?
P a l a zh k a. A ti meni shcho za hazya¿n?
ZH a l i v n i c ' k i j. Tazh Marusya slaba... ¿¿ turbovati ne slid.
P a l a zh k a. Ne vchi, ne vchi! Bach, "chogo puskaºte, sturbuyut'..." A sam
chogo ripaºshsya? Koli nikogo, to j sam ne hodi...
M a r i n k a (spalahnuvshi). YAk? SHCHob Mark Karpovich ne prihodili? SHCHo vi,
nyanyu? Marusi voni ta i vsim...
P a l a zh k a. A nadto tobi - nema j ridnishogo.
M a r i n k a. Nyanyu... yak taki...
P a l a zh k a. A tak: shila v mishku ne vta¿sh, a til'ki ne v svoº dilo
vtruchaºt'sya... CHogo puskayu? Dilo ºst', to j puskayu: meni Marusya ne chuzha...
ZH a l i v n i c ' k i j. Nyanyu, probachte; ya ne hotiv vas obraziti; ya
znayu, shcho vi Marusi za matir...
P a l a zh k a. To-to zh! A to: chogo puskaºte? Dilo ºst', to j puskayu...
ZH a l i v n i c ' k i j. Ta ne virte otim rozbeshchenim panam...
P a l a zh k a. CHom ne viriti? CHolovik poshtivij, statechnij... CHogo
puskaºte? Togo, shcho hochu...
L u ch i c ' k a (z kimnati). Nyanyu, shcho tam?
P a l a zh k a. Zaraz, zaraz idu! (Bere suknyu i jde). I ti cholovik
dobrij, nema shcho... A to "chogo puskaºte"?
ZH a l i v n i c ' k i j. Burchit'-taki; zobidilas'...
M a r i n k a. Nyanya yak rozserdit'sya chim, to neshvidko vtihomirit'sya... i
vzhe todi ne spinish - shcho slid i shcho ne slid skazhe: hoch bi j pro mene...
ZH a l i v n i c ' k i j. Hiba vona vidumuº pro vas?
M a r i n k a (zasoromilas'). Ni, ne te... ale dlya chogo? Komu
interesno? Malo shcho v kogo ne bolit'!
ZH a l i v n i c ' k i j. Horoshe u vas serce... (Hoche vijti).
M a r i n k a. Kudi zh vi? Marusya zaraz vijde...
ZH a l i v n i c ' k i j (glyanuvshi na dzigari). Repeticiya shvidko:
spiznyus'.
M a r i n k a. I meni b treba: Marusi lipshe...
ZH a l i v n i c ' k i j. Slava bogu. To j hodim.
M a r i n k a. Tak ya zaraz! (Pobigla do kimnati).
V I H I D V
Ti zh i YUrkovich.
YU r k o v i ch (vlita). SHCHo? YAk? Nichogo? Ga? Nema... Otru¿las'?
ZH a l i v n i c ' k i j. CHi vi ne skazilis'? Z chogo b zhe vona, boroni
bozhe...
YU r k o v i ch. A znaºte, vsyakogo buva... prigoda... cholovik chasom ne
spodivaºt'sya, i raptom - puf!
ZH a l i v n i c ' k i j. Ostatn'ogo zavzhdi steregtis' treba i derzhat'
yazik za zubami...
YU r k o v i ch. SHCHo zubi - puste! Ale v chim neporozuminnya? Kakoj motiv
atogo tainstvennogo ischeznoveniya: zakulisnyj ili lichnyj? CHi priveredi, chi
slabist', chi...
ZH a l i v n i c ' k i j. Vi najkrashche zrobite, yak daste Mari¿ Ivanivni
spokij, najkrashche - i dlya ne¿, i dlya sebe...
YU r k o v i ch. Vibachajte, ya hutko, ne zabaryu chasu... ya nishkom... V
gorode, znaete, razneslis' sluhi, strannye, nepriyatnye.... dazhe, esli
hotite, dvusmyslennogo chego-nibud'. Komu zhe ih proverit' i ispravit', kak
ne nam? (Zahlebyvayas'). My - strazhi obshchestvennoj sovesti, my zaveduem ee
mneniem, my napravlyaºm simpatii; na nas lezhit zloba dnya... My dolzhny
profil'trirovat' vsyakogo novosti i podnosit' publike ozdorovlennuyu pishchu.
Nakonec, v interesah Mar'i Ivanovny... zadlya vigodi ¿¿ treba proviyati,
prosiyati plitki...
ZH a l i v n i c ' k i j. Abo naploditi ¿h ishche bil'she?
YU r k o v i ch. Sohrani bog, boroni bozhe! SHCHo vi? Mi malorosi? Mi til'ki
za pravdu!
ZH a l i v n i c ' k i j. Tak, tak! Pobil'she brehen' nadryapati ta po
troyaku za strichku zcarapnuti...
YU r k o v i ch. No-no! YAkij grubij materializm! Hto kazhe: vsyakomu pracya
koshtuº, vsyak za gesheft musit' mati... Ale sut' i vishchi potrebi... i ya do
Mani Luchic'ko¿ duzhe prihil'nij... i meni bolyache... da, mne bol'no, esli
Kotenko zhelaet unizit' ee, stremitsya vydvinut' kakuyu-to posredstvennost',
etu Kvyatkovskuyu, koli rozpuskayut' chutku, shcho nibi Luchic'ka teº-to, yak
jogo...
ZH a l i v n i c ' k i j. SHCHo-o? SHCHo kazhut'?
YU r k o v i ch. Tak... ya ne od sebe... a prosto ne varto...
ZH a l i v n i c ' k i j. Ni, vi meni skazhete! (Nastupa).
YU r k o v i ch (zlyakano). Ne vart! Malo shcho z yazika ne spade...
ZH a l i v n i c ' k i j. Ni, vi meni skazhete, inache matimete dilo zi
mnoyu! Koli pochali, to skazhete!
YU r k o v i ch (odstupa). Ta puste... rishitel'no...
ZH a l i v n i c ' k i j (grizno). Nu? YA ne zhartuyu. (Uderzhuº jogo).
YU r k o v i ch. Til'ki ce ne ya... ne ya... a chuv...
ZH a l i v n i c ' k i j. Nu! Nu zh! (Bere za pleche).
YU r k o v i ch. Kazhut'... til'ki ne ya... nibi Luchic'ka... virte, ne ya...
pershe z vami, a teper htos' drugij... nu i svarka... nu z togo j ne gra...
ZH a l i v n i c ' k i j. Luchic'ka! A? (Tryase jogo). Dyakuj boga, shcho ti
tut!
YU r k o v i ch. Pozvol'te... sdelajte milost'... ostav'te... ne ya!
ZH a l i v n i c ' k i j. YA znajdu, hto ce viblyuvav... i znaj, shcho tomu
chi tobi - ne zhivotiti...
YU r k o v i ch. Ferfal!.. Pozhalusta... Oj! Zaspokojtes'!
ZH a l i v n i c ' k i j (tryase jogo). Ne zhi-vo-ti-ti! (Vijshov).
YU r k o v i ch (pislya pauzi). Uf! Horoshogo polozhekie nashego brata
reportera? Patron gvaltom trebuet novostej i novostej: podnosi emu vsyu
podnogotnuyu, vkradyvajsya v dushu lyudskuyu, v'pytyvaj, na poslednij konec -
lozhis', rozhaj emu j podavaj! I chto za zto? Tri kopejki ot strochki! I za
tri kopejki vsyakij na tebe lezet korrektirovat', - horosho? I riskuj svoim
blagoobraziem, - otlichno? Malo etogo: vyberetsya vot etakij sobaka j
poprobuet v grob vognat'... j vgonit. CHto emu? Vgonit! Tam kulak... haj
jogo mamu morduº!.. A? Antik? Ni, cum tejfel'! Budu prosit'sya v
fel'etonisti, - vse-taki men'she risku!..
V I H I D VI
Ti zh i lakej, potim Palazhka.
L a k e j (v dveryah). Eshche ne otpili...
YU r k o v i ch (potaj). A chto, bratec, ne zametil, ne ssorilis' zdes'?
Vot s akterom, chto vyshel?
L a k e j. Ne mogim znat'. (Pishov).
P a l a zh k a (vihodyachi). A ti, brehunec', chogo vliz? Idi, idi sobi
get'! (Viprovadzhuº za dveri).
YU r k o v i ch (na hodu). Muzhva!
V I H I D VII
Luchic'ka, Palazhka j Marinka.
L u ch i c ' k a (sida j naliva kavu). Kogo se vi tak, nyanyu, ceremonno?
P a l a zh k a. A togo, shcho nishporit' ta til'ki plitki plete... Ot shcho
cucikom za tovstim panom biga.
L u ch i c ' k a. YUrkovicha? CHogo zh vi na jogo tak?
M a r i n k a. Ne lyublyu otogo pidbrehacha!
L u ch i c ' k a. Bidnij! (ZHmet'sya). YAk tut holodno... Koli b rozpaliti
kominok... Nyanyu, podzvonit'!
P a l a zh k a. CHogo tam dzvonit': hiba v samo¿ ruk nema? (Zapalyuº
drova).
L u ch i c ' k a (Marinci, shcho nakida na ne¿ shal'). Hto buv tut shche?
M a r i n k a (nadiva pered dzerkalom shlyapku). Mark Karpovich zabigali
pro vashe zdorov'ya providati.
L u ch i c ' k a. A! Togo ti j rozchervonilas'... A shche, krim Marka?
M a r i n k a. Ne znayu; ya bigala za hlibom...
L u ch i c ' k a. I cherez Marka nikogo ne bachila... Kudi ce ti?
M a r i n k a. Na repeticiyu; boyus' spiznitis'.
L u ch i c ' k a. Vse odno - Marka ne dozhenesh.
M a r i n k a. Ta hiba ya... (Pripada i ciluº Luchic'ku).
L u ch i c ' k a. Znayu, znayu, shcho i serce b svoº nadvoº dlya jogo
rozirvala! CHogo zh ti zasoromilas'? Plachesh? CHogo zh to, cipon'ko! (Obnima).
YA tobi, serce, rayu: podali bud' od togo lisa Kotenka, a vihod' zamizh za
Marka, todi nihto ne zachepit'.
M a r i n k a. Gospodi! Meni? Za pana Marka?
L u ch i c ' k a. A shcho zh? Ne bula b, mozhe, rada?
M a r i n k a. Ta chi ya zh smiyu j mariti pro takij raj? Ta ya ¿hn'ogo j
mizincya ne stoyu!
L u ch i c ' k a. Ne prinizhuj sebe: tvij talan ishche v pup'yanku, a serce v
tebe zolote.
M a r i n k a. Marusen'ko! Nenechko moya! Ta vin zhe j ne zglyane na mene:
ya dlya jogo abishcho... jogo serce cilkom u vas...
Palazhka, roztopivshi kominok, vzyala panchohu, nadila okulyari j pishla v
spal'nyu.
L u ch i c ' k a. Ni, golubko: i vin, i ya... yak brat i sestra, yak
druzi... Pro kohannya ne mozhe buti j rechi...
M a r i n k a. CHogo zh to? Hiba pan ZHalivnic'kij... ne krasen'?.. Ta
lipshogo zh i na sviti nema, a dobrij yakij, artista yakij - a! Sonechko pered
nim temne!
L u ch i c ' k a. Bachish, bachish... (Laskavo grozit')., Mozhe, vs'omu tomu
j pravda... ale mi pobratalis', i pro inshe - rich mertva... Ta shche j te:
sim'ya - ce zakutok skritij, a iskustvo vede nas do vsesvitn'ogo hramu; u
shkaralushchi simejnij mi sluzhim til'ki sobi chi svo¿m dityam, a u praci
hudozhnij mi povinni lyudyam sluzhiti, cilkom sebe oddavati miru, gromadi. Dlya
togo-to sim'ya i ne mozhe miritis' zi scenoyu, bo odna odnij bude shkoditi:
abo zradish ditej, abo zradish gromads'ku odpravu...
Marinka rozvodit' rukami i vihodit' ne rozumiyuchi.
V I H I D VIII
Luchic'ka i Kvyatkovs'ka.
K v ya t k o v s ' k a (v dveryah Marinci). Lezhit'? Vstala? (Pobachivshi).
Bozhe mij! Vona vzhe tut, moya Musya! (Obnima). YAk ya rada, yak ya rada! Moya
cyacyana! (Znovu ciluº). CHi virish, ne mala chasu zabigti, - zamuchili, prosto
zamuchili: i tam graj, i tam graj...
L u ch i c ' k a. Tobi zh krashche - obigraºshsya.
K v ya t k o v s ' k a. Nu jogo! Meni abi menshe... meni krashche "lyuli"...
L u ch i c ' k a. Katrusyu! I tobi ne sorom z takoyu nedbalistyu do sceni
kasatis'?
K v ya t k o v s ' k a. Ta mene naganya i otoj protivnij...
L u ch i c ' k a (usmihayuchis'). Nevzhe?
K v ya t k o v s ' k a. Ti shcho-nebud' chula? Brehnya, brehnya!
(Zamishavshis'). Moya Marusen'ko, moya cipon'ko! (Ciluº), ¿j-bogu, brehnya! YA
tobi pislya shepitnu, hto meni do vpodobi... (Bucim zbentezheno). Tak otoj
smiv meni nav'yazuvat' tvo¿ roli... a ya j rukami, j nogami...
L u ch i c ' k a (shchiro). CHogo zh? Sprobuj, golubko! V tebe º talan,
til'ki dbaj. Ne vse zh tobi regotuh ta cokotuh grati, treba j do
povazhnishogo bratis'...
K v ya t k o v s ' k a. Pislya tebe? Pislya Luchic'ko¿? Ta shvidshe vmru!
L u ch i c ' k a. SHCHo zh? Hiba mo¿ roli zakazani?
K v ya t k o v s ' k a. Boroni bozhe! Na yaku-nebud' hvilyu i stati na
glum, na publiku! Jomu to darma, a meni yake katuvannya! Ti - yak boginya, yak
ne znayu shcho, moya bril'yantova! YAk ya tebe lyublyu! (Ciluº).
L u ch i c ' k a. CHogo zh takoyu polohlivoyu buti? YA zh ne vichno na rolyah, -
ya mozhu j vijti...
K v ya t k o v s ' k a (radisno). YAk? To pravda? U nas chutka jde...
L u ch i c ' k a. YA ne kazhu napevne, a vse mozhe statis'...
K v ya t k o v s ' k a (z zahvatom). Nevzhe? (Pohopivshis'). I ne dumaj i
ne gadaj: mi bez tebe zaginemo... YA do tebe, moya cyacyana, tak priv'yazalasya,
tak priv'yazalasya... Tak tomu pravda, shcho toj hapa?
L u ch i c ' k a. Hto? Hto mene mozhe vhopiti?
K v ya t k o v s ' k a. A Antos'! (Pidmorgnula).
L u ch i c ' k a. Shamenis', shcho tobi v golovu vpalo?
K v ya t k o v s ' k a (pidmorguyuchi). Bach, mene dorikaºsh, a sama podruzi
ne hochesh priznatis'.
L u ch i c ' k a (zbentezheno). Godi, ne pustuj! To chi¿s' zharti chi
plitki: nihto mene ne vhopit' i z mogo shlyahu ne ziphne! CHi tut, chi inde, a
ya mogo svitocha z ruk ne vpushchu!
K v ya t k o v s ' k a (lukavo). A svitoch hiba pomisha? Bajduzhisin'ko!
L u ch i c ' k a. Tobi zharti, a meni bolyache...
K v ya t k o v s ' k a. Nu-nu-nu! Ne budu bil'she! (Ciluº). Tak ti na
masnicyah grati ne budesh?
L u ch i c ' k a. Ne znayu.
K v ya t k o v s ' k a. Nu, to proshchavaj, moya yaskulechko: treba na
repeticiyu bigti... A mi vsi tak za toboyu, tak za toboyu... mov u zhalobi...
Nu, bud' zhe zdoroven'ka ta veselen'ka ta nas shvidshe potish!
Obnyavshi, vihodit', ale zustrichaºt'sya v dveryah z Kulishevichkoyu j
zupinyaºt'sya.
V I H I D IX
Ti zh i Kulishevich.
K u l i sh e v i ch. Kudi rozignalas', dzigo? Postrivaj! (Luchic'kij). Uzhe
tut? Nu, hvaliti boga, a to vsih nalyakala... (Obnima). Zmarnila,
zmarnila... Nu i chogo b oto, Maruse?
L u ch i c ' k a. Tak chogos'... prostudilas', pevno.
K u l i sh e v i ch. CHogo dobrogo! A u nas breshut', shcho nibi
posvarilas'...
L u ch i c ' k a. Z kim?
K u l i sh e v i ch. Ta, ne tobi kazhuchi, chi z ZHalivnic'kim, chi z
Kvitkoyu...
K v ya t k o v s ' k a. Z Kvitkoyu, z Kvitkoyu.
L u ch i c ' k a. Z yako¿ rechi? Ce mene prosto irituº: nema chogo, tak hoch
brehati z nud'gi i drugogo vplutuvati... (Skida shal' i viyalom pochina
mahat' u lice).
K u l i sh e v i ch. Ta ti plyun'! Bachish, vin, neshchasnij, nika usyudi, yak
tin' snoviga... nu, tak voni i posteregli...
K v ya t k o v s ' k a. Ta j ZHalivnic'kij volossya sobi rve...
L u ch i c ' k a (niyakovo). I ne neshchasnij, i ne snoviga... a til'ki u
kozhnogo ochi veliki: vsyakomu do mene dilo, vsyak hoche pokopirsat' u chuzhomu
serci...
K u l i sh e v i ch. Ta cur jomu, godi! Ne vart i gnivatis'! (Obnima). Ot
prihod' na scenu, tak vsim i roti zacipish!
L u ch i c ' k a. SHCHe ne znayu... sili nema.
K v ya t k o v s ' k a. Krashche poberegtis'.
K u l i sh e v i ch. CHogo tam? Udar lihom ob zemlyu, ta skokom, ta bokom!
(Sipa ¿¿). Oh, nikoli, treba bigti... (Ciluº). Trivaj, i zabula! SHCHe meni
otoj gladkij nav'yazav do tebe lista... CHi ne zgubila?..
K v ya t k o v s ' k a (posterigshi, mimikoyu). Nu, meni pora! Buvajte!
(Hutko vihodit').
K u l i sh e v i ch (poshukavshi). Os' vin, os'!
L u ch i c ' k a (chita). SHCHo-o? SHCHo? "Bez vas zovsim svobodno obijtis'
mozhna. Z Kvyatkovs'koyu pide uves' repertuar... shchob til'ki vi zayavili..." YA
kruchu ta deru nosa?
K u l i sh e v i ch. SHCHo vin, beleni ob'¿vsya, chi shcho?
