Уладз│м│р М│калаев│ч Шыц│к. У час не вярнул│ся
---------------------------------------------------------------------
У.Шыц│к. "У час не вярнул│ся", "Мастацкая л│таратура", М│нск, 1975
OCR & SpellCheck: Zmiy (zmiy@inbox.ru), 20 л│пеня 2003 года
---------------------------------------------------------------------
Пройдзе час, з зямных касмадромав возьмуць старт вял│зныя зоркал╕ты │
нак│руюцца да дал╕к│х галактык.
Магчыма, гэта адбудзецца вжо в наступным стагоддз│, магчыма, значна
пазней. Але наша мара не хоча чакаць, мы вжо цяпер хочам ведаць, што
напаткае бясстрашных астрал╕тчыкав у бясконцай прасторы. Аб │х прыгодах,
л╕се │ знаходках расказваецца в гэтым зборн│ку фантастычных апавяданняв.
Ад праважатага Балачан адмов│вся. У прысутнасц│ незна╕мых людзей ╕н
завс╕ды адчував сябе н│якавата. Прагназ│сты гарантавал│ на бл│жэйшы час
яснае надвор'е без пылавых бур │ метэарытных дажджов. ▓ быв самы раз, каб
паехаць аднаму. Адз│н ╕н будзе адчуваць сябе вальней │ зможа адразу │ больш
повна ввайсц│ в гэты пакуль што невядомы │ таму прывабл│вы свет чужой
планеты. Яму вельм│ хацелася гэтага, бо ╕н упершыню пак│нув Зямлю, не
пабывавшы за свае дваццаць два гады нават на суседн│м Месяцы. Ус╕ неяк не
выпадала, не было патрэбы.
Зрэшты │ тут, на Марсе, ╕н апынувся зус│м неспадзявана. С╕лета канчае
ун│верс│тэт, спецыял│завався на ранняй касм│чнай г│сторы│. Кал│ ж надышла
пара брацца за дыпломную работу, Касай, яго к│равн│к, нечакана прапанавав
яму змян│ць тэму, узяць больш позн│ час - першыя пал╕ты да зорак. Тэма в
г│сторы│ была зус│м не распрацаваная. ▓ не дз│вна. Эпоха пал╕тав да зорак
пачалася як│х-небудзь павтара стагоддзя назад.
Уласна кажучы, гэта была не тая г│сторыя, якая ваб│ла Балачана. Яна
амаль не мела здабыткав. Бо нават першыя зоркал╕ты не вярнул│ся яшчэ са
сва│х падарожжав, час │ адлегласць як│х вымярал│ся светлавым│ гадам│. Тольк│
асобныя │ часта няпэвныя звестк│ аб тых зоркал╕тах дайшл│ пакуль да Зямл│.
Але Балачан паважав свайго выкладчыка, як│ вучыв яго з самага першага курса.
▓ каб не засмучаць добрага наставн│ка, згадз│вся памяняць тэму.
В│даць, к│равн│к зразумев, што в гэтай згодзе не хапае душы,
зац│кавленасц│, якая адна прымушае чалавека жыць люб│май справай. Бо,
прагледзевшы план работы, ╕н задуменна сказав:
- Я думав, што в дзяц│нстве все мараць пра зорк│.
Балачан здз│в│вся. Гэты вывад наврад ц│ выцякав з анал│зу плана
дыпломнай работы, складзенага згодна з навуковым│ патрабаванням│. Але разам
з тым к│равн│к не памыл│вся. Балачан, кал│ вучывся в школе, саправды н│кол│
не марыв стаць астрал╕тчыкам. Бадай, ╕н быв выключэннем у сва│м класе.
Космас тады для школьн│кав быв як паэз│я. Бо хто в тым узросце не п│ша
вершав! Балачан не п│сав, │ Касай гэта зразумев. Што, аднак, прывяло яго да
гэтай думк│?
