niya) -- rezko povyshennaya potrebnost' v pishche, osoznavaemaya kak
proyavlenie bolezni.
sitofobiya (sitophobia; grech. sitos pishcha + fobiya) -- 1) boyazn' priema
pishchi, napr. pri tyazhelom ezofagite, yazvennoj bolezni, upornom ponose; 2)
navyazchivyj strah -- boyazn' priema pishchi; nablyudaetsya gl. obr. pri nevrozah,
psihopatiyah; 3) polnyj ili chastichnyj otkaz ot pishchi po bredovym motivam pri
nalichii sohrannogo appetita; nablyudaetsya pri psihozah.
situs rarior (lat. "redkoe raspolozhenie") -- sm. Situs viscerum
inversus.
situs transversus (lat. "poperechnoe raspolozhenie") -- sm. Situs
viscerum inversus.
situs viscerum inversus (lat. "izvrashchennoe polozhenie vnutrennostej";
sin.: situs rarior, situs transversus, transpoziciya organov) -- anomaliya
razvitiya: raspolozhenie vnutrennih organov, protivopolozhnoe normal'nomu
otnositel'no sagittal'noj ploskosti (pechen' nahoditsya sleva, serdce --
sprava i t. p.).
sifacioz (syphaciosis) -- gel'mintoz krys i myshej, vyzyvaemyj nematodoj
Syphacia obvelata, parazitiruyushchej v kishechnike; chelovek zarazhaetsya redko, pri
proglatyvanii yaic gel'minta s zagryaznennoj pishchej.
sifilid (syphilidum; sifilis + grech. -eides podobnyj) -- syp' pri
sifilise.
sifilid bugorkovyj (s. tuberculosum) -- S. pri tretichnom sifilise v
vide polusharovidnyh bugorkov sinyushno-krasnogo cveta; posle S. b. ostaetsya
mozaichnyj rubec.
sifilid vezikulEznyj (s. vesiculosum) -- S. pri vtorichnom sifilise v
vide blyashki, na poverhnosti kotoroj sgruppirovany puzyr'ki.
sifilid giperkeratoticheskij (s. hyperkeratoticum) -- sm. Mozol'
sifiliticheskaya.
sifilid gummoznyj (s. gummosum) -- sm. Gumma sifiliticheskaya.
sifilid livedopodobnyj (s. livedoideum; lat. livedo sinyak, krovopodtek)
-- S. v vide rozeoly, na poverhnosti kotoroj nablyudaetsya setevidnoe
rasshirenie kapillyarov.
sifilid lihenoidnyj (s. lichenoideum; lihen + grech. -eides podobnyj) --
sm. Sifilid papuleznyj miliarnyj.
sifilid papuleznyj (s. papulosum) -- S. pri vtorichnom sifilise v vide
papuleznoj sypi medno-krasnogo cveta s poyavlyayushchimsya v stadii regressirovaniya
papuly shelushashchimsya venchikom.
sifilid papuleznyj blyashkovidnyj (s. papulosum placatum) -- S. v vide
blyashek, obrazuyushchihsya v rezul'tate sliyaniya monetovidnyh papul.
sifilid papuleznyj vegetiruyushchij (s. papulosum vegetans) -- sm.
Kondiloma shirokaya.
sifilid papuleznyj kerionoformnyj (s. papulosum kerionoforme; grech.
kerion medovye soty + lat. -formis podobnyj) -- S. v vide infil'trirovannyh
blyashek s nagnaivayushchimisya iz®yazvleniyami na poverhnosti.
sifilid papuleznyj ladonej I podoshv (s. papulosum palmarum et
plantarum) -- S. v vide rezko ocherchennyh lentikulyarnyh, rezhe monetovidnyh
papul na ladonyah i podoshvah.
sifilid papuleznyj lentikulyarnyj (s. papulosum lenticulare) -- S. v
vide lentikulyarnyh papul.
sifilid papuleznyj lentikulyarnyj kokardopodobnyj (sin. S. papuleznyj
lentikulyarnyj korimbiformnyj) -- S. p. l., pri kotorom mnozhestvennye
lentikulyarnye papuly raspolozheny kol'com vokrug blyashki.
sifilid papuleznyj lentikulyarnyj korimbiformnyj (s. papulosum
lenticulare corymbiforme; lat. corymbus grozd' cvetov, girlyanda + -formis
podobnyj) -- sm. Sifilid papuleznyj lentikulyarnyj kokardopodobnyj.
sifilid papuleznyj lentikulyarnyj psoriaziformnyj (s. papulosum
lenticulare psoriasiforme) -- S. p. l., pri kotorom nablyudaetsya shelushenie
papul, napominayushchee psoriaz.
sifilid papuleznyj miliarnyj (s. papulosum miliare; sin. S.
lihenoidnyj) -- S. v vide miliarnyh papul, rasseyannyh na kozhe tulovishcha i
konechnostej.
sifilid papuleznyj miliarnyj gerpetiformnyj (s. papulosum miliare
herpetiforme) -- forma S. p. m., harakterizuyushchayasya ochagovym raspolozheniem
otechnyh papul.
sifilid papuleznyj moknushchij (s. papulosum madidans) -- S. p.,
podverzhennyj maceracii s vozniknoveniem erozij i moknutiya; nablyudaetsya chashche
v skladkah kozhi.
sifilid papuleznyj monetovidnyj (s. papulosum nummiforme) -- S. v vide
nemnogochislennyh sgruppirovannyh monetovidnyh papul.
sifilid pigmentnyj (s. pigmentosum) -- sm. Lejkoderma sifiliticheskaya.
sifilid psoriaziformnyj ladonej i podoshv (s. psoriasiforme palmarum et
plantarum; sin. keratoz sifiliticheskij) -- forma papuleznogo S., obychno
recidivnogo, v vide mnogochislennyh lentikulyarnyh papul na ladonyah i
podoshvah.
sifilid pustuleznyj (s. pustulosum) -- S. pri vtorichnom sifilise v vide
pustul, ne soprovozhdayushchihsya boleznennost'yu i otekom kozhi.
sifilid pustuleznyj impetiginoznyj (s. pustulosum impetiginosum; sin.
impetigo sifiliticheskoe) -- S. p., klinicheski shodnyj s impetigo.
sifilid pustuleznyj ospennovidnyj (s. pustulosum varioliforme) -- S.