L u ch i c ' k a (chita). "Vi za chuzhoyu spinoyu til'ki j turbuºtes' svo¿mi
serdechnimi spravami" (Rve lista). Ta yak vin smiº take pisati? YAke pravo
maº mene obrazhati? YA shche malo trudzhus', ya shche malo dbayu? SHkuru z m'yasom
zder! (Nervovo plache).
K u l i sh e v i ch. Golubon'ko! Zaspokojsya, plyun' na jogo! Hiba ti u
jogo sluzhish, hiba jomu chim povinna? Ot proklyatij! SHCHe meni takogo lista
nav'yazav! Koli b znala, kinula b jomu v vichi! Ce jogo Katrya pidstro¿la.
L u ch i c ' k a. Ne mozhe buti... Vona tut zhalovalas'...
K u l i sh e v i ch. Vir otij projdi!
L u ch i c ' k a. A, vse ¿dno! Skazhi jomu, - ya ne mozhu pisati, - shcho ya
kidayu scenu: haj rozdaº roli komu hoche... a haj do mene svo¿mi brudnimi
rukami ne kasaºt'sya...
K u l i sh e v i ch. Marusyu, boga radi, shcho ti? Ti zh obezdolshih
Bezrodnogo, beznevinnogo cholovika.
L u ch i c ' k a. ª vs'omu mira: ne mozhu zh ya takih obraz znositi.
K u l i sh e v i ch. C'ogo ne bude, shvidshe poletit' Kotenko...
L u ch i c ' k a. Bozhe mij! ZHittya svoº oddaºsh, krov tochish po krapli - i
taka vdyaka!
K u l i sh e v i ch (obnima). Golubon'ko, ridnesen'ka! Ta ya sama jomu za
tebe ochi videru... os' pobachish! YA zaraz do Bezrodnogo. (Vihodit').
L u ch i c ' k a (po vihodi). Nyanyu! Dajte meni krapli... tam na
stoliku...
V I H I D H
Luchic'ka i Palazhka.
P a l a zh k a (podaº). Znov ne garazd?
L u ch i c ' k a. Tut dadut' i opravitis'?
P a l a zh k a. Ta plyun' ti na nih, davno kazhu... Os', ya j zabula, tobi,
kvitochko, list... (SHukaº dovgo).
L u ch i c ' k a. Od kogo shche? (Odstavlya krapli, ne pivshi). Od Antona
Pavlovicha? Oj, shcho vin? (Rozriva tryasushchimi rukami). Od jogo! (CHita). YAki
palki slova... vognem pisani... zajmayut' serce... znevazhene, rozsharpane...
yake vsyak obrazhati mozhe!.. Nyanyu, yaka ya beztalanna! (Prinada do ne¿, rida).
P a l a zh k a (trivozhno). SHCHo z toboyu, zozulechko? CHogo plachesh? Oh,
gospodi! Obraziv, chi shcho?
L u ch i c ' k a (nervovo, rida). Ni, ne obraziv... a serce porvav, dushu
zbentezhiv!.. U moº tihe zhittya, u mij yasnij rozcvit talanu vkinuv zarazu...
P a l a zh k a (zlyakano). Zarazu?! SHCHo ti, donechko! Ta vin tebe bez
pam'yati koha, vin tebe svata teper.
L u ch i c ' k a. Hiba zh to ne zaraza?! YA chuyu, shcho stayu yakoyus' mizeriºyu,
shcho moya volya rvet'sya na klochchya... YA ne mozhu peremogti sebe...
P a l a zh k a.Ta v chim peremagati? SHCHo ti torochish, ditino? Ne rozberu...
Vihod' zamizh, kvitochko, - v tim i porada!
L u ch i c ' k a. Ni, nyanyu: v tim ne porada, a zrada!
P a l a zh k a. Svyat, svyat! SHCHo ti?
L u ch n c ' k a. Zrada, zrada!
P a l a zh k a. YAka? Komu?
L u ch i c ' k a. Bogovi! Vin mene nadiliv talanom, a nechistij mene
spokusha solodkoyu vtihoyu... i ya hitayus', hitayus' uzhe...
P a l a zh k a (hrestit' ¿¿). SHCHo ti? Hristos z toboyu! YAkij nechistij?
SHlyub - to svitova rich; svyate vinchannya - od boga... To zh oti tvo¿ kiyatri -
od diyavola, to tak! Glyan' na sebe, shcho z toboyu cherez nih stalosya? De ta
krasa, de te zdorov'ya podilosya? Vse u cim pekli zgorilo!
L u ch i c ' k a. Nyanyu! Se dilo velike i chiste: vono nastavlya na rozum
lyudej, provodit' visoki dumki...
P a l a zh k a. I ne kazhi! I ne vtoropayu, i sluhat' ne hochu! Dvoryans'ka,
pans'ka ditina - i take... chisto bezsoromnij sorom i grih! I shchastya tut
tobi ne bude nikoli! SHCHo tobi z togo, shcho zalyaskayut', - utiha velika? Nu,
gostinci shche, yak dorogi, to nichogo sobi, nehaj; a to bil'she vinichchya
kidayut'... Tphu na ¿h, ta j godi! (Pidhodit', laskaº, ciluº). Posluhajsya
mene, zirochko, - ya zh tebe tak lyublyu, - zalishi ote vse i vihod' zamizh za
cholovika poshtivogo, zakohanogo; i jogo zh tobi bogom poslano... i tvoya
matinka na tim sviti poraduºt'sya. Zazhivete sobi ladkom; bude u vas, yak u
vinochku, v gospodi; rozkvitnesh ti znovu v rozkoshah ta v bozhij lyubovi;
ditochkami-yangolyatkami vtishatimeshsya; ya ¿h doglyadatimu... Ta yakogo zh shche tobi
rayu?
L u ch i c ' k a (lama ruki). Nyanyu, ne spokushajte mene...
P a l a zh k a. Ta shcho tam na tvo¿ primhi vvazhati! Privedu jogo... vin
tut... zmagajsya sama z nim.
L u ch i c ' k a (vslid). Nyanyu! Stijte! Pislya... YA teper znervovana...
(Pidbiga do dverej). Ne chuº... azh pobigla! (Vertaºt'sya i pada v znemozi na
krislo). SHCHo zh meni robiti? Dusha posharpana... rozum v borot'bi slabne... a
tut... (na serce) richit' shchos': "SHCHastya, shchastya!" (P'º krapli). Ta de zh vono?
De vono spravdi? CHi v shirokij slavi, chi v shovanci vlasnij? Odne til'ki
yasno, shcho dvom bogam sluzhiti ne mozhna! Cit' zhe, serce!.. Nabik vtihi!
(Pidvodit'sya).
V I H I D XI
Luchic'ka i Kvitka.
L u ch i c ' k a (derzhachis' za krislo, hitaºt'sya). Vi? Vi tut?
K v i t k a. YA.
L u ch i c ' k a (vazhko dishe). A yak ya prosila, blagala...
K v i t k a. Nad silu...
L u ch i c ' k a. A meni b to za zhart??
K v i t k a. Za shcho zh? Nashcho zh?
L u ch i c ' k a. SHCHob ne piti za vitrom... (Silkuºt'sya peremogti sebe).
Nema u nas movi... vse mertve...
K v i t k a. Stijte, ne zhenit' mene...
L u ch i c ' k a (opuskaºt'sya v krislo). Sidajte, Anton Pavlovich!
K v i t k a (po pauzi). YAki vi stali supokijni, samovladni...
L u ch i c ' k a. Pora; bagato perezhilosya, bagato peremuchilos', bagato
peretlilo na popil...
K v i t k a (zlozhiv obidvi ruki). ªdinaya, ºdinaya!
L u ch i c ' k a. Vi znovu...
K v i t k a. YA... ya... zaraz... (Zakriva rukami ochi). Darujte...
nesila... (P'º vodu i z sl'ozami v golosi). Teper til'ki... ya zrozumiv, shcho
vi dlya mene i svitlo, i radist', i shchastya! Bez vas - temryava... YA ne zdolayu
bil'she... U mene gorit' vse... Majte zhalist'! Oh, dlya chogo dolya zvela mene
z vami?
L u ch i c ' k a (narochito drazhlivo). Dlya chogo vi odiphnuli tu dolyu? YA
todi bula ditinoyu, jmovirnoyu, shchiroyu, i, svite, yak ya vas lyubila, kohala! Vi
dlya mene bogom buli, yakomu ya molilas', pered yakim padala nic'... Skazhit'
vi meni todi odne teple slovo, i ya b za vami na kraj svitu pobigla, raboyu
b vashoyu stala. A teper ya ne ta: ya vtratila yasnist' i viru, ya napilasya
otrujnih sliz... YA, nareshti, piznala nove zhittya, povne i obov'yazkiv
visokih, i shiroko¿ vtihi...
K v i t k a. Darujte, prostit', zabud'te! CHi ya rozumiv todi shcho? Nu, buv
oburenij gordoshchami, slipij buv, bozhevil'nij, bezgluzdij; dumkami za hmari
litav, shukav yakogos' durmanu, ganyavs' za primarami... i posteregti ne
zmig, shcho v pol'ovij kvitochci - vsi pahoshchi zhittya, vsya krasa miru, vsya bozha
pravda!
L u ch i c ' k a. Ne te... a ne posteregli vi sercya, yake b za vas i v
vogon', i v vodu pishlo... A! SHCHo tam zgaduvati? Bolyache til'ki, shcho vi
odsahnulis' vid mene tak zgorda!.. A! YAk bolyache!
K v i t k a. Abo prostit', abo ubijte odrazu! Ne karajte til'ki
ganeboyu.
L u ch i c ' k a. YA ne karayu vas, ya ne serdzhus'... ya navit' vam vdyachna,
serdechno vdyachna: vam todi legko bulo mene i zgubiti... YA sebe ne tyamila,
ditinoyu bula.
K v i t k a. Mariº Ivanivno! Maruse! Zore moya! Ne katujte mene svo¿m
holodom! Ne topchit' nogami!..
L u ch i c ' k a (lamaº ruki). Bozhe mij! Idit', idit'! YA molyu vas... U
meni shchos' nadlomilos'...
K v i t k a. Ne zhenit' mene! YA gotovij zaraz porvati svoº zajve zhittya!
Skazhit' meni: "Umri!" - i umru, bez vagannya umru! CHi virite - ni spokoyu,
ni snu... I den' i nich - vse pro vas... pro tebe: ochi zaplyushchu - ti,
rozplyushchu - ti... Odna dumka, odna gadka... Ribon'ko moya! (Padaº na kolina,
ciluº ¿j ruki, kolina). Radist' moya, shchastya moº!
L u ch i c ' k a (boronyachis', vstaº). Boga radi! Ne to ya pidu... Ce
znevaga!
K v i t k a (rve sobi volossya). A! Zgiblo vse... Zginulo! Tudi doroga j
meni!
L u ch i c ' k a (za nim). Antone Pavlovichu, na boga...
K v i t k a (bere za ruku i shepotom). Tikajmo zvidsil'... YA gotovij na
vse... yaku hochesh pokutu... Tikajmo z c'ogo charivnogo, ale j chadnogo kutka,
de na vidu grimovani uhmilki ta pidvedeni ochi, de usyudi i pochuttya
fal'shive, i mova oblesliva ta zradliva...
L u ch i c ' k a. Ni, ya viryu v scenu! YA viryu v ¿¿ visoku vagu: vona mene
laskoyu vidigrila, i ya mushu ¿j posluzhiti!
K v i t k a. Maruse! Tikajmo zvidsil'! YA tobi dam drugij raj: zhonoyu
moºyu, druzhinoyu virnoyu zi mnoyu tikaj. YA tebe otochu rozkoshami, ya tebe obiv'yu
kohannyam, ya tebe sp'yanyu laskami...
L u ch i c ' k a. Ne znadzhujte, ne spokushajte! Ah, yake plohe i bezdol'ne
v nas serce: i obrazi daruº, i vse nudit'sya za minulim... Oj, shcho meni z
cim katom (na serce) chiniti?!
K v i t k a. Maruse! (Prityagayuchi ¿¿ stan).
L u ch i c ' k a. Boga radi! (Slabko boronit'sya). Ta koli b meni hto
pomig vas z pam'yati vikinuti, ya b shchasliva bula!
K v i t k a (obijma ¿¿), Maruse! Kvitochko!
V I H I D HII
Ti zh i Antipov.
A n t i p o v (za dverima). Mozhno vojti?
L u ch i c ' k a (virivaºt'sya, zradivshi). Mozhno, mozhno.
K v i t k a. Maruse! SHCHo zh se! Znushchaºshsya?
L u ch i c ' k a. Tiho!.. Daj duh perevesti, obmislitis' daj...
K v i t k a. A, tak kinec'!
Luchic'ka skriknula, a vin zupinivsya yak vkopanij.
A n t i p o v (veselo). A, my uzhe vstali? Ruchku, ruchku za eto,
bozhestvennaya, serdcekrushitel'naya diva! (Celuet). Net, ne shutya, chto s vami
bylo? Vse v traure... ya golovu poteryal. (Ne zametil Kvitki, sadyas' spinoyu
k nemu).
L u ch i c ' k a (z zusillyam, namagayuchis' pogamuvati hvilyuvannya).
Prosto... nemozhetsya... prostudilas'... u nas skvoznyaki...
A n t i p o v. Da, da, i eto vozmozhno. YA uzhe gromlyu nashu dumu za
teatr... Da! No nichego osobennogo?
L u ch i c ' k a. A vy uzhe gotovy byli predpolagat'... nechto uzhasnoe?
(Poglyadaº z trivogoyu na Kvitku).
A n t i p o v. Net, honni solt, qui mal y pense! No ved' na scene
vozmozhna vsyakaya nespravedlivost', osobenno na provincial'noj. YA potomu vas
i proshu: bros'te ztu scenu, perehodite na stolichnuyu; tam vash talant
razvernetsya i zasverkaet chudnym ognem, a zdes', v provincii, da eshche pri
odnoobrazii rolej, on zaglohnet... Ver'te moej iskrennosti, dorogaya Mar'ya
Ivanovna, - ya vas gluboko uvazhayu i lyublyu, i mne bylo by zhal' uvidet' vash
rannij zakat... A on neizbezhen, - zto sila veshchej.
Kvitka porivaºt'sya vijti; ale pid chas repliki pishov nepomitno v
spal'nyu.
L u ch i c ' k a. Mozhet b'gt', ne znayu... No zdes' menya lyubyat, a vsyakaya
lyubov' est' egoizm... da eshche kakoj! (Pobachila, shcho Kvitki nema). Gde eto
Kvitka delsya, vy ne zametili?.. Hotela vas poznakomit'... Stranno... Kakaya
ya, pravo, rasseyannaya hozyajka, i ne prostilas'... Da, tak lyubov' -
egoizm...
A n t i p o v. Vy pravy, no ot etogo vam ne legche...
L u ch i c ' k a (vse bil'sh hvilyuyuchis'). Kakoe legche? |tot egoizm -
neotrazimaya sila: on pytka, uzhas!.. (Vbik). Kudi b vin divsya?..
(Antipovu). On lomaet vsego cheloveka, razbivaet v odin moment vse idealy i
delaet ego zabavoyu chuzhoj voli...
A n t i p o v. Vy ochen' zkzal'tirovanny... U vas, veroyatno, zhar... Da,
da! Znaºte chto? Otpravlyajtes' pryamo v Moskvu i debyutirujte v Malom: ya i
protekciyu, i pis'ma, i, nakonec, sam s vami poedu...
L u ch i c ' k a (tisne jomu ruku). Spasibi! SHCHire nashe spasibi za vashe
uchastie... (Prisluhaºt'sya). No ya tuda ne gozhus'... (Vbik). Ni, se shchos'
tak... (Antipovu). Vse to, chem vy zdes' voshishchaetes' i nazivaete
hudozhestvennym vosproizvedeniem zhizni, budet tam chuzhdym, fal'shivym!
CHuti stuk.
Aj! BozheE!
A n t i p o v. CHto s vami?
L u ch i c ' k a. Vystrel?
A n t i p o v. CHto vy? To hlopnula dver'.
L u ch i c ' k a. Pravda?
A n t i p o v. Ver'te!
L u ch i c ' k a. Vidite li, kak u menya rasstroeny nervy!
(Vgamuvavshis'). Da, dlya toj sceny nuzhno budet vse moº rodnoe zabyt' i
pererodit'sya... Zdes' ya - original, a tam budu kopiej, i plohoj: tam nuzhna
shkola...
A n t i p o v. Net, net i net! Vy ne prostoj, zauryadnyj talant, kotoryj
na pomochah vodyat, vy genij. |to ya govoryu vam bez lesti! A dlya geniya shkola
ne nuzhna...
L u ch i c ' k a (z hvilyuvannyam i navit' sl'ozami v golosi), Polnote,
kakoj ya genij? Genij ºst' sila, moguchaya, vlastnaya, genij verit v sebya i v
sebe udovletvorenie zhizni nahodit; dlya nego vse prochie terzaniya strasti
nichtozhny, on vyshe ih vseh! A ya... Andrej Vital'evich, ya, dolzhno byt', i ne
talant dazhe...
A n t i p o v. CHto vy? CHto vy? Otkuda takaya mrach-nost' i nedoverie k
sebe?
L u ch i c ' k a. Ne znayu... A ya tol'ko ne dorozhu svoim prizvaniem... I
broshu, kazhetsya, scenu...
A n t i p o v. Vy s uma soshli? |to bylo by prestupleniem, uzhasayushchim...
U vas inflyuenca, reshitel'no inflyuenca.
V I H I D HIII
Ti zh i Palazhka.
L u ch i c ' k a (nyani, shcho vvijshla). Ne bachili Antona Pavlovicha?
P a l a zh k a. Ni, ne vihodiv.
L u ch i c ' k a. A poglyadit'.
Palazhka vihodit'.
A n t i p o v. Vy vstrevozheny?
L u ch i c ' k a. Net, prosto interesno... Sl'shite, kakaya begotnya?
A n t i p o v. Poezd prishel... Passazhiry...
L u ch i c ' k a. Vidite li, kuda ya gozhus'? (Vstaº). Nuzhno lech'...
A n t i p o v. Otdohnite, otdohnite... Vy rasstroeny, potryaseny...
Opravlyajtes'; bez vas torichellieva pustota...
L u ch i c ' k a. Vy preuvelichivaete... A Kvyatkovskaya?
A n t i p o v. CHto vy? Smeetes'? Ona v sravnenii s vami nichtozhestvo...
prosto zhalka...
L u ch i c ' k a. YA iskrenne ee schitayu talantom... Da i vy zh sami chto
pisali o nej... Dazhe vo vcherashnem nomere?