Балачан ведав, што выкладчык сам марыв пра дал╕к│ космас не тольк│ в
маленстве. Нават быв бл│зк│ некал│ да таго, каб мара стала явай. Перашкодз│в
недарэчны выпадак - Касай на трэн│ровцы зламав нагу. Зоркал╕т "Чырвоная
маланка", эк│паж якога складався в асновным з аднакашн│кав Касая па
касм│чнай школе, стартавав без яго. З тае пары м│нула больш за паввека.
Касай усе гэтыя гады выховвав моладзь, в╕в ва ун│верс│тэце спецкурс па
ранняй касм│чнай г│сторы│, │ н│хто не чув ад яго нават слова пра пал╕ты да
зорак. Дык чаму ╕н раптам парушыв мавчанне? Набалелае ж трэба аддаваць таму,
хто здолее яго прыняць.
Балачан не пераацэньвав сябе, не знаходз│в у сабе якасцей, як│я б
абяцал│ поспех у даследаваннях па новай тэме. Больш таго, ╕н адчував, што
яна не захап│ла яго. Ну што ж, ╕н выканае работу, кал│ таго хоча наставн│к.
А потым вернецца да пары Гагарына │ Армстронга. Але, разважаючы так, ╕н не
мог пазбыцца неспакою. ин не люб│в няяснасцей.
▓ вось камандз│ровка на Марс. Тут знаходз│цца самая магутная в Сонечнай
с│стэме станцыя дал╕кай сувяз│ │ пры ╕й - Цэнтральны касм│чны арх│в. У │м
заховваюцца все матэрыялы аб асваенн│ │ заваяванн│ космасу. Пачынаючы з
першага штучнага спадарожн│ка Зямл│ │ аж да нерасшыфраваных с│гналав, як│я
прыйшл│ в Сонечную с│стэму - ц│ ад зямных зоркал╕тав, скажоныя адлегласцю │
перашкодам│, ц│, хутчэй за вс╕, ад бясконца дал╕к│х галактык або пульсарав.
Балачан не верыв у с│гналы, як│я н│быта прыйшл│ ад │ншых цыв│л│зацый.
Нешта н│хто не сустрэв │х да гэтага часу нават у дал╕к│м Сусвеце. Ус╕, што
не паддаецца расшыфровцы, - парадз│ла м╕ртвая прырода.
Разв│тавшыся з дыспетчарам у касмапорце, Балачан сев у электрамаб│ль.
ин не мог заблудз│цца. Да Цэнтральнага арх│ва вяла добрая шаша. Здал╕к яна
была падобна на раку, што цякла м│ж чырвоных пясчаных барханав.
Электрамаб│ль мог разв│ваць фантастычную хуткасць, але Балачан не
спяшався. ин уключыв автаматычнае к│раванне, а сам, не адрываючыся, глядзев,
як насовваецца на яго з бл│зкага краяв│ду змрочная ад ф│ялетавага неба
бясконцая пустыня. Аднастайнасць пейзажу не расчаравала яго. ин бачыв шмат
тэлеперадач пра Марс │ быв гатовы да любога в│дов│шча. Аднак ц│ можа нежывое
адлюстраванне паравнацца з самой прыродай! Нават праз сферычнае шкло каб│ны
пустыня была непадобная на сваю к│накоп│ю. Яна жыла, яна была побач, яе
можна было пакратаць, на ╕й можна было пак│нуць свае сляды.
Балачан спын│в электрамаб│ль, выйшав на шашу.
Сонца стаяла в зен│це. Непрывычна маленькае, ярка-залатое, яно не
пякло, як на Зямл│ в пустынях, а неяк сумна │ пяшчотна грэла твар, ледзь
праб│ваючыся праз шкло гермашлема. ▓ святла давала мала. Нават у ясны
марс│янск│ повдзень на небе был│ в│даць зорк│ │ сузор'│.
Балачан пераступ│в белы аховны бардзюр │ пакрочыв у глыб барханав.
Спын│вся тольк│ тады, кал│ зн│кл│ │ шаша, │ электрамаб│ль, а пустыня ляжала
перад │м такой, якой яна была: │ншапланетнай, чужой.