p., pri kotorom pustuly imeyut polusharovidnuyu formu s vdavleniem v centre.
sifilid pustuleznyj rupioidnyj (s. pustulosum rupioideum) -- sm. Rupiya
sifiliticheskaya.
sifilid pustuleznyj ugrevidnyj (s. pustulosum acneforme; sin. ugri
sifiliticheskie) -- S. p., pri kotorom nebol'shie konicheskie pustuly
raspolozheny na poverhnosti melkih follikulyarnyh papul.
sifilid pustuleznyj ektimatoznyj (s. pustulosum ectimatosum) -- sm.
|ktima sifiliticheskaya.
sifilid pyatnistyj (s. maculatum) -- sm. Rozeola sifiliticheskaya.
sifilidologiya (sifilis + grech. logos uchenie, nauka) -- razdel
venerologii, posvyashchennyj izucheniyu patogeneza, simptomatiki i techeniya
sifilisa i razrabotke metodov ego diagnostiki, lecheniya i profilaktiki.
sifilis [syphilis; po imeni pastuha Sifilusa (Syphilus), geroya poemy
vracha Dzh. Frakastoro; veroyatno, ot grech. sys svin'ya + phifos drug; sin.
lyue ] -- hronicheskaya venericheskaya bolezn', vyzyvaemaya blednoj treponemoj,
harakterizuyushchayasya porazheniem kozhi i slizistyh obolochek, vnutrennih organov,
kostej, nervnoj sistemy.
sifilis bytovoj -- S., zarazhenie kotorym proizoshlo vnepolovym putem.
sifilis visceral'nyj (s. visceralis) -- S., pri kotorom porazheny
vnutrennie organy, napr. serdce, golovnoj i (ili) spinnoj mozg, legkie,
pechen', zheludok, pochki.
sifilis vrozhdennyj (s. congenita) -- S., zarazhenie kotorym proizoshlo ot
bol'noj materi v period vnutriutrobnogo razvitiya.
sifilis vrozhdennyj pozdnij (s. congenita tarda) -- S. v. u detej starshe
4 let, proyavlyayushchijsya triadoj Getchinsona, a takzhe porazheniem kozhi, vnutrennih
organov i kostej po tipu tretichnogo sifilisa.
sifilis vrozhdennyj rannij (s. congenita praecox) -- S. v. u ploda i
detej do 4 let, proyavlyayushchijsya sifiliticheskoj puzyrchatkoj, diffuznoj
papuleznoj infil'traciej kozhi, porazheniem slizistyh obolochek, vnutrennih
organov, kostnoj tkani, nervnoj sistemy, glaz.
sifilis vtorichnyj (s. secundaria) -- stadiya S., obuslovlennaya
gematogennym rasprostraneniem vozbuditelej iz pervichnogo ochaga i
harakterizuyushchayasya polimorfnymi vysypaniyami (papuly, pyatna, pustuly) na kozhe
i slizistyh obolochkah; inogda protekaet latentno.
sifilis vtorichnyj recidivnyj (s. secundaria recidiva) -- period S. v.,
sleduyushchij za svezhim S. v., harakterizuyushchijsya nemnogochislennymi polimorfnymi
sgruppirovannymi vysypaniyami i neredko porazheniem nervnoj sistemy.
sifilis vtorichnyj svezhij (s. se cundaria recens) -- nachal'nyj period S.
v., harakterizuyushchijsya mnogochislennymi polimorfnymi vysypaniyami na kozhe i
slizistyh obolochkah, poliadenitom; neredko pri etom mozhno nablyudat'
ostatochnye priznaki tverdogo shankra.
sifilis gummoznyj (s. gummosa) -- sm. Sifilis tretichnyj.
sifilis zlokachestvennyj -- tyazhelo protekayushchij S. s massivnym porazheniem
vnutrennih organov i nervnoj sistemy, harakternym dlya tretichnogo S. na
pervom godu bolezni.
sifilis latentnyj (s. latens) -- sm. Sifilis skrytyj.
sifilis obezglavlennyj (s. decapitata) -- S., zarazhenie kotorym
proizoshlo pri popadanii vozbuditelya neposredstvenno v krovyanoe ruslo (napr.,
cherez ranu, pri perelivanii krovi); harakterizuetsya otsutstviem tverdogo
shankra.
sifilis pervichnyj (s. primaria) -- nachal'naya stadiya S.,
harakterizuyushchayasya poyavleniem tverdogo shankra i uvelicheniem regionarnyh
limfaticheskih uzlov.
sifilis pervichnyj seronegativnyj (s. primaria seronegativa; lat. serum
syvorotka + negativus otricatel'nyj) -- S. p. s otricatel'nymi
serologicheskimi reakciyami.
sifilis pervichnyj seropozitivnyj (s. primaria seropositiva; lat. serum
syvorotka + positivus polozhitel'nyj) -- S. p. s polozhitel'nymi
serologicheskimi reakciyami.
sifilis serorezistentnyj (s. seroresistens; lat. serum syvorotka +
resisto stoyat', soprotivlyat'sya) -- S., pri kotorom serologicheskie reakcii
stojko polozhitel'ny, nesmotrya na provodimoe specificheskoe lechenie.
sifilis skrytyj (s. latens; sin. S. latentnyj) -- S., pri kotorom
serologicheskie reakcii polozhitel'ny, no otsutstvuyut priznaki porazheniya kozhi,
slizistyh obolochek i vnutrennih organov.
sifilis skrytyj pozdnij (s. la-tens tarda) -- S. s., s momenta
zarazheniya kotorym proshlo 2 goda ili bolee.
sifilis skrytyj rannij (s. latens praecox) -- S. s., s momenta
zarazheniya kotorym proshlo menee 2 let.
sifilis transfuzionnyj (s. transfusionalis) -- S., zarazhenie kotorym
proizoshlo v rezul'tate perelivaniya krovi bol'nogo S.
sifilis tretichnyj (s. tertiaria; sin. S. gummoznyj) -- stadiya S.,
sleduyushchaya za vtorichnym S. i harakterizuyushchayasya destruktivnymi porazheniyami
vnutrennih organov i nervnoj sistemy s vozniknoveniem v nih gumm.
sifilis eksperimental'nyj (s. experimentalis) -- S. u eksperimental'nyh
zhivotnyh (napr., obez'yan, krolikov), voznikshij v rezul'tate ih
iskusstvennogo zarazheniya.