A n t i p o v. Malo li chto my ne pishem? Nashim perom vodyat vsyakne
oslozhneniya... Nas mezhdu strok chitajte...
L u ch i c ' k a (prisluhaºt'sya). Net, shum...
A n t i p o v. U vas, dorogaya, gallyucinaciya sluha... (Ciluº ruku). YA
prishlyu doktora. (Vihodit').
L u ch i c ' k a. Uh, nasilu!.. Malo ne zomlila. (Pa-daº v krislo). YAk
tyazhko peremagati sebe... YA mov oterpla... (Tre sobi loba). Treba... naglo
chogos'... (Shoplyuºt'sya). YAk bozhevil'nij viskochiv... a ya sidzhu! Pobigti,
rozpitat', rozshukat'... (Bere shlyapu, platok, ale vse padaº z ruk).
Nesila... vpadu... (Hapaºt'sya za krislo i povernulas'). Aj! (Pobachivshi, v
dveryah Kvitku). Vi?! ZHivi?! YAk ya vimuchilas'! (Nervovo ridaº).
K v i t k a (bere ¿¿ za ruku). Maruse! Sl'ozi? Tobi zhal' mene?
L u ch i c ' k a. Ah, yak zhal'!..
K v i t k a (obnimaº). Moya! Moya! YA zahlinus' vid shchastya!
Zavisa
DIYA TRETYA
Kinec' pans'kogo parku. Napravo garnen'ki oficini z verandoyu, shcho
zarosla vinogradom. Blizhche do peredkonu sprava zh sadova mebil'. Poseredini
kvitnik. Nalivo dali idut' dvi dorizhki. Prosto vglibini barkan z hvirtkoyu;
z-za ne¿ vidno selo. Nadvechir. Z polovini di¿ nasuvaºt'sya hmara.
V I H I D I
Luchic'ka, Palazhka i Gasha.
L u ch i c ' k a (vibiraº kvitki po klumbah dlya buketa), Nema chogo j
vibrati. SHCHo to za znak?" Posohli chi propali?.. YAka dosada: Antos' tak
lyubit' na stoli kvitki... Troyandi zh buli, gvozdichki... i nema! YA tak
zhaluvala ¿h! Hto to?
G a sh a (pidglyada zdaleku). Gvozdichki pozhovkli, a rozu vsyu staraya
barinya prikazala zirvat' i posushit'.
L u ch i c ' k a. Hoch bi bulo troshechki meni zostaviti.
P a l a zh k a (na runduci v'yazhe panchohu v okulyarah). Taka j vona!
Zostavit'?! Na zlist' vse poviriva.
G a sh a. CHogo zh to tak?
P a l a zh k a. A na pakist'! Skazano: "Ne tak pani, yak pidpanki!"
G a sh a. Obizvalisya tezh pani! Til'ki zzadu latki, azh sorom!
P a l a zh k a. YA - sorom? Ah ti pans'ka pokid'ka! Tut til'ki j
stremit', abi b shcho perenositi...
G a sh a. To vi krashche na bashtani najmit'sya postremiti! (Pishla).
P a l a zh k a (vslid ¿j). Os' do chogo dozhila ya, shcho yaka-nebud' poviya
nehtuº... (vtira sl'ozu) banituº!..
L u ch i c ' k a (pidbiga i ciluº ¿¿). Golubochko sivesen'ka! Hiba zh ya
tomu vinna? Ta ya zh vas yak mamu ridnu... Ce meni obraza. (Girko). Eh, nyanyu,
nyanyu! U mene i v samo¿ shchemit', ta shche yak shchemit'! Ale ya Antosyu ne pokazuyu:
ce jogo sturbuº... Vin mene koha, to reshta puste!
P a l a zh k a. Puste? Azh glyanuti strashno: i ochi pozapadali, i blida,
mov pamorozzyu pripala...
L u ch i c ' k a. Vi zh proklinali vse scenu ta tyagli mene syudi.
P a l a zh k a (mahnula rukoyu). Et!
L u ch i c ' k a. Nu, godi, godi! CHogo nam lihimi gadkami tru¿ti sebe, -
shche chas pogozhij: sonechko on v hmaru sida ta takim rozhevim promenem ogorta
vse, mov mati na proshchannya ditinu, azh park cej temryavij usmihaºt'sya...
Til'ki shkoda, shcho na verandi vinograd i krucheni panichi pozhovkli...
P a l a zh k a. Ne divo, bo vzhe osin': godi ¿m i krutitisya; on yak shche
morozom prib'º, to til'ki badillya tirchatime.
L u ch i c ' k a. A mi, poki nas ne pribilo morozom, ne budemo
hmuritis'!.. Moya doroga, moya lyuba! (Obnimaº). Pomozhit' meni trohi; os'
poderzhte ci (daº kvitki), a ya shche narvu. (Zrivaº georgini). O, ocih - to
nihto ne prib'º, ci ne boyat'sya morozu; ale zate j bezdushni, duhu ne
mayut'... A ot zapashni rezeda ta levko¿, dak ti zaraz zdalisya... Tak-to i
mi, nyanyu! A os' u zatishku molodesen'ki stokrotki j nagidki, til'ki shcho
rozcvili: cih rvati shkoda; nehaj hoch i pizno, a polishayut' sobi. Dajte,
golubochko, on tam, na runduci, lijka, ya pollyu ¿h...
Nyanya pishla.
Mo¿ milesen'ki! Odni vi til'ki j tishite ochi, a to vse pozhovklo,
pov'yalo. A yak tut bulo garno vesnoyu - vse yaskrilo, pishalo, vsmihalosya...
YAkij ce raj buv! Zdavalos', shcho jomu kincya j krayu nema, a ot i krasa
odijshla, i lihovisnimi plyamami prostupa vzhe smert'!.. Oh, tak i moº zhittya,
a to j shchastya! (Zadumalas'). CHogo ce jogo dosi nema?.. SHCHodnya chastishe ta
chastishe... Vse na polyuvannya... Oh, nud'ga yaka!
P a l a zh k a (podayuchi lijku). I ne chuº, i ne bachit'! Na mene narika, a
sama, gorlichka, odno zhurit'sya...
L u ch i c ' k a. Oj nyanyu! To ya tak... (ZHvavo), Nu, davajte syudi vodu;
os' mi pidzhivimo i cih, i on tih. Nam tezh krapel'ku laski, to j zhittya
zagra.
V I H I D II
Ti zh i Kvitka.
L u ch i c ' k a (pobachivshi, kinula lijku - i do jogo na shiyu).
Golubchiku!! (Ciluº).
K v i t k a (obnimaº). Zozul'ko moya! Nu yak?
L u ch i c ' k a. Skuchila, tak skuchila!..
K v i t k a. Hiba zh ya daleko hodzhu, hiba nadovgo? Vse doma ta doma, azh
zasnyadiv.
L u ch i c ' k a. To pershe bulo, a teper use na polyuvanni...
K v i t k a. Bo pershe pori ne bulo, a teper nastala.
L u ch i c ' k a. Mozhe, mozhe!.. Ta ya taka revniva, shcho do zajciv i do
kurip'yat tebe revnuyu... (Smiºt'sya, ciluº), YA, mozhe, j obridayu tobi svo¿mi
laskami? A? Obridayu?
K v i t k a. Ni!.. A papiros zrobila, shcho ya prosiv? U mene vsi vijshli.
L u ch i c ' k a. Zrobila, zrobila... Daj papirosnicyu - zaraz nalozhu.
(Pobigla do poko¿v).
P a l a zh k a. Vi b, pane, doglyadali bil'she svoyu zhinochku, hiba ne
bachite, yaka...
K v i t k a. Bozhe mij! Slaba vona, chi shcho?
P a l a zh k a. YAk shcho? Ta chi vona tut gospodinya, chi najmichka? Nihto ne
shanuº, nihto i za zhinku vashu ne vvazha... I mati vasha ne priznaº...
K v i t k a. No-no! Vi meni tihshe! CHim pani nedobra? Pereserdilas' za
nerivnyu - i prostila, i prilaskala, yak mati.
P a l a zh k a. Dobre prilaskala, shcho i v dvir ne puska, nasila shpigiv...
On klyushnicyu... Vse zabiva baki, shcho mov panich ¿j buv ne chuzhij...
K v i t k a (zmishavs'). Ne mozhe buti!.. Ce vzhe ti, stara...
P a l a zh k a. A grim mene vbij, koli breshu...
K v i t k a. Vi z neyu tam posvarilis', polayalis', tak uzhe j verzete ne
znat' shcho... A ya togo ne lyublyu i ne poviryu, shchob Gasha nasmililas' shcho mo¿j
zhinci... Vam slid bi dlya spokoyu Marusi, koli lyubite ¿¿, vse kriti od ne¿,
a vi vse na ochi, vse na ochi. ta shche vchetvero. Ce mozhe i meni nabridnuti,
ostochortiti, chuºte, osto-chor-ti-ti!
P a l a zh k a. Ta chuyu i bachu, shcho ti vzhe pidbiv mo¿j gorlichci krila i z
shulyakami ¿¿ zaklyuºsh! (Pishla)..
V I H I D III
Luchic'ka i Kvitka.
L u ch i c ' k a (pribiga veselo). Os', os' i papirosi, i zapalki! Ach,
yak rivnesen'ko polozhila.
K v i t k a. Sluhaj, tvoya nyanya prosto vsyaku miru perestupa svo¿mi
priveredami ta pretenziyami. Hoch ti ¿j skazhi, shcho terplyat', terplyat' ta j
perestanut'...
L u ch i c ' k a. Vibach ¿j, golube: vona stara, zvikla burchati, a tut shche
dratuyut' ¿¿, obrazhayut'...
K v i t k a. Vona z usima svarit'sya i brehni tochit'...
L u ch i c ' k a (lagidno). Brehen' vona ne lyubit', a... ¿j bolyache
stane... ¯j mozhna probachiti... Nu, nu!.. ya j sama skazhu, til'ki ne sup
brivok; ne budemo temriti yasnogo vechora. Nehaj buri i negodi tam dali, a
mi vid nih uhilimos' v nashim zahistku... (Lashchit'sya).
K v i t k a (ciluº). Ti vse yakas' ekzal'tovana, trivozhna... nudishsya...
L u ch i c ' k a. YA ne za sebe trivozhus', ni! Meni til'ki j potribne
tvoº kohannya ta vira, shcho ya tobi shchastya dayu, a reshta... Kolishnº... vse
mertve! Tut, kolo tvo¿h nig, lezhit' moya dolya, vse moº shchastya!
K v i t k a. Spasibi, golubko, til'ki ti brehen' ne sluhaj...
L u ch i c ' k a. Ni, ni! YA tobi viryu, odnomu tobi!.. YA pevna, shcho ti
maºsh i dokaz...
K v i t k a (spalahnuv). A! Ti za shlyub... Ti meni ochi kolesh ceyu
pevnistyu?
L u ch i c ' k a. SHCHo ti? Ani v dumci... YA sama ne zahotila...
K v i t k a. To-to zh! Pri chim zhe ya? Tobi zahotilos' ci¿ komedi¿... ne
znayu dlya chogo?
L u ch i c ' k a. Lyubij mij, nevzhe ne znaºsh? Ta tim zhe, shcho meni tvoya
volya, tvoº shchastya blizhche do sercya, nizh moº; ya zaklyalas', shcho todi zv'yazhu
tebe, koli vpevnyus', rozumiºsh, upevnyus', shcho ne budu tobi kamenem...
K v i t k a. Taka zhertva dlya mene tyazhka, a nadto dokori. YA dumayu, shcho ti
v meni pevna, a pro matir... ¿¿ ne pererobish... Ta, nareshti, pizno i
pitannya staviti: ya mushu... i mi perevinchaºmos' hoch zavtra.
L u ch i c ' k a. Ni, ni! Ce b znyalo neslavu... Boga radi, pro ce bil'she
ni slova. YA boyus', shchob i nyanya ne pidsluhala, ne dovidalas', shcho mi oshukali,
ce b ¿¿ vrazilo smertel'no. Shoronim poki nashu ta¿nu, a prijde chas... mi
popravimo.
K v i t k a. YAk znaºsh, tvoya volya... A til'ki meni ne natyakaj: se obraza
mo¿j chesti. (Glyanuvshi, na dzagari). Oj-oj, odnache pizno... (Vstaº).
L u ch i c ' k a. Kudi zh ti znovu? Cilij den' ne buv...
K v i t k a. Hochu zbigati z sobakoyu v odne misce... Kurip'yata...
L u ch i c ' k a (girko). Bachish, yak tobi zi mnoyu skuchno!.. Stij, stij,
ce ne dorikannya... a til'ki, shcho ti sobi dila ne maºsh, a bez dila nudno
zhiti na sviti...
K v i t k a. Et, ne v tim rich: ti v meni zachepila bolyuchu strunu...
Pravda, nema bil'sho¿ muki, yak pochuvati v svo¿h persah cile more i sili, i
zhadobi mirovi posluzhiti i znati, shcho ti¿ sili nema kudi kinuti, nema do
chogo priladiti; upevnyatis' shchodnya, shcho vsi shlyahi tobi pereorani i shcho sam
deyaki pereorav...
L u ch i c ' k a (polohlivo). Nevzhe ne zmig bi sluzhiti? I od materi b
tak ne zalezhav...
K v i t k a. De? De? Ne dratuj hoch mene! Na kazennu sluzhbu ya ne pidu -
nezdaten.
L u ch i c ' k a (trivozhno, z sl'ozami). Ta j ya na dorozi...
K v i t k a. Ta perestan', z toboyu i balakati druzhn'o ne mozhna: u
vs'omu til'ki sebe bachish, til'ki sebe grizesh i drugogo dratuºsh... SHCHo zh tut
takogo? (Pauza). U mene shche º nadiya... YA podavs' do zemstva i ot-ot zhdu
odpovidi.
L u ch i c ' k a. Tak ti budesh po zemstvu sluzhiti? YAk ya rada, yak rada!
Sluhaj, ti od mene hovavsya z cim... Rozkazhi zh, yak, shcho i do chogo? Meni
hochet'sya znati vsi tvo¿ dumki, vsi tvo¿ bazhannya i mri¿, shchob razom zhiti,
odnim podihom dihati...
K v i t k a (bere rushnicyu i vstaº). Pislya, pislya... Teper nikoli...
pobizhu.
L u ch i c ' k a. Taki jdesh?
K v i t k a. Taki jdu. (Pishov).
L u ch i c ' k a (dovgo sto¿t' neruhomo, zalomivshi ruki). Obridla!..
Jomu nudno zi mnoyu... YA jomu chuzhoyu stayu, a mozhe, j pomihoyu... Oh, yak
shvidko skinchivsya mij raj! Odcvili kvitki, i listya opalo... (Zdrignuvshis',
provela rukoyu po cholu). Nevzhe kinec' vs'omu?! U! YAkim morozom mene
obsipalo! (Tremtit'). Spravdi, chi ne slaba ya, - i togo meni vbachaºt'sya vse
hmurim! Vin zhe chesna, horosha, pravdiva natura... E! Poki golovi ne styali,
budemo dumat' pro druge... (Projshlas' kolo klumb, zirvala stokrotku i sila
na shodah runduka). Nyanyu! Vi tam, u poko¿?
P a l a zh k a. Tut, moya ditino!
L u ch i c ' k a. Prinesit' meni, bud' laska, moyu shkatulku.
P a l a zh k a. Zaraz.
Palazhka vinosit' shkatulku.
V I H I D IV
Luchic'ka i Palazhka.
L u ch i c ' k a (odimknula, rozglyada rechi). Os' braslet z dorogimi
samocvitami: ce meni, nyanyu, pershij podarunok pidnesli... Skil'ki bulo
shchastya, zemli pid soboyu ne chula!.. (Zitha). A ci serezhki bril'yantovi meni
pidnesli v stolici. YAk ya boyalas' tam vistupati! Vse ¿dno yak na katuvannya
jshla: yak glyanula ya na obshiru tu zalu, a tam azh chorno od goliv, - tak u
mene ruki i nogi podubli... golos tremtit'. YAk ya pochala - ne tyamlyu, a
potim rozijshlas'... I-i, gospodi! YAkij zhe gvalt znyavsya, a v mene od
zahvatu tak serce zdavilo, malo ne vpala... I cej vinok tam zhe vid
molodi... (Zitha). A os' dukach i ci perli od jogo, od mogo sokola... YAkij
vin todi buv zahvachenij, sp'yanilij, azh bozhevoliv! (Pritiska do sercya j
ciluº).
P a l a zh k a (burchit'). Vsi voni, psi, - poki ozhenyat'sya.
L u ch i c ' k a. To-to! A! (Provela po volossi rukoyu i stryahnula
golovkoyu, mov bazhayuchi vikinut' dumki). A os' ishche... shche... bagato,
bagato... Malo chi ne z kozhnogo goroda pam'yatka...
P a l a zh k a. A tam ishche v tij skrini skil'ki vsyako¿ sribno¿ posudini i
vinkiv.
L u ch i c ' k a. Bachite, moya ridnesen'ka, mi ne zlidni, i u nas º svoº,
nadbane chesno, - tak vi otij prichependi i odkazhit', shcho ya ne z nuzhdi na ¿h
girkij hlib perejshla.
P a l a zh k a. Oh, yakbi bulo znattya, shcho tak stanet'sya, krashche b bulo na
svo¿m hlibi.
L u ch i c ' k a. A vi zh, babusyu, kazali, shcho grih.
P a l a zh k a. Otozh til'ki j gore! (Vidijshla).
L u ch i c ' k a (ulozhivshi rechi, vijnyala zasusheni listki iz tetradi).
Oh, ocya kvitochka! Skil'ki bulo shchastya... a teper zav'yala... A cej listik
zelenij... Pershu rol' z nim uchila!.. Ah, minulo, minulo!.. A vi, mo¿
ridnesen'ki, pocherkani, popisani... (Rozbira arkushiki, ciluº). Os' Katrya!
YAk ya todi nad ¿¿ doleyu plakala, yak za neyu bolila dusheyu... I ne spodivalas'
todi, shcho j sama stanu Katreyu, sama budu perezhivati ¿¿ nesterpni muki...
Oh! (Zamislyuºt'sya i tiho nespogadano sp¿va, nemov z roli).
Tyazhko-vazhko, a hto kogo lyubit',
A shche tyazhche, hto z kim rozstaºt'sya...
V I H I D V
Luchic'ka i Olena Mikola¿vna.
O l e n a M i k o l a ¿ v n a (zupinyaºt'sya, sluhayuchi spiv, i tiho
pidhodit'). U tebya, nevestushka, prekrasnij golos... Tol'ko vse grustish',
vse toskuesh', slovno neschastliva!
L u ch i c ' k a (zametushivshis' i zakrivayuchi listki). Ah, mamen'ka...
