Оцените этот текст:




     ---------------------------------------------------------------------
     У.ШыцЁк. "У час не вярнулЁся", "Мастацкая лЁтаратура", МЁнск, 1975
     OCR & SpellCheck: Zmiy (zmiy@inbox.ru), 20 лЁпеня 2003 года
     ---------------------------------------------------------------------

     Пройдзе час,  з  зямных касмадрома╒ возьмуць старт вялЁзныя зоркал╦ты Ё
накЁруюцца да дал╦кЁх галактык.
     Магчыма,  гэта адбудзецца ╒жо ╒  наступным стагоддзЁ,  магчыма,  значна
пазней.  Але  наша  мара не  хоча чакаць,  мы  ╒жо  цяпер хочам ведаць,  што
напаткае бясстрашных астрал╦тчыка╒ у  бясконцай прасторы.  Аб  Ёх  прыгодах,
л╦се Ё знаходках расказваецца ╒ гэтым зборнЁку фантастычных апавядання╒.


     Сляды абрывалЁся,  быццам у Корзуна раптам выраслЁ крылы Ё ╦н узляце╒ у
фЁялетавую бездань бязвоблачнага неба СЁрэны. Гэтага, вядома, быць не магло.
Але  ╒с╦  ж  цЁкава,  куды  дзе╒ся Корзун?  Шабана╒ па╒тары╒ пытанне ╒голас,
зЁрну╒ на  Савацеева.  Той не  адказа╒,  Ё  Шабана╒ зно╒ паглядзе╒ на сляды.
Выразныя,  як на мяккай глЁне,  з  рубчыкамЁ Ё палоскамЁ ад цяжкЁх чаравЁка╒
скафандра,  яны пачыналЁся адразу пад скалой, на якой зараз стаялЁ Шабана╒ Ё
Савацее╒ са свЁтай робата╒ Ё  з якой гадзЁну назад саскочы╒ унЁз Корзун.  ╗н
напэ╒на не  спяша╒ся -  сляды былЁ  акуратныя,  нават у  апошняй ямцы сценкЁ
абсыпалЁся не больш,  чым у астатнЁх.  А далей жа╒це╒ некрануты пясок, аж да
самай вады, да якой заставалася яшчэ метра╒ дзесяць.
     - ХвалЁ змылЁ?.. - Савацее╒ сказа╒ гэта ня╒пэ╒нена, хутчэй каб парушыць
ма╒чанне.
     Шабана╒ зразуме╒ таварыша Ё  нявесела ╒смЁхну╒ся:  мора  было на  дзЁва
спакойнае,  як  лясная копанка дзе-небудзь на  ЗямлЁ.  За  тыя хвЁлЁны,  што
мЁнулЁ з  таго моманту,  калЁ з Корзунам спынЁлася сувязь,  яно не паспела б
утаймавацца. Ды наогул шматдз╦нныя назЁраннЁ сведчылЁ, што мора бушуе толькЁ
╒начы. ╡ Шабана╒ адказа╒:
     - Тут нешта Ёншае, хаця, здаецца, акрамя мора ╦н не мог нЁдзе дзецца.
     - А што,  калЁ...  - здагадка была недарэчная Ё страшная, Ё Савацее╒ не
адважва╒ся выказаць яе да канца.
     Зно╒ Шабана╒ зразуме╒ яго Ё адмо╒на пакЁва╒ галавой:
     - Не! Прыбярэжны пясок - не багна.
     - А яма,  апо╒зень цЁ яшчэ што! Не мог жа чалавек знЁкнуць сярод белага
дня, нЁчога пасля сябе не пакЁну╒шы.
     - СЁрэна - не Зямля, якЁ ╒жо тут белы дзень.
     Флегматычнасць  Ё  логЁка,   якЁя  гучалЁ  ╒  словах  Шабанава,  вывелЁ
Савацеева з ра╒навагЁ.
     - Бяда здарылася! Бяда! Чуеш? - закрыча╒ ╦н.
     - Не  крычы,  -  пакла╒ яму  руку на  плячо Шабана╒.  -  Крыкам тут  не
дапаможаш.  Я  ж спрачаюся з табой,  каб сябе пераканаць Ё хутчэй высветлЁць
ЁсцЁну.
     Савацее╒ крыху памякчэ╒ Ё прапанава╒:
     - Давай правяраць варыянты.
     Два  робаты,  падобныя  на  людзей,  апранутых у  ня╒клюдныя скафандры,
падышлЁ да абрыву. Асцярожна, як старыя дзяды, пачалЁ злазЁць унЁз.
     НецярплЁвага Савацеева  за╒с╦ды  раздражняла гэтая  паважнасць у  рухах
робата╒,  якЁя  нават  у  небяспечных абставЁнах нЁколЁ  не  парушалЁ свайго
механЁчнага спакою.  ╗н  веда╒,  што  Ёменна так  яны  запраграмЁраваны,  Ёх
электронны мозг не  разумее эмоцый,  але не  мог не злавацца.  ╡  зараз,  не
стрыма╒шыся, крыкну╒:
     - Гэй вы, хутчэй варушыцеся!
     Робаты на  Ёмгненне замерлЁ,  як  па камандзе павярнулЁ галовы,  быццам
сапра╒ды  здзЁвЁлЁся нечаканаму патрабаванню Ё  абражлЁваму тону,  Ё  дружна
адказалЁ:
     - Ступень небяспекЁ 0,4. Працуем на крайнЁм рэжыме.
     Савацее╒ матну╒ галавой, а Шабана╒ усмЁхну╒ся.
     - А ну вас! - крыкну╒ Савацее╒ Ё саскочы╒ на пясок да робата╒.
     - Далей нельга! Далей нельга!
     Бясстрасны голас робата толькЁ падахвоцЁ╒ Савацеева, Ё ╦н, сарва╒шыся з
месца,  кЁну╒ся  да  берага.  ╡  адразу  ж  затрапята╒ у  бяссЁльным парыве,
схоплены робатамЁ за рукЁ.
     - Далей  нельга!   Далей  нельга!  -  няспешна  Ё  манатонна  гучала  ╒
шлемафоне.
     - КЁнь,  Па╒люк!  -  сказа╒ Шабана╒ зверху.  -  Ты ж сам настроЁ╒ Ёх на
небяспеку.
     Савацее╒    зразуме╒    недарэчнасць   сваЁх    паводзЁн.    Пераста╒шы
супрацЁ╒ляцца, ╦н буркну╒:
     - Добра, добра ╒жо, буду стаяць.
     Робаты  адразу  выпусцЁлЁ яго  са  сваЁх  моцных  жалезных  абдымка╒  Ё
пакрочылЁ далей,  быццам нЁчога не здарылася.  Яны дайшлЁ да апошняга следу,
пастаялЁ, зрабЁлЁ яшчэ адзЁн крок наперад Ё ╒ключылЁ апаратуру.
