. Na nizhnej palube bespokojno hodil passazhir v belyh bryukah. - Salerno, - skazal kapitan na uho mehaniku, - zanimajte etogo idiota chem ugodno! CHto hotite! Igrajte s nim v chehardu! Anekdoty! Vrite! No chtoby on ne shel za mnoj. Ne spuskajte s glaz! Kapitan zashagal na bak. Spustilsya v kubrik k matrosam. Dvoe bystro smahnuli karty na palubu. - Budi vseh! Vseh syuda! - prikazal kapitan. - Tol'ko tiho. Vskore v kubrik sobralos' vosemnadcat' kochegarov i matrosov. S trevogoj glyadeli na kapitana. Molchali, ne sheptalis'. - Vse? - sprosil kapitan. - Ostal'nye na vahte, - skazal bocman. VII - Voennoe polozhenie! - krepkim golosom skazal kapitan. Lyudi glyadeli i ne dvigalis'. - Disciplina - vot. - I kapitan stuknul revol'verom po stolu. Obvel vseh glazami. - Na parohode pozhar. Kapitan videl: bledneyut lica. - Gorit v tryume nomer dva. Tushit' pozdno. Do opasnosti ostalos' tri dnya. Za tri dnya sdelat' ploty. SHlyupok malo. Rabotu pokazhet mehanik Salerno. Ego slushat'sya. Passazhiram govorit' tak: kapitan nakazal za igru i draki. Sboltni kto o pozhare - pulya na meste. Mezhdu soboj - ob etom ni slova. Ponyali? Lyudi tol'ko kivali golovami. - Kochegary! - prodolzhal kapitan. - Spasen'e v skorosti. Ne zhalet' sil! Kapitan podnyalsya na palubu. Gluho zagudeli vnizu matrosy. A vperedi kapitan uvidal: Salerno stoyal pered passazhirom. Starik-mehanik vypyatil zhivot i pokachivalsya. - Uveryayu vas, dorogoj moj, slushajte, - pyhtel mehanik, - uveryayu, eto v Alzhire... ej-bogu... i arapki... tanec zhivota... Vot tak! Passazhir motal nosom i vskrikival: - Ne veryu, ved' eshche sem' sutok plyt'! - Klyanus' moshchami Nikolaya-chudotvorca! - Mehanik zadyhalsya i vertel zhivotom. - Pojmal, pojmal! - veselo kriknul kapitan. Mehanik oglyanulsya. Passazhir brosilsya k kapitanu. - Vse tam igrali v karty. I vse peredralis'. |to ot bezdel'ya. Teper' do samogo porta rabotat'. Vydumajte im rabotu, Salerno. I potyazhelee. Bezdel'niki vse oni! Vse! Pust' delayut chto ugodno. Strugayut. Pilyat. Kuyut. Idite, Salerno. Po goryachemu sledu. Zastegnite kitel'! VIII - Idemte, sin'or. Vy mne nravites'... - Kapitan obhvatil passazhira za taliyu. - Net, ya ne veryu, - govoril passazhir upryamo, so slezami. - U nas est' passazhir. On - byvshij moryak. YA ego sproshu. CHto-to sluchilos'. Vy menya obmanyvaete. Passazhir rvalsya vpered. - Vy ne hotite skazat'. Tajna! Tajna! - YA skazhu. Vy pravy - sluchilos', - skazal tiho kapitan. - Stanemte zdes'. Tut shumit mashina. Nas ne uslyshat. Kapitan oblokotilsya na bort. Passazhir stal ryadom. - YA vam ob®yasnyu podrobno, - nachal kapitan. - Vidite vy von tam, - kapitan peregnulsya za bort, - von voda b'et struej? |to iz mashiny za bort. - Da, da, - skazal passazhir, - teper' vizhu. On tozhe glyadel vniz. Priderzhival ochki. - Nichego ne zamechaete? - skazal kapitan. Passazhir smotrel vse vnimatel'nee. Vdrug kapitan prisel. On migom shvatil passazhira za nogi. Ryvkom zaprokinul vverh i tolknul za bort. Passazhir perevernulsya cherez golovu. Ischez za bortom. Kapitan povernulsya i poshel proch'. On dostal sigaru, otgryz konchik. Otplyunul na sazhen'. Lomal spichki, poka zakurival. IX Kapitan poshel naverh i dal rasporyazhenie: povernut' na sever. On skazal starshemu shturmanu: - Nado speshit' na sever. Tuda, na bol'shuyu dorogu. Tem putem hodit mnogo korablej. Tam mozhno skoree vstretit' pomoshch'. Mashina budto vstrepenulas'. Ona toroplivo vertela vint. Parohod zametno vzdragival. On melko tryassya korpusom - tak sil'no vertela mashina. CHerez chas Salerno dolozhil kapitanu: - Ploty gotovyat. YA velel lomat' derevyannye pereborki. Sejchas mashina daet vosem'desyat dva oborota. Predohranitel'nye klapany na kotlah zaklepany. Esli kotly vyderzhat... - i Salerno razvel rukami. - Togda postarajtes' dat' vosem'desyat pyat' oborotov. Tol'ko ostorozhno, Salerno. Mashina sdast, i my propali. Lyudi spokojny? - Oni molchat i rabotayut. Poka chto... Ih nel'zya ostavlyat'. Tam vtoroj mehanik. Tretij - v mashine. Fu! Salerno otduvalsya. On snyal shapku. Sel na lavku. Zamotal golovoj. I vdrug vskochil: - YA smeryu, skol'ko gradusov. - Ne smet'! - oborval kapitan. - Ah da, - zasheptal Salerno, - etot idiot! Gde on? - i Salerno oglyadelsya. Kapitan ne srazu otvetil. - Spit. - Kapitan korotko svistnul v svistok i prikazal vahtennomu: - Tret'ego shturmana ko mne! - Slushajte, Gropani, vam dvadcat' pyat' let... - Dvadcat' tri, - popravil shturman. - Otlichno, - skazal kapitan. - Vy mozhete prygat' na odnoj nozhke? Hodit' kolesom? Skol'ko est' sily, zabavlyajte passazhirov! Igrajte vo vse durackie igry! CHtoby syuda byl slyshen vash smeh! Uhazhivajte za damami. Vyvalivajte vse vashi gluposti. Krichite petuhom. Lajte sobakoj. Mne naplevat'. Tretij mehanik vam v pomoshch', na ves' den'. YA vas nauchu, chto vrat'. - A vahta? - i Gropani hihiknul. - |to i est' vasha vahta. Vsyu vashu durost' syp'te. Kak iz meshka. A teper' spat'! - Est'! - skazal Gropani