sifilis arabskij -- sm. Bedzhel'.
sifilis nevenericheskij (syphilis non venerica) -- sm. Frambeziya.
sifilis nevenericheskij detskogo vozrasta -- sm. Bedzhel'.
sifilis tropicheskij (syphilis tropica) -- sm. Frambeziya.
sifilis endemichnyj (syphilis endemica) -- sm. Bedzhel'.
sifiloid posterozivnyj krugoobraznyj (syphiloidum circiforme
posterosivum; sifilis + grech. eidos vid, podobie; sin. Sevestra--ZHake
sifiloid posterozivnyj) -- raznovidnost' streptokokkovogo impetigo u grudnyh
detej, harakterizuyushchayasya fliktenami i poverhnostnymi eroziyami s posleduyushchim
vozniknoveniem na ih meste pigmentnyh pyaten (gl. obr., na yagodicah).
sifiloma pervichnaya (syphiloma primarium; sifilis + -oma) -- sm. SHankr
tverdyj.
sifiloma tretichnaya (syphiloma tertiarium) -- sm. Gumma sifiliticheskaya.
sifilonihiya (syphilonychia; sifilis + grech. onyx, onychos nogot') --
sm. Onihiya sifiliticheskaya.
sifilofobiya (syphilophobia; sifilis + fobiya) -- navyazchivyj strah:
boyazn' zabolet' sifilisom.
skabiofobiya (scabiophobia; lat. scabies chesotka + fobiya) -- sm.
Akarofobiya.
skalenus-sindrom (anat. musculus scalenus lestnichnaya myshca) -- sm.
Sindrom perednej lestnichnoj myshcy.
skal'pel' (lat. scalpellum nozhichek) -- nebol'shoj hirurgicheskij nozh dlya
rassecheniya tkanej s korotkim lezviem i dlinnoj rukoyatkoj.
skal'pel' bryushistyj -- S. s plavno izognutoj okrugloj rezhushchej kromkoj i
pochti pryamym obushkom.
skal'pel' glaznoj -- S. nebol'shogo razmera s malym uglom zatochki (20°),
prednaznachennyj dlya oftal'mologicheskih operacij.
skal'pel' ostrokonechnyj -- S., u kotorogo rezhushchaya kromka i obushok imeyut
odinakovuyu kriviznu, a ostryj konec lezviya raspolozhen na osevoj linii.
skal'pel' pryamoj (ustar.) -- S. s pryamolinejnoj rezhushchej kromkoj.
skal'pel' rezekcionnyj -- sm. Nozh rezekcionnyj.
skal'pel' stomatologicheskij -- ostrokonechnyj S. s otognutym pod uglom
80° k rukoyatke oboyudoostrym lezviem, prednaznachennyj dlya stomatologicheskih
operacij.
"skal'pel' svetovoj" (sin. nozh lazernyj) -- lazer, prednaznachennyj dlya
rassecheniya tkanej pri hirurgicheskih operaciyah.
skal'pirovanie -- otkrytoe mehanicheskoe povrezhdenie, soprovozhdayushcheesya
otryvom znachitel'nogo uchastka kozhi.
skaner (angl. scanner; sin. skener -- nrk) v medicine -- pribor dlya
polucheniya graficheskogo izobrazheniya raspredeleniya radioaktivnogo izotopa,
vvedennogo v organizm cheloveka s diagnosticheskoj, lechebnoj ili
issledovatel'skoj cel'yu; skanirovanie organa, chasti tela ili vsego tela
cheloveka osushchestvlyaetsya s pomoshch'yu podvizhnyh detektorov izlucheniya.
skaner ul'trazvukovoj -- pribor dlya dvuhmernoj ul'trazvukovoj
ehografii; skanirovanie issleduemogo organa (chasti tela) osushchestvlyaetsya
puchkom ul'trazvukovogo izlucheniya; pri etom izobrazheniya organa poluchayut na
ekrane elektronnoluchevoj trubki.
skanirovanie (angl. scanning, ot scan vnimatel'no smotret',
rassmatrivat') -- upravlyaemoe prostranstvennoe peremeshchenie puchka izlucheniya
(ili detektora izlucheniya) s cel'yu posledovatel'nogo issledovaniya razlichnyh
uchastkov nekotorogo ob®ekta.
skanirovanie mnogovektornoe -- sm. Stereoskanirovanie.
skanirovanie polipozicionnoe -- sm. Stereoskanirovanie.
skanirovanie radioizotopnoe v medicine i biologii -- S. organa ili
chasti tela posle vvedeniya v organizm radiofarmacevticheskih preparatov,
proizvodimoe s pomoshch'yu skanera dlya polucheniya informacii o razmerah, forme,
polozhenii i funkcional'nom sostoyanii issleduemogo organa.
skanirovanie radioizotopnoe impul'snoe -- S. r., pri kotorom
raspredelenie v organizme radiofarmacevticheskogo preparata ustanavlivaetsya
po summe impul'sov, zaregistrirovannyh detektorom izlucheniya.
skanirovanie radioizotopnoe profil'noe -- S. r., pri kotorom detektor
izlucheniya peremeshchaetsya pryamolinejno nad issleduemym ob®ektom.
skanirovanie radioizotopnoe rotacionnoe -- S. r., pri kotorom detektor
izlucheniya. peremeshchaetsya nad issleduemym ob®ektom po krivoj, ravnoudalennoj
ot nego.
skanirovanie radioizotopnoe cvetnoe -- S. r., pri kotorom poluchayut
cvetnoe izobrazhenie, na kotorom raznye promezhutki mezhdu izodoznymi krivymi
raspredeleniya radiofarmacevticheskogo preparata okrasheny v razlichnye cveta.
skanirovanie serdca sektornoe -- ul'trazvukovoe S. serdca, pri kotorom
datchik ul'trazvukovyh impul'sov peremeshchayut po poverhnosti grudnoj kletki
tak, chto on opisyvaet dugu, a ehokardiogrammu registriruyut na dvizhushchejsya
lente; primenyaetsya dlya issledovaniya anatomicheskih sootnoshenij
vnutriserdechnyh struktur.
skanirovanie ul'trazvukovoe -- sm. |hografiya ul'trazvukovaya dvuhmernaya.
skanogramma (skanirovanie + grech. gramma zapis', izobrazhenie) --
izobrazhenie raspredeleniya v organe, chasti tela ili vo vsem tele vvedennogo v
organizm radiofarmacevticheskogo preparata, poluchaemoe pri radioizotopnom
skanirovanii.