     Шабана╒ глядзе╒ на  экран,  якЁ свяцЁ╒ся ро╒ным зеленаватым святлом,  Ё
чака╒,  што вось зараз апра╒даецца меркаванне Савацеева Ё  пад пластом пяску
яны ╒бачаць Корзуна.  Шабана╒ не хвалява╒ся.  Гэта бы╒ бы не такЁ ╒жо дрэнны
варыянт - Корзун хоць Ё ╒ л╦гкЁм герметычным касцюме, але мог бы пратрымацца
Ё больш часу, кЁслароду хапала яшчэ гадзЁн на дзесяць.
     НЁводная Ёскарка не патрывожыла аднастайнае мЁгценне экрана.  Пясок бы╒
аднародны,  без  староннЁх прадмета╒ на  многЁя  метры  ╒глыб.  Робаты  яшчэ
пакружылЁ навокал, штораз даследуючы большую плошчу, Ё павярнулЁ назад.
     Бадай  толькЁ цяпер Шабана╒ у  по╒най меры  ╒свядомЁ╒,  што  здарылася.
Раней яму здавалася, што гэта нейкЁ жарт з боку Корзуна, або калЁ Ё ╦сць тут
нейкая  таямнЁца,  то  яна  бяскры╒дная.  ╗н  паглядзе╒ на  мора.  Яно  было
па-ранейшаму спакойнае,  а  яму ╒жо ╒я╒лялася грозным.  Што ╦н  можа сказаць
пэ╒нага аб  гэтай  магутнай Ё  нечакана варожай сЁле,  якая  скандэнсавана ╒
агромнЁстай масе вады?  НЁчога. А гэтая ж сЁла можа проста падмяць чалавека,
не пакЁну╒шы нЁякага следу.  Магчыма,  вось так,  як здарылася з Корзунам. ╡
што наогул яны ведаюць пра СЁрэну?
     Месяц  назад  зоркал╦т "ПамЁр" зрабЁ╒ пасадку на  СЁрэне.  Планета мела
атмасферу з  даволЁ  высокЁм утрыманнем кЁслароду,  ваду,  блЁзкую па  сваЁх
хЁмЁчных уласцЁвасцях да  зямной,  Ё  разам з  тым была пазба╒лена складаных
арганЁчных форм жыцця.  ДзЁ╒на было глядзець на высокЁя голыя горы, пясчаныя
пустынЁ, акружаныя з усЁх бако╒ морамЁ.
     М╦ртвая планета,  цЁкавая сваЁмЁ атмасфернымЁ з'явамЁ.  АдзЁная ╒ сваЁм
родзе ╒  сЁстэме АльтаЁра.  ЛюдзЁ вывучалЁ яе будову,  шукалЁ прычыны,  якЁя
растлумачылЁ б  рэзкЁя змены ╒ надвор'Ё.  ╡ раптам здарэнне,  якое пагражала
абярнуцца трагедыяй, Трэба было наладжваць пошукЁ, а людзЁ не ведалЁ, адкуль
Ёх пачынаць.
     Шабана╒ адчапЁ╒ ад  пояса  бЁнокль,  падн╦с яго  да  вачэй.  Мора  было
пустыннае, толькЁ водблЁскЁ дал╦кай рабЁзны раз-пораз узнЁкалЁ ╒ палЁраваных
лЁнзах.
     - Не давяраеш лакатарам? - спыта╒ Савацее╒.
     Шабана╒  апусцЁ╒ бЁнокль,  зЁрну╒  на  чысты  экран  лакатара Ё  спыта╒
разгубленым голасам:
     - Па╒люк, дзе Корзун?
     ПакЁну╒шы на ╒сякЁ выпадак двух робата╒ на беразе,  Шабана╒ Ё  Савацее╒
вярнулЁся на  "ПамЁр",  каб  падрыхтаваць гЁдраплан.  Яны  вырашылЁ  ╒  моры
пашукаць адгадку гэтай тайны.
     Разведка нЁчога не  дала.  На  добрую сотню кЁламетра╒ мора было цЁхЁм,
спакойным, без прыкмет нават унутранага руху, прасвечвалася да самага дна.
     Яны  вярнулЁся,   калЁ  сярэбранае  сонца  распаленым  краем  кранулася
гарызонта. НадыходзЁла ноч, кароткая, ц╦мная Ё такая дажджлЁвая, што носа не
высунеш.  Прырода ╒  начныя гадзЁны быццам вяртала мору ╒сю  тую  ваду,  што
забЁрала ╒ яго гарачым дн╦м.
     Расчараваныя,  прыгнечаныя,  Шабана╒ Ё Савацее╒ спынЁлЁся ля зоркал╦та.
Корзун мог  быць  яшчэ  жывы,  але  хвЁлЁн праз  сорак  кЁсларод павЁнен бы╒
скончыцца.  ╡ тады...  Яны не гаварылЁ,  што будзе тады.  Аб гэтым лепш было
ма╒чаць, каб не праганяць надзею, маленькую Ё трапяткую, якая, нягледзячы нЁ
на што, не пакЁдала Ёх.
     ╡  раптам касмана╒ты пераглянулЁся,  не  разумеючы,  што адбываецца.  У
шлемафоне не зма╒ка╒ голас робата, якЁ будз╦нна, як пра самае звычайнае, раз
за разам па╒тара╒:
     - На беразе чалавек! На беразе чалавек!
     Бясстрасны робат з механЁчнай душой,  аднак,  аказа╒ся больш кемлЁвы за
людзей.  Паведамляючы навЁну,  ╦н  адначасова выклЁка╒ усюдыход.  Не паспелЁ
касмана╒ты апамятацца,  як  усюдыход ужо  стая╒ побач з  ЁмЁ.  Яны  адразу ж
ускочылЁ ╒ машыну Ё памчалЁся да абрыву.
     Корзун стая╒ на тым самым месцы,  дзе абрывалЁся яго ранейшыя сляды. ╗н
задумлЁва глядзе╒ на мора Ё нечаму нясмела ╒смЁха╒ся.
     - ВасЁль! ВасЁль! - Шабана╒ тузану╒ яго за плячо.
     Корзун спакойна зЁрну╒ на таварыша Ё здзЁ╒лена спыта╒:
     - Ты чаго? Што здарылася?
     - ╗н яшчэ пытае! - Шабана╒ у адчаЁ павярну╒ся да Савацеева, якЁ таксама
прыбег ужо на бераг. - Чуеш, Па╒люк?
     - Дзе ты бы╒? - Савацее╒ зрабЁ╒ крок да Корзуна.
     Корзун зморшчы╒ лоб, падума╒ трохЁ Ё, нЁчога не разумеючы, адказа╒:
     - Ту-ут...