i poshel k passazhiram. - Kuda? - kriknul kapitan. - Spat'! X Kapitan ne spal vsyu noch'. Pod utro prikazal spustit' gradusnik. Gradusnik pokazal 67. "Vosem'desyat pyat' oborotov", - dolozhili iz mashiny. Parohod tryassya, kak v lihoradke. Volny krutym bugrom rashodilis' ot nosa. Solnce vzoshlo sprava. Rannij passazhir vyshel na palubu. Posmotrel iz-pod ruki na solnce. Vyshel tolsten'kij abbat v zheltoj ryase. Oni govorili. Pokazyvali na solnce. Oba poshli k mostiku. - Kapitan, kapitan! Ved' solnce vzoshlo sprava, ono vshodilo szadi, za kormoj. Vy izmenili kurs. Pravda? - govorili v dva golosa i passazhir i svyashchennik. Gropani bystro vzbezhal naverh. - O konechno, konechno! - govoril Gropani. - Vperedi Sargassovo more. Ne znaete? |to morskoj ogorod. Tam vodorosli, kak zmei. Oni oputayut vint. |to pryamo pohlebka s kapustoj. Vy ne znali? My vsegda obhodim. Tam zavyazlo neskol'ko parohodov. Uzh mnogo let. Pozhilaya dama v utrennem plat'e vyshla na golosa. - Da, da, - govoril Gropani, - tam damy hozyajnichayut, kak u sebya doma. - A est'-to chto? - sprosila dama. - Rybu! Oni rybu lovyat! - speshil Gropani. - I chaek. Oni chaek nalovili. Oni u nih nesutsya. Cyplyat vyvodyat. Kak kury. I petuhi krichat: "Ku-ka-re-ku!" - Vzdor! Vzdor! - smeyalas' dama. A Gropani bil sebya v grud' i krichal: - Klyanus' vam vsemi spirtnymi napitkami! Passazhiry vyhodili na palubu. Vertlyavyj ispanec suetilsya pered publikoj. - Gospoda, poka ne zharko, partiyu v gol'd! - krichal on po-francuzski i vertel chernymi glazami. - Bud'te muzhchinoj, - govoril ispanec i tryas za ruku Gropani, - priglashajte dam! - Odnu partiyu do kofe! Umolyajte! - Ispanec stal na koleni i smeshno shevelil ostrymi usami. - Vot tak i budete igrat', - kriknul Gropani, - na kolenyah! - Da! Da! Na kolenyah! - zakrichali damy. Vse hohotali. Ispanec delal rozhi, smeshil vseh i krichal: - Priglashajte dam! Gropani poklonilsya abbatu i sdelal ruku krendelem: - Proshu. Abbat zamahal rukoj: - Ah, prostite, ya blizoruk. Vsem stalo veselo. Kto-to pritashchil klyushki i bol'shie shashki. Nachalas' igra; na palube nachertili krestiki. Klyushkami tolkali shashki. XI - Segodnya osobenno tryaset, - vdrug skazal ispanec. - YA chuvstvuyu kolenkami. Ne pravda li? Vse minutu slushali. - Da vy posmotrite, kak my idem! - kriknul Gropani. Publika hlynula k bortu. - |to sekret, sekret, - govoril Gropani. On podnyal palec i prishchuril glaz. - Mateo! - kriknul Gropani vniz. - Skorej, skorej, begom! Tretij mehanik bystro poyavilsya snizu. On byl malen'kij, chernyj. Sovsem obez'yanka. On bezhal legko, semenil nozhkami. - Goj! - kriknul Gropani, i mehanik s razbegu prygnul cherez ispanca. Vse zahlopali v ladoshi. - Slushaj, sekret mozhno skazat'? - sprosil Gropani. - Nam ne vletit? - Beru na sebya, - skazal malen'kij mehanik i ulybnulsya belymi zubami na temnom lice. Vse obstupili moryakov. Ispanec vskochil s kolen. - Nash kapitan, - nachal tihim golosom mehanik, - cherez dva dnya imeninnik. On vsegda ostanavlivaet parohod. Vse vyhodyat na palubu i dolzhny pozdravlyat' starika. CHasa tri stoim vse, pozdravlyaem, vse ravno, dazhe v shtorm. Vot on i velit gnat'. A to opozdaet v port. CHudachina-starichina! I katan'e kakoe-to zatevaet, morskoj piknik, - sovsem tiho pribavil mehanik. - Tol'ko, chur, molchok! - I on volosatoj rukoj prikryl rot. - Oh, interesno! - govorili damy. Bufetchik zvonil k kofe. Mehanik i Gropani otoshli k bortu. - U nas v kochegarke, - bystrym shepotom skazal mehanik, - pereborka nagrelas' - ruka ne terpit. Kak utyug. Ponimaesh'? - A tryum nel'zya otkryt', - skazal Gropani. - Vojdet vozduh, i srazu vse vspyhnet. - Kak dumaesh', proderzhimsya dva dnya? Kak dumaesh'? - Mehanik glyanul v samye glaza Gropani. - Pozhar, mozhem zadohnut'sya v svoem dymu, - skazal Gropani, - a vprochem, chert ego znaet. Oni poshli na mostik. Kapitan ih vstretil. - Idite syuda, - skazal kapitan. On potashchil mehanika za ruku. V kayute on pokazal emu malen'kuyu ruletku, noven'kuyu, blestyashchuyu. - Vot sharik. - Kapitan podnes sharik k nosu mehanika. - Pust' krutyat, brosayut sharik, pust' igrayut na den'gi. Govorite - eto po sekretu ot kapitana. Togda oni budut sidet' vnizu. Muzhchiny hotya by... Damy nichego ne zametyat. Voz'mite, ne poteryajte sharik! - I kapitan tknul ruletku mehaniku. Tretij mehanik vyshel na palubu. Oficianty igrali na skripkah. Dve pary uzhe tancevali. XII Komanda rabotala i razbirala emigrantskie nary. Pod paluboj bylo zharko i dushno. Lyudi razdelis', mokrye ot pota. - Ni minuty, ni sekundy ne teryat'! - govoril starik Salerno. On pomogal sryvat' tolstye brus'ya. - Potom pokurite, potom! - pyhtel starik. - Nu, chego stal? - kriknul Salerno molodomu matrosu. - Vot ottogo i stal! - vo vsyu glotku kriknul molodoj matros. Vse na mig brosili rabotu. Vse glyadeli na Salerno i matrosa. Stalo tiho. I stalo slyshno veseluyu muzyku. - Ty eto chto zhe? - skazal Salerno. On s klyuchom v ruke poshel