skapulyarnyj (scapularis; anat. scapula lopatka) -- otnosyashchijsya k
lopatke.
skapy (Stenotomus) -- rod kostnyh ryb otryada okuneobraznyh, imeyushchih
ostrye plavniki, snabzhennye zhelezami, kotorye vydelyayut yadovitoe veshchestvo;
obitayut v zapadnoj chasti Atlanticheskogo okeana.
skarifikator (lat. scarifico, scarificatum carapat', nadrezat') -- 1)
instrument dlya skarifikacii perikarda, rabochaya chast' kotorogo imeet zubchatuyu
narezku; 2) instrument dlya skarifikacii kozhi, predstavlyayushchij soboj plastinku
s ostrymi zubcami.
skarifikator Grefe -- sm. Grefe skarifikator.
skarifikator-kop'e -- instrument odnorazovogo ispol'zovaniya dlya
prokalyvaniya kozhi pal'ca s cel'yu vzyatiya proby krovi, predstavlyayushchij soboj
polosku iz nerzhaveyushchej stali s. zaostrennym koncom.
skarifikacionnaya proba -- sm. Kozhnaya proba skarifikacionnaya.
skarifikaciya (scarificatio; lat. carapanie, nadrezanie) -- nanesenie
melkih nasechek na poverhnost' tkani, napr. pri nakozhnoj vakcinacii.
skarlatina (scarlatina; ital. scarlattina, ot lat. scarlatum
yarko-krasnyj cvet) -- ostraya infekcionnaya bolezn', vyzyvaemaya gemoliticheskim
streptokokkom, produciruyushchim eritrogennyj toksin; peredaetsya
vozdushno-kapel'nym putem; harakterizuetsya lihoradkoj, intoksikaciej, ostrym
tonzillitom s regionarnym limfadenitom, melkotochechnoj syp'yu.
skarlatina gipertoksicheskaya (s. hypertoxica) -- sm. Skarlatina
molnienosnaya.
skarlatina molnienosnaya (s. fulminans; sin. S. gipertoksicheskaya) --
naibolee tyazhelaya forma S., harakterizuyushchayasya burnoj intoksikaciej s
gipertermiej i razvitiem komatoznogo sostoyaniya.
skarlatina posleozhogovaya (s. post combustionem) -- ekstrafaringeal'naya
S., pri kotoroj vhodnymi vorotami infekcii sluzhit obozhzhennaya kozha.
skarlatina puerperal'naya (s. puerperalis) -- ekstrafaringeal'naya S. u
rozhenic, pri kotoroj vhodnymi vorotami infekcii sluzhit povrezhdennaya
slizistaya obolochka rodovyh putej.
skarlatina ranevaya (s. vulneralis) -- ekstrafaringeal'naya S., pri
kotoroj vhodnymi vorotami infekcii sluzhit poverhnost' rany.
skarlatina septicheskaya (s. septica) -- tyazhelaya forma S.,
harakterizuyushchayasya nekroticheskimi izmeneniyami zeva i nosoglotki s vyrazhennym
regionarnym limfadenitom i sklonnost'yu k razvitiyu metastaticheskih abscessov
(napr., v soscevidnom otrostke, okolonosovyh pazuhah, sustavah).
skarlatina toksiko-septicheskaya (s. toxicoseptica) -- tyazhelaya forma S.,
harakterizuyushchayasya sochetaniem proyavlenij toksicheskoj i septicheskoj S.
skarlatina toksicheskaya (s. toxica) -- tyazhelaya forma S.,
harakterizuyushchayasya yavleniyami rezkoj intoksikacii so znachitel'noj gipertermiej
i vyrazhennymi serdechno-sosudistymi rasstrojstvami.
skarlatina ekstrabukkal'naya (s. extrabuccalis; lat. extra vne + bucca
shcheka) -- sm. Skarlatina ekstrafaringeal'naya.
skarlatina ekstrafaringeal'naya (s. extrapharyngealis; lat. extra vne +
grech. pharynx, pharyngos glotka; sin. S. ekstrabukkal'naya) -- obshchee nazvanie
form S., pri kotoryh vhodnymi vorotami infekcii yavlyayutsya ne zev, a
povrezhdennaya kozha ili slizistye obolochki i otsutstvuet ostryj tonzillit.
skarpovskij treugol'nik (A. Scarpa, 1752--1832. ital. anatom i hirurg)
-- sm. Bedrennyj treugol'nik.
Skarpy ganglij (A. Scarpa) -- 1) sm. Ganglij preddvernyj; 2) sm.
Ganglij visochnyj.
Skarffa operaciya (J. E. Scarff, rod. v 1898 g., amer. nejrohirurg) --
hirurgicheskaya operaciya perforacii dna III zheludochka golovnogo mozga s
podhodom so storony perednego roga bokovogo zheludochka pod kontrolem
ventrikuloskopa; proizvoditsya pri okklyuzionnoj gidrocefalii dlya sozdaniya
puti ottoka cerebrospinal'noj zhidkosti po podpautinnym cisternam osnovaniya
golovnogo mozga.
skat chervya mozzhechka (declive, PNA, BNA, JNA) -- dol'ka chervya mozzhechka,
kotoraya perehodit v prostuyu dol'ku polushariya mozzhechka.
skat cherepa (clivus, PNA, BNA; sin. blyumenbahov skat) -- shirokij zhelob,
obrazovannyj telom klinovidnoj kosti i bazilyarnoj chast'yu zatylochnoj kosti,
raspolozhennyj mezhdu spinkoj tureckogo sedla i bol'shim zatylochnym otverstiem.
skatol -- geterociklicheskoe soedinenie s nepriyatnym zapahom,
obrazuyushcheesya iz triptofana pri gnienii belkov, napr. pri ih razlozhenii v
tolstoj kishke.
skatofagiya (scatophagia; grech. skor, skatos kal + phagein est',
pozhirat') -- sm. Koprofagiya.
skatofiliya (scatophilia; grech. skor, skatos kal + philia lyubov',
vlechenie; sin.: kopromaniya, koprofiliya) -- patologicheskoe vlechenie k
manipulyacii kalovymi massami.