ин не быв дасведчаны в арэалог││*, н│кол│ не вн│кав у яе дэтал│. У
г│сторы│ заваявання космасу яго ц│кав│в ф│ласофск│, маральны бок. Балачан
разглядав гэту з'яву як чарговы этап у эвалюцы│ чалавецтва. У гэтым яго
поглядзе не было месца вмовам │снавання на │ншых планетах. Бо, урэшце, яны -
у адным выпадку лепшыя, у друг│м горшыя - не мел│ │стотнага значэння. Важным
быв сам факт выхаду чалавека за межы Зямл│ │ тыя вын│к│, як│я гэта дало для
разв│цця навук│, эканом│к│, ус╕й цыв│л│зацы│.
______________
* Арэалог│я - навука аб Марсе.
Цяпер жа всведамленне таго, што ╕н знаходз│цца сам-насам з чужой
прыродай, адрэзаны ад усяго, што было на Зямл│, падарвала раптам яго
впэвненасць. Запозненае пачуцц╕ рамантык│, якой веяла ад расказав
касманавтав пра свае прыгоды, кранула сэрца. Балачан падумав, што вс╕-так│
гэта добра - ступ│ць нагой на пясок │ншай планеты, пастаяць пад промням│ яе
сонца.
- Балачан, дзе ты? Чаму спын│вся?
ин уздрыгнув, пачувшы гэты голас, │ тут жа засмяявся. Яму стала крыху
сумна: Марс, аказваецца, став ужо дастаткова цыв│л│заваны. Балачан уздыхнув,
шкадуючы, што рамантыка так хутка скончылася, │ пайшов да дарог│.
Будынак арх│ва знаходз│вся на беразе вял│кага кратэра. Перш чым увайсц│
в сярэдз│ну, Балачан довга стаяв над адхонам. В│дов│шча было н│ з чым не
паравнанае. Выбух буйнога метэарыта, утварывшы кратэр, агал│в глыб│нныя
пароды. Нават удалечын│ яны не хавал│ся за смугой, за павценям│.
Рознакаляровыя, яны з│хацел│ пад сонечным│ праменням│, як дал╕к│я зорк│.
Ясная, да болю в вачах кантрасная карц│на. Балачану падумалася, што ╕н
пачынае разумець тых, хто, пабывавшы в прасторы, │мкнецца вярнуцца туды
знов. Та│лася в чужых планетах магутная прывабл│вая с│ла.
Шчыра кажучы, Балачан не чакав вельм│ многага ад сва╕й работы в арх│ве.
▓ на Зямл│, │ тут апрацовкай паведамленняв зоркавых экспедыцый займалася
вял│кая група вучоных, спецыял│став. Час ад часу яны знаходз│л│ што-небудзь
ц│кавае, важнае. На так│ поспех Балачан не разл│чвав. У яго было больш
сц│плае заданне, абмежаванае пал╕там "Чырвонай маланк│".
Некаторыя матэрыялы аб гэтай экспедыцы│ Балачан вывучав яшчэ на Зямл│.
Шмат што, асабл│ва пра яе эк│паж, расказав Касай. Маршрут зоркал╕та ляжав да
Палукса. Трыццаць пяць светлавых гадов туды, трыццаць пяць назад. Балачан
ведав каманду "Чырвонай маланк│" так добра, што │ншы раз яму здавалася,
быццам ╕н асаб│ста быв зна╕мы з кожным. Хударлявы Шарэпа, як│ н│кол│ не
трац│ць равнаваг│, - нездарма яго выбрал│ кап│танам. Весялун │ жартавн│к
Гай, як│ яшчэ студэнтам зраб│в значнае адкрыцц╕ в астраном││, │, напэвна, за
гэта яму аддал│ пасаду штурмана экспедыцы│. Лепшы сябар Касая - Жв│накас,
флегматычны, мавкл│вы │ найлепшы знавца карабельных тэхн│чных с│стэм. Чара
Чарава - б│╕лаг, урач, дзявчына, у якую, як здагадвався Балачан, быв
закаханы яго наставн│к...