na matrosa. - Tam tancuyut, - krichal matros, - a my tut kishki rvem! - Matros podalsya vpered s toporom v ruke. - Davaj ih syuda! - Verno, pravil'no govorit! - zagudeli matrosy. - Komu ploty? Nam shlyupok hvatit. - A ploty pust' sami sebe delayut. Vse prisunulis' k Salerno, kto s chem: s molotkom, s toporom, s dolotom. Vse krichali: - K chertu! Dovol'no! Basta! Ostanovit' parohod! K shlyupkam! Odin uzhe brosilsya k trapu. - Stojte! - kriknul Salerno i podnyal ruku. Na mig zatihli. Ostanovilis'. - Brat'ya matrosy! - skazal s odyshkoj starik. - Ved' tam passazhiry. My vzyalis' ih svezti... A my ih... vyjdet... vyjdet... pogubim... Oni ved' ehat' seli, a ne tonut'... - A my tozhe ne goret' nanyalis'! - kriknul molodoj matros v lico mehaniku. I molodoj matros, rastolkav vseh, brosilsya k trapu. XIII Kapitan slyshal krik. On spustilsya na nizhnyuyu palubu. SHel k mostiku i prislushivalsya. "Bunt, - podumal kapitan. - Oni b'yut Salerno. Propalo vse. Ujmu, a net - vzorvu k chertu parohod, propadaj vse propadom!" I kapitan bystro zashagal k lyuku. Vdrug navstrechu matros s toporom. On s razbegu tknulsya v kapitana. Kapitan rvanul ego za vorot. Matros ne uspel opomnit'sya, kapitan stolknul ego v lyuk. Po trapu na matrosa napiral narod. Vse stali i smotreli na kapitana. - Nazad! - ryavknul kapitan. Lyudi popyatilis'. Kapitan spustilsya vniz. - CHego smotret'?! - kriknul kto-to. Narod vstrepenulsya. - Molchat'! - skazal kapitan. - Slushaj, chto ya skazhu. Kapitan stoyal na trape vyshe lyudej. Vse na nego glyadeli. ZHarko dyshali. ZHdali. - Ne budet plotov - pogibli passazhiry. YA za nih derzhu otvet pered mirom i sovest'yu. Oni nam doverilis'. Dvesti pyat' zhivyh dush. Nas sorok vosem' chelovek... - A my ih svyazhem, kak ovec! - kriknul matros s toporom. - Klyanus' vam! - |togo ne budet! - krepko skazal kapitan. - Ni odin merzavec ne tronet ih pal'cem. YA vzorvu parohod! Lyudi zagudeli. - Ubejte menya sejchas! - Kapitan sunulsya grud'yu vpered. - I sun'tes' tol'ko na palubu - parohod vzletit na vozduh! Vse gotovo, bez menya est' komu eto sdelat'. Vy hotite pogubit' dvesti dush - i zhenshchin i malyh detej. Dayu slovo: pogibnete vmeste. Vse do odnogo. Lyudi molchali. Kto opustil vniz zlye glaza, a kto glyadel na kapitana i kival golovoj. Kapitan s minutu glyadel na lyudej. Molodoj matros vskinul golovu, no kapitan zagovoril: - Ploty pochti gotovy. Ih ostalos' sobrat' i sdelat' machty. Na shest' chasov raboty. U nas ved' est' sutki. Dvadcat' chetyre chasa. Passazhiry v vode - eto deti. Oni uznayut o neschast'e - oni pogubyat sebya. Nam vruchili ih zhizn'. Tovarishchi moryaki! - gromko kriknul kapitan. - Luchshe pogibnut' chestnym chelovekom, chem zhit' prohvostom! Skazhite tol'ko: "My ih pogubim", - kapitan obvel vseh glazami, - i ya sejchas pushchu sebe pulyu v lob. Tut, na trape. - I kapitan sunul ruku v karman. Vse zagudeli gluho, budto zastonali. - Nu, tak vot vy - chestnye lyudi, - skazal kapitan. - YA znal eto. Vy ustali. Vypejte po butylke krasnogo vina. YA prikazhu vydat'. Konchajte skoree - i spat'. A nashi deti, - kapitan kivnul naverh, - pust' igrayut, vy ih spasete, i budet naveki vam slava, moryakam Italii. - I kapitan ulybnulsya. Ulybnulsya veselo, i vmig pomolodelo lico. - Bravo! - kriknul molodoj matros. On glyadel na kapitana. Kapitan bystrymi shagami vbegal po trapu. - Gropani! - kriknul kapitan na palube. SHturman bezhal navstrechu. - Idite vniz, - govoril kapitan, - rabotajte s nimi vo vsyu moch'! I po butylke vina vsem. Sejchas. Tam tancuyut? Ladno. YA prishlyu za vami, v sluchae stanut skuchat'. Nu, zhivo! - Est'! - kriknul Gropani i begom brosilsya k lyuku. XIV Kapitan proshel v svoyu kayutu. On sel na kojku, szhal kulaki so vsej siloj i podper boka. "Derzhat'sya, derzhat'sya, - govoril kapitan, - chto est' sil derzhat'sya! Sutki odni, odni tol'ko by sutki! I niskol'ko ne legche stanovilos' kapitanu. On znal: ne za sutki, a za odin chas, za minutu vse mozhet pogibnut'. Kriknet etot matros s toporom: "Pozhar!" - i gotovo. "Dali im vina?" - podumal kapitan i vskochil na nogi. No tut vletel v kayutu Salerno. Starik osunulsya v eti dva dnya. On shvatil kapitana za plechi, stal tryasti. Tryas i vse glyadel v glaza, i lico u starika krivilos' i vdrug sovsem smorshchilos', i on zaplakal, zarevel v golos. On s razmahu sel na kojku i utknul lico v podushku. - CHto ty? - Kapitan pervyj raz zagovoril s nim na "ty". - CHto ty? Salerno... Kapitan povernulsya, vzyalsya za ruchku dveri. Starik vstrepenulsya. - Minutu! - govoril starik. On zadyhalsya, shvatil grafin i pil iz gorlyshka. Oblivalsya. Drugoj rukoj on derzhal kapitana. - Ved' ya umru podlecom, - govoril starik skvoz' slezy. - Pozhar ne potuhnet. V etih bochkah, ty ne znaesh', - v nih bertoletova sol'! - Kak? - sprosil kapitan. - Ved' ty skazal - hlornovataya kakaya-to sol'... - Da, da! |to i est' bertoletova. YA ne sovral. No ya znal, chto ty ne pojmesh'. - YA sprashival ved' tebya: ne opasno? A ved' eto - vzryv!.. - Net, net, - plakal starik, - ne vzryv! Ee nagrevaet, ona vypuskaet kislorod, a ot nego gorit. Sil'nej, sil'nej vse gorit. - Starik umolyayushche glyadel na kapitana. - Nu, prosti, prosti hot' ty, gospodi! - Starik lomal ruki. - Nikto, nikto ne prostit... - I Salerno iskal glazami po kayute. - Mne dali trista lir, chtoby ya ustroil... d'yavol dal... eti dvadcat' bochek. CHto zhe teper'? CHto zhe? - Salerno glotal vozduh rtom. - Iisuse svyatoj, milyj, dorogoj... - Idite k abbatu, prilozhites' k ego ryase. Net? Togda vot revol'ver - strelyajtes'! - skazal kapitan i bryaknul na stol brauning. Starik vodil vypuchennymi glazami. - Tozhe ne hotite? Togda umrite na rabote. Marsh k komande. - Kapitan, - hriplo skazal Salerno, - na gradusnike... vchera bylo ne sem'desyat vosem', a vosem'desyat sem'... - Kapitan vskinul brovi, vzdrognul. - YA ne mog skazat'... - Starik ruhnul s kojki, stal na koleni. Kapitan s razmahu udaril starika po licu, vyshel i pristuknul za soboj dver'. XV Kapitan vzyal verevku s gradusnikom. On sam smeril temperaturu - bylo 88 gradusov. Malen'kij mehanik podoshel i skazal (on byl v odnoj setke, mokryj ot pota): - Na pereborke kraska zakudryavilas', barashkom poshla, no my polivaem... Polno paru... Lyudi zadyhayutsya... Rabotaem my so vtorym mehanikom... Kapitan podoshel k kochegarke. Glyanul sverhu, no skvoz' par ne mog uvidet'. Slyshal tol'ko - lyazgayut lopaty, stukayut skrebki. Malen'kij mehanik shagnul za trap i propal v paru. Solnce sadilos'. Krasnym otsvetom goreli buruny po bokam parohoda. CHernyj dym gustoj zmeej valil iz truby. Parohod letel chto est' sily vpered. V tryume parohoda gorel smertel'nyj ogon'. Passazhiry priyatno peli ispanskuyu pesnyu. Ispanec mahal rukoj. Vse na nego smotreli, a on stoyal na taburete vyshe vseh. - Spoemte molitvu, - govoril ispanec. - Ego prepodobiyu budet priyatno. Ispanec dal ton. Kapitan bystro poshel vniz, k matrosam. - Sejchas gotovo! - kriknul navstrechu Gropani. On, golyj do poyasa, dolbil dolotom. Starik Salerno, lohmatyj, mokryj, tesal. On bez pamyati tesal, zlo sadil toporom. - Basta! Dovol'no uzh! - krichal emu sudovoj plotnik. Salerno, krasnyj, mokryj, oziralsya vokrug. - Eshche po butylke vina, - skazal kapitan. - Vypit' zdes' - i po kojkam. Dvoe - v kochegarku, pomogite tovarishcham. Oni v adu. Vahta po chasu. Vse brosili instrumenty. Odin Salerno vse stoyal s toporom. On eshche dva raza tyapnul po brevnu. Vse na nego oglyanulis'. Kapitan vyshel na palubu. Na tryume v pazah stena poshla puzyryami. Oni naduvalis' i lopalis'. Smola prilipala k nogam. CHernye sledy shli po palube. Solnce zashlo. YArkimi ognyami vspyhnul salon; ottuda mirno murlykal passazhirskij govor. Gropani dognal kapitana. - YA dolozhu, - veselo govoril Gropani, - ochen' zdorovo, to est' zamechatel'nye ploty, govoryu ya... a Salerno... - Videl vse, - skazal kapitan. - Gotov'te proviziyu, vodu, flagi, rakety. Fal'shfejera ne zabud'te. Sejchas zhe... - A Salerno chudak, ej-bogu! - kriknul Gropani i pobezhal hlopotat'. XVI Noch'yu kapitan poshel merit' temperaturu. On meril kazhdyj chas. Temperatura medlenno podhodila k 89 gradusam. Kapitan ostorozhno prislushivalsya, ne gudit li v tryume. On prilozhil uho k tryumnomu lyuku. Bylo goryacho, no kapitan terpel. Bylo ne do togo. Slushal: net, nichego - eto urchit mashina. Ee slyshno po vsemu parohodu. Kapitanu nachinalo kazat'sya: vot sejchas, cherez minutu parohod ne vyderzhit. Vzorvetsya lyuk, polyhnet plamya - i konec: kriki, voj, krovavaya kasha. Pochem znat', doterpit li parohod do utra? I kapitan snova shchupal palubu. Popadal v zhidkuyu goryachuyu smolu v pazah. Snova meril gradusnikom uzhe kazhdye polchasa. Kapitan neterpelivymi shagami hodil po palube. Glyadel na chasy. Do rassveta bylo eshche daleko. Vnizu Gropani kuporil v bochki suhari, konservy. Salerno vozilsya tut zhe. On slushal Gropani i so vseh nog ispolnyal ego prikazy. Kak mal'chik, starik glyadel na kapitana, budto hotel skazat': "Nu, prikazhi skoree, i ya v vodu broshus'!" Okolo polunochi kapitanu dolozhili - dvoih vynesli iz kochegarki v obmoroke. No mashina vse vertelas', i parohod letel napryamik k tornoj doroge. Kapitan ne mog prisest' ni na mig. On hodil po vsemu parohodu. On spustilsya v kochegarku. Tam v goryachem paru zvyakali dvercy topok. Plamya vylo pod kotlami. Rasparennye lyudi izo vseh sil shvyryali ugol'. Ne popadali i snova s ozhestocheniem kidali. Rugalis', kak plakali. Kapitan shvatil lopatu i stal kidat'. On zadyhalsya v paru. - Valyaj, valyaj, sejchas konec, - govoril kapitan. Gajki zakryli. Kapitan vylez naverh. Emu pokazalos' holodno na palube. A eto chto? Kakie-to figury v temnote vozyatsya u shlyupki. Kapitan opustil ruku v karman, nashchupal brauning. Podoshel. Tri matrosa i kochegar vyvalivali shlyupku za bort. - YA ne prikazyval gotovit' shlyupok, - tihim golosom skazal kapitan. Oni molchali i prodolzhali delo. - Na takom