skaty (Batomorpha) -- nadotryad ryb klassa hryashchevyh (Chondrichthyes);
predstaviteli otryada hvostokoloobraznyh snabzheny yadovitymi shipami, a otryada
elektricheskih skatov -- sposobny sozdavat' sil'nye elektricheskie razryady:
obitayut preimushchestvenno v tropicheskih i subtropicheskih moryah.
skafalocefaliya (scaphalocephalia) -- sm. Skafocefaliya.
skafandr (franc. scaphandre, ot grech. skaphe lad'ya + aner, andros
chelovek, muzhchina) -- individual'noe germetichnoe snaryazhenie, obespechivayushchee
vozmozhnost' zhiznedeyatel'nosti cheloveka v usloviyah, rezko otlichayushchihsya ot
obychnyh (napr., pod vodoj, v kosmose); obolochka skafandra povtoryaet formu
tela cheloveka.
skafocefaliya (scaphocephalia; grech. skaphe lad'ya + kepnale golova; sin.
skafalocefaliya) -- anomaliya razvitiya: udlinennyj cherep s vystupayushchim grebnem
na meste prezhdevremenno zarosshego sagittal'nogo shva.
skachka idej (fuga idearum; sin. vihr' idej) -- rezkoe uskorenie
myshleniya s nepreryvnoj smenoj odnoj nezakonchennoj mysli drugoj; proyavlenie
maniakal'nogo sostoyaniya.
skvalen (sin. spinacen) -- promezhutochnyj produkt biosinteza
holesterina, steroidnyh gormonov i nekotoryh drugih biologicheski aktivnyh
soedinenij, otnosyashchihsya k alifaticheskim uglevodorodam.
skvamoznyj (squamosus; lat. squama cheshuya) -- otnosyashchijsya k cheshue;
pokrytyj cheshujkami.
skelet (skeleton, PNA, BNA; grech. skeletos vysushennyj) -- sistema
plotnyh, soedinitel'notkannyh, gl. obr. kostnyh, obrazovanij, sostavlyayushchih
ostov cheloveka i zhivotnogo i vypolnyayushchih funkcii opory, a takzhe zashchity
vnutrennih organov ot mehanicheskih vozdejstvij.
skelet visceral'nyj (s. viscerale; sin. S. zhabernyj) -- sovokupnost'
elementov S., zakladyvayushchihsya na stenkah pervichnoj glotki; proizvodnymi S.
v. u cheloveka yavlyayutsya hryashchi i kosti licevogo cherepa i hryashchi gortani.
skelet voloknistyj -- sm. Tkan' intersticial'naya.
skelet zhabernyj -- sm. Skelet visceral'nyj.
skelet kostnyj -- S., sostoyashchij iz kostnoj tkani; harakteren dlya vysshih
pozvonochnyh.
skelet osevoj (s. axiale, PNA) -- chast' S. pozvonochnyh, raspolozhennaya
po prodol'noj osi tela; ob®edinyaet pozvonochnyj stolb, grudnuyu kletku i
mozgovoj cherep.
skelet pereponchatyj -- S. zarodysha, predstavlennyj hordoj i sgushcheniyami
mezenhimy v segmentah tela i zachatkah konechnostej; pervaya stadiya razvitiya S.
pozvonochnyh.
skelet hryashchevoj -- S. zarodysha, predstavlennyj hryashchevymi zakladkami
kostej.
skeletirovanie -- otdelenie nadkostnicy ot kompaktnogo veshchestva kosti;
operativnyj priem mnogih hirurgicheskih operacij na kostyah.
skeletirovanie trupa -- razrushenie myagkih tkanej (kozhi, myshc,
vnutrennih organov) trupa s obnazheniem skeleta.
skeletotopiya (skelet + grech. topos mesto, polozhenie) -- raspolozhenie
organov v tele cheloveka otnositel'no elementov skeleta.
skener (nrk) -- sm. Skaner.
Skepensa diatermokoagulyator (S. L. Schepens) -- apparat dlya
elektrokoagulyacii sklery, pozvolyayushchij s pomoshch'yu nabora smennyh nakonechnikov
dozirovat' intensivnost' koagulyacii, a takzhe ee ploshchad' i glubinu;
primenyaetsya gl. obr. pri operaciyah po povodu otslojki setchatki.
Skepensa oftal'moskop -- sm. Oftal'moskop binokulyarnyj.
skeptofilaksiya (istor.; skeptophylaxia; grech. skeptomai rassmatrivat',
predusmatrivat' + phylaxis zashchita) -- oslablenie toksicheskogo dejstviya yada
predvaritel'nym vvedeniem v organizm nebol'shoj ego dozy.
skia- (grech. skia ten') -- sostavnaya chast' slozhnyh slov, oznachayushchaya
"otnosyashchijsya k teni, k tenevomu izobrazheniyu".
skiagrafiya (istor.; skia- + grech. grapho pisat', izobrazhat') --
graficheskoe vosproizvedenie rentgenovskogo izobrazheniya putem obvodki ego
kontura na ekrane.
skialogiya (skia- + grech. logos uchenie, nauka) -- razdel rentgenologii,
izuchayushchij zakonomernosti obrazovaniya rentgenovskogo izobrazheniya i
razrabatyvayushchij pravila istolkovaniya ego tenej i prosvetlenij kak
ob®ektivnogo otobrazheniya stroeniya i funkcii issleduemoj chasti tela ili
organa i imeyushchihsya v nih patologicheskih izmenenij.
skiametr (skia + grech. metreo izmeryat') -- pribor dlya izmereniya
zhestkosti (pronikayushchej sposobnosti) rentgenovskogo izlucheniya.
skiaskop (skia- + grech. skopeo nablyudat', issledovat') -- pribor dlya
opredeleniya refrakcii glaza metodom skiaskopii, predstavlyayushchij soboj ploskoe
zerkalo s central'nym otverstiem.
skiaskopicheskaya linejka -- prisposoblenie dlya opredeleniya refrakcii
glaza metodom skiaskopii, predstavlyayushchee soboj ramku s naborom
posledovatel'no vozrastayushchih po opticheskoj sile rasseivayushchih ili
sobiratel'nyh linz.
skiaskopiya (skia- + grech. skopeo nablyudat', issledovat'; sin.:
dioptroskopiya, pupilloskopiya, tenevaya proba) -- metod opredeleniya
klinicheskoj refrakcii glaza putem nablyudeniya za peremeshcheniem teni v
osveshchennom zrachke pri povorachivanii zerkala; osushchestvlyaetsya s pomoshch'yu
zerkal'nogo oftal'moskopa ili skiaskopa i skiaskopicheskih lineek.