     - Увесь час? - асцярожна ╒дакладнЁ╒ Шабана╒.
     - ЯкЁ час,  я ж толькЁ прыйшо╒ сюды.  -  Да Корзуна нарэшце дайшло, што
таварышы ╒ чымсьцЁ сумняваюцца... - Чаго вы прычапЁлЁся?
     - ПаглядзЁ!  -  Шабана╒ паказа╒ спачатку на  АльтаЁр,  якЁ ╒жо схава╒ся
напалавЁну,  потым на  апусцелыя кЁслародныя балоны.  -  Бачыш,  колькЁ часу
мЁнула?
     Корзун шырока расплюшчы╒ вочы Ё знясЁлена апусцЁ╒ся на пясок.
     - Як жа гэта, хлопцы?
     - Даведаемся,  -  бесклапотна сказа╒ Савацее╒ Ё прапанава╒:  -  Паедзем
дадому. Хутка лЁне дождж.
     Пазней, ужо седзячы ва ╒тульным салоне зоркал╦та, Корзун зно╒ папрасЁ╒:
     - Скажыце, хлопцы, што здарылася?
     - Спачатку крыху  адпачн╦м,  а  потым паспрабуем ужо  адказаць на  тва╦
пытанне. Нам хапЁла с╦ння. А тады, можа, Ё ты, ВасЁль, што ╒спомнЁш.
     Корзун  успомнЁ╒  нямногае:  як  прыйшо╒  на  бераг,  прываблены зямным
выглядам мора,  Ё  як пазней яго сустрэлЁ робаты.  Што было памЁж гэтым,  ╦н
веда╒ не больш за астатнЁх.
     - Вось толькЁ... як бы вам сказаць...
     - Ну, ВасЁль, ну, - Шабана╒ пада╒ся да яго.
     - Не, гэта не паддаецца апЁсанню. Напэ╒на, я проста засумава╒ па ЗямлЁ.
На беразе было...  Гэта Ё радасць,  Ё туга,  Ё шчасце,  ад якога нават стала
балюча -  такое яно вялЁкае Ё ╒сеабдымнае.  Яны ахапЁлЁ мяне там на беразе Ё
не адпускалЁ, пакуль не прыйшлЁ вы.
     Напэ╒на,  ус╦  сапра╒ды было  так,  бо,  успамЁнаючы,  Корзун зно╒ ста╒
такЁм, якЁм яго бачылЁ сябры на беразе, - памякчэлым, з нясмелай усмешкай.
     Знешне  Корзун  не  змянЁ╒ся.  ТолькЁ цяпер  часцей задумва╒ся,  быццам
прыгляда╒ся цЁ  прыслухо╒ва╒ся да нечага незразумелага,  але прыемнага,  што
было вядома толькЁ яму аднаму.  Працава╒ жа ╦н,  як Ё раней,  старанна. Факт
яго  знЁкнення можна было б  палЁчыць камЁчнай недарэчнасцю,  каб за  Ём  не
стаяла нешта  невядомае,  невытлумачальнае,  якое  межавала з  цудам Ё  таму
выглядала пагрозлЁвым Ё  небяспечным для кожнага з касмана╒та╒,  для карабля
на ╒весь той час,  пакуль яны будуць на СЁрэне.  Гэта выклЁкала нервознасць,
перашкаджала нармальна працаваць. ╡ нарэшце Савацее╒ не вытрыма╒.
     - Я больш не магу,  - паскардзЁ╒ся ╦н Шабанаву, калЁ яны засталЁся з Ём
удвух.  Пры Корзуне такЁх размо╒ пазбягалЁ.  - Або мы стартуем, або не ведаю
што.
     - Не разгада╒шы, што адбылося з Корзунам?
     - Мы бяссЁльныя тут.
     У нейкай меры Савацее╒ ме╒ падставу так гаварыць.  МЁнула ╒жо каля двух
тыдня╒,  а  яны  ╒с╦  яшчэ  не  мелЁ кончыка той  нЁтачкЁ,  якая дазволЁла б
раскрыць таямнЁцу.  ╡ сапра╒ды,  трэба было прымаць нейкае рашэнне.  Шабана╒
бы╒ капЁтанам Ёх невялЁкага экЁпажа Ё  разуме╒ Савацеева.  ╗н до╒га стая╒ ля
ЁлюмЁнатара, з якога вЁднелася мора - цЁхае, ласкавае.
     - ПадманлЁвая  прыгажосць,  -  Шабана╒  адвярну╒ся  ад  ЁлюмЁнатара,  Ё
Савацее╒ за╒важы╒ у яго вачах ЁльдзЁнкЁ холаду.  - ЗробЁм, Па╒люк, яшчэ адну
спробу. КалЁ не пацвердзЁцца ма╦ меркаванне, пакЁнем СЁрэну.
     - Ты што надума╒? - занепакоЁ╒ся Савацее╒.
     - Па╒тару Корзуна. ТолькЁ на бераг пайду не адзЁн, а з робатамЁ.
     - Баюся я гэтага скачка ╒ нЁшто.
     - ╡ я,  Па╒люк,  - Шабана╒ нахмуры╒ся. - Але Ёнакш нельга. Так, нельга.
Хочаш сказаць,  што ╒ нас Ёншая задача?  Згодзен.  А цяпер задача змянЁлася.
ТакЁ ╒жо закон жыцця,  што на ╒се выпадкЁ загадзя не прыдумаеш праграмы.  Ты
не хвалюйся.  -  ╗н падышо╒ да Савацеева, абня╒ яго. - ВасЁль жа вярну╒ся Ё,
здаецца, нармальна.
     - ТолькЁ што  здаецца,  -  буркну╒ Савацее╒,  ведаючы,  што Шабана╒ ус╦
ро╒на зробЁць па-свойму.
     - А можа, нЁчога са мной не здарыцца.
     - Каб хаця, - шчыра пажада╒ Савацее╒.
     Зборы былЁ  нядо╒гЁя,  Ё  наза╒тра Шабана╒ з  Савацеевым адправЁлЁся да
мора.  Ля  выхада  яны  сустрэлЁ Корзуна.  ╗н  ня╦мка патупа╒ся,  засланяючы
праход, Ё сумна прамовЁ╒:
     - Я ведаю,  што вы не хочаце непакоЁць мяне.  Можа, Ё правЁльна робЁце.
ТолькЁ я ╒весь час думаю пра гэта. Мне здаецца, Сярожа, што там былЁ рыбы, -
Ё пайшо╒ згорблены, нЁбы ╒ нечым вЁнаваты перад сябрамЁ.
     Шабана╒ дагна╒ яго, прытулЁ╒ да грудзей Ё папрасЁ╒:
     - КалЁ што, вы тут з Па╒люком не ба╒цеся, вяртайцеся на Зямлю.
