Stepan Vasil'chenko. Svekor
------------------------------------------------------------------------
Original etogo teksta raspolozhen v "Setevoj biblioteke ukrainskoj literatury"
OCR: Evgenij Vasil'ev
Dlya ukrainskih liter ispol'zovany oboznacheniya:
ª, º - "e oborotnoe" bol'shoe i malen'koe (kody AAh,BAh)
¯, ¿ - "i s dvumya tochkami" bol'shoe i malen'koe (kody AFh,BFh)
I,i (ukr) = I,i (lat)
------------------------------------------------------------------------
Timi sirimi velikimi ochima, shcho suvoro oglyadali vsyakogo z-pid velikogo
chola, tiºyu povazhnoyu hodoyu Vasil'ko zavzhdi viklikav usmishku v doroslih.
Koli b hto pochuv, yak bulo gukne vin ulitku, odvertayuchi od grechki korovu,
to, ne bachivshi jogo, podumav bi, shcho to grimaº starij, borodatij
Mikita-chaban, a ne malij Vasil'ko, yakomu til'ki ciº¿ vesni poshili shtani.
Doma Vasil'ko chasom yak pochne "staruvati", to vsi til'ki divuyut'sya!
Za obidom nehaj til'ki hto nakrishit' hlibom na stoli abo rozillº borshch z
lozhki, - Vasil'ko tak i gukne, chi to bude svij, chi chuzhij: "A nashcho tak
nakrishuvati ta nalyapuvati!" Abo zabude hto shapku v hati znyati, - vin zrazu
videret'sya na lavu abo na oslin, pidberet'sya, skine shapku j puchkoyu na
obrazi pokazhe, movlyachi suvoro: "On bach, shcho tam take!"
Ne vpodobaºt'sya jomu shcho-nebud' - zaraz na pich, ukriºt'sya ryadnom i pochne
zvidtil' vichituvati ta vsi neporyadki v hazyajstvi perebirati: i te v nas
nedobre, i te ne tak, yak u lyudej vedet'sya!
Bat'ko bulo sluhaº, a potim skazhe:
- Des' ti, Vasilyu, starshinoyu budesh kolis', shcho takij serditij!..
Otakij Vasil'ko. Nedurno vsi v sim'¿ vzivali jogo "svekrom".
Svekor, svekor, a prote kozhnogo ranku lyubiv laziti pid pich, de v jogo
bulo shovane v kutochku z deyakih cyac'ok cile hazyajstvo. CHasom z ranku do
samogo obidu sidit' tam, cyac'kami bavit'sya, shchos' do ¿h bubonit' sobi.
- Ti b, Vasil'ku, vzyav krashche bukvarya ta azbuki vchivsya, - kazhe jomu
odnogo razu mati, - tebe on zheniti pora, a ti raz u raz shmaruºshsya popid
pichchyu.
- Nu, tak i zhenit', koli pora! - ozvavsya z-pid pechi Vasil'ko.
- Ot tako¿!.. - smiºt'sya, divuyuchis', mati, - a do shkoli hoditi vzhe j ne
hochesh?
- SHCHo meni ta shkola - hliba dast'? - staruº des' u kutochku Vasil'ko,
perekladayuchi blyashki ta stekol'cya.
Uvecheri do hati poshodilas' usya sim'ya: bat'ko, mati, dva starshih brati,
sestra-divka. Pislya vecheri bat'ko siv kraj stolu, shilivsya na ruku, glyanuv
na matir, na diti ta j promovlyaº:
- Haj jogo bat'ko steryaºt'sya!.. Ne hochu vzhe robiti: os' i nogi
poderev'yanili, spinu lomit', ruki bolyat', - starij roblyusya vzhe!.. Treba,
mabut', zheniti kotrogo-nebud' z hlopciv ta j hazyajstvo z ruk peredati.
Nehaj hazyajnuyut' molodi, a nam vzhe z staroyu j odpochiti mozhna!
Vasil'ko sidit' na polu kolo vikna, nemov divit'sya na misyac', yak vin
sribni svo¿ rizhki vistromiv nad verbami; a sam vse zh uho nastavlyaº, shchob
pochuti bat'kovu movu.
- Til'ki kotrogo b nam z tr'oh zheniti? - mirkuº bat'ko dali. - Mikoli
on na osin' u moskali treba jti, Petro ne skinchiv shche nauki svoº¿... hiba
Vasil'? Vin vzhe j do hazyajstva bil'she maº ohoti, nizh do vchennya.
Vasil'ko spidloba poglyanuv na bat'ka j znovu divit'sya u vikno, nemovbi
ne pro jogo j rich...
- To yak ti skazhesh, Vasilyu? - vdavsya vzhe do jogo bat'ko. - Tebe budemo
zheniti chi, mozhe, pozhdemo, poki Petro shkolu skinchit'?
- Gi!.. - zasmiyavsya Vasil'ko, soromlivo zakrivayuchis' rukavom. Bat'kova
rozmova jomu do vpodobi, prote vin sterezhet'sya, chi ne zhartuº bat'ko.
- Nu, to chogo zh tam smiyatisya! - promovlyaº povazhno bat'ko. - Kazhi: koli
zheniti - budemo zheniti, koli ni - pidozhdemo.