hodu shlyupki ne spustit', - skazal kapitan chut' gromche. - Pogibnete sami i zagubite shlyupku. Kapitan sderzhival serdce: nel'zya podymat' trevogu. Matrosy vyvalili shlyupku za bort. Ostavalos' spustit'. Dvoe seli v shlyupku. Dvoe drugih gotovilis' spuskat'. - A, d'yavol! - vskriknul odin v shlyupke. - Net vesel. Oni zapryatali vesla i parusa. Vse. Davaj vesla! - kriknul on v lico kapitanu. - Davaj! - Ne ori, - skazal tiho kapitan, - vyjdut lyudi, oni ub'yut vas! I kapitan otoshel v storonu. On videl, kak lyudi vylezli iz shlyupki. Do rassveta ostavalos' tri chasa. Kapitan uvidel eshche figuru: priglyadelsya - Salerno. Starik, polugolyj, shel shatayas'. On shel pryamo na kapitana. Kapitan stal. - Salerno! Starik podoshel vplotnuyu. - CHto mne teper' delat'? Prikazhite. Salerno glyadel sumasshedshimi glazami. - Oden'tes', - skazal kapitan, - pricheshites', umojtes'. Vy budete peredavat' detej na ploty. Salerno s serdcem mahnul kulakami v vozduhe. Kapitan zashagal na bak. Po doroge on snova smeril: bylo pochti 90 gradusov. Kapitanu hotelos' podognat' solnce. Vyvernut' ego rychagom naverh. Eshche 2 chasa 45 minut do sveta. On proshel v kubrik. Bocman ne spal. On sidel za stolom i pil iz kruzhki vodu. Lyudi spali golovoj na stole, nemnogie v kojkah. Svesili ruki, nogi, kak pokojniki. Kto-to v uglu kopalsya v svoem sunduchke. Kapitan pomanil pal'cem bocmana. Bocman vskochil. Trevozhno glyadel na kapitana. - Vot poryadok na utro, - tiho skazal kapitan. I on stal sheptat' nad uhom bocmana. - Est'... est'... - prigovarival bocman. Kapitan bystro vzbezhal po trapu. Emu ne terpelos' eshche smerit'. Gradusnik s verevkoj byl u nego v ruke. Kapitan spustil ego vniz i totchas vytyanul. Glyadel, ne mog najti rtuti. CHto za chert! On vzyal rukoj za niz i otdernul ruku: pen'kovaya kist' obvarila pal'cy. Kapitan pochti begom podnyalsya v kayutu. Pri elektrichestve uvidal: rtut' uperlas' v samyj verh. Gradusnik lopnul. U kapitana zahvatilo duh. Drognuli koleni pervyj raz za vse eto vremya. I vdrug nos pochuvstvoval zapah gari. Ot volneniya kapitan ne raschuyal. Otkuda? Oziralsya vokrug. Vdrug on uvidel dymok. Legkij dymok shel iz ego ruk. I tut kapitan uvidel: tleet mestami verevka. I srazu ponyal: truba raskalilas' dokrasna v tryume. Pozhar doshel do nee. Kapitan prikazal bocmanu polivat' palubu. Pustit' vodu. Pust' vse vremya idet iz shlanga. Tut pod tryumom par shel ot paluby. Kapitan zashel v kayutu Salerno. Starik pereodeval rubahu. Vynyrnul iz vorota, uvidal kapitana. Zamer. - Dajte himiyu, - skazal kapitan skvoz' zuby. - U vas est' himiya. Salerno shvatil s polki knigu - odnu, druguyu... - Himii... himii... - bormotal starik. Kapitan vzyal knigu i vyshel von. "Mozhet li vzorvat'?" - bespokojno dumal kapitan. U sebya v kayute on listal knigu. "Vzryvaet pri udare, - prochel kapitan pro bertoletovu sol', - i pri vnezapnom nagrevanii". - A vdrug tam popadet tak... chto vnezapno... A, chert! Kapitan zaerzal na stule. Glyanul na chasy: do rassveta ostavalos' dvadcat' sem' minut. XVII Ostanovit' parohod v temnote - vse passazhiry prosnutsya, i v temnote budet kasha i boj. A v kakuyu minutu vzorvetsya? V kakuyu iz dvadcati semi? Ili sol' vypuskaet kislorod? Prosto kislorod, kak v shkole na uroke himii? Kapitan dernulsya smerit', vspomnil i topnul s serdcem v palubu. Teper' kapitan kak zakamenel: shel tverdo, krepkim shagom. Kak zhivaya statuya. On proshel v kubrik. - Budi! - skazal kapitan bocmanu. - Dvoih na lebedku! Ploty na palubu! Sobirat'! Lyudi prosypalis', serye i blednye. Vsemi glazami glyadeli na kapitana. Kapitan vyshel. S baka na nego glyadeli bortovye ogni: krasnyj i zelenyj. YArkie, napryazhennye. Kapitan uzhe slyshal szadi voznyu, grohan'e brus'ev. Tarahtela lebedka. Vspyhnula gruzovaya lyustra. - Gropani, k passazhiram! - skazal kapitan na hodu. On slyshal golos Salerno. - Salerno, ko mne! - kriknul kapitan. - Vy rasporyazhajtes' spuskom plotov. I ni odnoj oshibki! Vtoroj shturman s matrosami vyvalival shlyupki za bort. Odinnadcat' shlyupok. Kapitan glyanul na chasy. Ostavalos' semnadcat' minut. No vostok gluho chernel sprava. - Vseh naverh! - skazal kapitan malen'komu mehaniku. - Odnogo cheloveka ostavit' v mashine. Parohod nessya, kazalos', eshche bystrej - naposledki - ochertya golovu. Kapitan vyshel na mostik. - Opredelites' po zvezdam, - skazal on starshemu shturmanu, - nado tochno znat' nashe mesto v okeane. Legkij veter dul s vostoka. Po okeanu hodila shirokaya plavnaya volna. Kapitan stoyal na mostike i smotrel na sborku plotov. Salerno tochno, bez okrikov rukovodil, i ruki lyudej rabotali druzhno, v lad. Kapitan shagnul vpravo. Vetrom dunul svet iz-za morya. - Stop mashina! - prikazal kapitan. I sejchas zhe umer zvuk vnutri. Parohod budto oslab. On s razgonu eshche nessya vpered. Lyudi na mig brosili rabotu. Vse glyanuli naverh, na kapitana. Kapitan ser'ezno kivnul golovoj, i lyudi vcepilis' v rabotu. XVIII Abbat