     Корзун кЁ╒ну╒.
     Мора  сустрэла людзей звычайным спакоем.  АльтаЁр толькЁ што  паказа╒ся
над  гарызонтам,  Ё  яго  дыск  свяцЁ╒ся  на  шэрай  вадзяной гладзЁ  до╒гай
пурпурнай  паласой.   Шабана╒  на  хвЁлЁну  спынЁ╒ся,   прыслухо╒ваючыся  да
неспакойных удара╒ сэрца, Ё потым рашуча скочы╒ унЁз.
     За Ём спа╒злЁ робаты. Утрох - чалавек Ё два робаты - яны пакЁдалЁ многа
слядо╒.  А Савацее╒ бачы╒ толькЁ ямкЁ,  якЁя заставалЁся ад цяжкЁх чаравЁка╒
Шабанава.
     Праз якую хвЁлЁну Шабана╒ спынЁ╒ся. Ад мора яго аддзяляла вузкая паласа
жо╒тага пяску.  ╗н  чака╒ нечага неверагоднага,  а  вакол было як  на зямным
пляжы -  вось каб яшчэ побач раслЁ дрэвы Ё  кусты Ё  не  трэба было апранаць
герметычны касцюм.  Каб  супакоЁць  Савацеева,  Шабана╒  азЁрну╒ся Ё  весела
крыкну╒:
     - Бачыш? На мяне духЁ не дзейнЁчаюць!
     ╡ тут у яго закружылася галава. Шабана╒ зЁрну╒ на мора. На яго паверхнЁ
нЁчога незвычайнага не было. Гэта ╦н паспе╒ яшчэ адзначыць, бо праз Ёмгненне
перад  вачыма паплылЁ кругЁ.  Трацячы ра╒навагу,  ╦н  махну╒ рукамЁ.  Робаты
зразумелЁ гэта як  сЁгнал аб дапамозе Ё  кЁнулЁся да Шабанава.  Але перш чым
яны падхапЁлЁ яго,  ╦н убачы╒ перад сабой нейкЁя кольцы,  праменнЁ. Ус╦ гэта
вычварна  перапляталася,   перакрыжо╒валася,   Ёмгненна  мяняла   афарбо╒ку,
ствараючы новыя  Ё  новыя неверагодныя геаметрычныя фЁгуры.  ╡  быццам яркЁя
зоркЁ падалЁ вакол густым асеннЁм дажджом.  У  Шабанава ╒жо не было нЁ цела,
нЁ ╒я╒лення аб тым, дзе ╦н.
     КапЁтан ачу╒ся на  камянЁстым абрыве,  Ё  першае,  што ╒бачы╒,  -  гэта
заклапочаны твар схЁленага над Ём Савацеева. Шабана╒ пакруцЁ╒ галавой.
     - Табе дрэнна? - з трывогай спыта╒ Савацее╒.
     - Цяпер ужо не.  -  Шабана╒ се╒,  паварушы╒ плячыма, рукамЁ, адна╒ляючы
страчаную ╒ладу над сваЁм целам. ╡ расказа╒, што яму здалося.
     - Думаеш, Ё з Корзунам было гэтак жа?
     - Упэ╒нены.
     - Але чаму ╦н не расказвае?  ТоЁцца цЁ не помнЁць?  - спыта╒ Савацее╒ Ё
аж зморшчы╒ся,  так непрыемна яму было падазраваць сябра.  СпахапЁ╒шыся,  ╦н
дада╒ упарта, пераканана: - Не помнЁць!
     - Так!  -  Шабана╒  прыня╒  яго  апошняе  меркаванне без  сумнення╒.  -
Значыць,  павЁнна яшчэ адбыцца нешта такое,  што  сцЁрае сляды з  памяцЁ.  Я
павЁнен вярнуцца на бераг, Па╒люк. АдзЁн. Без робата╒.
     - Не  спяшайся.  Трэба  падрыхтавацца.  У  касцюм  уманцЁруем  некалькЁ
мЁнЁяцюрных  кЁнаапарата╒  Ё   перадатчыка╒.   КалЁ  што  Ё  забудзеш,   яны
зафЁксЁруюць.  ╡, магчыма, паведамяць твае каардынаты, калЁ сЁгналы здолеюць
прабЁцца праз то╒шчу вады.
     Ус╦ па╒тарылася спачатку.  ТолькЁ цяпер за Шабанавым назЁра╒ Ё  Корзун.
Пача╒шы хЁстацца,  Шабана╒ паспе╒  пракрычаць:  "Выключы робата!"  Потым  ╦н
закружы╒ся ╒  неверагодным танцы.  У шлемафонах было чуваць яго перарывЁстае
дыханне,  быццам ╦н  дужа╒ся з  кЁмсьцЁ.  Потым абяссЁле╒ Ё  ╒па╒ нЁц.  Мора
пяшчотна абмывала яго празрысты гермашлем. Корзун бы╒ памкну╒ся на дапамогу,
але Савацее╒ утрыма╒ яго Ё шапну╒:
     - ГлядзЁ!
     БлЁзка ад  берага мора раптам выкЁнула султанчык.  ╗н пастая╒ на месцы,
падобны на фантан,  потым варухну╒ся, як пад подыхам ветру, Ё ператварыуся ╒
вЁхор,  з кожнай хвЁлЁнай набЁраючы сЁлу Ё глыбей укручваючыся ╒ ваду. Хутка
на  месцы вЁхору ╒тварылася варонка метра╒ дваццаць у  дыяметры.  Яе  сценкЁ
працягвалЁ круцЁцца злева направа,  аж  пакуль не агалЁлася дно.  Тады адзЁн
бок варонкЁ,  блЁжэйшы да  берага,  выцягну╒ся вузкЁм до╒гЁм языком,  лЁзну╒
пясок Ё вярну╒ся на месца, захапЁ╒шы з сабой распасц╦ртага чалавека.
     Здабыча нЁбы задаволЁла мора.  Яно  пачало супакойвацца Ё  хвЁлЁны праз
тры зусЁм сцЁшылася, як быццам Ё не круцЁ╒ толькЁ што ╒ Ём магутны вЁр.
     - Што скажаш? - спыта╒ Савацее╒ Ё пашкадава╒ аб гэтым. Корзун стая╒, як
аслупянелы, са збялелым тварам.
     - Га? - уздрыгну╒ ╦н. - Ус╦ вылецела з галавы.
     - Хутка аб усЁм даведаемся.  - Савацее╒ гавары╒ на╒мысна бадз╦ра. - Мне
здаецца, што мора хвалявалася толькЁ ╒ гэтым баку, каб забраць Сяргея.
     СтанцыЁ назЁрання хутка пацвердзЁлЁ думку Савацеева.