- Kazhi, Vasil'ku, - to, mozhe, s'ogodni de-nebud' i zasvataºmo divchinu,
- obizvalasya j mati. Vasil'ko oglyanuv usih - nihto ne smiºt'sya. "CHomu b i
spravdi meni ne zhenitis'?" - podumav vin sobi. Bulo b dobre, koli b u jogo
bula zhinka: obid varila b jomu, sorochki prala, a vin lezhav bi sobi na pechi
ta pogukuvav bi do ne¿: "Stara, a prinesi ognyu, ya lyul'ku zapalyu!.."
- Nu, to yak zhe? - kazala mati. - Hochesh odruzhitisya?
Vasil'ko viter rukavom nosa, pochervoniv trohi j promoviv, zakrivayuchi
rot rukoyu:
- Ho-chu!..
- Nu, ot i garazd! - kazhe bat'ko. - Teper til'ki molodu treba jomu
vibrati. CHi, mozhe, v tebe vzhe º na primiti yaka?
A v Vasil'ka j spravdi º vzhe odna divchina na dumci. Davno vzhe
spodobalas' jomu chornobriva Ganna - shche todi, yak viryatuvala jogo z bagnyuki,
yak vin buv zagruz kolis', vertayuchis' z cerkvi; todi Ganna viryatuvala
spershu jogo samogo, potim jogo choboti, shcho til'ki halyavki vizirali z
kalyuzhi; vterla jomu nosa, zaplakane oblichchya ta na dodachu j pociluvala shche.
- Gannu hochu, - promoviv Vasil'ko smilivishe.
- Gannu to j Gannu, - zgodzhuºt'sya bat'ko, - tobi vidnishe. Ta koli
kazati pravdu, to j divka vona horosha: dobrogo rodu, j na vrodu garna, j
zdorova... ta, mozhe, shche j pridanogo sot p'yat' dadut'!.. Pomozhi tobi bozhe,
Vasilyu!
Vasil'ko znaº, shcho tut jomu slid bulo b podyakuvati bat'kovi, ta chogos'
soromivsya j til'ki chmihnuv nosom.
- Nu, to ne budemo zh i gayatisya, - kazhe dali bat'ko, - budemo zaraz
odyagatisya ta j po rushniki pidemo!.. Podaj-no jomu Petrovu svitku! - guknuv
do materi.
Mati styagla z zherdki svitinku, chervonogo poyasa - kliche Vasil'ka
odyagatis'. Vasil'ko zliz z polu, vzyav palec' u rot, bokom vihodit' na
seredinu hati. Trohi nemov soromno jomu, nu ta v novinu ce, - to j ne
divno. Odyagla jogo mati v svitinu, poyasom pidperezala, v kishenyu poklala
bat'kovu lyul'ku, papushu tyutyunu za poyas zastromila. Bat'ko vzyav z stolu
hlib, daº jomu pid pahvu. Vzyav Vasil'ko toj hlib, oboma rukami vchepivsya v
jogo, nasilu vderzhit'.
- Nu, sinu, pomolimosya bogu j pidemo, poki zovsim ne spiznilo, - kazhe
do jogo bat'ko. - Til'ki treba tobi shche deshcho skazati, poperedu yak iti. CHi
budesh zhe ti za mene v gromadu hoditi, podatki platiti?
V gromadu hoditi - Vasil'ko zalyubki hodiv bi, a ot podatki platiti - to
vzhe j ne do dushi jomu...
- A de zh ya groshej viz'mu? - spitav vin.
- YAk de groshej viz'mesh? - divuºt'sya bat'ko. -
A ti zh budesh zaroblyati! Budesh orati, siyati, kositi... Ti zh todi
hazya¿nom budesh u nas. Mi tebe vsi budemo sluhati.
- E-e!.. - protyag Vasil'ko z nepevnistyu.
- Budesh uzhe sam use robiti - sebe j zhinku goduvati j zodyagati, sestru
zamizh oddasi, a mene z matir'yu do smerti doglyadati musish. Budesh doglyadati?
- perepitav bat'ko.
Vasil'ka v zhar kinulo, a ushi zasharilis'. Vin uzhe j ne radij buv, shcho
rozpochav taku spravu!
- YA ne ho... - promoviv vin i shlipnuv. Ochi zrazu nalilisya sliz'mi.
- Nu, a yak zhe, sinu? - laskavo j tiho kazav bat'ko. - Hto zh nas z
matir'yu stane goduvati ta doglyadati? Poki mi zduzhali - robili, vas usih
goduvali, do rozumu dovodili, a yak postarilisya, to nevzhe zh ti dozhenesh iz
hati, shchob mi z torbinkami pishli popidvikonnyu?
Vasil'kovi zrobilos' i boyazno chogos', i, bozhe, yak shkoda tata z mamoyu...
Hlib vipav u jogo z ruk, i vin na vsyu hatu tak i zagolosiv:
- YA ma-a-lij shche!..
Vsi, shcho buli v hati, dali ne mogli vzhe vterpiti j veselo zaregotali.
Vasil'ko glyanuv krugom i zrozumiv, shcho to vse buli zharti. Vin z radoshchiv
azh sam zasmiyavsya. Potim zasoromivsya, zakrivsya rukami ta, skinuvshi Petrovu
svitku, vistribom tak i metnuvs' na pich!
CHasto pislya togo pitali jogo:
- A shcho, Vasilyu, shvidko budesh zhenitisya? Vasil'ko bulo pomovchit' trohi, a
potim povazhno odmovit':
- Tak-to j zhenitis'!.. Tam tobi taka moroka, shcho nehaj jogo j kat
viz'me!..
[1911]
Last-modified: Tue, 23 Jul 2002 11:48:57 GMT