prosnulsya. - My, kazhetsya, stoim, - skazal on ispancu i zazheg elektrichestvo. Ispanec stal odevat'sya. Podnimalis' i v drugih kayutah. - Ah da! Imeniny! - krichal ispanec. On vysunulsya v koridor i kriknul veselym golosom: - Damy i kavalery! Pozhalujsta! Proshu! Vse v belom! Nepremenno! Vse sobralis' v salone. Gropani byl uzhe tam. - No pochemu zhe tak rano? - govorili naryadnye passazhiry. - Nado prigotovit' piknik, - gromko govoril Gropani, - a potom, - shepotom, - voz'mite s soboj cennosti. Znaete, vse vyjdut, prisluga nenadezhna. Passazhiry poshli ryt'sya v chemodanah. - YA boyus', - govorila molodaya dama, - v lodkah po volnam... - So mnoj, sudarynya, uveryayu, ne strashno i v adu, - skazal ispanec. On prilozhil ruku k serdcu. - Idemte. Kazhetsya, gotovo! Gropani otper dveri. Parohod stoyal. Pyat' plotov gibko kachalis' na volnah. Oni byli s machtami. Na machtah flagi peretyanuty uzlom. Komanda stoyala v dva ryada. Mezhdu lyud'mi - prohod k trapu. Passazhiry spustilis' na nizhnyuyu palubu. Kapitan strogo glyadel na passazhirov. Ispanec vyshel vpered pod ruku s damoj. On ulybalsya, klanyalsya kapitanu. - Ot lica passazhirov... - nachal ispanec i shikarno poklonilsya. - YA ob®yavlyayu, - perebil kapitan krepkim golosom, - my dolzhny pokinut' parohod. Pervymi sojdut zhenshchiny i deti. Muzhchiny, ne trogat'sya s mesta! Pod strahom smerti. Kak budto ston dohnul nad lyud'mi. Vse stoyali ocepenelye. - ZHenshchiny, vpered! - skomandoval kapitan. - Kto s det'mi? Damu s devochkoj podtalkival vpered Gropani. Vdrug ispanec ottolknul svoyu damu. On rastolkal narod, vskochil na bort. On prigotovilsya prygnut' na plot. Hlopnul vystrel. Ispanec ruhnul za bort. Kapitan ostavil revol'ver v ruke. Blednye lyudi prohodili mezhdu matrosami. Salerno razmeshchal passazhirov po plotam i shlyupkam. - Vse? - sprosil kapitan. - Da. Dvesti tri cheloveka! - kriknul snizu Salerno. Komanda molcha, po odnomu, shodila vniz. Ploty otvalili ot parohoda, legkij veter otnosil ih v storonu. ZHenshchiny zhalis' k machte, krepko prizhimali k sebe detej. Desyat' shlyupok derzhalis' ryadom. Odna pod parusami i veslami poshla vpered. Kapitan skazal Gropani: - Dajte znat' vstrechnomu parohodu. Noch'yu puskajte rakety! Vse smotreli na parohod. On stoyal odin sredi morya. Iz truby shel legkij dym. Proshlo dva chasa. Solnce uzhe vysoko podnyalos'. Uzhe skrylas' iz glaz shlyupka Gropani. A parohod stoyal odin. On uzhe ne dyshal. Mertvyj, broshennyj, on pokachivalsya na zybi. "CHto zhe eto?" - dumal kapitan. - Zachem zhe my uehali? - kriknul rebenok i zaplakal. Kapitan so shlyupki oglyadyvalsya to na rebenka, to na parohod. - Bednyj, bednyj... - sheptal kapitan. I sam ne znal - pro rebenka ili pro parohod. I vdrug nad parohodom vzletelo beloe oblako, i vsled za nim rvanulo vverh plamya. Gomon, gul poshel nad lyud'mi. Mnogie vstali v rost, glyadeli, zataiv dyhanie... Kapitan otvernulsya, zakryl glaza rukoj. Emu bylo bol'no: gorit zhivoj parohod. No on snova vzglyanul skvoz' slezy. On krepko szhal kulaki i glyadel, ne otryvalsya. Vecherom viden byl krasnyj ostov. On rdel vdali. Potom potuhlo. Kapitan dolgo eshche glyadel, no nichego uzhe ne bylo vidno. Tri dnya boltalis' na plotah passazhiry. Na tret'i sutki k vecheru prishel parohod. Gropani vstretil na bortu kapitana. Lyudi pereshli na parohod. Nedoschitalis' starika Salerno. Kogda on propal, - kto ego znaet. Boris Stepanovich ZHitkov. SHkval --------------------------------------------------------------------- Kniga: B.ZHitkov. "Dzharylgach". Rasskazy i povesti Izdatel'stvo "Detskaya literatura", Leningrad, 1980 OCR & SpellCheck: Zmiy (zmiy@inbox.ru), 9 iyunya 2002 goda --------------------------------------------------------------------- - Provalis' on sovsem i s svoej cherepicej vmeste! - rugalsya matros Kovalev. - |takuyu tyazhest' na palubu valit! - Ladno, sejchas konchaem, eshche tol'ko tysyacha ostalas', - prohripel starik bocman, razmazyvaya krasnuyu cherepichnuyu pyl' po potnomu licu. ZHara stoyala nesnosnaya, byl samyj razgar yuzhnogo leta. Otpravitel' cherepicy s hozyainom sudna sporili v kayute, i bylo slyshno na palube, kak grek-hozyain krichal: - Ponimaesh' ty, ya riskuyu: sudno pereves budet imet', samaya tyazhest' sverhu, a ty ne hochesh' pribavit' grivennik za tysyachu! - Ved' blizko, kapitan, dva shaga, pogoda horoshaya, - pishchal otpravitel' so slezoj v golose, - ved' cherez dva chasa na meste budete! Pribavlyu pyatak, uzh kuda ni shlo. - Prodaesh' nas za pyatak, - bubnil na palube matros Kovalev, ukladyvaya ryadami cherepicu, - rvanet horoshij veterok, i amba: lyazhem parusami na vodu. - Da chto vy, chto vy? - ispuganno skazala stoyavshaya podle zhenshchina. Ona derzhala za ruku devochku let vos'mi. Devochka vertelas' i, zaprokinuv golovu, razglyadyvala vysokie machty i rei sudna. - A ochen' prosto, - ser'ezno skazal Kovalev i, ostanovyas' na minutu, serdito vzglyanul na zhenshchinu. - On, ne to nas, on i vnuchku ne zhaleet, - i