▓х было дваццаць пяць, адданых космасу, адважных │ самаахвярных. Касай
ганарыцца │м│. А Балачан успрымав │х подзв│г неяк раздвоена. ин аддавав │м
дан│ну, як людзям, як│я, магчыма, аддал│ вс╕, што мел│, на карысць
чалавецтву. ▓ ╕н часам лав│в сябе на думцы, што не впэвнены, ц│ была
патрэбная │х ахвяра чалавецтву.
Балачан не выпадкова выбрав раннюю касм│чную г│сторыю. У той час людз│
впершыню здолел│ вырвацца з зямнога прыцягнення, дасягнул│ суседн│х планет.
Прастору Сонечнай с│стэмы, як некал│ зямныя ак│яны, перасякал│ карабл│ новых
касм│чных Калумбав. Напэвна, мног│я з сучасных ведав чалавека аб прыродзе
был│ здабыты менав│та тады. Але вжо в той час чалавека пав│нна была
насцеражыць адна акал│чнасць. Людз│ дабрал│ся нават да Плутона. ▓ всюды
бачыл│ адно │ тое ж: м╕ртвую пустыню. Планеты розн│л│ся тольк│ в будове ц│
знешн│м выглядзе. Распалены пясок, халодны газ або чорныя непрыветныя скалы.
Варыянтав шмат - сутнасць адна.
Энтуз│язм дваццаць першага стагоддзя, кал│ тэхн│ка дазвол│ла чалавеку
трывала асталявацца в космасе, Балачан тлумачыв спрадвечнай марай людзей пра
сустрэчу з сабе падобным│. Адсутнасць жыцця на планетах сва╕й с│стэмы не
паменшыла гэтага вздыму - наперадзе был│ пал╕ты да │ншых сонцав │ │ншых
планет. Тады верыл│, што там будзе │накш. Але м│нал│ дзесяц│годдз│, а Зямля
заставалася адз│ным светлым кутком сярод чорнай мавкл│вай прасторы, якая з
кожнай новай экспедыцыяй адсоввала свае межы вс╕ далей │ далей. Дык ц│ не
варта спын│ць гэтыя пошук│! Яны надта дорага каштуюць чалавецтву, адб│раючы
│ выдатных вучоных, │ вял│к│я матэрыяльныя сродк│. Балачан недзе чытав, што
ператварэнне Марса в прыгодную для жыцця планету накшталт Зямл│ экв│валентна
па затратах пабудове │ эк│п│ровцы дваццац│ зоркал╕тав. Мажл│ва, гэта │
перабольшанне, але доля │сц│ны в │м ╕сць. Балачан ведав, што гэту ягоную
думку не падзяляе большасць зямлян. Таму │ працягваюць адправляцца з
месячных касмадромав зоркал╕ты. Аднак быв упэвнены, што некал│ людз│
спахопяцца. ин будзе адным з тых, хто врэшце дакажа │м неабходнасць гэтага.
▓ частку так│х доказав ╕н сабярэ тут, працуючы над дыпломнай.
Схов│шчы Цэнтральнага арх│ва враз│л│ Балачана агромн│стым аб'╕мам самай
разнастайнай │нфармацы│. ▓ ╕н не втрымався - перш чым пачаць работу над
сва╕й тэмай, патрац│в цэлы дзень на прагляд зап│сав, як│я датычыл│
папярэдн│х перад "Чырвонай маланкай" экспедыцый, Гэта быв вел│чны │
драматычны г│мн чалавеку │ яго розуму. Перад Балачанам на экране праходз│л│
сцэны будз╕ннага жыцця на зоркал╕тах, зап│саныя │ перасланыя сюды з дал╕кага
космасу. Як на тое, яму трап│л│ся дз╕нн│к│ менав│та тых эк│пажав, як│я
перастал│ паведамляць пра сябе. Тады яны жыл│ │ верыл│, што вернуцца,
прынясуць на Зямлю вял│к│я тайны Галактык│. Балачан │х наз│рав менав│та
так│м│ - спакойным│, упэвненым│. Але ╕н ужо ведав, што яны не вернуцца. ▓
было да болю в сэрцы тужл│ва ад лакан│чных каментарыяв да здымкав: "Планета,
падобная на Марс", "А гэта як наш Сатурн, тольк│ без кальца"... Потым был│
│ншыя словы: "Дз│м захварэв", "Баркун заг│нув", "У Рана │ Нэ│ нарадз│лася
дачка"... Жыцц╕ для │х там │шло, быццам зоркал╕т │ не адрывався ад роднай
планеты.
Пазней, кал│ Балачан занявся "Чырвонай маланкай", ╕н не мог забыцца на
прагледжаныя паведамленн│. Яны н│бы прыгнятал│ яго, загадзя афарбовваючы
новыя матэрыялы в змрочны колер. Тым болей што л╕с гэтага зоркал╕та быв,
в│даць, так│ ж, як │ тых, што в час не вярнул│ся.
Апошн│ рапарт "Чырвонай маланк│" станцыя дальняй сувяз│ прыняла яшчэ
тры гады таму назад. Экспедыцыя набл│з│лася да Палукса. Балачан вельм│ хацев
зразумець, чаму гэта перадача была апошняй. ▓ ╕н пачав з яе, спадзеючыся,
што, мажл│ва, ужо тады астрал╕тчык│ прадбачыл│ што-небудзь небяспечнае.
Ажыв экран, │ нехта прамов│в: "Яркае жовтае свяц│ла мае адз│наццаць
планет. Тры з │х абарочваюцца амаль па кругавой арб│це. Пяць маюць
атмасферу". Балачан механ│чна адзначыв, што там могуць быць умовы для жыцця,
а сам думав: чый гэта голас? Крыху стомлены, спакойны, разважл│вы. Як у
Шарэпы в той дзень, кал│ ╕н выступав перад зямлянам│ на старце свайго
карабля. Балачану ╕н запомн│вся стрыманасцю, якая так не адпавядала
врачыстай ! хвалюючай хв│л│не. Быццам не чалавек гаварыв, а к│бернетычны
робат. Нявжо ╕н не змян│вся за гэты час? Нявжо нават бл│зкая мэта не
выкл│кала в │м эмоцый? Балачан слухав │ дз│в│вся, пакуль раптам не зразумев,
што гэта не Шарэпа, а Гай. Астраном │ штурман. ▓ тады здз│в│вся яшчэ болей.
У голасе Гая зн│кл│ жартавл│выя нотк│. Або ╕н пасталев │ пасур'╕знев, або
яны там развучыл│ся смяяцца?
Балачан перарвав перадачу │ пастав│в папярэднюю, якая прыйшла за
павгода да апошняй, спрабуючы в ╕й знайсц│ прычыну перамены в характары
штурмана. Аднак н│што не давала нават нам╕ку на гэта. Перадача была
звычайная. У справаздачы аб жыцц│ │ дзейнасц│ эк│пажа не впам│нал│ся н│як│я
канфл│ктныя падзе│.
Адчуваючы, як у │м нарастае неспакой - быццам, разгадавшы прычыну, ╕н
мог бы чым-небудзь дапамагчы камандзе "Чырвонай маланк│" - Балачан вярнувся
да апошняга паведамлення.
Знов на экране забл│шчал│ планеты-зорачк│, раск│даныя вакол свайго
сонца.
"Мы пачн╕м з восьмай. Тры апошн│я нагадваюць Плутон".
"Як завс╕ды", - з расчараваннем адзначыв Балачан, бо яшчэ тольк│ вчора
чув гэта з │ншых крын│ц некальк│ разов. ин ведав, што пасля гэтага абяцання
з карабля адправяцца ракеты. Спачатку з робатам│, потым, кал│ дазволяць
умовы, - з людзьм│. А што яны там убачыл│, так │ застанецца невядомым.
Балачан довга вглядався в экран, спын│вшы паказ на кадры з дз╕нн│ка. На
│м была б│ях│м│чная лабараторыя. Чара сядзела за сталом. ▓мгненне назад яна
задумл│ва, н│бы гаварыла сама з сабой, расказвала пра новы метад уздзеяння
на спадчынны механ│зм клетк│, як│ ╕й удалося адкрыць. Балачан не мог
выслухаць яе да канца. На Зямл│ гэта адкрыл│ раней Чары гадов на дваццаць.
Мажл│ва, Чара сама не выключала, што яе нав│на вжо не нав│на, таму │ не было
в яе голасе задаволенасц│ зробленым.
Уначы Балачан не мог заснуць. ин упершыню падумав, што гады, як│я
астрал╕тчык│ правял│ в прасторы, асуджаныя па сутнасц│ на вечную адарванасць
ад Зямл│, прымус│л│ │х зразумець правду. ▓х подзв│г урэшце будзе тольк│ │х
подзв│гам, а не всяго чалавецтва. Бо што б там яны н│ вбачыл│ │ н│ знайшл│,
ус╕ ровна вестка аб гэтым прыйдзе на родную планету са спазненнем.
Напэвна, н│кол│ раней Балачан не працавав так напружана. ин нап│сав
дыпломную. Але не так, як думав, складаючы план, як чакав ад яго наставн│к.
"Чырвонай маланцы" быв прысвечаны тольк│ адз│н раздзел. Астатн│я тры,
насычаныя шматл│к│м│ прыкладам│, служыл│ доказам яго думк│ пра марнасць
пал╕тав да зорак. Балачан ведав, што расчаруе свайго наставн│ка. Больш таго,
падавшы в святле сва│х вывадав апошнюю справаздачу з "Чырвонай маланк│",
зроб│ць наставн│ку балюча. ▓ не мог паступ│цца сва│м│ пераконанням│. Яго
вывады датычыл│ не тольк│ │х двух.
Можна было вяртацца на Зямлю. Але Балачан быв добрасумленным студэнтам,
нават зал│шне педантычным. Там, дзе │ншыя абмяжоввал│ся рэкамендацыйным
сп│сам кн│г │ дапаможн│кав, яму абавязкова трэба было ведаць ледзь не вс╕,
што датычыла тэмы. Гэта часта зам│нала нармальнай вучобе, бо, зб│ваючыся на
дробяз│, ╕н адставав ад аднакурсн│кав. Аднак пералам│ць сябе не мог. Так│
вжо быв у яго характар.
Гэты самы характар прымус│в Балачана затрымацца. Нехта з супрацовн│кав
арх│ва в самы апошн│ момант сказав яму, што ╕сць яшчэ адз│н с│гнал,
нерасшыфраваны, як│, магчыма, належыць "Чырвонай маланцы", бо прыняты на яе
хвал│. А ц│ мог ╕н паехаць, не впэвнены, што с│гнал не мае н│якага дачынення
да яго зоркал╕та? Вядома, не. ▓ хоць да адправлення рэйсавага планетал╕та
Марс-Зямля заставалася нямнога часу, ╕н пайшов у схов│шча.
Наврад ц│ можна было назваць гэта с│гналам, пасланым рукой чалавека.
Каб не хваля, на яго н│хто не звярнув бы нават уваг│. На экране м│тус│л│ся
хаатычна раск│даныя рысачк│, у дынам│ку чулася патрэскванне, як ад звычайных
выпраменьванняв з космасу. Аператар спачувальна паглядзев на Балачана, але
дапамагчы не мог. З жалем пара│в:
- Ц│ мала в прасторы крын│ц энерг││? Яшчэ паспееш на планетал╕т.
Гэта была слушная парада. Тольк│ не для Балачана. Аператар, напэвна, не
чув легенды, якую вось ужо чатыры гады, як дасц│пны жарт, перадавал│
старэйшыя пакаленн│ студэнтав першакурсн│кам. Быццам бы Балачан адмов│вся
здаваць зал│к па механ│цы. А на здз│вленае пытанне выкладчыка завважыв: "Мне
трап│л│ся рухав│к│ внутранага згарання". Выкладчык не зразумев. Тады Балачан
растлумачыв: "У нашым музе│ │х няма. Не магу ж я гаварыць пра тое, чаго
н│кол│ не бачыв". Выкладчык стрымав усмешку │ спытав: "А як нам быць?"
Балачан адказав: "Дн│ праз два я закончу дзеючую мадэль рухав│ка, тады │
здам зал│к". Зал│к ╕н саправды здав. Бл│скуча. Але са спазненнем, кал│ яго
аднакурсн│к│ был│ вжо на экскурс││ в падводнай Антарктыцы.
Забравшы зап│с гэтага нерасшыфраванага с│гналу, Балачан адправ│вся в
лабараторыю.
ин працавав сутк│, друг│я, трэц│я... Спачатку супрацовн│к│ арх│ва
спагадл│ва │ крыху │ран│чна пасм│хал│ся, потым здз│влена к│вал│ галовам│,
мавляв, упартасць не да месца. А на чацв╕рты дзень у Балачана з'яв│вся
памочн│к - той самы аператар, як│ ра│в яму паспяшацца з ад'ездам. А
невзабаве разам з Балачанам працавал│ все, хто быв вольны ад вахты │
асновнай работы. Яны паверыл│ яму.
Аднак м│нал│ дн│, а вын│кав не было. На экранах штораз узн│кал│ вжо
добра абрыдлыя вс│м хаатычна раск│даныя рысачк│. Двойчы прас│в Балачан
дазволу в Касая затрымацца. Наставн│к ведав свайго вучня │, не задаючы
пытанняв, дазваляв.
▓ раптам рысачк│ загаварыл│. Здарылася гэта, кал│ Балачан неяк уначы
рашыв разб│ць с│гнал на дол│, чаргуючы колькасць рысачак па групах ад нуля
да дзевяц│.
Гэта быв выпадак. Але, кажуць, выпадак люб│ць настойл│вых. Балачан быв
настойл│вы. ▓ на экране ╕н убачыв тую ж самую планетную с│стэму Палукса.
Тольк│ побач з пятай планетай свяц│лася яшчэ адна кропачка, як спадарожн│к.
Балачан паспрабавав павял│чыць адлюстраванне. Кропка забл│шчала ярчэй, стала
святлейшай за планету │ ледзь прыкметна кранулася з месца. Дуга, якую яна
ап│сала, была часткай прав│льнага круга... А потым экран патух. С│гнал быв
прыняты не цалкам. В│даць, не зразумевшы, аператар не зап│сав яго да канца.
Балачан пабудз│в сва│х добраахвотных памочн│кав │ яшчэ раз з │м│
прагледзев кавалак гэтай перадачы, якая прыбыла з чужога свету. У гэтым ╕н
не сумнявався. Шарэпу ц│ Гаю не было патрэбы задаваць суайчынн│кам загадк│.
Але што азначала гэта перадача? Здагадк│ змянял│ адна адну. Найбольш яму
спадабався вывад, што гэта гумано│ды з с│стэмы Палукса, выкарыставшы хвалю
"Чырвонай маланк│", перадал│ на Зямлю вестку аб сабе │ зоркал╕це, як│
дабрався да │х │ став спадарожн│кам пятай планеты, населенай разумным│
│стотам│...
Аднак Балачан не быв бы сам│м сабой, каб прыняв гэту прыгожую думку за
акс│╕му. ин не мог сабе адказаць на шмат пытанняв, │ сярод │х на самае
галовнае: "Чаму мавчав Шарэпа?" А без гэтага не адчував за сабой права
раб│ць хоць прыбл│зны вывад.
Не адказваючы на в│ншаванн│ таварышав, ╕н прайшов на вузел сувяз│ │
выкл│кав Зямлю. Касай слухав яго.
- Наставн│к, - сказав Балачан, - я не нап│сав дыпломную. - ин пачакав,
ц│ не скажа што Касай, │ тады дадав: - Я не буду г│сторыкам. - Касай мавчав,
│ Балачан дазвол│в сабе яшчэ адну фразу: - Кал│сьц│ чалавек пав│нен
перахварэць космасам.
З вузла сувяз│ Балачан пайшов у свой пакой, выцягнув з партфеля
крыштал│к│ з зап│сам дыпломнай работы │ к│нув │х у трубапровад, як│ в╕в да
ан│г│лятара.
Last-modified: Sun, 26 Oct 2003 09:53:16 GMT