Zto vy? YA i ne zametala... Sadites'! (Pidkochuº ¿j krislo).
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Stoj, milaya! CHto zto, starye ili novye
pis'ma perechityvaesh'? Lyubopytno.
L u ch i c ' k a (zmishavshis'). Net, mamen'ka; zto ya tak sebe, ot nechego
delat'... tetradki starye peresmatrivala...
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Kakie takie tetradki?
L u ch i c ' k a. Pustyaki... roli prezhnie... (Podaº).
O l e n a M i k o l a ¿ v n a (poglyanuvshi). A! He-he-he! Vot ono chto
udostoilos' lobzanij! (Prezirlivo viddaº). A nu, ne pravdu li ya govorila:
tyanet prezhnee-to, tyanet! Uzh ne mashi golovkoj, ne poveryu: tyanet, tyanet!
L u ch i c ' k a. Net, eto hot' i blizko serdcu, a zabrosheno mnoyu
naveki!
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Ne poveryu, ne poveryu! (Motaº golovoyu).
Ty sama sebya, bednaya, obmanyvaesh': toskuesh' nedarom...
L u ch i c ' k a. Da s chego zhe mne, mamen'ka, toskovat'? Vsego vdovol',
muzh menya lyubit, vy zhaleete...
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Vidno, malo ztogo, vidno, est' za chem
toskovat'...
L u ch i c ' k a. CHto vy, mamen'ka?
Olena M i k o l a ¿ v n a. Ne trevozh'sya, milaya, ya lyubya govoryu... YA
ponimayu, kakuyu ty zhertvu prinesla: i slavu, i kar'eru brosila dlya moego
syna, a tol'ko vprok li? (Gladit' ¿¿ po golivci). Taesh' ty zdes',
goremychnaya, i za svoim-to prezhnim razveselym zhit'em, i za vsem.
L u ch i c ' k a (gliboko zithnuvshi, boyazlivo zdrignulasya). Mne vse
nichego, lish' by Antos'...
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Antuan.
L u ch i c ' k a. Lish' by Antuan... Lyublyu ya ego, mamen'ka, bol'she vsego
na svete, vot hot' sejchas v mogilu lech'...
O l e n a M i k o l a ¿ v n a (pomorshchivshis'). Veryu... A vse zhe i muzh
toskuet, odichal sovsem...
L u ch i c ' k a. CHem zhe on odichal? Neuzheli ya zver' dikij?
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Odichal, biryukom stal, nigde ne byvaet...
Da i trudno: ot nas vse otshatnulis'... Hozyajstvo tozhe ego ne zanimaet, vse
norovit kak by iz domu sbezhat'...
L u ch i c ' k a (lamayuchi ruki). Mamen'ka! Mne... strashno!
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Moj-to, mozhet, i polyubil tebya za talant,
chto vot-de vse pered nej nichkom padayut, a ya podhvachu! I takaya eto
zapal'chivost' ego vzyala, chto i na mat' plyunul... Nu, a kak prishlos'-to bez
sceny s molodoj zhenoj vremya korotat', tak i vyshlo, chto s zajcami
veselee...
L u ch i c ' k a. Bozhe moj! Da koli eto tak - umeret' legche. (Plache).
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Perestan', moya sirotka! (Ciluº). Nu, kak
zhe mne tebya ne lyubit'? Nesmotrya na to, chto ty slomala emu i zhizn', i
kar'eru, a serdce ponevole k tebe.
L u ch i c ' k a (skriknula). Tak ya Antosyu slamala zhizn'?
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Uspokojsya, moya neschastnaya! Ne ty... No
vseh lyudej ne peredelaesh'... S nami ved' znalis' vse lyudi imenitye, nu, a
teper' i oskorbilis' na Antuana, chto unizil sebya pered nimi; u vsyakogo
ved' sem'ya est' - u kogo zhena, u kogo sestra, u kogo doch'... nu, a tut
takoe! Eshche i po zemskim prokatyat...
L u ch i c ' k a. Tak zto cherez menya on vse terpit? Gospodi! Kakaya zh ya
neschastnaya! YAka ya beztalanna! (Vibigaº ridayuchi).
O l e n a M i k o l a ¿ v n a (vslid). Donyala... Ty eshche u menya podozhdi,
aktriska poganaya!
V I H I D VI
Olena Mikola¿vna,Palazhka, potim Kvitka.
O l e n a M i k o l a ¿ v n a (do Palazhki, shcho prohodit'). Snesi-ka
svoej baryne vody.
P a l a zh k a. SHCHo take? (Bizhit'). Matinko! Ditino moya!
O l e n a M i k o l a ¿ v n a (pobachivshi sina). Antuan! Kuda zto?
K v i t k a. V porub'... A vy k nam?
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Byla uzhe. Polyubilas' mne tvoya zhenushka.
Vot kak snachala byla protiv nee, a teper' polyubila, - slavnaya ona...
K v i t k a (ciluyuchi ¿j ruku). Blagodaryu, maman! Ona - angel, eto -
bezzavetnaya lyubov' i predannost'...
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Bezzavetnaya? Vot zto mne nemnogo
somnitel'no... Ona vse u tebya pechal'naya: ona o chem-to goryuet, - ee,
vidimo, glozhet toska...
K v i t k a. O chem zhe ej toskovat'? Ona tak schastliva, tak menya
lyubit...
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Ah, que tu est simple*! (*Oj, yakij ti
prostodushnij! (Franc.)) Vsemu verish'! Vot dityatko! V glaza-to ona smeetsya,
prikidyvaetsya, a za glaza plachet.
K v i t k a. Da o chem zhe, maman?
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. A mozhet, i o kom...
K v i t k a. Maman!!
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Pochem ya znayu! CHto po teatru, po
cyganskoj zhizni toskuet, tak i neudivitel'no: uzh kto raz poproboval etogo
yadu, tot beznadezhen; s omutom szhilsya, nu, omut j tyanet...
K v i t k a. Ona i zabyla pro vse eto; ona sejchas mne govorila...
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Ha-ha-ha!! Da ty prosto smeshon! CHto ona,
dura takaya, chto li? Stanet ona muzhen'ku vyskazyvat', chto ej s nim skuchno,
chto ee tyanet v bogemu? Da ved' ona aktrisa, da eshche, ty govorit',
poryadochnaya...
K v i t k a. Obvorozhitel'naya!
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Nu tak chto zh? Ne sumeet ona pered toboj
sygrat' roli? CHuzhimi rolyami zastavlyala, nebos', plakat', tak svoeyu-to
sobstvennoyu uzh i kak provedet! Razve mne by hotelos', chtoby ona tebya
obmanyvala? Ona i slavnaya, i umnica, da vot beda, - dumayu... dazhe uverena,
chto ne iz lyubvi ona tebya okolpachila, a iz rascheta, da-s!
K v i t k a. Maman, chto vy? |to nevozmozhno: vy vzglyanite ej v glaza,
ved' sama pravda svetitsya v nih!
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Net, rardon, ty prosto imbeccile*
(*Nedoumkuvatij (franc,).) Da kakoj zhe byla by ona aktrisoj, esli by ne
umela glazami vladet'? YA skazhu bol'she, ona iznyvaet po staroj zaznobe.
K v i t k a. CHto-o! |tomu ne poveryu!
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Da mne nyanya sama govorila, chto u nee do
tebya byl kakoj-to akterishka, s kotorym ty chut' ne podralsya...
K v i t k a. |to drug ee.
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. A! Am de la maison!... (*Drug domu
(franc,).) U nih, kazhetsya, vse eti... nazyvayutsya druz'yami?..
K v i t k a (spahnuvshi). Maman! Zto beschelovechno... v nevinnuyu brosat'
gryaz'yu! U vas, krome kakih-to podozrenij, nichego net...
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Stoj, ne goryachis': ty vsyu zhizn' postupal
na osnovanij minutnyh razdrazhenij. Mne ved' samoj hochetsya uverit'sya v
chistote ee dushevnyh stremlenij, potomu chto, povtoryayu, ona mne polyubilas';
no ya ne osleplena, kak ty, a ottogo i sposobna dlya nablyudenij... YA boyus',
chtoby ona ne sbezhala naprosto...
K v i t k a. CHto-o?!
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Ved' ona perepisyvaetsya s kem-to.
K v i t k a (vrazhenij). Ona ne perepisyvaetsya ni s kem!
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Ha-ha! Ty uveren? |to dazhe
trogatel'no...
K v i t k a (kidaºt'sya do fligelya). YA sejchas u nee sproshu...
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Stoj! Ty tol'ko naportish'! YA tebe pokazhu
otryvok... ostal'noe vysledim... Tol'ko nemnogo nuzhno hitrosti i un tour
petit de prudence*. (*Zovsim troshki rozsudlivosti (franc.))
K v i t k a (rozgublenij). U menya golova kruzhitsya.., CHtoby etakaya
gnusnost'? Net! Zto bylo by chudovishchno. YA by ej i sebe pustil pulyu v lob!
Ved' ya lyublyu ee, pojmite!
O l e n a M i k o l a ¿ v n a (zdvignuvshi plechima). Sumasshedshij!
V I H I D VII
Ti zh i lakej.
L a k e j (vhodyachi z ale¿). Gospodin Orlov izvolili priehat'!
O l e n a M i k o l a ¿ v n a. A! Vot uznaºm, kak tvoya uchast' reshilas'!
Jdi zhe, bud' blagorazumen.
Uhodyat.
V I H I D VIII
Lemishka, Gasha, Palazhk a, a potim Luchic'ka.
G a sh a. Syudi, syudi, von u tom hligeli.
L e m i sh k a. Aga, aga! YA j hodit' tut boyus'... tak pishno...
G a sh a. A hto tam? Do vas priºhav chi prijshol htos'! (Sama vihodit' i
za dverima hovaºt'sya).
P a l a zh k a (vihodit' na runduk). Hto, hto? (Za-krivaº ochi rukoyu). I
nedobachayu... Stij! Bat'ko Marinchin?
L e m i sh k a. Vin samij.
P a l a zh k a (shodit'). Ot nespodivano! Golube mij! (Obnima). YAk zhe ya
rada... yak ridnomu!.. Mov pomolodshav?
L e m i sh k a. A pomolodshav: dochku vidayu zamizh.
P a l a zh k a (v kimnati). Marusyu! Marusyu! Idi syudi, kin' lihom ¿j v
vichi: to vse vona breshe... A os' glyan', hto pri¿hav!
L u ch i c ' k a (na runduci). Hto? Hto b mig? (Shodit', utira ochi).
Roman Mihajlovich?! Tatko? (Kidaºt'sya, obnima).
L e m i sh k a (vse lovit' i ciluº ¿j ruki). Blagodijko! YAngole bozhij!
Sonechko nashe! YAk zhe mi tam za vami nudimos', yak tuzhimo!..
L u ch i c ' k a. Ne zabuli shche?
L e m i sh k a (plache). Ne zabuli, povik ne zabudemo... I vorogi
shamenulis'... A manen'ki azh plachut'. Bidnij hazya¿n nash Bezrodnij
progoriv, pomichnikom u Kotenka sluzhit', a toj nibi "sos'ºte", til'ki sam
usim krutit'.
L u ch i c ' k a. Bezrodnij pomichnikom? Sebto scenariusom? Gospodi, za
vishcho zh jomu taka pokuta? Cya novina krigoyu obsipa serce... Takij bagatij
buv, panovitij... i vse svoº dobro na himeru spustiv.
L e m i sh k a. Tak, tak!.. Os' lista vam peresila Marko Karpovich, -
bere moyu dochku...
L u ch i c ' k a. Marinku? Moyu lyubu, moyu gorlichku? Ce zh meni taka
radist'... a ya j ne spitala! Davajte, davajte lista!.. (Bere, rozriva). YAk
zhe vona? SHCHo? Ot spasibi Marku!
L e m i sh k a. Zdorova... za vami vse plache... Vam do nizhok klanyaºt'sya,
blagosloveniya prosit'...
Luchic'ka zhadno chita, a Lemishka kiva golovoyu nyani.
Oj zmarnila nasha matusen'ka!
P a l a zh k a. Hoch u trunu lozhi! Ta yak zhe j ne zmarniti, koli v take
peklo popala? YAk pri¿hali syudi, tak spochatku Marusyu ne pustila j na ochi;
sin hotiv buv tikati... tak vona nibi pomirilas' z nevistkoyu, stala
klikat' do sebe... Nu, moya zirochka j proyasnila - i ya rada... Ta nenadovgo:
stala ya pomichati, shcho j Marusya pochala nishkom plakat', i vin, Antos' otoj,
bil'she ta bil'she hmuritis'...
L u ch i c ' k a (ciluº lista j hova za lif). Druzhe mij! ªdinij mij! Ot
uzhe hto ne zradit', tak ne zradit', a dushu za druga polozhit'!.. Tak rada
moya Marinka?
L e m i sh k a. Tam uzhe taka shchasliva, tak kohayut'sya... Koli b til'ki ¿j
shche vi - to j rayu ne treba... Ta i publika krichit' prit'mom za vami, i
Kotenko...
L u ch i c ' k a. Ne znayu, ne znayu... Eh, ya uzhe mertva! Nema meni
svitu... (Pereminya ton). Ta to ya zhartuyu... a meni taka radist', tak
veselo, tak veselo, yak davno ne bulo! Mov teplim vitrom na mene poviyalo z
ridnogo krayu. A yak zhe vi syudi popali?
L e m i sh k a. Meni v susidnim gorodi distalas' po spadku hatka, dak ya
odprosivsya prodati ¿¿ ta spraviti posag Marinci.
L u ch i c ' k a. A, ot i chudesno; i od mene tezh peredaste...
L e m i sh k a. YA shche na povoroti za¿du, a teper hapayus': boyus'
spiznitis' na potyag... hmara nasuva... Nu, hrani vas gospod'! (Ciluº
ruki). A nazad...
L u ch i c ' k a. Konechne zavernit'! YA taka rada, mij staren'kij...
P a l a zh k a. Nu, proshchavajte ta jdit' mershchij... a to onde vzhe
zbigayut'sya! YA provedu vas. (Vede v hvirtku, garyache zhestikuliruyuchi).
L u ch i c ' k a. Ah, yak bolyache! Ot teper-to pochulos', shcho zgaryacha ya
porvala! Zradila dilo velike radi svogo vlasnogo sercya, i meni moya zrada
zradoyu zh i b'º!
V I H I D IX
Luchic'ka i Kvitka.
Grim. Z c'ogo chasu bliskavka bliska. K kincyu di¿ burya i doshch.
L u ch i c ' k a. Aj (Zakrila ochi).
K v i t k a (pidhodit'). Maruse!
L u ch i c ' k a. Aj! Ti? Ah, yak mene grim nalyakav!
K v i t k a. CHistim dusham gromu ne strashno... Ob'yasni meni, boga radi,
shchiro. (Golos drizhit'). Od kogo cej list? Tut napisano: "Prosti, ya rozlyubiv
tebe, a pokohav drugu... ti sobi znajdesh..." I tak dali... grubo,
cinichno...
L u ch i c ' k a. SHCHo-o? YA ne rozumiyu nichogo... A daj!
K v i t k a (pokazuº urivok). CHitaj - ya ne pribaviv.
L u ch i c ' k a (pridivlyaºt'sya i smiºt'sya). Ce zh ne do mene list!
K v i t k a. U tebe znajshli... Tut nema smihu... Tut zhah!
L u ch i c ' k a. Ni, golube mij, - odin til'ki smih. Znaºsh, shcho se take?
Ce moya rol' iz "Glitaya": se toj list, shcho Glitaj pidrobiv i prinis Oleni.
K v i t k a. Rol'? Nevzhe?
L u ch i c ' k a. Rol', rol'... hiba ne pam'yataºsh? Ta ya tobi j pokazhu...
K v i t k a. Mozhe... Odnako vse-taki... stranno... YA horoshe ne pomnyu...
Kakoe uzhasnoe nedorazumenie... YA ne mogu pridti v sebya...
L u ch i c ' k a. Ti meni ne jmesh viri? Nevzhe ti zmig pro mene tak chorno
pomisliti? Antosyu, shcho zh se?
K v i t k a. Prosti! U menya rasshatany nervi... kakaya-to tupaya bol'...
Da, vse odno k odnomu... krugom razocharovaniya, neudachi, nepriyatnosti.
L u ch i c ' k a. Ti mene lyakaºsh... SHCHo zh sko¿los'?
K v i t k a. V zemstvo nema chogo j dumati: ostatnya stezhka zakopana!
L u ch i c ' k a. CHogo zh to? Z yako¿ prichini?
K v i t k a. Odna prichina, odna!
L u ch i c ' k a. Vse ya?
K v i t k a. SHCHo zh ti z nimi vdiºsh! I klanyat'sya perestali... Nema
prosvitku: ruki skladaj ta j lezhi nikchemnoyu kolodoyu, poki zgniºsh.
L u ch i c ' k a. YA? YA tobi svit zastupila?
K v i t k a. Ne ti, a pans'ki priveredi... A! (Jorza volossya).
V I H I D H
Ti zh i Gasha.
G a sh a (vibiga). Barinya na minutku zovut' vas... syuda...
K v i t k a. Sejchas! (Ide za neyu).
Pri sviti bliskavki vidko v gushchavini barinyu i Kvitku.
L u ch i c ' k a. A koli ya pomiha, koli ya vsim tut kamenem na shi¿ - tak
yasno shcho: zajvu lichinu tra nabik!
K v i t k a (hutko, skazheno). A! Nakonec-to komedii razoblachu! (Bere
Luchic'ku za ruku). S kem eto vy izvolite lyubovnye perepiski vesti?
(Luchic'ka drizhit'. Pauza). Ot kogo - ne roli, a lyubovnye pis'ma poluchaete?
L u ch i c ' k a (zmertvilim golosom). Antos'! Ne oskorblyaj menya!
K v i t k a (napryazhennee). S kem obnimat'sya izvolili?
L u ch i c ' k a. Ne oskorblyaj! CHto zto? Gvalt?!
K v i t k a (nesamovito). S kem ob-ni-ma-las'?
L u ch i c ' k a. Z Lemishkoyu... otcom Marinki,.. Sprosi nyanyu...
K v i t k a. Odna shajka! Gde by on vzyalsya zdes'?!
L u ch i c ' k a. Proezdom... Klyanus' bogom... Opomnis'!
K v i t k a. Gde pis'mo? Otdajte mne ego!
L u ch i c ' k a. Vot ono. (Distaº).
K v i t k a (virvav). Ot kakogo-nibud' poganogo akterishki - i u serdca
hranite... A! znayu, ot kakogo merzavca zto pis'mo!