     - Гэта вельмЁ важна,  -  ажывЁ╒ся Корзун.  -  Ва  ╒сЁм гэтым ╦сць нейкЁ
сэнс.
     - Не будзем спяшацца з вывадамЁ, - спынЁ╒ яго Савацее╒.
     Тым  часам  увЁшныя робаты прыгналЁ гЁдраплан.  Потым сабралЁ будынЁну,
дзе  людзЁ  маглЁ  б  адпачыць,  устанавЁлЁ там  пульты  Ё  экраны  прыбора╒
назЁрання.
     ХвЁлЁны цяклЁ марудна,  складваючыся ╒  яшчэ больш марудныя гадзЁны.  ╡
нЁякЁх вестак ад Шабанава.
     - Не прабЁваюцца рады╦сЁгналы, - канстатава╒ Савацее╒.
     - Я  пра  гэта  дума╒,  -  Корзун зЁрну╒ на  гадзЁннЁк.  -  ХвЁлЁн праз
дваццаць сЁгнал павЁнен быць. А╒тазонд вырвецца на паверхню.
     - Ты малайчына, ВасЁль!
     - АдзЁн тэрмЁн ужо мЁну╒, - уздыхну╒ Корзун.
     Савацее╒ збянтэжана прыцЁх.
     Вестка прыйшла са спазненнем на пяць хвЁлЁн.  Кароткая,  як знясЁленая.
ПЁльныя а╒таматы "ПамЁра" Ё  рады╦маяко╒ запеленгавалЁ а╒тазонд.  ╗н  зрабЁ╒
перадачу з адлегласцЁ ╒ сто васемнаццаць кЁламетра╒.
     Праз  лЁчаныя  хвЁлЁны  гЁдраплан  бы╒   ужо  над  ра╦нам,   вызначаным
пеленгатарамЁ. Аднак Корзуна, якЁ адправЁ╒ся на пошукЁ, чакала расчараванне.
НЁ  на  паверхнЁ,  нЁ  ╒  глыбЁнЁ яму не  ╒далося за╒важыць нЁчога значнага.
То╒шча вады хавала ╒ сабе таямнЁцу.
     - Кепска,  -  сказа╒  Савацее╒,  выслуха╒шы  Корзуна.  -  Сяргей  недзе
глыбока, вельмЁ глыбока, там страшэнны цЁск. Чалавек не вытрымае.
     - А як я? - запярэчы╒ Корзун.
     - Будзем чакаць, нЁчога Ёншага не застаецца.
     Цямнела.  Неба  пакрывалася хмарамЁ,  чорнымЁ,  як  сама ноч.  Падзьму╒
вецер.  Слабы спачатку,  ╦н павольна разгульва╒ся, выносячы з цяснЁн воблакЁ
пылу.  Пача╒ся дождж,  ╦н  сцяба╒  вадзянымЁ каскадамЁ па  тонкЁх металЁчных
сценках часовага прытулку касмана╒та╒. НадыходзЁла ноч, шквальная, лЁ╒невая.
     Савацее╒ павялЁчы╒ яркасць экрана╒,  што назЁралЁ за берагам. ╗н убачы╒
вузкую берагавую паласу, нерухомых робата╒, прымацаваных тросамЁ да слупа на
абрыве,  а за некалькЁ крока╒ ад Ёх -  бурлЁвае мора, якое пасылала на бераг
хвалю за хваляй.
     ВЁдовЁшча  было  жудаснае,  Ё  Савацееву за  надзейнымЁ сценкамЁ  стала
нЁякавата. А як Шабанаву, калЁ ╦н яшчэ жывы?
     - Мой час мЁну╒, - Корзун як прачыта╒ думкЁ таварыша.
     - У  яго  аварыйны запас кЁслароду.  -  Суцяшэнне было  слабае,  Ё  сам
Савацее╒ не вельмЁ веры╒.  Але Ёншага не было.  -  Адпачывай, ВасЁль, пазней
зменЁш.
     Парывы  ветру   пачасцЁлЁся,   перайшлЁ  ╒   няспынны  гул.   ПрыцЁшаны
гукаЁзаляцыяй  сцен,   ╦н  бы╒  манатонны,  наганя╒  сон.  Савацее╒  уключы╒
метраном.   ЗвонкЁя  секунды  напо╒нЁлЁ  пакой  трывогай.   Гэта  хвалявала,
прымушала  ╒весь  час  быць  насцярожаным.   Савацее╒,   седзячы  ╒  крэсле,
утаропЁ╒ся ╒ экран.
     СтыхЁя  лютавала.   ХвалЁ  ╒жо  захл╦ствалЁ  сумныя  адзЁнокЁя  постацЁ
робата╒,  спрабуючы сарваць Ёх з месца.  Але яны, варухну╒шыся, зно╒ стаялЁ,
як укапаныя.  ╡ гэтак гадзЁну,  дзве...  Каб не заснуць,  Савацее╒ раз-пораз
морга╒ вачыма.
     Напэ╒на, ╦н нешта ╒с╦-такЁ празява╒. Бо калЁ расплюшчы╒ вочы, то левага
робата на месцы не было. У дынамЁку рэзка сцебанула: "Чалавек у моры!" ╡ ╒жо
другЁ робат кЁну╒ся ╒ хвалЁ.
     Яны выбралЁся з  вады разам з  Шабанавым.  Да памяшкання ╦н дайшо╒ сам,
трымаючыся за робата╒.  ╗н бы╒ зняможаны,  кЁну╒ адно:  "Пасля,  пасля" -  Ё
асуну╒ся, засну╒шы на хаду.
     Прачну╒ся Шабана╒ гадзЁн праз дваццаць.  Зно╒ была ноч. Зно╒ за тонкЁмЁ
сценамЁ Ёх часовага жытла вар'яце╒ вецер,  з гор кацЁлЁся вадзяныя валы. Але
гэта ╒жо на людзей не дзейнЁчала, здавалася неЁстотным. Яны былЁ зно╒ разам.
Касмана╒ты сабралЁся ля праектара. Пл╦нкЁ ╒жо былЁ прая╒лены.
     - Спачатку я раскажу,  што захавалася ╒ памяцЁ, - прапанава╒ Шабана╒, -
бо пл╦нкЁ могуць мне зрабЁць непатрэбную падказку.
     Шабана╒ трыма╒ся зусЁм Ёнакш,  чым тады Корзун,  больш упэ╒нена. Гэта Ё
здзЁвЁла, Ё ╒зрадавала Савацеева.