Skina protoki (A. J. Ch. Skene, 1838--1900, amer. ginekolog) -- sm.
Parauretral'nye protoki.
Skina hody (A. J. Ch. Skene) -- sm. Parauretral'nye protoki.
skineit (skeneitis; Skina hody + -it) -- vospalenie parauretral'nyh
protokov.
Skinnera metod (V. F. Skinner, rod. v 1904 g., amer. psiholog) --
eksperimental'nyj metod izucheniya povedeniya zhivotnogo putem pomeshcheniya ego v
kameru, ustrojstvo kotoroj predusmatrivaet predostavlenie zhivotnomu
vozmozhnosti vybora velichiny i kachestva podkrepleniya (razdrazheniya).
skirr (skirrhus; grech. skirrhos tverdyj, tverdaya opuhol') -- sm. Rak
fibroznyj.
sklad mediko-sanitarnogo imushchestva (ustar.) -- sm. Medicinskij sklad
voennyj.
sklad medicinskogo imushchestva (ustar.) -- sm. Medicinskij sklad voennyj.
skladka golovki pridatka yaichka (plica capitis epididymidis, JNA) -- sm.
Perechen' anat. terminov.
skladka levoj poloj veny (plica venae cavae sinistrae, PNA) -- sm.
Perechen' anat. terminov.
skladka matki shirokaya (plica lata uteri, JNA) -- sm. Perechen' anat.
terminov.
skladka nososleznogo kanala (plica ductus nasolacrimalis, JNA) -- sm.
Sleznaya skladka.
skladka hvosta pridatka yaichka (plica caudae epididymidis, JNA) -- sm.
Perechen' anat. terminov.
skladki pryamoj kishki poperechnye (plicae transversales recti, PNA, BNA;
plicae transversae, JNA; sin. Haustona skladki) -- tri poperechnye ili kosye
skladki slizistoj obolochki pryamoj kishki, vdayushchiesya v prosvet ee ampuly.
skler- (sklero-; grech. skleros tverdyj, plotnyj) -- sostavnaya chast'
slozhnyh slov, oznachayushchaya: 1) "tverdyj", "uplotnennyj"; 2) "otnosyashchijsya k
sklere".
sklera (sclera, BNA, PNA, JNA; grech. skleros tverdyj, plotnyj; sin.
belochnaya obolochka glaza) -- neprozrachnaya chast' fibroznoj obolochki glaznogo
yabloka.
skleradenit sifiliticheskij (scleradenitis syphilitica; skler- + adenit)
-- sm. Limfadenit sifiliticheskij.
skleral'naya shpora -- sm. SHval'be zadnee pogranichnoe kol'co.
skleral'nyj valik -- cirkulyarnyj vystup vnutrennej poverhnosti sklery,
raspolozhennyj na urovne raduzhno-rogovichnogo ugla.
skleral'nyj kanal -- sm. Venoznyj sinus sklery.
skleredema vzroslyh (scleroedema adultorum; skler- + grech. oidema otek;
sin.: Bushke bolezn', sklerema aponevroticheskaya dobrokachestvennaya,
sklerodermiya otechnaya) -- diffuznyj, bystro razvivayushchijsya boleznennyj plotnyj
otek lica i shei, voznikayushchij posle kakogo-libo infekcionnogo zabolevaniya i
rasprostranyayushchijsya na verhnyuyu chast' tulovishcha, plechi i predplech'ya;
harakterizuetsya nabuhaniem kollagenovyh volokon v glubokih sloyah dermy i v
podkozhnoj zhirovoj kletchatke.
sklerema aponevroticheskaya dobrokachestvennaya (sclerema aponeuroticum
benignum) -- sm. Skleredema vzroslyh.
sklerema uzlovataya novorozhdennyh (sclerema neonatorum nodosum) -- sm.
Adiponekroz podkozhnyj novorozhdennyh.
sklerit (scleritis; skler- + -it) -- vospalenie sklery.
sklerit gnojnyj (s. purulenta) -- S., obuslovlennyj gematogennym
metastazirovaniem v skleru vozbuditelej gnojnoj infekcii i protekayushchij v
vide abscessa.
sklerit granulematoznyj (s. granulomatosa; sin. S. negnojnyj) -- S.,
harakterizuyushchijsya in®ekciej glubokih sosudov sklery i obrazovaniem granulem;
lokalizuetsya v perednem otdele sklery.
sklerit granulematoznyj glubokij (s. granulomatosa profunda) -- S. g.,
oslozhnennyj iridociklitom.
sklerit zadnij (s. posterior; sin. sklerotenonit) -- S., porazhayushchij
zadnyuyu chast' sklery i soprovozhdayushchijsya vospaleniem vlagalishcha glaznogo yabloka
(tenonovoj kapsuly); nablyudaetsya, napr., pri grippe, revmatizme.
sklerit myasistyj -- sm. Sklerit studenistyj.
sklerit negnojnyj (s. non purulenta) -- sm. Sklerit granulematoznyj.
sklerit studenistyj (sin. S. myasistyj) -- toksiko-allergicheskij S.,
harakterizuyushchijsya rezko vyrazhennoj giperemiej, znachitel'noj infil'traciej i
razryhleniem tkani sklery, a takzhe rasprostraneniem infil'tracii na
rogovicu.
sklerit-rozacea (scleritis-rosacea; sin. rozacea-sklerit) -- porazhenie
sklery pri rozovyh ugryah, harakterizuyushcheesya obrazovaniem uzelkov v
episklere.
sklero- -- sm. Skler-.
sklerodaktiliya (sclerodactylia; sklero- + grech. daktylos palec) --
porazhenie pal'cev ruk pri sistemnoj sklerodermii: oni polusognuty, tonki,
kozha na nih atrofichna, a dvizheniya v mezhfalangovyh sustavah ogranicheny.
skleroderma (ustar.; scleroderma; sklero- + grech. derma kozha) -- sm.
Sklerodermiya.
sklerodermiya (sclerodermia; sklero- + grech. derma kozha; sin.
skleroderma -- ustar.) -- porazhenie kozhi, harakterizuyushcheesya ee diffuznym ili
ogranichennym uplotneniem s posleduyushchim razvitiem fibroza i atrofii
porazhennyh uchastkov.
sklerodermiya blyashechnaya (sclerodermia placata) -- forma ochagovoj
sklerodermii, pri kotoroj uchastki porazheniya imeyut vid krupnyh (do ladoni
velichinoj) okruglyh plotnyh blyashek, okruzhennyh poloskoj sirenevogo cveta.
sklerodermiya generalizovannaya (sclerodermia generalisata) -- sm.