Kovalev kivnul golovoj na devochku. - Vot podite, skazhite emu. - Da razve emu skazhesh'?.. - prosheptala zhenshchina i eshche blizhe prizhala k sebe devochku. A matrosy valili i valili cherepicu, ukladyvali ryadami i doskami ukreplyali ryady. Bocman glyadel na ih rabotu i pokachival golovoj, chto-to pro sebya soobrazhaya. Potom vzglyanul na nebo, prishchurilsya i perevel vzglyad na gorizont. More gladkoe, bez morshchinki, kak maslo, losnilos' na solnce i tozhe, kazalos', ele dyshalo ot nesterpimogo znoya. - Mertvyj shtil', - skazal bocman. - Uh kak by ne sorvalas' noch'yu pogoda. - Nichego, nichego, - zataratoril hozyain, vyhodya iz kayuty, - briz, briz budet, horosho pojdem. Veselej shevelis'! - kriknul on matrosam i pobezhal po palube zachem-to nagonyat' otpravitelya. Nakonec konchili pogruzku. Sudno "Dva druga" ottyanulos' na seredinu porta. ZHdali vetra. Solnce zashlo, a zhara ne spadala. Vse pyatero matrosov stoyali u borta, kurili i splevyvali v vodu. V portu zazhglis' ogon'ki, i krasnym glazom vspyhnul na rejde mayak. Krasnoj zmeej izvivalos' ego otrazhen'e v vode. - A eto chto u tebya v yashchike, Nastya, kukly? - sprosil Kovalev devochku. Bol'shoj yashchik stoyal na palube u borta, i devochka pominutno v nego zaglyadyvala cherez dvercu vverhu. - Net, zajchik zhivoj, - otvetila Nastya s gordost'yu. - Da nu? - skazal Kovalev i zapustil v yashchik ruku. On vytashchil za ushi bol'shogo zajca. Devochka zakrichala i potyanulas' rukami. No ona sejchas zhe uspokoilas': matros lovko posadil zajca na ruki i stal berezhno gladit' svoej ogromnoj ladon'yu. - Vot i zharkoe, - skazal podoshedshij szadi matros Dmitrij. Nastya ispuganno poglyadela na Dmitriya i perevela glaza na Kovaleva. - Ne dadim, ne bojsya! - skazal matros. - |to on shutit. - A esli burya budet? - sprosila devochka, - strashnaya-prestrashnaya, zain'ku zahlestnet volnoj? - My ego togda v kayutu k dedu zanesem, - uteshal ee Kovalev. - Kovalev! - razdalsya golos hozyaina, - Dmitrij! SHlyupku na palubu! Kovalev bystro sunul zajca obratno v yashchik i poshel ispolnyat' prikazan'e. Nastya teper' ne othodila ot Kovaleva. Ej kazalos', chto Kovalev glavnyj: takoj gromadnyj i za zajchika zastupilsya. SHlyupku vytashchili i vverh dnom ulozhili na palube poverh cherepicy. Vot zharkim dyhan'em pahnul s berega briz. Sudno ozhilo. Vse zashevelilis'. Matrosy vzyalis' za koromyslo ruchnogo brashpilya i, porugivayas' i otduvayas', vykatili yakor'. Postavili parusa, i "Dva druga" medlenno prokatilos' v vorota porta. Briz usililsya i hodko gnal sudno vdol' berega. Vot uzhe daleko za kormoj ostalsya krasnyj glaz mayaka. Ustalye lyudi speshili v kojki. Kovalev stoyal na rule. - Smotri, Grishka, za vetrom! Nenadezhnaya pogoda, - govoril emu bocman. Starik poglyadyval za bort, starayas' na glaz opredelit' hod sudna. - CHut' chto, budi menya, Koval', - skazal on, oglyadyvaya nebo i parusa. - Dojdem do mysa, nepremenno razbudi. YA pojdu, sosnu. I bocman zashagal ustalymi nogami k kubriku. Kovalev ostalsya odin. V otvorennyj lyuk hozyajskoj kayuty on videl, kak grek chto-to pisal v zasalennoj schetnoj knige. Obe passazhirki spali tut zhe na uzkoj kojke. Nastya ulybalas' vo sne. "|ta zajca svoego vidit, - podumal Kovalev, - a ded vse pyatak: schitaet". V eto vremya veter vdrug prerval svoe dyhan'e, sudno vypryamilos', perevalilos' na drugoj bort i stalo kachat'sya tyazhelymi i shirokimi razmahami. No snova podul s berega briz, i sudno, prilegshi na pravyj bort, pobezhalo po-prezhnemu. Kovalev bespokojno oglyanul gorizont. Sprava vshodila polnaya luna. Ee disk dvumya uzkimi poloskami pererezyvali oblaka. Nebo posvetlelo, i na nem temnym siluetom vyrisovyvalis' parusa sudna. No Kovalev ne otryval glaz ot toj chasti gorizonta, otkuda vyplyvala luna. On stal sledit' za oblakami i yasno uvidal teper', chto oni idut navstrechu vetru, podymayas' iz-za gorizonta vmeste s lunoj. Briz usililsya, i sudno pobezhalo bystrej. Kovalevu kazalos', chto ono speshit skoree v port, kak kon' tyanetsya k domu, chuya opasnost'. Teper' rulevoj ves' napryagsya i chutko prislushivalsya. Vdrug ego uho ulovilo kakoj-to shum, kak budto otdalennyj gul tolpy. SHum priblizhalsya, usilivalsya i skoro obratilsya v yarostnyj rev. - Hozyain, - zakrichal Kovalev, - shkval idet s podvetra! Grek oglyanulsya. - Tridcat' devyat' i sorok pyat', tridcat' devyat' i... ah, chert! - skazal on i opyat' povernulsya k stolu. Kovalev opromet'yu brosilsya k kubriku. SHum ros. Teper' uzhe kazalos', chto beshenaya tolpa s revom nesetsya na sudno. - Hlopcy, hlopcy! - zaoral Kovalev v lyuk. - SHkval idet! Sonnoe lico bocmana pokazalos' iz lyuka. - CHego oresh'? - bormotal on sproson'ya. - SHkval! - kriknul Kovalev, nagnuvshis' k samomu uhu starika. - Vse naverh! No on ne uspel konchit', kak rezkij poryv vetra naletel na sudno, vystrelom rvanul po parusam, i "Dva druga" stremitel'no povalilos' na levyj bort. Kovalev ne uderzhalsya na nogah i poletel v