     - КалЁ  я  пайшо╒ да  берага другЁ  раз,  -  пача╒ Шабана╒,  -  то  бы╒
хЁтрэйшы.  Я прыкладна веда╒,  што мяне чакае. КалЁ закружылася галава, я не
ста╒ працЁвЁцца чужому ╒здзеянню,  таму хутчэй упа╒ на пясок,  стараючыся не
варушыцца.  Не ведаю чаму, але гэта аказалася правЁльным. Галаве стала крыху
лягчэй,  Ё  праз трызненне мне  ╒далося тое-с╦е  ╒бачыць.  Помню,  як  змыла
хваляй,  як пацягнула па паверхнЁ, як пача╒ правальвацца глыбей. Вось тады ╒
вадзе  я  адчу╒ нейкЁ рух,  не  плынь,  а  нешта Ёншае,  абмежаванае вузкЁмЁ
рамкамЁ.  Ты,  ВасЁль,  успамЁна╒ пра рыб. Можа, гэта былЁ яны. А можа, якЁя
Ёншыя  Ёстоты.  Вакол мяне  ╒весь час  бурлЁ╒ вЁр,  Ё  хаця  ╒  касцюме было
паветра,  яно  не  трымала  мяне,  я  працягва╒  апускацца ╒с╦  нЁжэй.  Мяне
здзЁвЁла,  што ╒жо досыць глыбока,  а  цЁску вады не адчуваю.  Я спалоха╒ся.
ЗрабЁ╒ спробу вырвацца Ё  дапусцЁ╒ гэтым  самым  памылку.  Зно╒  закружылася
галава,  я правалЁ╒ся ╒ небыцц╦, з якога выйша╒ толькЁ апыну╒шыся на беразе.
Каб не кЁбы, паплава╒ бы яшчэ. А цяпер давайце паглядзЁм пл╦нкЁ.
     У касцюм Шабанава былЁ ╒манцЁраваны шэсць маленькЁх кЁнакамер.  КалЁ ╦н
вярну╒ся, Ёх засталося пяць. Шостая недзе прапала.
     - ЗачапЁ╒ся за што,  а можа,  робаты,  як цягнулЁ,  адарвалЁ,  - сказа╒
Шабана╒.
     Ды хапЁла Ё астатнЁх.  Яны ╒ключылЁся ╒ той момант,  як мора хлынула на
бераг.
     Савацееву  ╒далося  сЁнхранЁзаваць зафЁксаванае пл╦нкамЁ  так,  каб  на
экране атрымлЁвалася цэльная Ё  аб'╦мная карцЁна.  Мора  было такое ж,  якЁм
людзЁ яго бачылЁ кожны дзень,  на глыбЁнЁ нават яшчэ спакайнейшае. Тым больш
было дзЁ╒на, што Шабана╒ руха╒ся ры╒камЁ.
     Апараты  з   а╒таматычнай  наводкай  хутка  прывыклЁ  да   навакольнага
асяроддзя.  У  вадзе  яны  за╒важылЁ ценЁ,  якЁя  кружылЁ  навокал Шабанава.
Апараты   павялЁчылЁ  рэзкасць,   выбралЁ  адпаведную  падсветку,   Ё   ценЁ
ператварылЁся ╒ незвычайных...  рыб.  До╒гЁх, велЁчын╦й з чалавека, вузкЁх Ё
вастраносых.
     - ВасЁль не памылЁ╒ся, - узрадава╒ся Шабана╒.
     Касяк,  гаворачы зямной  мовай,  бы╒  немалы -  рыбы  акружалЁ чалавека
шчыльна, час ад часу кранаючы яго цела рабрыстымЁ пла╒нЁкамЁ.
     - Навошта я варушы╒ся, - пашкадава╒ Шабана╒.
     - Апараты раскажуць, што трэба, - супакоЁ╒ Корзун.
     - Не, я за╒важы╒ бы больш. Хоць ты па╒тары дослед.
     Паказалася жо╒тае дно.  ╡  тут  яно  нагадвала бераг  -  пясчанае,  без
прыкмет якой-небудзь раслЁннасцЁ. Рыбы, не спыняючыся, плылЁ далей з вялЁкай
хуткасцю.
     Нарэшце  рух  рыб  запаволЁ╒ся.   На  экране  з'явЁлЁся  нагрувашчваннЁ
камення╒,  якЁя зблЁзку аказалЁся гротамЁ. ЦЁ то рыбы жылЁ тут, цЁ што Ёншае
было, кЁнаапараты не ╒лавЁлЁ. ВЁдаць, рыбы перасталЁ падтрымлЁваць Шабанава,
Ё ╦н апусцЁ╒ся на дно, бо па экране ╒ гэты час прабеглЁ ц╦мныя палосы. Потым
зно╒ праяснела.
     Шабана╒ ляжа╒ ля  ╒вахода ╒  грот.  Рыбы  трохЁ пакруцЁлЁся каля яго  Ё
паплылЁ некуды. ╡ зно╒ палосы прабеглЁ па экране.
     - Навошта было цябе несцЁ? - усмЁхну╒ся Корзун.
     - Ты  таксама,  напэ╒на,  пабыва╒  на  гэтым  дне.  Хаця!..  -  Шабана╒
здзЁ╒лена паглядзе╒ на таварыша╒.  -  Здаецца,  успомнЁ╒. - ╗н адвярну╒ся ад
экрана. - Зараз мяне перанясуць да другога грота. Там ля ╒вахода будзе кучка
цЁ то водарасця╒, цЁ то тутэйшых актынЁй.
     - Пра╒да! - падхапЁ╒ся Савацее╒.
     Па экране трэцЁ раз прайшлЁ палосы.
     - УспомнЁ╒! Га? - дзЁвЁ╒ся сам Шабана╒.
     Перан╦сшы яго, рыбы до╒га не вярталЁся. Амаль увесь дзень. ╡ столькЁ ля
экрэна прасядзелЁ касмана╒ты, баючыся лрапусцЁць якую-небудзь дэталь.
     - Шкада,  што  не  вЁдаць майго  цела,  -  сказа╒ Шабана╒ задумлЁва.  -
Што-небудзь яшчэ ╒спомнЁ╒ бы.
     - ГлядзЁ, глядзЁ! - перапынЁ╒ яго Савацее╒.
     Падплыла рыба,  павЁсла нерухома,  паводзячы пла╒нЁкамЁ, як сом вусамЁ.
Вочы - вузкЁя шчылЁны - паблЁсквалЁ чырванаватымЁ агеньчыкамЁ. Праз некаторы
час рыба варухнула носам кучку водарасця╒ Ё  зно╒ замерла.  Не╒забаве да  яе
далучылЁся яшчэ  дзве.  Зв╦╒шы  галовы ╒  адно  месца,  яны  быццам раЁлЁся.
Шабана╒ аж  засмяя╒ся,  такЁм  недарэчным здалося яму  гэтае  меркаванне.  ╡
раптам рыб пабольшала. Яны зно╒ утварылЁ кальцо. Шабана╒ адарва╒ся ад дна, Ё
рыбы рушылЁ ╒ дарогу.