Sklerodermiya sistemnaya.
sklerodermiya diffuznaya (sclerodermia diffusa) -- sm. Sklerodermiya
sistemnaya.
sklerodermiya kaplevidnaya (sclerodermia guttata; sin.: bolezn' belyh
pyaten, lihen atroficheskij pervichnyj, lihen ploskij atroficheskij, lihen
skleroticheskij atroficheskij, Cumbusha belyj lihen, CHillaga bolezn') -- forma
ochagovoj sklerodermii, pri kotoroj uchastki porazheniya imeyut vid
mnogochislennyh melkih okruglyh, slegka zapavshih perlamutrovo-belyh pyaten,
lokalizuyushchihsya na verhnej chasti tulovishcha.
sklerodermiya kol'cevidnaya (sclerodermia anularis) -- forma ochagovoj
sklerodermii, pri kotoroj uchastki porazheniya imeyut vid kolec, lokalizuyushchihsya
na kozhe nizhnej chasti Golenej; soprovozhdaetsya slonovost'yu.
sklerodermiya linejnaya (sclerodermia linearis) -- forma ochagovoj
sklerodermii, pri kotoroj uchastki porazheniya imeyut vid polos uplotneniya i
pobledneniya kozhi, obychno v oblasti lba.
sklerodermiya ogranichennaya (sclerodermia circumscripta) -- sm.
Sklerodermiya ochagovaya.
sklerodermiya otechnaya (sclerodermia oedematica) -- sm. Skleredema
vzroslyh.
sklerodermiya ochagovaya (sclerodermia focalis; sin. sklerodermiya
ogranichennaya) -- bolezn' neyasnoj etiologii, harakterizuyushchayasya porazheniem
ogranichennyh uchastkov kozhi v vide sklerodermii.
sklerodermiya sistemnaya (sclerodermia systemica; sin.: sklerodermiya
generalizovannaya, sklerodermiya diffuznaya, sklerodermiya universal'naya,
skleroz sistemnyj progressiruyushchij) -- bolezn', obuslovlennaya sistemnoj
progressiruyushchej dezorganizaciej soedinitel'noj tkani s preobladaniem
fibrozno-atroficheskih izmenenij kozhi (v vide sklerodermii) i vnutrennih
organov, a takzhe porazhenij sosudov, napominayushchih obliteriruyushchij endarteriit.
sklerodermiya universal'naya (sclerodermia universalis) -- sm.
Sklerodermiya sistemnaya.
skleroz (sclerosis; grech. sklerosis zatverdenie, uplotnenie) --
uplotnenie organa, obuslovlennoe zamenoj ego pogibshih funkcional'nyh
elementov soedinitel'noj (obychno fibroznoj) tkan'yu ili gomogennoj
gialinopodobnoj massoj.
skleroz angiogennyj (s. angiogena; sin. S. vaskulyarnyj) -- S.,
obuslovlennyj nedostatochnym krovosnabzheniem organa ili tkani.
skleroz beskletochnyj (s. non cellularis) -- sm. Skleroz pryamoj.
skleroz vaskulyarnyj (s. vascularis) -- sm. Skleroz angiogennyj.
skleroz vozrastnoj (s. praesenilis) -- diffuznyj angiogennyj S.,
obuslovlennyj progressiruyushchim aterosklerozom u lic pozhilogo vozrasta.
skleroz vospalitel'nyj (s. inflammatoria) -- S., voznikayushchij v ishode
vospalitel'nogo processa.
skleroz distancionnyj -- kletochnyj S., pri kotorom voloknistye
struktury obrazuyutsya na nekotorom udalenii ot fibroblastov, no pri ih
uchastii.
skleroz diffuzno-ochagovyj (s. diffusa focalis) -- sochetanie
perivaskulyarnogo S. s obrazovaniem krupnyh rubcov; chashche vstrechaetsya v
miokarde.
skleroz diffuznyj (s. diffusa) -- S.. harakterizuyushchijsya razrastaniem
soedinitel'noj tkani vo vsem ob®eme organa; nablyudaetsya v ishode
hronicheskogo vospaleniya ili hronicheskoj nedostatochnosti krovosnabzheniya
organa.
skleroz izomorfnyj (s. isomorpha) -- 1) S., imeyushchij odinakovyj
patogenez vo vseh otdelah organa ili tkani; 2) S. s razrastaniem specifichnoj
dlya dannogo organa soedinitel'noj tkani.
skleroz kletochnyj (s. cellularis; sin. S. nepryamoj) -- S., pri kotorom
voloknistye struktury soedinitel'noj tkani produciruyutsya fibroblastami ili
funkcional'no podobnymi im kletkami.
skleroz "lukovichnyj" -- sm. Fenomen lukovichnoj sheluhi.
skleroz nepryamoj (s. indirecta) -- sm. Skleroz kletochnyj.
skleroz ochagovyj (s. focalis) -- S., harakterizuyushchijsya mestnym
razvitiem soedinitel'noj tkani v ochage vospaleniya ili nekroza.
skleroz peribronhial'nyj (s. peribronchialis) -- S. tkanej, okruzhayushchih
bronhi, voznikayushchij na pochve hronicheskogo bronhita i (ili) bronhopnevmonii.
skleroz perivaskulyarnyj (s. perivascularis) -- diffuznyj angiogennyj
ili vospalitel'nyj S. tkanej, okruzhayushchih vnutriorgannye sosudy.
skleroz pryamoj (s. directa; sin.: S. beskletochnyj, skleroz-gialinoz) --
S., pri kotorom na meste plazmaticheskogo propityvaniya ili fibrinoidnogo
nekroza tkanej obrazuetsya gomogennaya gialinopodobnaya massa.
skleroz revmaticheskij (s. rheumatica) -- ochagovyj S. pri revmatizme s
obrazovaniem melkih rubchikov na meste ochagov fibrinoidnoj dezorganizacii i
granulem, preimushchestvenno v miokarde.
skleroz setCHatyj (s. reticulata) -- diffuznyj S., voznikayushchij pri
intersticial'nom vospalenii (chashche legkogo) ili pri gipoksii,
harakterizuyushchijsya podcherknuto setchatym risunkom organa vsledstvie ogrubleniya
ego soedinitel'notkannogo karkasa.
skleroz bokovoj amiotroficheskij (sclerosis amyotrophica lateralis; sin.