L u ch i c ' k a (poshatnulas' i uhopilas' za spinku stula; kosi vid ruhu
vpali). Ne ot merzavca, Anton Pavlovich, a ot chestnejshego i predannejshego
mne cheloveka...
K v i t k a (skazheno). Ot predannejshego? Tak u vas tam, mezhdu ztoj...
ztoj... predannejshie lyudi?
L u ch i c ' k a (nibi odgonyachi obrazu rukoyu, a drugoyu za golovu).
Ostanovites'!.. Ne oskorblyajte!.. Poshchadite!
K v i t k a (lovit' slova u listi). A-a! Vot ono: "bogorivna",
"nespogadana", "vernit' mirovi dar bozhij"! Tak vot v chem delo? Tak zto vse
byla zhalkaya komediya... vodevil' s pereodeaaniem?.. Vy razygryvali
ugnetennuyu nevinnost', ya poluchil rol' prostaka, durachka-buffa, a nastoyashchij
geroj byl za kulisami...
L u ch i c ' k a (zadihayuchis'). Ostanovites'!..
K v i t k a. Tuda vas tyanet, tuda manit cyganskaya zhizn', a zdes' -
toska, razojtis' negde... Obmanulis' v raschetah... CHto zh? Vy zdes' ne
plennica... nasilovat' voli ne budem! (Vihodit', krichit' vbik). Konya mne!
L u ch i c ' k a. Aj!! Beschelovechno! Bezbozhno! Za chto zhe? Za chto?
(Rida).
V I H I D XI
Luchic'ka i Palazhka.
P a l a zh k a (pidbiga). SHCHo znov? SHCHo?
L u ch i c ' k a (kidaºt'sya do ne¿ z ridannyam). Vignav!.. Dochekalas'! I
za shcho? Obridla... svit zastupila... v tim i vina! (Lama ruki). A! Dajte zh
meni chogo... shchob ya... naviki zabulas'... Til'ki dali od c'ogo miscya, dali!
P a l a zh k a. Zaspokojsya, ridnesen'ka! Bud' voni proklyati, irodi!
L u ch i c ' k a (zbentezheno). Tikati, tikati zvidsil'! Nyanyu! Berit'...
til'ki moyu shkatulku... a ¿hn'ogo - ni rubcya... Pidvodu najmit'...
P a l a zh k a. Ta haj ¿m vse zavalit'sya! YA zaraz... Til'ki nadvori
gorobina nich.
L u ch i c ' k a. Pishki pidu! Tucha, nyanyu, ne taka zhorstoka, yak lyude:
burya porve vse, ta hoch sercya ne zajme. Grim odrazu ub'º, ta katuvati ne
bude... A tut katuyut' i ne dokatovuyut'... Hodim!
Nyanya ¿¿ pidderzhuº.
(Vona slive pada). Bozhe! (Spovza z ruk nyani na kolina). Skinchi mo¿
muki!.. Nad silu kara, nad silu!
Grim, doshch, burya.
Zavisa
DIYA CHETVERTA
Kartina 1
Velika na pershim plani kimnata, zovsim prosta. Dveri odni poseredini, a
drugi, malen'ki, zliva. SHkapi z knigami, notami i dorogimi kostyumami.
Zliva - pisars'kij stil; na n'omu afishi, tetradi; obik jogo krislo i stul.
Sprava navproti - stolik i dzerkalo z prichandalami dlya grimirovki; pri
n'omu stul, lampi i svichi.
V I H I D
I
Kotenko, parikmaher i potim Bezrodnij.
K o t e n k o. SHCHo se? Novij parik? Novi vtrati?
P a r i k m a h e r. U nas zhe ne bulo na Bogdana.
K o t e n k o. A na sotnika, na Karasya?
P a r i k m a h e r. Stepan Ivanovich kazali, shcho ne pidhodyat'.
K o t e n k o. SHCHo ti meni z svo¿m Stepanom Ivanovichem? SHCHob, yak i vin,
procvindritis'! Minulo panuvannya : ya tut hazya¿n, a vin u mene sluga...
P a r i k m a h e r. Ta ya, yak prikazhete...
B e z r o d n i j (vhodit'). CHi ne podivishsya, YUrij Savich, na kin? CHi
tak obstaviv?
K o t e n k o. Prijdu! A ti oglyadi meni dobre horistok ta j drugih, shchob
ne vibigali z pidkruchenimi cholkami abo v tuflyah... Ot tam maj oko, a za
moºyu frizuroyu uzhe ya budu sam doglyadat'.
B e z r o d n i j. SHCHo take? Do chogo se - ne rozumiyu...
K o t e n k o. Tak, nazdogad buryakiv, shchob dali kapusti. Bud' laska, shchob
meni zmini v kartinah hutko; zabizhi shche v suflers'ku, - pershu scenu
vikidayu, ta ne progav i kapel'mejsteru pro ce skazati... Ta povertajsya
motornishe: tra zabuvati kolishnº, a koli robiti, dak robiti...
B e z r o d n i j. Hiba ya chim shibiv? Hiba nehtuyu obov'yazkami?
K o t e n k o. Ta ni, ni! YA tak... Tut nema chasu na besidu: hutshe,
hutshe!
Bezrodnij, znizavshi plechima, vihodit'.
Nu, godi! Do pani Luchic'ko¿!
Parikmaher vihodit'.
V I H I D II
Kotenko i Kvyatkovs'ka.
K v ya t k o v s ' k a (vlita shaleno). CHogo se vi i s'ogodnishnyu, i
zavtrishnyu moyu rol', moyu vlasnu rol', peredali Luchic'kij? YAke mali pravo?
Nehtuvati, toptati mene hochete, ga?
K o t e n k o. Uzhe znov? YAka ti chudna ta nerozsudliva! SHCHo zh ya mayu
chiniti, koli publika krichit': "Podavaj Luchic'ku!" Meni ¿¿ vlasnoyu shkuroyu
ne uchiti: vona nam groshiki daº, vona nas goduº, znachit', povinni mi ¿¿
sluhatis'...
K v ya t k o v s ' k a (veredlivo). Vi pershe ne te krichali: vi ne
vvazhali na ne¿, ne vvazhali na zbori, a meni davali roli, ne spinyali mogo
rozvitku.
K o t e n k o. Durna zh ti: hiba todi meni shcho bolilo? CHuzhimi bokami
mozhna borotis', a svo¿mi doshkulya...
K v ya t k o v s ' k a. Poki chuzhi boki buli, tak i dihati bulo vil'no, a
yak pribrav do ruk, tak til'ki pro odnogo sebe j dbaºsh, zazhera nenatlij!
K o t e n k o. Ta ne krichi, - ot nakazaniº! Ti b to uzhe groshej ne
lyubish? CHim bil'she v kasi, tim krashche j tobi.
K v ya t k o v s ' k a. Ne hochu ya groshej; ya tobi nimi v vichi zhburnu.
K o t e n k o. A ya pidberu j zahovayu.
K v ya t k o v s ' k a. U, ogidlivij hapuga! Za shcho ya zagubila svij vik
molodij? (Plache). Nashcho viddala skarb svij divochij?
K o t e n k o. Nederzhanij trohi...
K v ya t k o v s ' k a. SHCHo-o? SHCHo? Ta ya tobi ochi videru!
K o t e n k.o (odstupa). No-no! Stij-bo! To ya pro sebe...
K v ya t k o v s ' k a. Pro sebe? Nu-nu, pozhdi! Ti shchos' pochinaºsh znov
podlyuvati? Poki ote koshenya ne pribilosya, poti j zhittya bulo!
K o t e n k o. Vprogolod'...
K v ya t k o v s ' k a. Ne tobi til'ki, kabanyuci! A horistki? Ne poravsya
hiba z nih talani robit'? Ga?
K o t e n k o. Nu, vzhe zavela! Pishla zgaduvat'... Ot napast'! Ot
vlopavsya!
K v ya t k o v s ' k a. Ne bijs', tak od mene ne odchepishsya! Mozhe, ya j
sama tobi plyunu mezhi ochi, a doti ne podaruyu svogo! Znayu, znayu, pevno, uzhe
zakortilo pani¿, yaku za patli vignali z dvoru? Zamanulosya suhotn'o¿ povi¿?
Zakohavsya u dohlu Luchic'ku?
K o t e n k o. Ta shamenis'!.. (Odstupa).
K v ya t k o v s ' k a (naporom). Movchi! Bachu, bachu! Od togo ti ¿j i
poturaºsh! Pershe, yak gnav ¿¿, - to j nezugarna, i netalanovita, i prindya, a
teper uzhe j talan rozshukav bogorivnij?
K o t e n k o. Ot zligavsya!.. Ta shcho ti sobi...
K v ya t k o v s ' k a. Movchi! Nachituºsh? Nachituºsh, yak meni, poki ne
stala polyubovniceyu tvoºyu?
K o t e n k o. Ta odsahnis'! (Tika).
K v ya t k o v s ' k a. Movchi! Nachituºsh? U, yak pijmayu, - nachitayu i ya!
K o t e n k o. Ta... shcho ti... (Tika dali).
K v ya t k o v s ' k a. Movchi! Nachitayu!
K o t e n k o (u dveryah). Tphu! Satano! Tikati, chisto tikati!
V I H I D III
Kvyatkovs'ka i YUrkovich.
YU r k o v i ch (vbiga z galasom). Kvitochko pishna! (Ciluº ruki). Uf, yaka
prelist'! YAk rozcvili, yak rozvernulis'! Krasunya, boginya! A ochi, ochi!
Najkrashchi zirki z neba ukrali... I vas bog ne kara?
K v ya t k o v s ' k a (vazhko dishe, hoche zata¿t' gniv). Kara, imenno
kara, i kara zhorstoka.
YU r k o v i ch. YA pomolyusya za vas... mozhe, umiloserdyu nebo...
K v ya t k o v s ' k a. SHCHe bil'sh rozgnivaºte: otakij grishnik i bude
molitis'? Grishnika viz'mi za advokata, to j sama vskochish u grih, a ya
ditinka manesen'ka...
YU r k o v i ch. Manesen'ka ta garnesen'ka! SHCHe ruchku, shche j drugu!
(Ciluº). Antik! YA strashenno vam rad, strashenno... I vsya publika... YA teper
uzhe recenzentom stav...
K v ya t k o v s ' k a. O?! Cyacya! (Opanuvavshi sebe).
YU r k o v i ch. I Luchic'ka z vami?
K v ya t k o v s ' k a. Ta z nami zh... A vam uzhe t'ohnulo serce?
YU r k o v i ch. Bajduzhe! Vona aktrisa - pravda; ale ya spodivayus' vami
teper tishitis'... Gomin dijshov i do nas.
K v ya t k o v s ' k a. Ne znayu, chi j pobachite navit' mene: ya teper
bil'she gulyayu... Ot i s'ogodni vil'na.
YU r k o v i ch. YAkim robom? Perli ne hovayut', a pokazuyut'...
K v ya t k o v s ' k a. U nas teper moda na Luchic'ku, i moda najbil'she u
rezhisera.
YU r k o v i ch. SHCHo-o? Ne rozumiyu... Hiba ºst' chogo takogo?
K v ya t k o v s ' k a. Libon'... Bachite, ya pomarnila, stala nezgrabnoyu,
hudesen'koyu, manesen'koyu... On yaki ruki stali tonyuni!
YU r k o v i ch (ciluº vishche liktya). Uf, ruchenyata u vas - azh peche, yak
torkneshsya, yak samij krashchij ºdvab! A sami... Ta haj jogo mamu morduº, otut
zaraz umru - i vas zaareshtuyut' za dushogubstvo.
K v ya t k o v s ' k a. Bidnen'kij Abramochka! A zastupatisya za manyunyu
budete?
YU r k o v i ch. Dajte nozha... Ni, krashche - serce, a ya j sam viz'mu nozha i
pidu vsih rizati!
K v ya t k o v s ' k a (koketuº). A vse-taki Luchic'ka...
YU r k o v i ch. Ale! YAkim pobitom vona znov u vas opinilas'? Vona zh
todi, po sezoni, zaraz povinchalas' i po¿hala, kinula trupu; mi i v gazeti
opovistili, i troshki sliz zronili... YA navit' za ti sl'ozi vzyav dvadcyat'
tri karbovanci...
K v ya t k o v s ' k a. Nu, tak oto... pobralis' i zginuli z oka, a mi j
zabuli: graºmo sobi... YA shiroko stupila... dramatichni roli vzyala i zhodno¿
ne vpustila... Publika mene prijma - strah, presa ozivalas' z zahvatom...
A shcho to vi zaspivaºte?
YU r k o v i ch (naspivuº). Kohayu, kohayu i budu kohati...
K v ya t k o v s ' k a (zagraº). Pobachimo!.. Tak oto mi j graºmo
spokijno; koli - gep! - na golovu vignana pani! Tut znajshlis' priyateli,
pidnyali na ruki i ponesli, yak duren' torbu. Nu j pishla znov u modu...
YU r k o v i ch. Cikavi novini! Tak vignav... Od chogo? A ya s'ogodni,
zaraz, bachiv samogo Kvitku...
K v ya t k o v s ' k a (shopilas'). Nevzhe? Vi ne zhartuºte?
YU r k o v i ch. Bachiv, bachiv! Spochatku navit' ne piznav jogo: hudij,
blidij stav, niz'ko postrizhenij... ochi yakis' gostri, nehoroshi... Kazhe,
garyachku vinis...
K v ya t k o v s ' k a. Bidnij, neshchasnij!.. Vin pisav meni... Vin mene
vvazha za najshchirshogo druga... Mi z nim v ostanni chasi listuvalisya...
Sluhajte, privedit' meni jogo syudi zaraz, hoch na hvilinu... cherez bokovi
dveri...
YU r k o v i ch. Privedu, privedu. Til'ki troshki...
K v ya t k o v s ' k a (tupa nogoyu). Zaraz, kazhu; v tu zh mit'! Vi mene
ne hochete sluhatis'?
YU r k o v i ch. Bizhu! Lechu! Slova moº¿ divi - zakon! (Vihodit' v bokovi
dveri i znovu vertaºt'sya). Ufi YAka cyacyana! Uf, yaka zhizha! (Zdalya
pocilunok). Skazyus'!
Kvyatkovs'ka tupaº nogoyu; vin znika.
K v ya t k o v s ' k a (zakriva dveri). A! Pri¿hav! Ne viterpiv? CHi ¿¿
til'ki pobachiti, chi mene? V listah i do mene promovlyav laskavo i teplo...
Pobachimo! Eh, yakbi!.. Lasij shmatochok! (Sida pered dzerkalom). Treba,
odnache, prichepuritis'... Blida, zdaºt'sya? Prote nichogo: vid nud'gi... SHCHe
pidpudritis'! (Pudrit'sya). Ot pid ochima legesen'ko pidsiniti! (SHuka). V
c'ogo idola i farbiv nema, til'ki ruda ta surik. (Pidvodit' karandashem
ochi).
G o l o s i (v seredni dveri). Mozhna?
K v ya t k o v s ' k a (opravivshis'). Hto tam?
G o l o s i. Rabi vashi.
K v ya t k o v s ' k a. YAki? Virni chi nevirni?
G o l o s i. Virni, nezradlivi!
K v ya t k o v s ' k a. Tak uvijdit'!
V I H I D IV
Kvyatkovs'ka i molod'.
"Somnitel'na" molod' - yunaki pershij, drugij, tretij ta inshi vhodyat'.
Deyaki ubrani bidno, a inshi v pensne i v monoklyah.
M o l o d '. Vitaºmo nashe nove sonechko!
SH i k a r n i j yu n a k. Privet tebe, priyut zhelannyj!
K v ya t k o v s ' k a. Zdrastujte, zdrastujte! Ah, yaki molodci!
Povirostali; vusiki poznachilisya; ochi zajnyalisya... Z vami teper strashno j
shutkovati...
P e r sh i j yu n a k. To na vas strashno j glyanuti - tak pogarnishali!
D r u g i j yu n a k. YAkoyu kvitkoyu pishnoyu stali!
SH i k a r n i j yu n a k. Zamanchivoj grezoyu!
V s i. Vitaºmo!
K v ya t k o v s ' k a. Spasibi, druzi! Vi mene zasoromili. Hvala od
takih shchirih yunac'kih dush... zburyuº krov... Spasibi! Til'ki navryad chi
prijdet'sya pokoristuvatis' pidderzhkoyu tako¿ slavno¿, shchiro¿ molodi: mene chi
j vipustyat'? Luchic'ka vse gra...
V s i. A mi budemo golosno praviti pani Kvyatkovs'ku!
P e r sh i j yu n a k (tiho Kvyatkovs'kij). Abi kontramarki!
K v ya t k o v s ' k a (jomu tiho). Budut'! (Vsim). Vas ne posluhayut':
Luchic'ka nad rezhiserom panuº, - vona tut sila... A nas, bidnih, zaterli...
V s i. Mi za vas zastupimos'...
K v ya t k o v s ' k a. Pobachimo... I za slovo spasibi! A Luchic'ka...
bog z neyu! (Zitha). I mene za¿da ta j drugih...
D r u g i j yu n a k. Mi i Luchic'ku osadimo.
SH i k a r n i j yu n a k. My i segodnya ej podcherknem!
V si. SHCHe j yak!
K v ya t k o v s ' k a. Pobachimo, yaki vi virni rabi! (Uchuvshi legkij stuk
v bokovi dveri, zdrignula i vstala). A teper gajda! Ani pari z vust!
V s i. SHCHaslivo! Golovami nalozhimo! (Vijshli).
V I H I D V
Kvyatkovs'ka i Kvitka, zgodom Marinka.
K v i t k a (vhodit' i klade na stil binokl' i rukavichku). Zdrastujte!
Vona tut?
K v ya t k o v s ' k a. Tut, tut... YAk ya rada vas bachiti! Dajte
nadivitis' na vas: tak zanudilas', tak zanudilas'!
Kvitka movchki tisne ¿j ruku.
Ta hiba druzi tak vitayut'sya? Gaj-gaj! Os' yak! (Obnima i ciluº).
K v i t k a. Oj, vi ne vkusite?
K v ya t k o v s ' k a. SHCHo vi?
K v i t k a. Teper strashno... strashno... strashno! Teper gorlici
perevertayut'sya v gadyuk, teper pravda - mavpa, namazana mavpa z chervonoyu
pokrasoyu... Ha-ha-ha! Bridota! Gidota! Mi ¿¿ zaraz pobachimo! Ha-ha-ha!
Veselo! (Tre ruki). Til'ki treba, znaºte... (Pereminyaº ton). Tut stelya ne
vpade? Ni?
K v ya t k o v s ' k a (zbentezheno). Ni, z yako¿ b rechi? On yaki muri!
K v i t k a. I muram ne virte!.. Slavna u vas cya suknya... A shcho, yak
porvet'sya i spade? Ot budemo smiyatis', a vi plakati... Pravda, i ya
smishnij, pravda?