lyuk, uvlekaya za soboj po trapu bocmana. Na palube zagrohotala, zazvenela cherepica, gulko stuknula o bort pokativshayasya shlyupka, chto-to treshchalo, lopalos' i stonalo, kazalos', vse sudno rassyadetsya nadvoe; volnoj hlynula voda v lyuk kubrika. SHkval sdelal svoe delo i ponessya dal'she. Vse eto sovershilos' mgnovenno, nikto ne uspel opomnit'sya i chto-nibud' soobrazit'. Sonnye lyudi popadali s koek. Poslyshalas' ispugannaya rugan', proklyat'ya. V temnoj tesnote, po koleno v vode, obezumevshie lyudi barahtalis', nastupali drug na druga, vyli, rugalis' i molilis'. Ushibalis' ob upavshie sunduki, putalis' v mokryh odeyalah, davili drug druga, v uzhase, v smertel'nom strahe ishcha dorogu k vyhodu. A vyhoda ne bylo. - Stoj! - vdrug pokryl vse golosa okrik Kovaleva. Obezumevshie lyudi na mgnoven'e zamolchali, i stalo slyshno, kak spokojno pleshchet voda v bort oprokinutogo sudna. - Nas perekinulo, - skazal Kovalev, vospol'zovavshis' minutoj molchan'ya, - my ne poshli podzanyr*: von kak zyb' v bort b'etsya. ______________ * Na dno, pod vodu. - Davaj topor, - kriknul matros Hristo, - rubi dno! Vse brosilis' iskat' topor. No eto bylo nelegko v etom mokrom haose. Ruki sudorozhno hvatalis' v temnote za vsyakuyu palku, prinimaya ee za ruchku topora. Meshal dvigat'sya visevshij sverhu privinchennyj k palube stol, tryap'e, mokrye podushki, putavshayasya v nogah verevka. - Est', est'! - zakrichal Dmitrij, uhvativ nakonec topor. - Povyshe, povyshe rubajte, - molil bocman, - vot tut! No v temnote nikto ne vidal, kuda on pokazyval. Vmig slomali yashchik-kojku, kotoraya pregrazhdala put' k bortu. Kovalev vzyal oshchup'yu iz ruk Dmitriya topor. - Rubaj, rubaj skoree, Grishka! - krichali lyudi. Vse znali silu Kovaleva. Topor zastuchal, shchepki leteli i bili v lico, no vse staralis' protisnut'sya blizhe. - Davaj mne! - kriknul Hristo, zametiv, chto Kovalev ustal. I tak, peredavaya topor iz ruk v ruki, lyudi po ocheredi, chto bylo sily, kolotili toporom, popadaya v narublennoe mesto. A oprokinutoe sudno plavalo: nahodivshijsya vnutri vozduh ne uspel vyjti, tak vnezapno ego perevernulo. I etot-to vozduh i derzhal sudno na poverhnosti. V kubrike stanovilos' zametno dushno. Zapyhavshiesya lyudi chasto dyshali i speshili prorubit' vyhod na volyu k svezhemu vozduhu. Oni boyalis' zadohnut'sya i kazhduyu minutu dumali, chto vot-vot sudno nachnet pogruzhat'sya pod vodu. Kovalev rubil v svoyu ochered'. On bil toporom iz poslednih sil i slyshal po zvuku, chto nemnogo uzhe ostavalos'. Sejchas budet dyra. Vot ona. Lunnyj svet probivalsya zaezdochkoj skvoz' malen'koe otverstie. Kovalev perevel duh i hotel kriknut' tovarishcham, chto uzhe viden svet. On slyshal tonkij svist prorvavshegosya cherez dyrku vozduha. Kovalev pristavil k dyre mokryj palec: net, iz dyry ne dulo. Kuda zhe idet vozduh? Kovalev ponyal, chto vozduh ne vhodit v kayutu. A ved' slyshno, kak on idet! Znachit, von iz kayuty vyhodit vozduh?.. I vdrug vse soobrazil. Ih kayuta, kak oprokinutyj vverh dnom pustoj stakan: esli ego pihat' v vodu, to vozduh v stakane ne dast vojti vode. No esli v dne takogo stakana sdelat' dyrku, to vozduh ujdet cherez nee, i ves' stakan zapolnit voda. - Daj topor! - krichal Dmitrij. On sharil v temnote ruki Kovaleva. - Da davaj zhe skorej! - krichali krugom. No Kovalev bystro shvatil plavavshuyu pod nogami shchepku i zabil eyu otverstie. - Stoj, hlopcy! - krichal Kovalev. - Ne rubi! Dmitrij vyrval iz ego ruk topor. Kovalev znal, chto Dmitrij sejchas udarit, i pojmal ego za ruku. - Stoj! Udarish' - propali vse! - Rubaj! - krichal bocman. - Net! Vozduh ujdet! - vykrikival Kovalev, uderzhivaya ruku Dmitriya, - voda snizu cherez lyuk napiraet... ee vozduh syuda ne puskaet... Dyra budet... potonem, kak myshi... Syuda voda zajdet. Vse zamolchali. - Vot! - Kovalev vydernul na vremya shchepku iz otverstiya i, pojmav v temnote ch'yu-to ruku, podnes ee k dyrke. - Verno! - skazal golos bocmana. - Vse odno, rubaj! - krichal Hristo. - Hlopcy, - skazal Kovalev, i vse pochuvstvovali, chto on chto-to vazhnoe skazhet, i zamolkli, - sejchas na vole budem. Vot on lyuk, ya nogoj nashchupal. Davaj verevku, ya podnyrnu, a vy po verevke za mnoj. Hristo toroplivo stal sovat' emu v ruku konec verevki. Kovalev sorval s sebya mokruyu odezhdu, bystro sdelal na konce verevki petlyu, nadel ee cherez plecho i ischez pod vodoj. B'et proklyataya verevka po nogam, meshaet plyt'; obo chto-to ostroe tknulsya Grigorij golovoj, pomutilos' na minutu v mozgu, no on vse grebet rukami. Vot on bort - Kovalev stuknulsya v nego temenem. Ne hvataet vozduhu - hot' vodoj dohni. A tam vnizu chut' svetlej: eto probivaetsya lunnyj svet cherez vodu. Sbrosit' by petlyu - vmig na vole. No Kovalev izo vsej sily dernul verevku k sebe i nyrnul pod bort. Vot uzh na toj storone. Ottolknulsya iz poslednih sil nogami ot borta - grud' rvetsya, gorlo szhimaet, vot-vot dohnet vodoj. - Nu, na vole! Vot dohnul-to! - Oglyadelsya Kovalev. U