SHarko bolezn') -- hronicheskaya progressiruyushchaya bolezn' nervnoj sistemy
neyasnoj etiologii, harakterizuyushchayasya porazheniem dvigatel'nyh nejronov
golovnogo i spinnogo mozga, degeneraciej korkovo-spinnomozgovyh i
korkovo-yadernyh volokon; proyavlyaetsya sochetaniem central'nyh i perifericheskih
paralichej (parezov) myshc konechnostej i tulovishcha, a takzhe rasstrojstvami
dvigatel'nyh funkcij trojnichnogo, yazykoglotochnogo, bluzhdayushchego i
pod®yazychnogo nervov.
skleroz diffuznyj infantil'nyj Krabbe -- sm. Krabbe--Beneke bolezn'.
skleroz interglobulyarnyj simmetrichnyj (sclerosis interglobularis
symmetrica) -- sm. SHil'dera bolezn'.
skleroz kombinirovannyj (sclerosis combinata) -- sm. Mieloz
funikulyarnyj.
skleroz kosti (osteosclerosis) -- sm. Osteoskleroz.
skleroz laminarnyj korkovyj (sclerosis laminaris corticalis) -- sm.
Morelya bolezn'.
skleroz legkih (pneumosclerosis) -- sm. Pnevmoskleroz.
skleroz lobarnyj (sclerosis lobaris) -- atrofiya i smorshchivanie polushariya
bol'shogo mozga ili otdel'nyh ego uchastkov, razvivayushchiesya preimushchestvenno v
detskom vozraste posle vospalitel'nyh) sosudistyh ili geneticheski
obuslovlennyh distroficheskih processov v golovnom mozge; klinicheskie
proyavleniya S. l. zavisyat ot lokalizacii patologicheskih izmenenij.
skleroz mnozhestvennyj (sclerosis multiplex) -- sm. Skleroz rasseyannyj.
skleroz nervnoj sistemy diffuznyj (sclerosis systematis nervosi
diffusa) -- sm. SHil'dera bolezn'.
skleroz nodulyarnyj (sclerosis nodularis; lat. nodulus uzelok) --
gistologicheskij variant limfogranulematoza; harakterizuetsya massivnym
razrastaniem soedinitel'noj tkani, delyashchej tkan', napr. limfaticheskogo uzla,
na mnozhestvo nepravil'noj formy dolek i yacheek, vnutri kotoryh nahoditsya
razrosshayasya limfoidnaya tkan' s bol'shim kolichestvom kletok
Berezovskogo--SHternberga.
skleroz rasseyannyj (sclerosis disseminata; sin.: skleroz mnozhestvennyj,
SHarko--Vyul'piana bolezn') -- hronicheskaya progressiruyushchaya bolezn' nervnoj
sistemy, po-vidimomu virusnoj etiologii; harakterizuetsya vozniknoveniem
rasseyannyh ochagov demielinizacii s obrazovaniem skleroticheskih blyashek
preimushchestvenno v belom veshchestve golovnogo i spinnogo mozga,
intermittiruyushchim techeniem s simptomatikoj, sootvetstvuyushchej lokalizacii
porazhenij, napr. s dvigatel'nymi rasstrojstvami, narusheniyami funkcij tazovyh
organov, koordinacii dvizhenij, zreniya, psihicheskimi rasstrojstvami.
skleroz serdca (nrk; cardiosclerosis) -- sm. Kardioskleroz.
skleroz sistemnyj progressiruyushchij (sclerosis progressiva systemica) --
sm. Sklerodermiya sistemnaya.
skleroz sistemnyj progressiruyushchij bez sklerodermii -- forma sistemnoj
sklerodermii) pri kotoroj otsutstvuyut porazheniya kozhi.
skleroz tuberoznyj (sclerosis tuberosa; sin.: Burnevillya bolezn',
Burnevillya--Pringla bolezn', epilojya) -- nasledstvennaya bolezn' iz gruppy
fakomatozov, harakterizuyushchayasya sochetaniem sudorozhnyh pripadkov, slaboumiya i
porazhenij kozhi (fibromy, adenomy sal'nyh zhelez, pigmentirovannye pyatna
kofejnogo cveta); nasleduetsya po autosomno-dominantnomu tipu.
skleroz endokarda vrozhdennyj (eclerosis endocardii congenita) -- sm.
Fibroelastoz subendokardial'nyj.
skleroz-gialinoz (sclerosis-hyalinosis) -- sm. Skleroz pryamoj.
sklerolampa (sklero- + lampa) -- svetil'nik special'noj konstrukcii,
prednaznachennyj dlya issledovanij glaza metodom diafanoskopii.
skleroma (scleroma; grech. skleroma otverdenie, uplotnenie; sin.
rinoskleroma) -- hronicheskaya infekcionnaya bolezn') vyzyvaemaya palochkoj
Frisha--Volkovicha; harakterizuetsya obrazovaniem v stenkah verhnih dyhatel'nyh
putej (gl. obr. nosa) granulem, podvergayushchihsya v dal'nejshem fibrozu i
rubcovomu smorshchivaniyu, privodyashchemu k stenozirovaniyu otdel'nyh uchastkov
dyhatel'nyh putej.
skleroma gortani -- sm. Laringoskleroma.
skleromalyaciya provodnaya (scleromalacia perforans) -- nekroz sklery s
posleduyushchej ee perforaciej, nablyudaemyj pri tyazhelyh formah sklerita.
skleronihiya (scleronychia; skler- + grech. onyx, onychos nogot'; sin.
nogot' gipertrofirovannyj) -- gipertrofiya nogtevyh plastinok s ih
utolshcheniem, uplotneniem, izmeneniem cveta, legkim otdeleniem ot nogtevogo
lozha.
sklerootit (aclerootitis; sklero- + otit) -- sm. Timpanoskleroz.
skleroplastika (seleroplaetica; sklero- + plastika) -- obshchee nazvanie
hirurgicheskih operacij na sklere, napravlennyh na zameshchenie ee defektov ili
izmenenie formy glaznogo yabloka (napr., pri lechenii blizorukosti).
skleroproteiny