K v ya t k o v s ' k a. O ni, vi slavnesen'kij, a ne smishnij, - cyacyanij!
K v i t k a. Na afishi nema odmini? YA strashenno zlyakavsya...
K v ya t k o v s ' k a. CHogo? SHCHo stalosya?
K v i t k a. Mogli spiznitis'... Oh, boroni bozhe! Ne spiznilis'?
K v ya t k o v s ' k a. Ni, ni... YAk til'ki vi, druzhe mij, zminilis'!
Golubchiku, yak ya vam rada, yak rada! Slabi buli?
K v i t k a. Kazhut'... golova bolila... ya j postrigsya... I znaºte, dlya
chogo? (Na vuho). SHCHob ne brehali, shcho u mene rizhki. Brehnya, brehnya! U mene
tut chisto, a tam (na serce) porozhn'o! (Oglyadaºt'sya). Vam mozhna hoch
trishechki viriti?
K v ya t k o v s ' k a. Mozhna, mozhna! YA vas tak... Z vashimi listami i
spala, ¿h do sercya prigortala, kolisala, yak ditinu, - zamist' vas, mogo
goluba...
K v i t k a. Ne goluba, ni! YAstruba, kondora, grifa! YA golubiv
nenavidzhu: durna pticya, naviki durna! Golubka po chuzhih kublah lita, a vin
til'ki krutit'sya ta gude... Tphu, protivnij!
K v ya t k o v s ' k a. Ne vsi golubki pohozhi na vashu: ºst' taki, mij
sokole, shcho za milogo sami sebe vbivayut'... Til'ki na takih ne vvazha
sokil... Oh, ya b moº serce pokrayala dlya pana!
K v i t k a. Dlya mene? Dlya mene til'ki samogo? Ne viryu!
K v ya t k o v s ' k a. Prisyagayus', mij ridnesen'kij!
K v i t k a. Ne viryu, ne viryu! Znov oshukannya, znov zrada! A pershi de?
¿h bagato, bagato?
K v ya t k o v s ' k a. Nikogo ne bulo; ya shche... manesen'ka...
K v i t k a. Odna til'ki virna bula... na cilim sviti... ta j ta... Mi
¿¿ pobachimo?
K v ya t k o v s ' k a. Pobachimo... Ta cur ¿¿ j zgaduvati: take zolote
serce zanehayala! YA b iz pam'yati ¿¿ vikinula, koli vtekla i prominyala na ne
znat' kogo...
K v i t k a (hapa ¿¿ za ruku). Prominyala? Taki prominyala, to pravda?
Uh, yak veselo, yak veselo! Sluhajte, yak serce b'ºt'sya. A znaºte chogo?
K v ya t k o v s ' k a. Ne znayu, mij druzhe!
K v i t k a. Pomsti zhde; radiº pomsti! O, nema nichogo solodshogo v sviti
za pomstu... Tako¿ vtihi nihto j vorogu ne pridumaº...
K v ya t k o v s ' k a. A ya b zalishila... pogrebala b i pomstoyu!.. CHi vi
¿¿, mozhe, shche kohaºte?
K v i t k a (spalahnuv). Nenavidzhu, nenavidzhu! Ot bi yak ¿¿ poshmatuvav
na kavalki! (Rve rukavichku). Til'ki v mene od togo golova shche bolit' i
serce... Serce - vono tezh durne: vse bolit' i niº po tij. A, koli b ¿¿
pobachiti! (Diko). Z nim pobachiti! (B'º kulakom ob stil).
K v ya t k o v s ' k a (zlyakano). SHCHo vi? Zaspokojtes'! Pochuyut'!.. Hodim
krashche u lozhu zi mnoyu; hodim, budemo divitis'...
K v i t k a. Hodim, hodim! A, moya ºdina! Druzhe mij, yakij ya neshchasnij!
(Sto¿t' neruhomo, bolisno).
K v ya t k o v s ' k a. Hodim, hodim, serce! Vi j shlyapu zabuli... (Podaº
jomu). Hodim, tam hoch trohi rozvazhites'! (Uvodit').
V I H I D VI
Marinka i ZHalivnic'kij.
M a r i n k a (vede za ruku ZHalivnic'kogo). Serden'ko, ya zaraz
pidsluhala, shcho klakeri zmovlyalis' shikat' Marusi.
ZH a l i v n i c ' k i j. Nevzhe? Taka pidlist'? I ce Kvyatkovs'ka! I
znajshlis' taki gaspidi, shchob ¿j pidsluzhitis'!
M a r i n k a. SHCHo tut robit'? Boroni bozhe, yak Marusya pochuº: ce zh ub'º
¿¿, - vona j bez togo slaba!
ZH a l i v n i c ' k i j. Ub'º, ub'º!.. Skazat' zaraz Bezrodnomu: u jogo
º bagato prihil'nikiv z chesno¿ molodi, voni spinyat'... Poslat' deyakih
nashih... YA bizhu!.. (Pobig).
M a r i n k a. U mene dushi nema... Odvedi, mati bozha!
V I H I D VII
Marinka i Luchic'ka.
L u ch i c ' k a (vhodit'). Tut Kotenka nema?
M a r i n k a. Ni, til'ki ya! Sidajte tut, odpochin'te: vi s'ogodni nadto
blidi...
L u ch i c ' k a (sidaº tyazhko kolo stolu). Nemozhet'sya shchos', moya
kvitochko; sili shchodnya niknut' ta niknut'... CHuyu, shcho berega vzhe pustilas'...
M a r i n k a. Ridnesen'ka! Golubon'ka! Polichit'sya, odpochin'te! Vi zh ne
shanuºte zdorov'ya svogo: tak grati, yak vi, rvuchi serce, tochachi krov,
nadrivayuchi zhili, i bez vidpochinku... Dlya chogo zh to? Tak zhe vas nenadovgo
stane!
L u ch i c ' k a. Prosyat', molyat'. Tak luchshe zh ostanni sili oddati
drugim na korist', nizh ne znat' nashcho ¿h beregti. Meni zh samij, chim shvidshe
¿h vitrachu, tim bil'she utihi.
M a r i n k a. A dlya nas bidnih, shcho gotovi zhittya svoº za vas polozhiti,
nevzhe i dlya nas ne zahochete poberegti svo¿ sili?
L u ch i c ' k a. Vi - mo¿ druzi. A hiba drug zahoche nav'yazat' drugu
zhittya, koli vono daº jomu odni muki? A ya, Marinko, nesu taki katuvannya,
taki... ah! I nema ¿m prosvitku, nema zabuttya od nih na hvilinu... I taka
nud'ga, taka tuga, nadto s'ogodni, shcho valit' mene z nig i hita, mov
bilinu...
M a r i n k a. CHim zhe vi tuzhite, moya ziron'ko? Po chim? CHi po kim?
L u ch i c ' k a (prigortaºt'sya). Oh, ditino moya, kohana moya, tobi
til'ki pravdu skazhu: po n'omu, vse po n'omu! Lyublyu ya jogo, kohayu... I te
kohannya otrutoyu vvijshlo v moyu krov, i palit' serce, i tochit' silu... I
nema sposobu zbutis' tiº¿ otruti! I znaºsh, ya j ne hotila b navit' ¿¿
zbutis': taka muka i bolich - ºdina meni na sviti vtiha j rozvaga... Ne
znayu, chi ya vzhe takoyu raboyu vrodilas', chi ya, yak sobaka ta, zvikla do bijki,
a j za batogom meni skuchno... I chim bil'she otut nabolit', tim bil'she daruyu
i gotova sama u jogo oproshchennya prositi! Ah, yaka ya sama sobi niz'ka i yaka ya
neshchasna!
M a r i n k a. Gospodi! Ta yak zhe zhaliti, kohati togo, hto vignav, hto
taku publiku zrobiv?
L u ch i c ' k a. Bachish, shcho mozhna: sili nema rozlyubiti! Vin mene
strashenno obraziv, prirevnuvav, ale hto revnuº, toj kohaº... YA nichogo ne
vidayu, shcho z nim stalosya, de vin? Muchus', katuyus' i chuyu, shcho j v mo¿m serci
roste ta sama rviya, za yaku ya jogo osudila... Ce vkinec' mene sushit'... YA
navit' hotila s'ogodni odprositis': u mene peredchuttya yakes'... Cilij den'
otut bolit'... (Pokazuº na grudi).
M a r i n k a. Tak ne nadrivajte sebe, - haj Kvyatkovs'ka gra. YA poklichu
YUriya Savicha chi Stepana Ivanovicha...
L u ch i c ' k a. Ni, ni ne mozhna: pershij spektakl'. (Naliva stakan vodi
i bachit' na stoli binokl'. Bere, rozglyada). CHij ce? Stij! Ce znajomij
binokl'!
M a r i n k a. Mozhe, Kvyatkovs'ko¿: vona tut bula...
L u ch i c ' k a. Vona? A shche hto buv?
M a r i n k a. Ne bachila; ¿¿ bachila, ta j godi!
L u ch i c ' k a. Ce ne ¿¿ binokl', ce muzhes'kij... Stij, stij! Ce
binokl' mogo Antosya... jogo, jogo! Os' i yamochka... YA raz upustila... A!
(Hapaºt'sya za golovu). YAkim robom?! Se shchos' strashne!.. Oh, yak mene
kol'nulo! (Hapaºt'sya za grudi).
M a r i n k a. Zaspokojtes', ridnesen'ka! Bozhe mij! SHCHo z vami? Vipijte
vodi! (Podaº), Boga radi! Ne trivozhtes'... YAk zblidli!
L u ch i c ' k a. Vin tut, tut! Oj!.. (Lamaº ruki). Marinko, ryatuj mene!
Vin ¿¿ koha! (Isterichno rida).
M a r i n k a. Marusyu! Gospodi! SHCHo zh meni robiti? Hto tam?
L u ch i c ' k a. Ne treba!.. Ne klich!.. Nashcho ¿m? Vse ¿dno... Hoch bi
razom... Vin tut!
V I H I D VIII
Ti zh i Bezrodnij.
B e z r o d n i j (vbiga). SHCHo z Mariºyu Ivanivnoyu? Isterika? (Marinci).
Skazali? Dovidalas'?
M a r i n k a. Ni, tut druge: vona zovsim slaba...
B e z r o d n i j. Tak doktora zaraz... YA Kotenku skazhu... Vam grat' ne
mozhna. (V dveryah). Gospodi, zglyan'sya!
M a r i n k a. Nema, nema jogo! To zdalosya, pribachilos'...
L u ch i c ' k a. Ah, yaka muka! (Vitira ochi). Koli b kinec'...
V I H I D IX
Ti zh i Bezrodnij, doktor, Kotenko.
D o k t o r (z puzirkom). SHCHo take? SHCHo z vami, moya panijko? Nervi, znov
rozhodilisya nervi? (Do Marinki). Potrivozhiv hto? Zbentezhiv?
M a r i n k a. Potrivozhilis'. (Metushit'sya, roztira, golovu mochit' i t.
d.).
D o k t o r. Aj, neshchastya! (Daº krapli). Vipijte! YA zh prosiv, ya zh blagav
nichogo ne prijmati do sercya: spokij i son, son i spokij vam til'ki
potribni... A tut malo ti¿ sceni, yaka vam v teperishnim stani - kat, a vi
shche dodaºte j svogo! Eh, panove, ne berezhete vi ¿¿!
K o t e n k o (do Bezrodnogo). SHCHo take? SHCHo sko¿los'? Marusyu, nevzhe ne
budete grati? Poginuv zhe ya, poginuv! Pershij spektakl'... vse shkerebert'
pide... Marusyu, ryatujte!
L u ch i c ' k a. YA sama rozumiyu... Ne vil'na til'ki v sobi, Savichu... YA
ne zhalila nikoli dlya vas sil, vi znaºte...
K o t e n k o. Znayu, znayu, vi dobra... u vas take serce... Pozhalijte...
pershij spektakl'... Vse vid jogo... Povnij zbir... i odminit'!
B e z r o d n i j. Mozhe, Kvyatkovs'ka?
K o t e n k o (serdito). SHCHo Kvyatkovs'ka? SHCHe mishaºt'sya, torochit'! SHCHob
skandal buv! Publika prijshla sluhat' Luchic'ku... Oh, gospodi! SHCHo zh meni
chiniti? Rozor, rozor! Nichim bude neshchasnim horistam platiti... A diti mo¿,
neshchasni diti! (Utira ochi).
L u ch i c ' k a. Zaspokojtes'! Mozhe shche... ya zberu... ostanni sili...
D o k t o r. Po-moºmu, ni! Smertel'na rizika... (Daº shche krapli).
M a r i n k a. Boga radi!
B e z r o d n i j (lama ruki). Dob'yut', dob'yut'!
K o t e n k o. Mozhe b, hoch tak: u dvoh diyah z Bogdana, a tam -
Kvyatkovs'ka... SHCHob hoch pobachila publika... YA b vodevil' pershij dav...
Odpochili b... Ga? Marusyu? Doktore! Ryatujte mene, ryatujte!
L u ch i c ' k a. Ta meni trohi vzhe luchche... (Usmihnulas').
D o k t o r. Slabe shche serce! (Derzhit' za pul's).
K o t e n k o. Sluhajte, - dayu tretinu zboru na hor.
L u ch i c ' k a. A! Vi znaºte, chim mene zakupiti! Voni spravdi strah yak
nuzhdayut'sya... Nadto pri pere¿zdi... Ce ¿m velika pidpomoga! (Vstaº). YA
grayu. Meni legshe... Til'ki ne davajte vodevilya, a zrazu: zrazu lipshe.
K o t e n k o (ciluº ¿j ruki). Blagodijko moya! Zaraz lechu! Bezrodnij,
dzvinki! (Krichit' u dveri). Na scenu vsi! Pochinaºmo!
Dzvinok.
L u ch i c ' k a (vstaº, hitaºt'sya, spiraºt'sya na doktora i na Marinku;
doktor pozhima plechima). Tut (na serce) cile peklo, a ya smiyatis' i
zhartuvati jdu!.. (Ledve rusha).
Zavisa hutko spada
Kartina 2
Seredina bagatogo nametu. V ubranstvi sila dorogo¿ zbro¿. Pryamo -
vhidna pripola.
Kotenko (v roli Bogdana). Dzhura - na konu; Kvitka i Kvyatkovs'ka - v
literi, [lozhi] bel'etazha, YUrkovich - v 4-mu ryadi krisel. Golosi v
amfiteatri i galere¿.
K o t e n k o (sidit')
Shililis' vsi, meni pid nogi vpali...
Stoyu teper na verhovini ya,
Zakon dlya vsih - moº vladichne slovo,
I ot vono verta do mene znov
Moyu zoryu, ukradenu druzhinu...
Vina meni j banduru, dzhuro!
D zhura
YAsnovel'mozhnij get'mane i pane!
Vmit',
K o t e n k o (vipiv vino, prigraº na banduri j spiva).
Oj shirya orel, orel sizokrilij
Ta popid nebesami;
Oj lita kozak, kozak zaporozhs'kij
Stepami, yarami.
Gej, roztochilis' vsyudi kozachen'ki,
Polyagaº otava:
Gej, propadajte, lihi vorizhen'ki, -
Nasha sila i slava!
K v i t k a (ne duzhe, ale vgolos). Ce ne ZHalivnic'kij?
K v ya t k o v s ' k a. Ni, ni! Tihshe, a to chuti.
Na konu z'yavlyaºt'sya ZHalivnic'kij v roli Timka.
ZH a l i v n i c ' k i j
Znov zradnicya vertaºt'sya syudi?
K v i t k a. Ce ZHalivnic'kij!
K v ya t k o v s ' k a. Cs-s!!
K v i t k a (duzhche). A! Vin padlyuka!
K o t e n k o (na konu)
Tak, pravlyu ya ukradene, moº!
ZH a l i v n i c ' k i j
Vona sama vtekla, po svo¿j voli...
K v i t k a. Aga! Sama, sama vtekla!
K v ya t k o v s ' k a (zupinya j odtyaga v glibin' lozhi). Movchit'.
G o l o s i z a m f i t e a t r u. Tam p'yani!
G a l ' o r k a. Tiho, tiho!
YU r k o v i ch. Skandalisti!
Na konu zbentezheni.
K o t e n k o (duzhche, shchob zam'yati)
Ne mozhe but'!
ZH a l i v n i c ' k i j
YA znayu, bat'ku, ce:
Umovilas' z CHaplins'kim...
K o t e n k o
A! Gadyuka!!
Meni c'ogo ti pershe ne kazav!..
ZH a l i v n i c ' k i j
Ne htiv vrazit'... Vona mene umisne...
Ni v chim ne slid dijmati viri ¿j...
Durmanit' vse...
K o t e n k o
Ale pochim ti znaºsh?
ZH a l i v n i c ' k i j
Upevnivsya cim sercem... Oh, ne vir
Ni pestoshcham, ani sl'ozam - odurit':
Prigornet'sya, a nizh v ruci hova
I sonnogo zradlivo nim udarit'...
Dusha u ne¿ chorna...
K v i t k a (virvavshis' vpered).
YAk ta nich!
Kvyatkovs'ka bere jogo za ruku i uvodit' vglibinu.
K o t e n k o (skazheno)
Ti shchos' ta¿sh?
ZH a l i v n i c ' k i j (pobachivshi, shcho lozha porozhnya, pevnishe).
Ne vir, ne vir ¿j, bat'ku!
Za pazuhu gadyuki ne beri...
O, ya b takih spik na vogni i popil
Rozviyav bi na vitri po stepu,
SHCHob ne bulo j zarazi...
K o t e n k o (hapa jogo za ruku)
A-a! Tvaryuko!
Nevzhe, nevzhe?
ZH a l i v n i c ' k i j
Odviv mene gospod'...
K o t e n k o
Ub'yu, yak psa!
ZH a l i v n i c ' k i j
YA ne boyusya smerti -
Griha ne mav...
K o t e n k o
Ale na bat'ka jshov!
ZH a l i v n i c ' k i j
Ne vidav ya...
K o t e n k o
I gadina ne znala?
ZH a l i v n i c ' k i j
Vona, libon', shchob ochi odvesti.
K o t e n k o
O, katorzhni!
ZH a l i v n i c ' k i j
YA ne vinoven, bat'ku!
K o t e n k o
Klyanis' meni!
ZH a l i v n i c ' k i j
Usim, shcho º svyate,
I materi mogiloyu siroyu!
K o t e n k o
Gotujs' v pohid!
ZH a l i v n i c ' k i j
Volya tvoya.
K o t e n k o
Idi!
ZHalivnic'kij vihodit'.
Timko poklyavs'... Jogo yazik shche zrodu
Ne znav brehni... Ale vona, vona!
Z otcem zhila, iz sinom zalicyalas',
A vorogu zaprodalas' cilkom...
Nu, dopadus' do vas oboh i ya!
Oh, provodi u peklo buchni spravlyu!
Na vugillyah pektimu den' u den',
Motatimu na motovilah zhili,
Sobakami...
D zh u r a
ZHde pani j poslanci!
K o t e n k o
Vpusti ¿¿, a poslanciv potomu...
Dzhura vihodit'.
CHerez hvilinu... cherez mit' odnu...
Pobachu znov... zirvatu v mene kvitku...
O, yak otut, v cih grudyah, zapeklo!
Ale zdavis' i zderzhsya v gnivi, serce,
Pometis' garazd, ne pohopis' sudom!
Na konu z'yavlyaºt'sya Luchic'ka v roli ªleni; na nij francuz'ka suknya,
nakrita flerom. V lozhi Kvitka i Kvyatkovs'ka.
L u ch i c ' k a (vhodit' hitayuchis', skida fler i govorit' utomno).
Mij tatochku, spodivanij, kohanij!
G o l o s i z gal'orki, amfiteatru, krisel.
Bravo, bravo, Luchic'ka!
G a l ' o r k a. SH-sh!! Tiho!
A m f i t e a t r. Tiho! SH-sh!! SH-shI!
K r i s l a. Bravo! Bravo!
K v i t k a (vibiga na galas v lozhu). Vona, vona! YAk shudla!
K v ya t k o v s ' k a (blaga perelyakano). Druzhe, aj, ne gomonit'... ya
vijdu!
K v i t k a (ne pri sobi). Ni, ne budu!
K o t e n k o
Podali, get'! Vid pani lyahom thne
I shchoki shche palayut' od cilunkiv.
L u ch i c ' k a
YA ne vinovna...
K o t e n k o
Siloyu b to vzyav?
L u ch i c ' k a
O, gvaltom... YA... borolas' do zaginu...
K v i t k a. Nepravda!
K v ya t k o v s ' k a. Cs-s! (Uderzhuº jogo).
K o t e n k o
I obnyala lyaha
Zradlivoyu, prodazhnoyu rukoyu?
L u ch i c ' k a
O bozhe! Ni! YAka stradnicya ya!
(Bil'she zapalyuyuchis').
Mene vzyali yak branku do svitlici,
Storozheyu obstavili mene,
SHCHob ne mogla na sebe znyati ruki...
O, skil'ki sliz ya nishkom prolila
I skil'ki muk perezhila, mij orle!
K o t e n k o
Podumaºsh, yak nastrazhdalas', - strah!
Na lasoshchah...
K v i t k a (golosno). Ha-ha-ha-ha! To mavpa z chervonoyu pokrasoyu!
Ha-ha!
2-e k r i s l o. Tihshe!
YU r k o v i ch. Skandal!
G a l ' o r k a j a m f i t e a t r. Otyshchite p'yanyh! SHa!
V lozhu vhodyat' kapel'diner i policejs'kij chinovnik. Kvyatkovs'ka
odvodit' i shchos' shepche jomu.
L u ch i c ' k a (oglyadaºt'sya). Smiºt'sya htos'... znajomij golos...
Bozhe!
S u f l e r (vgolos).
Azh desyat' dniv, azh desyat'...
L u ch i c ' k a (strashenno zbentezhena, ale bazha shche poboroti sebe)
Dniv... nevzhe?!
Azh desyat' dniv i riski v rot ne brala...
K o t e n k o
Ne vidko shchos' po pani¿ posta!
L u ch i c ' k a
Mene, slabu, bez pam'yati zvinchali...
K o t e n k o
Nu j rozgovilis', znachit', zaraz...
L u ch i c ' k a
Oh!..
Hoch poshanuj mene, vel'mozhnij pane!
Nihto meni tam ne podav ruki...
YA den' i nich Bogdana viglyadala,
SHCHob vizvoliv neshchasnu iz tyurmi...
K v i t k a (virivaºt'sya, krichit'). Brehnya, brehnya!
K v ya t k o v s ' k a. Na boga!
A m f i t e a t r i k r i s l a. Tiho, tiho!
L u ch i c ' k a. De? de? Vin tut! (Oziraºt'sya trivozhno).
K o t e n k o (v kulisi). Spinit' skandal.
G a l ' o r k a. SHa, sha!
S u f l e r (golosno).
YA dumkami tebe shukala!..
L u ch i c ' k a. Bozhe! To vin... shukala... nim zhila... (V lozhu, z
sl'ozami).
YA dumkami tebe shukala vsyudi,
YA serden'kom z toboyu lish zhila!
K o t e n k o
Mozhe, z Timkom?
K v i t k a (skazheno, ne zvertayuchi na Kvyatkovs'ku uvagi). Ni, ni! A z
ZHalivnic'kim!.. Ne vir zmi¿!
L u ch i c ' k a. Aj, shcho se?
K v ya t k o v s ' k a (pokazavshis' Luchic'kij). Ha-ha-ha! (Vibiga).
L u ch i c ' k a (nepritomno). Vona, vona tam! Z nim! Nadi mnoyu
smiyut'sya, gluzuyut'... Aj, ryatujte!!
Razom
K o t e n k o (v kulisu). Zavisu! (Potim tika).
G o l o s i (za kulisi). Robochi! De voni?!
G a l ' o r k a. Luchic'ka! SH-sh, sh-sh!!
A m f i t e a t r. Luchic'ka, bravo, bravo!!
K r i s l a. Tishe! Prodolzhajte!
K v i t k a. Vona mene durila, durila!!
V lozhi pokazuºt'sya policejs'kij, nachina tiho umovlyat' Kvitku.
L u ch i c ' k a (nervovo, isterichno, a potim nesamovito). Z neyu! Ukupi
z neyu?! Malo naznushchalis', tak ishche tut privselyudno znyati na posmih, na
publiku postavit'? Ce pans'kij vchinok!.. YA dovirila vam svoyu dushu, svoyu
chest'... A vi vse potoptali nogami i vignali mene z hati, yak negid', yak
pokid'ku... Ce pans'kij vchinok! SHCHe z polyubovniceyu mene banituvat' prijshli!
Aj, pane, ta chi º zh shcho nizhche, shcho pidlishe na sviti?! (Rve navizheno sobi
volossya, hapaºt'sya rukoyu za gorlo, za serce).
V lozhu znovu prihodyat' dva sluzhiteli i razom z policejs'kim berut'
Kvitku.
K v i t k a (boryuchis', krichit'). Syudi! Berit' ¿¿! Vona vtekla do
polyubovnika! Zradila, gadina! Vona visushila mij mozok!
Jogo vivodyat'.
ZHalivnic'kij vibiga na scenu i pidderzhuº Luchic'ku; vona b'ºt'sya na
rukah.
K r i s l a. Zanaves, zanaves!
G o l o s i. SH-sh, sh-sh, von Luchic'ku!
A m f i t e a t r. Bravo, bravo!.. Von lozhu!
ZH a l i v n i c ' k i j (z konu). Doktora!
G o l o s i. SH-sh, sh-sh! Von Luchic'ku! Prodolzhat'! Kvyatkovs'ku!
L u ch i c ' k a (virvavshis' z ruk ZHalivnic'kogo, na perednij).
ZHenit'!.. Sl'ozi lila... Krov tochila... dlya vasho¿ vtihi!.. A teper...
plyujte na mene - dlya vtihi! Bijte - dlya smihu!.. Topchit' na regit!... Hiba
v aktrisi º serce, º chest'?? Nema, nema!! Vona bezdushna zabavka, vona
zaprodanka vasha! (Pada na ruki ZHalivnic'kogo).
Zavisa
DIYA P'YATA
Uboga, ale chista kimnata. Pryamo - dveri; napravo -dva vikna, nalivo -
krovat', zastavlena vid dverej shirmami. Na viknah spushcheni firanki. Zzadu,
pri obrazah, lampadka. Napravo, za viknami, shche malen'ki dveri.
V I H I D I
Palazhka, Marinka, Luchic'ka (spit').
P a l a zh k a (divit'sya na Luchic'ku, shcho spit'). Oh-oh-oh! Nema vzhe
nasho¿ Marusi, til'ki tin' odna: tane vona, yak visk!
M a r i n k a. Tane, babusyu, tane. YAk strivozhili ¿¿ todi na spektakli,
yak upala i zalilasya kriv'yu, - ledve syudi donesli.
P a l a zh k a. Gospodi, bozhe mij! SHCHo vona ¿m uchinila, kogo zobidila,
moya ditinochka, moya upadnicya, shcho tak zhorstoko... (Plache). Zarizali,
zarizali!
M a r i n k a. Bog pokarav i zlobiteliv. Kvyatkovs'ku obikrali, Kotenko
gorit', a Kvitka v zhovtij budinok uluchiv: togo zh taki vechora zbozhevoliv...
P a l a zh k a. Prosti jomu bozhe, a na dushi u jogo velikij grih, a nadto
u ti¿ pani, jogo materi...
M a r i n k a. Od ne¿ oce lista odibrala Marusya.
P a l a zh k a. SHCHo zh ota pani ¿j pishe?
M a r i n k a. O proshchennya prosit' i za sebe, i za sina, kaºt'sya...
P a l a zh ka. I-i, vzhe pizno! A Marusya ne zabuva jogo, yak pomichaºsh?
M a r i n k a. De tam! I na tim sviti ne zabude!
P a l a zh k a. Oh, goren'ko, goren'ko! Ocyu ladanochku vid ugodnika nehaj
nadine zaraz na sebe: ya polozhu ¿¿ na podushci! (Vstala).
M a r i n k a. A vi zh, nyanyu, kudi znov?
P a l a zh k a. Pidu shche do cerkvi, na chastochku podam i proskurku
prinesu: s'ogodni zh ¿¿ svyatogo yangola.
M a r i n k a. Aga! A ya j zabula! A ne zabarites'?
P a l a zh k a. Ni, uzhe j bez togo pizno, koli b i zastala. (Hrestit'
Marusyu). Spit' sobi yangolyatko tiho, tak tiho, a dusha vzhe, bachu, pid samim
gorlechkom b'ºt'sya... Spi, moya ziron'ko, spi, moya stoptana kvitko! Nehaj
tebe, beztalannu, svyati yangoli horonyat' od liha! (Vihodit', pociluvavshi
Marusyu).
M a r i n k a (zachinya dveri, pidhodit' do vikon). Treba, odnache,
firanki spustiti, shchob svit ne rozburkav Marusi...
Stuk u dveri.
Hto tam?
V I H I D II
Marinka i ZHalivnic'kij.
M a r i n k a, Ti? Lyubij mij! (Ciluº ZHalibnic'kogo, shcho vijshov z bokovih
dverej).
ZH a l i v n i c ' k i j. Sluhaj, golubko, vijmi meni z skrin'ki svij
braslet i serezhki, a ya dolozhu lancyuzhok z dzigaryami, to, mozhe, pid zastavu
zdobudu karbovanciv z sotnyu; nashi vsi skladayut'sya, navit' i Kotenko... ¯j
teper treba groshej...
M a r i n k a (vijma). Na, na! Ce garazd ti pridumav...
ZH a l i v n i c ' k i j. Nu, tak proshchavaj na chas... (Vihodit').
M a r i n k a (provodzha). Ne zabud' zhe - s'ogodni ¿¿ imenini.
ZH a l i v n i c ' k i j. Pam'yatayu, pam'yatayu!
L u ch i c ' k a (prosipaºt'sya). Hto tam?
M a r i n k a. To cholovik prihodiv...
L u ch i c ' k a. A, Marochka? SHCHo zh, ciluvala?
M a r i n k a. Ciluvala, ciluvala... Nu, yak zhe vam?
L u ch i c ' k a. Luchche, luchche. Pevno, pizno? YA duzhe zaspala.
M a r i n k a. SHCHe rano, shche spit'; likar kazav - chim bil'she spatimete,
tim shvidshe vstanete...
L u ch i c ' k a. A vin nadiºt'sya... YA viduzhayu, pravda?
M a r i n k a. Viduzhaºm, viduzhaºm i budemo shchaslivimi... To vi todi na
klyatim spektakli yakus' zhilu porvali, a zazhive, to i po vs'omu... Os'
miksturki vipijte...
L u ch i c ' k a (p'º). Meni hochet'sya tak shche pozhiti!.. YA zh viplakala,
vimuchila sobi ote pravo!
M a r i n k a. I pozhivemo shche, poradiºmo... Ot til'ki krashche spati...
Zasnit' shche! (Ukriva ¿¿).
L u ch i c ' k a. Dobre. YA budu vse, vse robiti, abi shvidshe oduzhati!
Marinka zakriva ¿¿ shirmami, a sama zlyaga na kanapu.
V I H I D III
Ti zh i Lemishka, a za nim dvi horistki.
M a r i n k a (na stuk shoplyuºt'sya. Obnima bat'ka i horistok). Tatochko!
Lyubij mij! Marusya shche spit', a vi, sestrichki, pogulyajte poki v sadochku!
Horistki kivayut' golovami.
L e m i sh k a (daº groshi). Na, ditino moya: ce ya i golota dlya nasho¿
blagodiºchki... dlya nashogo yangola; mi spromoglis'... Vona vse dlya nas
trudilas'... oddavala poslidni... a teper lezhit' bezpomichna... na bozhih
rukah... (Plache).
M a r i n k a. Tatu mij! Zolotij! YAki vi! (Utira ochi).
L e m i sh k a. Til'ki ne kazhi ¿j, - ne prijme: ya znayu ¿¿! Kazhi, shcho ce
vid Kotenka...
L u ch j c' k a. Marinko, hto tam?
L e m i sh k a. Tiho! YA tikayu! (Vihodit' navshpinyachki).
M a r i n k a. Ta to ya sama...
L u ch i c ' k a. A meni pochulos' bulo...
M a r i n k a. To u sni, pevno. Zaspokojtes', spit' shche...
L u ch i c ' k a. A meni j spravdi shchos' snilos', chi snig, chi svichki...
(Govorit' haplivo, zhvavo, til'ki z zadishkoyu, i chim dali, tim bil'she).
M a r i n k a. To dobrij son, moya lelechko, vin vam vishchuº nespodivanu
radist' yakus'...
L u ch i c ' k a (obnima Marinku). Mozhe, shvidko Antos' pribude?
M a r i n k a. A mozhe. Likar kazav, shcho jomu zovsim garazd, shcho shvidko
vijde, shcho vasha hvoroba jomu na korist' pishla...
L u ch i c ' k a (obnima ¿¿). Gospodi, yake shchastya!.. A ya muchilas', shcho
cherez mene... (Sida). YAka ya shchasliva!
M a r i n k a. Til'ki ne iritujtes': vam i radist' i gore - odna vada!
L u ch i c ' k a (sklada ruki). Bozhe! Miloserdyu i lyubovi tvo¿j krayu
nema!
M a r i n k a. Znov bentezhites'? Nu i ne pushchu jogo...
L u ch i c ' k a. Ni, ni! YA budu vse robiti...
M a r i n k a. Tak ot i zasnit'.
L u ch i c ' k a. Ne hochet'sya, ribon'ko... YA pislya, pislya zasnu...
Sluhaj, ya ocej chas, yak zlyagla, vse dumala pro sebe j pro jogo. I znaºsh, na
chim upevnilas'? SHCHo vinuvata ya, a ne vin.
M a r i n k a. Ce yakraz po-vashomu.
L u ch i c ' k a. Dalebi! YA zanadto kohala, stala zaraz raboyu, sobakoyu
virnoyu... Vdarilo liho, a ya, zamist' togo shchob pidnyati krila i jogo
pidnesti, sama ¿h opustila... i vpala...
M a r i n k a. Godi, boga radi, godi! Uzhe znov on kolotit'sya serce!..
Nu, nehaj vin zovsim pravij, nehaj!
L u ch i c ' k a (usmihaºt'sya). Tak! Perevirivshis' u meni, vin pochav
svitom nuditi... A tut shche prirevnuvav... Lihi lyude pidstro¿li... Ale rviya
- kohannya!
M a r i n k a. Tak, viryu, viryu... Til'ki movchit': bachite, i duhu ne
vberete.
L u ch i c ' k a (obnima). Ne budu bil'she, ne budu!
M a r i n k a. Ot nadin'te ladanochku - babusya prinesla.
L u ch i c ' k a. De, de? (Ciluº j nadiva). Tak babusya moya sivesen'ka
vernulas'? De zh moya nenechka?
M a r i n k a. V cerkvi; zaraz prijde: s'ogodni zh vashogo yangola!
(Obnima). Vs'ogo, vs'ogo, a najbil'she zdorov'ya!
L u ch i c ' k a. Pravda, a ya j zabula. Odsun', serce, firanki i odchini
vikonce... a to tak temno...
M a r i n k a. Dobre. (Pidnima).
L u ch i c ' k a. Ah, yak garno! YAke sonechko yasne ta vesele! Pidvedi
mene, posadi kolo vikna: meni tak hochet'sya na bozhij mir glyanuti!
M a r i n k a. A vi ne vtomites'?
L u ch i c ' k a. Ni, ni! Meni s'ogodni duzhe legko... i serce perestalo
boliti... Perevedi til'ki mene do vikna...
M a r i n k a. Stijte zh, ya krislo postavlyu (stavit' do vikna) ta nakriyu
shche vas teployu hustkoyu, otak! A teper berit'sya meni za shiyu...
L u ch i c ' k a (vstala, hitaºt'sya). Oj, hata krutit'sya...
M a r i n k a. Bachite!
L u ch i c ' k a. Ni, teper legshe... To zrazu yakos' v golovi zagulo.
M a r i n k a. Nu, derzhit'sya zh micno! (Vede).
L u ch i c ' k a. Bachish, sama idu... O, ya shvidko viduzhayu! (Ciluº).
M a r i n k a. Nu, sidajte zh tihen'ko; ya shche podushechku pidlozhu pid
spinu. (Klade). Dobre siditi?
L u ch i c ' k a. Dobre, dobre! Marinko, golubon'ko, odchini shche j vikno!
M a r i n k a. Boyus', shchob, buva, vitrec' ne projnyav!
L u ch i c ' k a. Ni, nadvori tiho. On buzok uves' rozvivs', a listom
ani kolihne... Mozhna!
M a r i n k a. Ta vono nadvori azh dushno, a vi vse-taki nakrijtes'
hustkoyu! (Odchinya vikno).
L u ch i c ' k a (diha korotko j chasto). Ah, ah! YAke pahuche, teple
povitrya... Azh dihati legshe... Azh loskoche... (Rozglyada). On na gryadkah i
cherevichki zacvili, i zirochki mriyut'... a sobacha rozha yak vignalas' visoko,
- pishaºt'sya! Sadochku mij lyubesen'kij! Tak bi j polinula... A to hto tam?
M a r i n k a. Nashi horistki. (Krichit'). Agov! Syudi!
L u ch i c ' k a. Nehaj kvitok...
M a r i n k a. Stijte! Narvit' kvitok...
L u ch i c ' k a (viglyada). On troyanda, a dali gen lyubistok, kanupir,
zirochki... (Golosno). Ta nalamajte buzku! (Zakashlyalas').
M a r i n k a. SHCHo vi? Boga radi! Krichat' proti vitru... SHCHob znovu
zhila... (Zachinya vikno).
L u ch i c ' k a. Ne budu, bil'she ne budu!
M a r i n k a. Koli hoch raz kriknete, to zaraz polozhu...
V I H I D IV
Ti zh, i Ryabkova, j Bogdaniha.
R ya b k o v a j B o g d a n i h a (vbigayut' z buketami, z kvitami j z
nachatim vinkom). Vinshuºmo, vinshuºmo nashu nenechku! (Dayut' buketi).
B o g d a n i h a. Uzhe sidite? Slava bogu! Daj bozhe zdorov'ya j
zdorov'ya!
R ya b k o v a. I zdorov'ya, i shchastya, i vsyakogo dobra! (Ciluº u Luchic'ko¿
ruki).
L u ch i c ' k a (obnima ¿h). Spasibi, mo¿ ditochki lyubi, za pam'yat', za
lasku, za shchire bazhannya! Uzhe meni daleko krashche... uzhe sidzhu, a shvidko j
hoditimu... (Lyubuº kvitami, nyuha).
M a r i n k a. Dav bi gospod'! Anu visipajte kviti... A buzok ya v vodu
postavlyu...
L u ch i c ' k a. Ah, yaki kvitochki, yaki mili. YAk pahnut', a nadto
troyanda...
M a r i n k a. Dajte ya vam ot syudi prikolyu ¿¿.
L u ch i c ' k a. Z lyubistkom, z lyubistkom: ya hochu, shchob mene lyubili...
Otak! I buzku meni daj, shchob ne zabuvali... YA tak buzok lyublyu!
M a r i n k a. Nate, nate!
L u ch i c ' k a. A cej vinochok mi dokinchimo; pomozhit' meni! (Pochina z
Bogdanihoyu radisno plesti).
R ya b k o v a (v storoni, Marinci). A shcho, yak ¿j?
M a r i n k a. Likar kazhe, yakbi spokij ¿j povnij ta tepli kra¿... to shche
b bula nadiya, a to nema radi. (Utira ochi).
R ya b k o v a. ZHalibnicya nasha! Zastupnicya nasha!
L u ch i c ' k a (znevirno). Pro shcho vi tam shepochetes'? Pro mene?
M a r i n k a. Ni, to vona meni novini rozkazuº, ta azh nasmishila do
sliz. (SHtovha liktem Ryabkovu).
L u ch i c ' k a. Rozkazhi j meni!
R ya b k o v a. Ta to vchora Kvyatkovs'ka hotila pohvastatis' vashoyu
pisen'koyu - "Prudiusom"; tovkla ¿¿, tovkla, ta vse ni v tin ni v vorota -
sudarinya krivorota! A taki navazhilas' spivati... Nu j utyala zh do gaplikiv!
Muzika - odne, vona - druge... ni tpru ni nu! A vse shche dmet'sya... azh poki
z gal'orki ne kriknuli: "Godi!"
L u ch i c ' k a. Nevzhe ¿j trudno? Takij prostij motiv... (Pochina
naspivuvati)
YAk po¿hav mij milen'kij do mlina, do mlina,
A ya sobi Prudiusa najnyala, najnyala i t. d.
Spochatku spiva boyazno, tiho, z pauzami, a potim z zapalom... poki ne
shopilas' za serce, z zadishkoyu, azh zakashlyalas'.
M a r i n k a (hotila ranish spiniti, ta Luchic'ka ochima prosila
dozvolit' ¿j). Bozhe mij! Kashel'! Zadishka! SHCHo vi narobili? Vodi, vodi
napijtes'!
L u ch i c ' k a (ledve vimovlya). Miksturu...
M a r i n k a (daº). Lishen'ko tyazhke! A kazali, shcho sluhatimetes'...
Tak-to vi hochete striti svogo lyubogo?
L u ch i c ' k a. Ne budu, ne budu! Tak zahotilos'... zgadati minule...
i pohlinulasya... Movchatimu!
B o g d a n i h a. Vi movchit' ta divit'sya! Os' i vinok bude zaraz
gotovij...
Luchic'ka movchit', vazhko dishe i mimikoyu pokazuº, shchob ¿j nadili dukach i
namisto, ¿¿ naryadzhayut'. Vzagali v mimichnij gri spochatku vidno, shcho vona
strazhda, hapaºt'sya za serce, za grudi, a potim ¿j muki stihli, i vona uzhe
mimichno gra z dityachim usmihom.
Os' i vinochok gotovij! Bachite, yakij slavnij? Ot i nadinemo! (Nadiva).
YAk vam v jomu lyubesen'ko!
V I H I D V
Ti zh i Palazhka.
P a l a zh k a. Sidit' uzhe ditinochka moya, pribiraºt'sya? Mati bozha, uchula
ti molitvu moyu!
L u ch i c ' k a. Aj! (Obnima nyanyu).
P a l a zh k a. Ridnesen'ka moya, os' prosvirka tobi z chastochkoyu za
zdraviº! Molilas' za tebe i v monastiri, i tut...
Luchic'ka ciluº ¿¿, pokazuº, shcho musit' movchati, bo Marinka govorit'
zaboronila; pokazuº, yak vona lyubit' nyanyu, i na nogi pokazuº, shcho nyanya dlya
ne¿ natrudila.
SHCHo tam nogi, shcho mo¿ kosti? Abi ti, moº yangolyatko, bula zdorova... I
budesh - ya znayu, shcho gospod' zglyanet'sya na nashi sl'ozi!
Luchic'ka pokazuº zhestami, shcho virit' v boga, ciluº proskuru, prosit'
nyanyu prisisti vidpochit', a potim vona mov i pogovorit' z neyu. Proskuru
peredaº, shchob kolo ikoni postavit'. Palazhka klade, ide pouz, i, glyanuvshi na
Luchic'ku, mahnula v rozpachi rukoyu, i z ridannyam pishla v bokovi dveri.
V I H I D VI
Ti zh i Bezrodnij.
B e z r o d n i j (vhodit' z vinkom). Z novim zdorov'yam, z novim
shchastyam, z novoyu slavoyu! Na vtihu nam i na krasu mirovi! (Klade vinok do
nig Luchic'ko¿ i ciluº ¿j ruki).
L u ch i c ' k a (obnima Bezrodnogo). Druzhe mij! ªdinij mij! (Na mimiku
Marinci). YA trishechki... trishechki...
B e z r o d n i j. Mi vstali uzhe? Pribiraºmos'! Tozh-to s'ogodni i den'
takij, - ne naraduºt'sya mir bozhij!
L u ch i c ' k a. Vstala... Meni luchche... YA taka shchasliva... Tak vam
rada! (Znovu obnima). ªdinij mij!
B e z r o d n i j. Bozhe mij! YAk ya vas.... (Utiraº ochi i vidhodit';
peredaº Marinci groshi).
Mimichna scena.
L u ch i c ' k a (rozchuleno). Znayu, znayu... (Pauza). Anu, pidvedit'... Z
vami projdus', meni legshe... Meni tak radisno, mov p'yana...
M a r i n k a (zlyakano). Ne treba, ne treba!
L u ch i c ' k a. Ni, ni... projdus'...
B e z r o d n i j. Postijte zh.
M a r i n k a. Berit' ¿¿ pid ruki.
L u ch i c ' k a (vstaº, hitaºt'sya). Oh, slaba shche, vtomilas'...
(Zadishka).
M a r i n k a. Lyagli b krashche... A to vse trivozhites' ta nadrivaºtes'...
L u ch i c ' k a. Ni, peremogla vzhe... O, bachite? Idu... idu... idu!..
SHvidko... sama!
B e z r o d n i j. Vi til'ki shudli... Ale to puste...
L u ch i c ' k a (hapaºt'sya za serce). Aj!! Ne mozhu!! Smert' tut,
smert'!! (Kinulas' i povisla na rukah u Bezrodnogo).
B e z r o d n i j. Zaspokojtes'... golubon'ko!.. To vse nazhivete... Ne
mozhna zh zrazu. (Pokazuº ochima, shchob pidkotili krislo).
Jogo teper stavlyat' nasered konu.
Mozhe, lyazhete?
L u ch i c ' k a (maha golovoyu, shcho ne hoche).
¯¿ sadyat' v krislo.
Smert'!.. Sila znikla... Nema chim zhiti... (Zvishuº ruki i golovu
bezsilo).
B e z r o d n i j. Nadbaºte... bude chim... zhiti... (Utira krad'koma
ochi).
L u ch i c ' k a (usmihayuchis' zhurno). Vi sami tomu ne virite... druzhe...
B e z r o d n i j. Tako¿ krivdi tam (na nebo) buti ne mozhe!
L u ch i c ' k a (vse tyazhche dishe). Ne nam rozumiti svyatu volyu... Meni
til'ki tim... shche zhurno vmirati... shcho zhittya... marno projshlo... Ne
spravdilis' ni mri¿... ni nadi¿!.. Navit' ridna scena, yakij ya, bozhe, yak
virila... tezh hitaºt'sya, - mij talan ne dav ¿j... spomogi... I serce
kohanomu ne dalo vtihi... i vi, mij krashchij drug, z svo¿mi shirokimi dumkami
oddali sebe cilkom... i opinilis' marno kraj yami...
B e z r o d n i j. SHCHo ya? Mozhe, j slid bulo, shchob tak stalosya: liho
ponovlya dushu i gartuº dumki... A vi do sebe nespravedlivi: nemarno projshlo
molode vashe zhittya, nedarma talan prosiyav, ne na porozhn'o j serce lyubilo!
Haj mi j ne tishimo teper sluhacha novinkoyu ta divovinkoyu, ale nashe narodne
zhittya z jogo radoshchami i gorem velikim, nasha ridna mova z'ºdnali jogo z
menshim bratom, prihilili serce do jogo... I pomig s'omu j vash talan: vin
okrasiv scenu, osvitiv ¿¿ syajvom yaskravim i privabiv do sebe ves' lyud. SHCHo
v sim'¿ nashij, yaka rozroslas' i rozvilas', ne bez lihih lyudej, to de ¿h
nema? De lyude - tam i grih! Ale skil'ki pid vashim krilom vihovalos' i
chesnih, i dobrih, i milostivih! A serce vashe vsih grilo, vsim davalo i
svitlo, i teplo, i navit' kohanij druzhini hova takij raj, yakogo j na nebi
nema...
L u ch i c ' k a (rozchulena, usmihaºt'sya, sl'ozi techut' po vidu).
Horoshij mij!.. Dorogij!.. (Tisne ruku Bezrodnogo).
B e z r o d n i j. Vi lyubili bagato i vse oddali tij lyubovi; a lyubov -
najbil'sha na zemli sila, najvishcha sila j na nebi: vona nikoli marno ne
gine; vona - i dzherelo, i ves' rozum zhittya!
L u ch i c ' k a (usmihaºt'sya shchaslivo). Tak, tak... Vi primirili mene...
rozvazhili...
B e z r o d n j j. Ta shche j zhiti budemo... On i ya, yakij dohlij, a shche
spodivayus' potruditis'... Virte, virte!
L u ch i c ' k a. Oh, koli b! YAk meni hochet'sya zhiti, sercem raditi...
Gospodi, ne vkoroti mogo viku! (Stanovit'sya na kolina). Poshli meni hoch
hvilinku shchastya... YA ne zaznala jogo... YA nikomu zla ne vchinila!..
B e z r o d n i j i M a r i n k a (pidnimayut' ¿¿). Na boga nadijtes'!
(Vsi plachut').
V I H I D VII
Ti zh ta ZHalivnic'kij, Lemishka j horisti.
ZH a l i v n i c ' k i j (klade vinok do nig Luchic'ko¿). Na dovgij vik!
Na nashe vsih shchastya! (Ciluº ruku).
L u ch i c ' k a. Druzhe mij! Virnij mij! (Obnima).
ZH a l i v n i c ' k i j. Os' i Kotenko... (Daº groshi).
L u ch i c ' k a. Spasibi jomu... I v jogo dobre serce... Odsluzhu...
(Marinci). Shovaj! (Peredaº groshi).
L e m i sh k a (tezh z vinkom). Blagodijci nashij!.. Nen'ci nashij!..
Sonechku nashomu!..
L u ch i c ' k a (obnima jogo, ne dopuska do ruki). Tatochku mij,
ridnesen'kij! Meni u vas... ciluvati ruki... Spasibi, spasibi... Stil'ki
meni radosti! (CHim dali vse bil'she irituºt'sya, shvidshe diha, duzhche
zahoplyuºt'sya radistyu).
H o r i s t k i j h o r i s t i (z tortami i rushnikami). Od horu z
povinshuvannyam i pozhadannyam vs'ogo krashchogo, a najpache zdorov'ya! (Peredayut'
Marinci).
L u ch i c ' k a. Spasibi, spasibi!.. I ditki ne zabuli... Vsih, vsih
obnimayu... (Ciluº ¿h).
V I H I D VIII
Ti zh i YUrkovich.
YU r k o v i ch (vbigaº veselo). Neporivnyannij, divi nashij do samo¿
zemli! (Ciluº ruku). Hvorobu - nabik, vorogiv - pid nogi, a slavoyu
pokotit' po vs'omu sviti.
L u ch i c ' k a. Spasibi! I cej zgadav... Til'ki vorogiv... ne
toptati... a dobrom vitati... to ¿h i ne bude...
YU r k o v i ch. Nu, ne kazhit': os' ya svogo hazya¿na yak ne vitayu - ne
pribavlya kopijki na strochku ta j ne pribavlya!
L u ch i c ' k a. Uzhe z svo¿mi... strochkami... i mene rozsmishiv...
YU r k o v i ch. SHCHe j ne tak rozsmiºmos'... SHCHe gopaka z vami vshkvarimo...
YAk mamu kohayu... A mozhe, j ya svogo kinu... ta do vas? (Zaprimitivshi mini,
obrivaºt'sya).
Marinka daº znovu likarstvo.
(Odhodit' vbik, vijma gramatku i pochina shchos' tam pisati). Material
horoshij: dva fel'etona i tri vospominaniya.
V I H I D IX
Ti zh i studenti.
P e r sh i j s t u d e n t (klade do nig Luchic'ko¿ vinok). Od usih
ukra¿nciv - tovarishiv vitayu nashe sonce, shcho zijshlo i osvitilo slavoyu ridnij
kraj! Haj zhe vono syaº shche dovgo i ogrivaº teplom vsih obijdenih i
zadub-lih! (Ciluº shanovno ¿j ruku).
L u ch i c ' k a. Dyakuyu... vsih obnima... ne mozhu vimoviti... radist'
zabivaº duh... (Usmihaºt'sya shchaslivo, plache, chashche hapaºt'sya rukoyu za
serce).
D r u g i j s t u d e n t (klade do nig vinok). Ot imeni tovarshcej
velikorossov prinoshu dorogomu i rodnomu vsem nam talantu iskrennij privet
i nailuchshie pozhelaniya. Rabotaya na blago vozlyublennoj rodiny, vyi tem samym
ukrashaete i venok otechestvennoj slavy. ZHivite zhe i plenyajte nas i nashih
yuzhnyh brat'ev vashej divnoj igroj, vashim simpatichnym prizvaniem!
L u ch i c ' k a (zadihaºt'sya). Nadmiru... nad silu... s'ogodni meni
shchastya... Blagodaryu... vseh, vseh... Vidite, kak ya tronuta... (Hapa za ruku
Bezrodnogo). Tak... vi pravi... os' vona, lyubov... Os' vono... najvishche
shchastya!..
V I H I D H
Ti zh i Kulishevich ta Palazhka.
K u l i sh e v i ch (z galasom). Zozulechko moya! Sidish? (Obnimaº).
Pozdravlyayu, pozdravlyayu z meninami! Bud' zdorova, yak voda, a bagata, yak
zemlya, a shchasliva, yak... znaºsh hto? (Pidmorguº). Os' tobi vid mene!
(Nadivaº na shiyu hrest),
L u ch i c ' k a. Sestrice!.. Ridnesen'ka!.. (Obnimaº). Ne zabula... YAka
ya s'ogodni shchasliva... Tak legko tut... Nichogo ne chuyu... YA shche z vami...
pozhivu!
K u l i sh e v i ch. A os' ishche krashchij podarunok. (Podaº lista). Glyan'!
L u ch i c ' k a (azh zdrignulas'). List? Aj! Od jogo! (Ciluº). YA ne
perezhivu takogo shchastya... Nad silu... (CHita).
Bezrodnij i ZHalivnic'kij z dokorom do Kulishevich, shcho taka neobachna.
Grupiruyut'sya krug Luchic'ko¿. Vona polulezhit' v krisli, vsya ukrita
vinkami; tyazhko dishe, strashno zbentezhena. Sprava i zliva na kolinah pripali
do ne¿ Marinka j Palazhka; reshta - pivkolom zzadu; Bezrodnij - poseredini.
Recenzent upustiv gramatku i ostovpiv.
(Z ostannim zusillyam, stayuchi nepritomnoyu). Ah, yakij raj!.. Pishe:
"Zdorov... Lechu do tebe... Teper nihto ne rozra¿t'... Vse zhittya tobi i
tvoºmu talanu... Vse moº dobro tvo¿j ridnij sceni!" (Ciluº lista). Teper ya
z nim... (Na Bezrodnogo). Zazhivemo... Vsih vas pidnimemo... Ah, yake
shchastya!! CHogo zh vi plachete?? Teper budemo shchaslivi... Gospod' zglyanuvsya...
B e z r o d n i j (cherez silu). Budemo... budemo...
L u ch i c ' k a (blazhenno prostyaga vpered ruki). Bozhe! YAka radist'! U
grudyah dzvenit'... YAke shchastya ogorta... On i kohanij... Letim!.. YAk yasno...
yak sonyachno tam... Ah! (Zrazu ronya ruki i, zvisivshi golovu, posuvaºt'sya
vniz, pid vinki).
ZH a l i v n i c ' k i j. SHCHo z neyu?
M a r i n k a (pripadaº). Ne b'ºt'sya serce...
P a l a zh k a. Umerla! Ditino moya! (Ridaº).
B e z r o d n i j. Zajshlo nashe sonce!!
Vsi opuskayut'sya na kolina.
Zavisa tiho spada
[1893 p.]
Last-modified: Tue, 23 Jul 2002 11:48:57 GMT