     Мора хвалявалася. Вярта╒ся Шабана╒ ужо ноччу. Рыбы паводзЁлЁ сябе цяпер
неспакойна.  Частка Ёх адлучылася,  закруцЁлася ╒с╦ хутчэй Ё хутчэй. Пасярод
круга ╒знЁкла варонка,  якая  ╒с╦  павялЁчвалася.  ╡  тады  ╒  вЁр  кЁнулЁся
астатнЁя рыбы. А на экран з вялЁкай хуткасцю пача╒ наплываць чорны бераг.
     КалЁ Шабана╒ апыну╒ся на грэбнЁ хвалЁ,  нЁ варонкЁ,  нЁ рыб апараты ╒жо
не ╒бачылЁ.  ТолькЁ хвалЁ, як ашалелыя, адна за другой накочвалЁся на бераг.
А адтуль, перабЁраючы механЁчнымЁ нагамЁ, выходзЁлЁ робаты.
     - Падарожжа закончана! - Шабана╒ уста╒ Ё жарта╒лЁва пакланЁ╒ся.
     - КЁнь ты,  -  скрывЁ╒ся Савацее╒,  -  табе ж самому не да жарта╒. Лепш
окажы, ты зразуме╒, што гэта?
     - Жыцц╦!
     - Сам бачу. А якое жыцц╦ - разумнае, неразумнае?
     - Магу сказаць,  - пасур'╦зне╒ Шабана╒. - Узровень развЁцця - невысокЁ,
на маю думку,  ЁмЁ кЁруе Ёнстынкт,  як Ё ╒ зямных.  Так,  так,  - перабЁ╒ ╦н
Корзуна,  якЁ хаце╒ запярэчыць.  -  СамЁ памяркуйце,  як ус╦ адбылося.  Рыбы
палЁчылЁ мяне за свайго сабрата, якога мора выкЁнула на бераг. Гэта пагражае
гЁбеллю. Яны спрабуюць устанавЁць з Ём кантакт, падбадз╦рыць, цЁ што. Адсюль
мае трызненнЁ. ВЁдаць, мы карыстаемся прыкладна аднолькавымЁ бЁятокамЁ. СамЁ
яны  на  бераг выйсцЁ не  могуць,  але  ╒меюць,  у  вынЁку до╒гага развЁцця,
выкарысто╒ваць сЁлу мора.  БачылЁ,  якЁ вЁр утварылЁ?  А  потым,  калЁ я  не
ачуня╒ Ё  пад вадой,  не  дакрану╒ся да ежы,  яны,  зразуме╒шы сваю памылку,
выкЁнулЁ мяне назад. Што на тое месца - выпадкова.
     - Ага! - усклЁкну╒ Савацее╒.
     - Не  лавЁ на слове.  На ЗямлЁ ж  ╦сць Ёстоты,  у  якЁх такЁя паводзЁны
выклЁкаюцца Ёнстынктам. Тыя ж самыя дэльфЁны.
     - На ЗямлЁ ╦сць.  А тут Ёншае. - Савацее╒ ад хвалявання не мог уседзець
на  месцы  Ё  закрочы╒  па  цесным  пакойчыку,  лавЁруючы памЁж  крэсламЁ  Ё
прыборамЁ.   -   Давайце  ╒спомнЁм  ус╦  з   самага  пачатку.   Рыбы  ╒меюць
падпарадко╒ваць сабе мора. Яны за╒важылЁ, што ты не крану╒ ежу. Тады што яны
робяць?  ЗбЁраюцца Ё абмярко╒ваюць становЁшча.  ╡менна абмеркавалЁ Ё панеслЁ
цябе назад. Яны ведалЁ, што ты чужы. ТолькЁ гэтым можна растлумачыць, што ты
нЁчога не помнЁш -  звычайная перасцярога.  Ты цяпер не зможаш, каб Ё хаце╒,
прывесцЁ каго-небудзь цЁ прыйсцЁ назад сам.  Напэ╒на,  у рыб ╦сць ворагЁ, бо
яны ╒весь час пЁльнуюць нас.
     - Думаеш, яны не адзЁныя жыхары СЁрэны? - ажывЁ╒ся Корзун.
     - Ус╦ можа быць.  Але не гэта гало╒нае зараз.  Гэтыя рыбы,  я ╒пэ╒нены,
мЁнулЁ ╒жо стадыю Ёнстынкту.
     - Але ж гэта азначае... - пача╒ бы╒ Шабана╒.
     - Так. У Ёх розум слабы, але ╒жо розум.
     - Вада не тое асяроддзе,  дзе можа развЁвацца разумнае жыцц╦. - Шабана╒
не мог згадзЁцца з Савацеевым.
     - Зямная логЁка.  Жыцц╦ на СЁрэне так Ё  не здолела выбрацца з  вады на
сушу.  Але  ж  гэта не  значыць,  што яно спынЁлася ╒  развЁццЁ.  СЁлы жыцця
магутныя,  Ё  яно знайшло сабе свае шляхЁ.  Дык чаму не  магло яно надзялЁць
розумам рыбападобных? Ва ╒сякЁм разе, Ёншай гЁпотэзы ╒ нас няма.
     - Па╒тарыць праверку? - прапанава╒ Корзун. - Я гатовы зно╒...
     Пасля до╒гага роздуму Шабана╒ пакЁва╒ галавой:
     - Цяпер мы не можам.  А што,  калЁ Па╒люк не памыляецца, хаця на многае
╦н не да╒ адказу, як Ё я? Што тады аб нас падумаюць гаспадары планеты? Як мы
будзем выглядаць у  Ёх  вачах?  А  калЁ  яны  знаходзяцца на  нЁзкай ступенЁ
развЁцця,  што найбольш верагодна,  дык невядома,  як будзе ╒  наступны раз.
Зробяць з цябе Ёдала Ё пакЁнуць у сваЁм гроце, каб малЁцца. Мы закончым сваю
работу,  не  чапаючы мора.  А  некалЁ пазней,  калЁ  рыбы дасягнуць вышэйшай
ступенЁ развЁцця,  людзЁ ╒становяць з ЁмЁ зносЁны. Пача╒шы развЁвацца, жыцц╦
не адступЁць. Цяпер СЁрэна будзе пад наглядам.
     - Да╒ жа  нехта планеце такую назву,  ус╦ ро╒на як  веда╒,  -  за╒важы╒
Корзун.
     - Не помню хто,  - адказа╒ Шабана╒, - назва Ёснуе з мЁнулага стагоддзя.
Мабыць, Ё тады людзЁ ведалЁ пра гэтых рыб. Ну, як, згодны з маЁм рашэннем?
     Пярэчання╒ не было.
     Да свЁтання касмана╒ты засталЁся на часовай станцыЁ.
     Сон  у  крэслах бы╒  не  вельмЁ зручны,  але  яны  прачнулЁся бадз╦рыя,
пасвяжэлыя. Шабана╒ хадзЁ╒ па пакоЁ Ё па╒тара╒:
     - Хлопцы, а я, здаецца, нешта прыпамЁнаю.
     Савацее╒ не вытрыма╒ Ё буркну╒:
     - Ды прыпомнЁ ╒жо.
     - А што,  вазьму Ё... хлопцы! - ╗н выбег у пераходны тамбур Ё вярну╒ся,
трымаючы ╒ руках нейкую палачку. - Вось, яна самая.
     - Водарасць?! - усклЁкну╒ Савацее╒.
     Ледзь прыкметны пах азону,  змешанага з чымсьцЁ яшчэ,  паплы╒ па пакоЁ.
Шабана╒ шчаслЁва ╒смЁхну╒ся Ё сказа╒:
     - Сядайце. Размова не скончана!
     ЗаЁнтрыгаваныя, таварышы паселЁ ╒ крэслы.
     - Учора мы  не  разумелЁ,  што за  палосы парушалЁ бачнасць на  экране.
Цяпер я ╒спомнЁ╒ ус╦, быццам не было правалу ╒ памяцЁ. - Хваляванне Шабанава
перадалося астатнЁм.  Яны сядзелЁ,  не адрываючы ад яго вачэй. - Першы раз я
тузану╒ся,  калЁ адарва╒ адзЁн кЁнаапарат.  Вось ╦н, бы╒ у кЁшэнЁ, - Шабана╒
разня╒ пальцы.  -  ДругЁ раз,  калЁ рабЁ╒ здымкЁ грота,  Ё трэцЁ - калЁ вось
гэты мЁнерал, - ╦н паказа╒ на водарасць, - кла╒ у кЁшэню. А зараз паглядзЁм,
што на апошняй пл╦нцы.
     Успыхну╒  экран,  на  Ём  з'явЁлася падводнае царства,  дакладней,  яго
маленькЁ куток -  грот.  Ля  задняй сценкЁ грота стаялЁ палЁцы,  падобныя на
соты. ╡ ╒ кожнай ячэйцы ляжалЁ водарасцЁ.
     - ╡нкубатар? - здзЁвЁ╒ся Савацее╒.
     - Нешта падобнае на яго, - адказа╒ Шабана╒.
     Але самае дзЁ╒нае было наперадзе.  Да  палЁц,  аднекуль збоку,  са сцен
грота  цягнулЁся правады.  ╡накш  назваць гэтыя  то╒стыя нЁткЁ  нельга было.
Здымка працягвалася лЁчаныя хвЁлЁны,  але Ё  за гэты час у некалькЁх ячэйках
блЁснулЁ чырвоныя ЁскаркЁ.  А калЁ апарат крыху ссуну╒ся, касмана╒ты ╒бачылЁ
фЁгуру ╒... скафандры.
     - Што вы цяпер скажаце, сябры? - хЁтравата блЁсну╒ вачыма Шабана╒.
     Таварышы развялЁ рукамЁ.
     - Тады я скажу.  Гэтыя рыбы -  робаты,  напэ╒на,  нават бЁялагЁчныя.  Я
помню Ёх  паводзЁны,  таму  перакананы.  Яны  дзейнЁчаюць лагЁчна,  але  без
эмоцый. ╡х стварылЁ такЁя ж прышэльцы, як Ё мы, з Ёншага свету. Навошта? Пад
вадой многа гэтага мЁнералу. Яго дзеянне на чалавека надзвычай дабратворнае.
Пакуль мы  праглядалЁ пл╦нку,  нашы  робаты зрабЁлЁ аналЁз ма╦й  крывЁ.  Яна
чыстая,  быццам у ╦й не адбываюцца працэсы акЁслення. Вось як падзейнЁча╒ на
мяне мЁнерал.  Вось чаму я  ╒спомнЁ╒ ус╦ да дробязей аб маЁм знаходжаннЁ пад
вадой.
     - ДапусцЁм, - згадзЁ╒ся Савацее╒, - а бЁятокЁ?
     - Мне здаецца,  тлумачэнне даволЁ простае. Нашы бЁятокЁ прыблЁзна такЁя
ж.  Рыбы-робаты настроены на Ёх.  Таму яны адразу Ё з'я╒ляюцца, варта каму з
нас апынуцца на беразе.
     - А трызненнЁ? - не здава╒ся Савацее╒.
     - Гэта  свайго  роду  нейтралЁзатар.   У   яго   прыродзе  трэба  будзе
разабрацца,  бо дзякуючы яму чалавек можа плаваць,  як глыбЁнная Ёстота,  не
баючыся цЁску.  Пачу╒шы сЁгнал, рыбы-робаты бяруць гаспадара, пераносяць яго
да  грота╒,  дзе  ╒жо  назапашан  мЁнерал.  Вядома,  мЁнерал  робаты  могуць
даставЁць  Ё  самЁ  на  паверхню.  Але,  вЁдаць,  там  патрэбна  прысутнасць
гаспадара.
     - Але дзе доказ, што рыбы - гэта робаты?
     У пярэчаннЁ Савацеева была логЁка.
     - ╗сць такЁ доказ,  -  сказа╒ Шабана╒,  -  зараз мы яго прывядз╦м. - ╗н
уставЁ╒ у  праектар пл╦нку,  на  якой  былЁ  сфатаграфаваны рыбы ля  грота╒,
злучы╒ экран з  лЁчыльнай машынай.  -  ПомнЁце,  -  растлумачы╒ ╦н,  -  ╦сць
формулы руху для жывых Ёстот Ё  для кЁбернетычных.  З Ёх дапамогай яшчэ было
даказана жыцц╦ на чацв╦ртай планеце Працы╦на.  Вось зараз машына Ё прыменЁць
Ёх. Праграму я скла╒ ужо.
     Праз  трыццаць  секунд  пасля  таго,   як  скончылася  пл╦нка,   машына
выштурхнула стужку з адказам.  Рыбы,  згодна са сцвярджэннем матэматыкЁ,  не
маглЁ быць жывымЁ.
     - ДзЁ╒на, - уздыхну╒ Корзун.
     - Радасна,  -  сказа╒ Шабана╒.  -  ЛюдзЁ хутка сустрэнуцца яшчэ з адным
прадста╒нЁком  розуму  Ё,  як  мне  чамусьцЁ  здаецца,  вельмЁ  падобным  на
чалавека.  -  ╡  не  ╒трыма╒ся,  весела ╒пЁкну╒ Савацеева:  -  А  ты каза╒ -
Ёнстынкт.

Last-modified: Sun, 26 Oct 2003 09:53:16 GMT
Оцените этот текст: