i z dvoma
nechitkimi staruhami j kovzayuchi poglyadom po tonkih golih rukah ¿h bosonogih
onuchok. YA vpav ne v tu lavku, j oberezhnij sivij mavrin pohitav golovoyu
vidmovno, navit' do togo yak ya spitav shchos'. Peretnuvshi vulicyu, ya vvijshov u
mizernij labaz j tam viklikanij na moº prohannya pokupcem duh zhinki guchno
vidpoviv z pidval'no¿ prirvi (povtoryuyuchi temu cholovichogo duha v panel'nij
shparini): "Vulicya Guntera, ostannij budinok".
Vulicya Guntera bula duzhe daleko, azh v zovsim beznadijnomu zakapelku,
sered chislennih visokih smitnic' i glibokih kanav, chervivih gorodikiv i
krivih hatinok, siro¿ mryaki j chervono¿ glini, ta yakihos' fabrichnih
daleko-dimnih dimariv. YA zupinivsya bilya "ostann'ogo domu" - zbito¿ z doshok
halupi, za yakoyu, na boci dorogi, vidnili shche dvi-tri taki zh hatini j shiroke
pustishche, vsiyane blyaklimi bur'yanami. Z-vid hatini lunav stuk molotka, j
kil'ka hvilin ya sidiv u svo¿j starij mashini, sam starij i hirlyavij, u kinci
svogo dovgogo shlyahu, bilya siro¿ cili, finis, druzi, finis, zlodi¿. Bulo
bliz'ko drugo¿ godini dnya. Pul's buv to sorok, to sto. Dribnij doshch shemrav po
kapotu Ikara. Pistolet peresunuvsya v pravu kishenyu shtaniv. Lahmatij dvornyaga,
z vogkoyu vid brudu sherstyu zvisloyu z bryuha, vijshov z-vid domu, prizupinivsya
rozgublenij, i za tim zajshovsya lagidno guf-gukati v mene, shchulyachis' i tikayuchi
nosa vgoru; pripiniv, poveshtav navkolo j poblizu, ta razok shche gufnuv.
29.
YA vijshov z avto j zahlopnuv za soboyu dverku. YAk proza¿chno, yak
pryamolinijno prolunav cej hlop v porozhnechi bezsonnogo dnya! "Guf", vzyav za
potribne komentuvati pes. YA natisnuv ´udzik dzvinka; jogo vibraciya probrala
vsyu moyu plot'. Personne: nikogo. Je resonne, repersonne: dzvonyu znovu,
nikogovu. Zvidki, z yakih glibin cya rimovana durnya? "Guf", dokinuv sobaka.
Rvuchke nablizhennya, sharudinnya j shum (guf) rozchahnenih dverej.
Virosla dyujmiv na dva. Okulyari v rozhevij opravi. Po-novomu visoko
zachesane volossya, novi vuha. YAk prosto! Cya mit', cya smert' - vse, shcho ya
viklikav v imaginaci¿ bil'she tr'oh rokiv viyavilos' prostim ta suhim yak
skipka. Vona bula vidverto j nejmovirno vagitna. Oblichchya ¿¿ nibi zmenshilos'
(vs'ogo projshlo tri sekundi, ta hochu ¿m dati stil'ki derev'yano¿ trivalosti,
skil'ki zhittya mozhe vitrimati); poblyakli vesnyanki, shchoki vpali; ogoleni ruki j
golinki vtratili vsyu smagu, otzhe stali pomitni na nih voloski; vona bula v
brunatnij paperovij sukni bez rukaviv i v povstyanih shl'opkah.
"Gospodi!" vidihnula vona pislya pauzi, v usij povnyavi zdivuvannya j
shchirosti.
Ne vijmayuchi kulaka z kisheni, ya grimnuv:
"CHolovik udoma?"
Vbiti ¿¿, yak deyaki ochikuvali, ya, zvichajno, ne mig. YA, bachte, kohav ¿¿.
Vona bula kohannyam z pershogo poglyadu, z ostann'ogo poglyadu, z odvichnogo
poglyadu.
"Zahod'" skazala vona z veseloyu siloyu. Pripavshi do porozsohlogo
mertvogo dereva dverej, Dolli Skiller shotila, bo mogla, rozplyushchitis'
(prichomu, navit' pidnyalas' navshpin'ki), shchob dati meni projti, j stoyala tak
mit', rozip'yata, ochi dolu, vsmihayuchis' porogovi, z vpalimi shchokami j
okruglimi vilicyami, z bilimi yak rozridzhene moloko rukami, vityagnutimi po
derevu. YA projshov, ne zachepivshi nabubnyavinnya ¿¿ ditini. Znajome teplo Dolli
- z legkoyu domishkoyu kuhni. Meni zubi dzinchali, yak v bevzya. "O ni, ti budesh
nazovni" (do sobaki). Vona zachinila dveri j uvijshla za mnoyu j za svo¿m
bubnyakom v bidnu, lyal'kovogo vzircya, kimnatu. "Dik on tam", skazala vona,
vkazuyuchi nevidnoyu tenisnoyu raketkoyu j dayuchi meni prostezhiti poglyadom kriz'
cyu kimnatu, yaka bula spal'neyu j vital'neyu, a za tim cherez kuhon'ku i kriz'
prodilok zadnih dverej, do togo miscya, de, vidnij v dovoli primitivnij
perspektivi, chornyavij molodij neznajomec' v robochomu kombinezoni (stratu ya
negajno vidklav) stoyav spinoyu do mene na drabinci, shchos' prikolyuyuchi do halupi
susida, bil'sh m'yazistogo nizh vin hlopcya (ta z odnoyu lishe rukoyu), yakij
divivsya na n'ogo znizu.
Cyu kartinu v rami dal'nih dverej vona poyasnila blagal'nim zithannyam
("muzhchini, pak, lyublyat' buduvati") j spitala, chi poklikati cholovika?
Ni.
Stoyachi posered trohi nahileno¿ pidlogi j roblyachi malen'ki pital'ni
zvuki, vona kreslila znajomi yavajs'ki zhesti p'yastyami j pal'cyami, proponuyuchi
meni ciºyu shemoyu zhartobno¿ vvichlivosti obrati mizh gojdalkoyu ta kanapoyu (¿h
postillyu v nichnij chas). Kazhu "znajomi", bo yakos' vona zaprosila mene z
takim-os' "tancem ruk" do berdslejs'ko¿ nasho¿ vital'ni, koli mala misce tam
¿¿ vechirka. Mi dvoº prisili na kanapu. Cikavo: hoch suttyu ¿¿ krasa ziv'yala,
meni stalo yasno til'ki teper - v cyu beznadijno spiznilu godinu zhittºvogo dnya
- yak vona shozha - yak zavshe bula shozha - na ruduvatu Veneru Botichelli - toj
samij m'yakij nis, ta zh sama dimchasta zvaba. V glibini kisheni mo¿ pal'ci
tihen'ko vipustili, led'-led' til'ki pereshtovhnuvshi jogo glibshe v hustku, v
yakij vin tulivsya, mij nevikoristanij kol't.
"Ce ne toj, kotrij meni potriben", skazav ya.
Rozplivchastij viraz gostinnosti znik z ¿¿ ochej. ¯¿ lob spohmurniv, yak
za starih, girkih dniv:
"YAkij - toj?"
"De vin? SHvidshe!"
"Sluhaj", skazala vona, shilivshi na bik golovu j trusyachi neyu v takomu
polozhenni: "Sluhaj, ti ne budesh pochinati vse ce znov".
"SHCHe j yak budu", skazav ya i vprodovzh hvilini (yak ne divno, ce stalo
ºdinoyu shchiroyu, prijnyatnoyu hvilinoyu za cile nashe pobachennya) mi divilis' odne v
odne, oshchirivshis', nibi vona vse shche bula moºyu.
YAka rozumna divchinka, vona persha ovolodila soboyu.
Z ¿¿ nastupnih sliv z'yasuvalos', shcho Dik nichogo ne znav pro vsyu cyu
istoriyu. Vin dumav, shcho vona moya don'ka. Vin dumav, shcho vona narodilas' u
vel'mozhnij famili¿ i vtekla z domu zadlya togo, shchob miti posud v shinku. Vin
us'omu viriv. Nashcho uskladnyuvati j tak vazhke stanovishche, nashcho rozvoziti ves'
cej brud!
YA prokazav, shcho ¿j treba buti rozumnoyu, treba buti duzhe rozumnoyu
divchinkoyu (z otakim golim barabanom pid tonkoyu brunatnoyu sukneyu), adzhe yakshcho
vona rozrahovuº na dopomogu, yaku ya zbiravsya nadati, to maº zbagnuti, shcho meni
treba znati vse.
"Nu zh bo, proshu: jogo im'ya!"
YAk - vona dumala, shcho ya davno vpetrav...
Ce bulo take (tut vona vsmihnulas' hitro j zhurno) sensacijne im'ya, shcho ya
prosto nikoli ne poviryu. Vona sama ledve mozhe poviriti.
- Im'ya jogo, moya osinnya nimfo.
Ah, ce bulo ne tak vzhe vazhlivo. Krashche oblishiti cyu rozmovu.
CHi ya ne hochu kuriti?
- Ni. Jogo im'ya.
Pohitala golovoyu nadzvichajno rishuche. Vvazhala, shcho vzhe pizno robiti
skandal - i shcho vse odno ya nikoli ne poviryu nejmovirnomu, najnejmovirnishomu.
-
YA pidvivsya, kazhuchi, shcho meni pora, privit choloviku, radij buv bachiti ¿¿.
Skazala, shcho ya marno napolyagayu - nikoli vona jogo ne nazve... ta shcho z
inshogo boku... vreshti-resht...
"Ti dijsno hochesh znati, hto ce buv? Tak os', ce buv - ".
I tihen'ko, konfidencijno, visoko zvivshi vuz'ki brovi j vignuvshi
zapekli gubi, vona z legkoyu ironiºyu, ta bez nizhnosti, j nibi rozpruzhuyuchis'
tihim svistom, vimovila im'ya, yake proniklivij chitach davno vzhe vgadav.
Uoterpruf, skazala SHarlotta. CHomu mizernij spomin pro litnij den' na
ozeri majnuv u mene v pam'yati? YA tezh davno vgadav ce im'ya, ta til'ki
pidsvidomo, ne priznayuchis' v c'omu sobi. Teper ya ne vidchuv bolyu, ni
zdivuvannya. Spokijno postalo zlittya, vse vpalo na svoº misce, j vibivsya, yak
na skladenij kartini-zagadci, toj vizerunok gilok, yakij ya nekvapno skladav
iz sampochatku moº¿ povisti z takim rozrahunkom, shchob v slushnij moment upav
dostiglij plid; tak, z viznachenim i porochnim ziskom (vona shche movila, ta ya ne
sluhav, zagruzlij u zolotij spokij) proyaviti svij zolotij i zhahitnij supokij
cherez te logichne zadovolennya, yake mij najnedobrozichnishij chitach povinen teper
spiznati.
Vona, yak ya skazav, vse shche movila. YA nareshti vklyuchivsya v ¿¿ vil'noplivnu
movu. Vin, otak-bo ce º, buv ºdinij muzhchina, yakogo vona bezumno kohala.
Strivaj, a Dik? Ah, Dik - garnij, cilkovite podruzhnº shchastya, j take inshe, ta
vona ne ce mala na uvazi. I ya - ya buv, zvichajno, ne vrahovanij.
Deyakij chas vona divilas' na mene, nibi lishe zaraz usvidomivshi nechuvanij
i mabut' dovoli nudnij, skladnij i po vs'omu zajvij fakt, shcho sidyachij poryad z
neyu sorokarichnij, chuzhij vs'omu, hudij, chepurnij, hlivkij, slabkogo zdorov'ya
dzhentl'men v barhatnomu pidzhaku, kolis' znav i bogotvoriv kozhnu poru, kozhnij
zachatkovij volosok ¿¿ dityachogo tila. V ¿¿ blidosirih ochah, za rozkosim sklom
neznajomih okulyariv, nash bliden'kij roman buv na mit' viddzerkalenij,
zvazhenij i vidkinutij, yak skuchnij vechir u gostyah, yak u pohmurij den'
piknika, na yakij z'yavilis' lishe vkraj necikavi lyudi, nache nabridla vprava,
nache korka zasohlogo brudu, pristalogo do ¿¿ ditinstva.
YA led'-led' ustig sudomnim ruhom zabrati kolino z radiusa dij
shematichnogo shturhana - odnogo z ¿¿ novonabulih zhestiv.
Poprosila mene ne kazati durnic'. SHCHo projshlo, to projshlo. Viznavala, shcho
v cilomu ya buv dobrim bat'kom, - viddayuchi meni borg hoch u c'omu. Prodovzhuj,
Dolli Skiller.
CHi znav ya, napriklad, shcho vin priyatelyuvav z ¿¿ matir'yu? SHCHo vin navit'
vvazhavsya davnim drugom sim'¿? SHCHo vin pri¿zhdzhav do svogo dyad'ka v Ramzdel' -
ah, duzhe davno - j vistupav z lekciºyu v mamchinomu klubi, j raptom vhopiv ¿¿
i potyagnuv ¿¿, Dolli, za golu ruku do sebe na kolina v prisutnosti vsih cih
dam, i rozciluvav ¿¿, a ¿j bulo lishen' desyat' rokiv, i vona duzhe na n'ogo
rozserdilas'? CHi znav ya, shcho vin pomitiv mene ta ¿¿ v tomu goteli yakihos'
mislivciv, de vin pisav tu samu p'ºsu - tak, "zacharovanih", - yaku vona
repetiruvala v Berdsle¿ dva roki po tomu? SHCHo vin ¿j kazav nemozhlivi rechi tam
vnizu v holi? CHi znav ya, shcho - Ah, ce bulo tak gidko z ¿¿ boku zaplutati mene
j primusiti viriti, shcho Kler stara dama - jogo krevna, mozhe, abo kolishnya
podruga zhittya - j, ot diva, yak prosto bulo vdryapatis', koli gazeta v Uejsi
nadrukuvala jogo portret!
V Brajslands'kij gazeti portreta ne bulo. Dijsno, duzhe kumedno.
- Tak (vela vona dali), zhittya - seriya komichnih nomeriv. YAkbi romanist
opisav Dollinu dolyu, nihto b jomu ne poviriv.
Tut prolunali bad'ori, domashni zvuki z-vid kuhni, v yaku Dik i Bill'
ulizli v poshukah piva. V vidchineni dveri voni pobachili gostya, j Dik vvijshov
u kimnatu.
"Dik, ce mij tato!" kriknula Dolli lunkim, napruzhenim golosom, shcho
vidavsya meni cilkom shalenim, i novim, i radisnim, i starim, i zhurnim, adzhe
molodik, veteran daleko¿ vijni, buv majzhe gluhij.
Mors'ko¿ barvi ochi, chornij ¿zhak, rum'yani shchoki, negolene pidboriddya. Mi
potisnuli ruki. Diskretnij Bill', yakij, pevno, pishavsya tim, shcho mig robiti
diva odniºyu rukoyu, - prinis vidkriti nim blyashanki piva. Hotiv uzyati vidstup.
Perebil'shena vvichlivist' proletarya. Jogo zmusili buti. Simejna kartina na
reklami piva. Po suti i ya i Skilleri obirali suspil'stvo. YA peresiv u
nervovo rozhitanu gojdalku. ZHadko zhuyuchi, vagitna Dolli prigoshchala mene
altejnimi korzhikami, arahisovimi gorishkami j kartoplyanim hrustom. Muzhchini
divilis' na ¿¿ krihkogo, stuzhavogo, miniatyurnogo, starosvits'kogo,
molodyavogo, hoch hvoroblivogo, bat'ka v barhatnomu pidzhaku j bezhevomu zhileti:
mozhlivo, vikont.
U nih sklalos' vrazhennya, shcho ya pri¿hav do nih na dekil'ka dniv, i Dik,
duzhe morshchachi loba, shcho oznachalo napruzhenu diyu dumki, vidav, shcho Dolli j vin
mozhut' spati na kuhni, rozklavshi tam rozkladnogo matraca. YA legen'ko pomahav
rukoyu j poyasniv Dolli (yaka peredala ce dali cherez osoblive golosove
zguchannya), shcho ya prosto za¿hav na godinku po dorozi v Lektoburg, de na mene
chekayut' druzi j shanuval'niki. Tut mi pomitili krov na odnomu z ne bagat'oh
velikih pal'civ, zalishenih Billyu (vin postav dovoli nevdalim chudotvorcem).
SHCHo za zhinochist', nikoli ranish mnoyu ne bachena v otakomu vidbitti, bula v
tin'ovomu rozvo¿ ¿¿ blidih grudej, poznachenih u rozrizi sukni, koli vona
shililas' nad rukoyu kaliki! Vona povela jogo ladnatis' na kuhnyu (vanno¿ ne
bulo). Vprodovzh tr'oh-chotir'oh malen'kih vikiv, yaki azh bubnyavili vid
shtuchnogo tepla vzaºmnih chuttiv, Dik i ya zalishalis' sami. Vin sidiv na
stil'ci, truchi peredni kincivki j dali morshchachi loba, v meni z'yavilos' puste
bazhannya vichaviti ugri na jogo pitnomu nosi mo¿mi dovgimi liskuchimi kigtyami.
Meni podobalis' jogo garni sumni ochi j duzhe bili zubi. Meni privabnij buv
jogo gromadnij volosyavij kadik. CHogo voni na golyat'sya chastish, ci molodi
cupki hlopci? Vin ta jogo Dolli mali nestrimni statevi stosunki na c'omu
divani prinajmni sto visimdesyat raziv z tih pir, yak vona zachala. A do togo -
yak dovgo voni znali odne odnogo? Divno - zhodno¿ negarno¿ dumki ne mav ya do
n'ogo; nichogo, krim muki j vidrazi. Vin teper ter nis. YA ne mav sumnivu, shcho
koli vin nareshti vidkriº rota, to skazhe (zlegka izdrigayuchi golovu v
kolivanni): "Et, divchis'ko v vas pershij sort, mistere Gejz. Ce vzhe tak. I
matir'yu vona tezh bude pershosortnoyu". Serdega vidkriv rota - j s'orbnuv piva.
Ce jomu dalo pevnosti, j vin dali hleptav dribnimi kovtkami do pini na roti.
Vin buv, skazala vona, chudnij. Vin dolonyami brav ¿¿ florentijs'ki grudki.
Nigti v n'ogo buli chorni j pidlamani, ta falangi j suglobi zap'yastka,
sil'na, gracijna p'yast' - buli bagato, bagato shlyahetnishimi nizh u mene. YA
nadto bagato krayav lyuds'kih zhertv mo¿mi bidnimi skandzyublenimi rukami, shchob
pishatis' nimi: francuz'ki frazi, veliki kistyanki dorsets'kogo selyanina,
priplyushcheni pal'ci avstrijs'kogo kravcya - ot vam Gumbert Gumbert.
Dobre. YAkshcho vin hoche movchati, ya mozhu movchati takozh. Prinagidno, bulo b
ne zajvim meni vidpochiti v cij stihlij, do smerti nalyakanij kolisanci, do
togo, yak navazhitis' shukati ligvishche zvira: tam vidtyagnu krajnyu plot'
pistoleta j up'yusya orgazmom spuskovogo gachka - ya zavzhdi buv virnim
nastupnikom videns'kogo shamana. Ta postupovo ya stav perejmatis' zhalem do
bidnogo Dika, yakomu, v yakijs' zhahnij, nemov gipnotichnij sposib ya zavazhav
skazati ºdine rechennya, yake vin mig sklasti ("Divchis'ko v vas super...")
"Otzhe, skazav ya, vi zbiraºtes' do Kanadi?"
Na kuhni Dolli smiyalas', na shchos' skazane abo zdiyane Billem.
"Otzhe, zagorlav ya, vi zbiraºtes' do Kanadi? Tobto, ne do Kanadi, ya
znovu gorlav. Hochu skazati - v Alyasku".
Vin obijnyav dolonyami stakan i, z mudrim viglyadom kivayuchi, vidpoviv: "SHCHo
zh, ya tak vvazhayu, shcho vin ushkodiv sebe gostrim kraºm. Ruku-bo vin vtrativ v
Itali¿".
Divni migdali v buzkovo-rozhevomu kvitti. Vidirvana syurrealistichna ruka
v ¿h puantilistichnomu karmini, z malen'koyu kvitnikarkoyu, vitatujovanoyu na
til'nomu boci p'yasti. Dolli ta pidkleºnij Bill' z'yavilisya znov. YA obizhno
podumav, shcho ¿¿ dvo¿sta krasa, ¿¿ kavovim zat'marena blidist', pevno,
zbudzhuyut' neboraku. Dik polegsheno skalyachis', vstav zi stil'cya. Vin uvazhav,
shcho v Mistera Gejza j Dolli º bagato pro shcho pobazikati. Vin uvazhav, shcho mene
shche raz pobachit' do mogo vidhodu. CHomu ci lyudi bagato tak rozvazhayut', i tak
malo golyat'sya, j tak znevazhayut' sluhovi aparati?
"Sidaj", skazala vona, zvuchno vdarivshi sebe po stegnah. YA znov
opustivsya v chornu gojdalku.
"Otzhe, vernemo do spravi. Ti znachit' zradila mene. Kudi vi po¿hali? De
vin zaraz?"
Vona vzyala z kamina vvignutu fotochku. Stara zhinka v bilomu, tovsta,
syajliva, klishava, v duzhe korotkomu platti; j muzhchina v zhiletci: morzhevi
vusa, lancyuzhok vid godinnika. Bat'ki cholovika. ZHivut' z sim'ºyu brata v
Dzhuno.
"Ti pevnij, shcho ne hochesh papirosku?"
Vona zakurila. YA vpershe pobachiv, shcho vona kurit'. Suvoro zaboronyalos' za
caryuvannya Gumberta Griznogo. Plavno, v sinyuvatij dimci, SHarlotta Gejz vstala
z truni. YA zvichajno znajdu jogo bez trudu, cherez dyad'ka-dantista, yakshcho ne
skazhe.
"Zradila tebe? Ni". Vona napravila v kamin strilu papiroski, hutko
postukuyuchi po nij vkazivnim pal'cem, cilkovito yak ce robila ¿¿ matir, i
cilkovito tak samo, mij bozhe, nigtem zshkryabuyuchi chastochku papirossya z nizhn'o¿
gubi. Ni. Vona mene ne zradzhuvala. Vse vidbulos' po-druzhn'omu. Eduza
poperedila ¿¿ v svij chas, shcho Ku nebajduzhij do malih divchatok - jogo raz led'
ne uv'yaznili, yakos', i vin znav, shcho vona znaº. Poklavshi likot' na dolonyu,
zatyaglas', vsmihnulas', vipustila dim, d'ornulas' znov po napryamku do
kamina. Zanurilas' u spogadi. Rich u tim, shcho vin bachiv naskriz' (z usmishkoyu),
vse j usih, tomu shcho vin ne buv yak ya abo vona, a buv genij. Divovizhna lyudina.
SHCHe j takij veselun. Katavsya zi smihu, koli vona jomu priznalas' v mo¿h z neyu
stosunkah, yaka zh tut º zrada, yakshcho ce bezpechno bulo jomu rozpovisti?
"Nu, otozh. Ku - jogo vsi zvali Ku - "
Tak zvavsya, skorocheno, ¿¿ litnij tabir (Kul'baba). Zabavnij zbig. Vin,
znachit', poviz ¿¿ na shikarne rancho za trista mil' vid yak tam... Elefanta
(El'finston). YAk zvalos' rancho? Ah, duzhe glupa nazva: Duk-Duk - bez zhodnogo
sensu slovo (bodaj i tak)... ta ce, vzagali, teper odnakovo, adzhe misce
shchezlo, rozchinilos'. A yaka bula krasa - ya uyaviti sobi ne mozhu fenomenal'nu
rozkish c'ogo rancho - tam use bulo, nu, prosto vse - navit' vlasnij vodospad
u domi! YA, mozhe, pam'yatav rudogo projdu, z yakim mi (mi!) yakos' grali v
tenis. Rancho nalezhalo, vlasne, bratovi rudogo, ta vin jogo vidstupiv Ku na
lito. Koli Ku z neyu pri¿hav, ¿m vlashtuvali shchos' na zrazok koronaci¿, a potim
uzyali j kinuli do basejnu, led' ne vtopili, yak roblyat' pri perehodi cherez
ekvator. Nu, ti znaºsh.
Zakotila ochi na znak shtuchno¿ pokori fortuni.
"Bud' laska, dali".
Nu, tak os'. Peredbachalos', shcho vin poveze ¿¿ veresnem v Golivud -
podivitis', chi godit'sya vona dlya epizodichno¿ roli v fil'mi, osnovanomu na
jogo p'ºsi "Zoloti Struni". Vona spodiyalas' takozh, shcho ¿j dadut' dublyuvati
odnu z najvidomishih aktrisochok na kligovim-svitlom-slipuche-oblitomu
tenisnomu korti. Nazhal', do c'ogo nikoli ne dijshlo.
"De teper perebuvaº negidnik?"
CHomu - negidnik? CHudova lyudina v bagat'oh sensah. Ale tam v rancho zhittya
bulo lishe cherez piyatiku j narkotiki. J, zvichajno, vin buv cilkovitij monstr
v statevomu sensi, i jogo druzi buli jogo rabami. YA ne mozhu sobi uyaviti (ya,
Gumberte, ne spromozhna uyaviti sobi!), yakimi rechami voni vsi zajmalis' v
Duk-Dukovim Rancho. Vona na vidsich vidmovilas' brati v c'omu uchast', i vin
vignav ¿¿.
"YAki rechi?"
"Ah, divni, ganebni, fantastichni rechi. Bachish, u n'ogo tam buli j
divchatka i hlopchiki, j kil'ka doroslih muzhchin, i treba bulo, shchob mi bozna shcho
robili vsi razom v golomu viglyadi, poki madam Damor robila znimannya".
(ZHyustini markiza de Sada bulo spochatku dvanadcyat' rokiv.)
"SHCHo same - robili?"
"Ah, same gidottya... Ah, ya, ni, libon', ya..." Vona vimovila ce "ya" yak
zdushenij krik, prisluhayuchis' do oserdya tyaguchogo bolyu, j za vidsutnistyu sliv
rozchepirila vsi p'yat' pal'civ v zlamano rozsichenomu povitri. Ni - ne mogla,
vidmovlyalas' detal'nishe poyasniti znayuchi pro ditinu, yaka vzhe bula.
SHCHo zh, ¿¿ sprava.
"Ta j yake ce maº znachennya teper", skazala vona, kulakom torsayuchi perinu
j za tim povertayuchis' dogorichereva na kanapi. "SHaleni rechi, brudni rechi. YA
skazala - ni, ni za shcho ne stanu - (vona na¿vno dodala lajlivij vul'garizm
dlya poznachennya primhi, dobre vidomij nam obom) tvo¿h bridkih hlopchakiv, tomu
shcho meni potribnij til'ki ti. Ot i vikinuv vin mene".
Nebagato lishilos' skazati. Tiº¿ zimi (1949-1950), Fej i vona vazhkoyu
praceyu zaroblyali na zhittya. Protyagom dvoh rokiv vona perehodila z miscya do
miscya, pracyuyuchi v malen'kih prishosejnih restoranah, a potim spitkala Dika.
Ni, vona shche ne znala, de znahodit'sya toj. Imovirno, des' u N'yu-Jorku. Pri
jogo slavnozvisnosti, vona, yasna rich, legko b jogo znajshla. Fej probuvala
povernutis' v rancho, ta vono prosto ne isnuvalo vzhe - zgorilo vshchent, nichogo
nemaº, krim chorno¿ kupi smittya. Ce ¿j vidalos' takim divnim, tak divnim...
SHCHo zh, u Mak-Ku bulo podibne im'ya, j takozh zgoriv budinok.
Vona prikrila ochi j rozzyavila rota, vidpavshi nazad na perinu j stupivshi
bajkovoyu nizhkoyu na pidlogu. Tamta jshla zlegka pid ukis, staleva kul'ka
dokotilas' do samo¿ kuhni. YA znav teper vse, shcho meni treba bulo znati. V mo¿
namiri ne vhodilo krayati moyu lasochku. Des' za halupoyu Billya radio zaspivalo
pislya trudovogo dnya pro nestyamnu lyubov, i os' vona bula peredi mnoyu, vsya
podryapana, iz vzhe ne dityachimi spuhlimi zhilami na vuz'kih rukah, z gusyachimi
puhircyami na blidij shkiri peredplich, z nechujnimi "mavpyachimi" vuhami, z
negolenimi pahvami, os' vona napivlezhala proti mene (moya Lolita!),
beznadijno ziv'yala v simnadcyat' rokiv, iz cim malyatkom u nij, yake, mabut',
mriyalo stati velikim derzhavcem i vijti v vidstavku 2020-go roku, - i ya
divivsya, j ne mig nadivitis', i znav - tak samo tverdo, yak te, shcho pomru - shcho
ya kohayu ¿¿ ponad vse, shcho koli-nebud' bachiv abo mig uyaviti na c'omu sviti,
abo mriyav pobachiti na tomu. Vid ne¿ lishilos' til'ki najtonkishe fialkove
viyannya, listopadne vidlunnya tiº¿ nimfetki, na yaku ya navalyuvavsya z takimi
krikami v minulomu; vidlunnya na krayu chornogo yaru, z dalekim lisom pid
bilyastim nebom, z burim listyam, shcho zahashchilo dzherelo, z samotnim cvirkunom u
suhomu bur'yani... Ta, slava bogu, ya bogotvoriv ne til'ki vidlunnya. Grih,
yakij ya buvalo plekav u spovitomu lozami serci, mon grand p ch radieux,
skorotivsya do svoº¿ suti: do bezplidnogo j ego¿stichnogo ´andzhu; jogo-bo ya
vikreslyuvav i proklinav. Vi mozhete gluzuvati z mene j pogrozhuvati ochistiti
zalu sudu, ta poki meni ne vstavlyat' klyapa j ne pridushat' mene, ya budu
gorlati pro svoyu bidnu pravdu. Nestyamno ya hochu, shchobi ves' svit uznav, yak ya
kohayu svoyu Lolitu, cyu Lolitu, blidu j opoganenu, z chuzhoyu ditinoyu pid sercem,
ta dosi shche sirooku, dosi shche z surmenistimi viyami, vse shche moyu, moyu..
Changeons de vie, ma Carmen, allons vivre quelque part ou nous ne serons
jamais s par s. Ogajo? Hashchi Masachusetsu? Meri Mej? Bajduzhe, navit' yakshcho ci
¿¿ ochi pot'myaniyut' do rib'yacho¿ nechulosti, j sosci nabryaknut' i
potriskayut'sya, a chudovne, molode, vkrite mohom girlyachko opoganyat' i
rozirvut' pologi - navit' todi ya budu vse shche shaleniti vid nizhnosti na samij
znak tvogo dorogogo, zmarnilogo lichka, lishe vid zvuku tvogo gortannogo
molodogo golosu, moya Lolito.
"Lolito", prokazav ya, "ce, mabut', namarno j bezgluzdo, ta ya mayu ce
skazati. ZHittya º vel'mi korotkim. Zvidti do starogo avto, yake tak dobre
vidome tobi, dvadcyat', dvadcyat' p'yat' krokiv vidstani. Ne duzhe velika
progulyanka. Zrobi ci dvadcyat' p'yat' krokiv. I budemo zhiti sobi do
spokonviku.
Carmen, voulez-vous venir avec moi?"
"Ti hochesh skazati", vidpovila vona, vidkrivshi ochi j zlegka pidnyavshis'
(zmiya, shcho gotova vdariti), "ti hochesh skazati, shcho dasi nam (nam!) groshej,
til'ki yakshcho ya peresplyu z toboyu v goteli? Ti ce hochesh skazati?"
"Ni, ni. Ti mene vul'garno zrozumila. YA hochu, shchob ti zalishila svogo
eventual'nogo Dika j cyu strashnu virvu j pere¿hala do mene - zhiti zi mnoyu,
pomerti zi mnoyu, vse, vse zi mnoyu" (dayu zagal'nij sens mo¿h sliv).
"Ti nenormal'nij", skazala vona, po-dityachomu prindyachis'.
"Zmirkuj, Lolito. ZHodno¿ riznici ne bude. Okrim odniº¿ shtuki, ta ce ne
do uvagi (skasuvannya strati, ya hotiv skazati, ta ne skazav). V usyakomu razi,
navit' yakshcho ti vidmovishsya, ti vse odno otrimaºsh svoº... frousseau".
"Ti ne zhartuºsh?" spitala Dolli.
YA peredav ¿j konvert z chotirma sotnyami dolariv j chekom na tri tisyachi
shistsot.
Nepevno, obachlivo, vona vzyala mon petit cadeau, j raptom cholo v ne¿
charivlivo zazhevrilo.
"Strivaj-bo", promovila vona proti voli, "ti nam daºsh chotiri tisyachi
monet!"
YA zatuliv oblichchya rukoyu j ridma zaridav - najgaryachishimi sl'ozami, shcho ya
kolis' prolivav. YA vidchuvav, yak voni v'yut'sya promizh mo¿h pal'civ j techut' po
pidboriddyu, j obpikayut' mene, j nis v mene buv zakladenij, i ya ne mig
perervati ridannya, j tut vona torknulas' moº¿ p'yasti.
"YA pomru, yakshcho ti torknesh mene", skazav ya. "Ti cilkom upevnena, shcho ne
po¿desh zi mnoyu? CHi º hoch najmensha nadiya, shcho po¿desh? Til'ki na ce vidkazhi
meni".
"Ni", skazala vona, "ni, lyubij, ni". Vpershe v zhitti vona tak do mene
zvernulas'.
"Ni", povtorila vona. "Pro ce ne mozhe buti j movi. YA b shvidshe
povernulas' do Ku. Rich u tam, shcho - "
¯j brakuvalo sliv, vochevid'. YA podumki zryadiv ¿¿ nimi - ("...vin rozbiv
moº serce, ti lishe rozbiv moº zhittya").
"Ce tak divno", vela dali vona, - ups! (konvert zsliznuv z kanapi vniz,
vona pidnyala jogo), "tak nejmovirno divno z tvogo boku... taku kupu groshej!
Ce rozv'yazuº vsi pitannya. Mi mozhemo vi¿hati hoch nastupnogo tizhnya. Pripini
plakati, proshu tebe! Ti povinen zrozumiti. Dozvol' meni prinesti tobi shche
piva? Ah, ne plach! Meni tak shkoda, shcho ya tak obduryuvala tebe, ta zaraz nichogo
ne vdiºsh".
YA viter oblichchya j pal'ci. Vona vsmihnulas', divlyachis' na cadeau. Vona
bula v zahvati. Hotila poklikati Dika. YA skazav, shcho za hvilinu meni vzhe bude
chas vid'¿zhdzhati, j shcho zovsim, zovsim ne hochu jogo bachiti. Mi sprobuvali
znajti temu dlya rozmovi. CHomus', ya vse bachiv pered soboyu - obraz migtiv i
ºdvabno poliskuvav na vologij sitchatci - yaskravu divchinku dvanadcyati rokiv,
sidyachu na porozi j kamincyami dzvinko zhburlyayuchu v pustu blyashanku. YA vzhe pochav
govoriti v poshukah nedbalogo zauvazhennya: "Cikavo, shcho stalosya z malen'koyu
Mak-Ku - chi vona oduzhala?..." ta vchasno pripiniv, boyachis', shcho vona vidkazhe:
"Cikavo, shcho stalosya z malen'koyu Gejz?" Vreshti-resht, dovelos' zgadati groshovi
spravi. Peredanij ¿j chek buv chistim pributkom vid zdavannya matchinogo
budinku. Vona zdivuvalas' - dumala, shcho vin davno vzhe prodanij. Ni shche (ya,
vtim, dijsno ce skazav ¿j v svij chas, shchob rozirvati vsyakij zv'yazok z
Ramzdelem). Povirenij skoro nadishle ¿j zvit pro finansovij stan. Stanovishche -
najlipshe. Dim mozhna prodati za dobru cinu. Deyaki z nedorogih akcij, nalezhnih
¿¿ materi, nadzvichajno pidnyalis'. Ni, meni dijsno pora. CHas meni jti, j
znajti jogo i jogo znishchiti.
Pozayak ya znav, shcho ne perezhivu torkannya ¿¿ gub, ya dovoli dovgo
vidstupav, nache v manirnomu tanci, pri kozhnomu rusi, yakij vona ta ¿¿ cherevo
robili v moºmu napryamku.
Vona j sobaka provodili mene. Mene zdivuvalo (ni, ce ritorichnij zvorot
- zovsim ne zdivuvalo), shcho vid avtomobilya, v yakomu vona tak bagato ¿zdila j
ditinoyu j nimfetkoyu, niyak ne podiyav na ne¿. Zaznachila til'ki, shcho vin,
movlyav, deinde poliloviyav od starosti. YA skazav, shcho vin nalezhit' ¿j, shcho ya
mozhu vzyati avtobus. Poprosila ne tereveniti, voni vidbudut' litakom na
YUpiter abo YUkon i tam kuplyat' mashinu; ya skazav, shcho v takomu razi ya kuplyu v
ne¿ Ikar za p'yatsot dolariv.
"Takim tempom mi budemo skoro milionerami!", skriknula vona,
zvertayuchis' do zahoplenogo sobaki, - yakogo voni z soboyu ne zbiralisya brati.
Carmencite, lui demandais-je...
"Odne ostannº slovo", skazav ya svoºyu vidrazlivoyu anglijs'koyu. "Ti-bo
cilkom upevnena, shcho - nu, dobre, ne zavtra j ne pislyazavtra - ta
koli-nebud', vse odno koli, ti ne pri¿desh do mene zhiti? YA sotvoryu cilkom
novogo boga j stanu jomu dyakuvati z pronozlivimi krikami, yakshcho til'ki ti
podasi meni cyu mikroskopichnu nadiyu" (zagal'nij sens).
"Ni", vidpovila vona, usmihneno. "Ni".
"A mizh tim ce b deshcho zminilo", skazav Gumbert Gumbert.
Za tim vin vityagnuv pistolet... tobto, chitach chekaº, mozhlivo, vid mene
keps'kogo knizhkovogo vchinku. Meni zh i na rozum ne moglo ce vpasti.
"Gud-baj-aj!" prospivala vona, moya amerikans'ka, mila, bezsmertna,
mertva lyubov, adzhe vona mertva j bezsmertna yakshcho vi chitaºte ci ryadki (na
uvazi mayu oficijne uzgodzhennya z tak zvanimi vlastyami).
Vid'¿zhdzhayuchi, ya chuv yak vona rozkotisto volala svogo Dika; sobaka zh
pustivsya hvilyastim alyurom tovstogo del'fina suprovodzhuvati avto, ta buv
nadto vazhkij ta starij, i skoro vidstav.
Den' pomirav, ya vzhe kotiv po shose pid dribnim doshchikom, i yak bi diyal'no
ne ¿zdili bliznyuki po proglyadovomu sklu, voni ne mogli dati radu mo¿m
sl'ozam.
30.
Zalishivshi Koulmont nadvechir (po shose Iks - ne pam'yatayu nomera), ya mig
bi do¿hati do Ramzdelya na svitanku, yakbi ne spokusivsya fal'shivim skorochennyam
shlyahu. YA mav potrapiti na avtostradu Igrek. Mapa bajduzhno pokazuvala, shcho
odrazu za Vudbajnom, do yakogo ya ¿hav proti nochi, ya mig zalishiti shose Iks i
distatisya avtostradi po brukovanij poperechnij dorozi. ¯hati neyu treba bulo
lishen' bliz'ko godini (sorok mil'). Inakshe dovelosya b tyagnutis' po shose Iks
shche mil' sto j til'ki todi skoristatis' plyamistim, ledachim shose Zed, shchob
potrapiti na potribnu meni avtostradu.
Nemoshchena doroga, prote, pogirshuvalas', vibo¿ stavali zhahlivishimi, brud
- gustishim, i koli pislya desyato¿ mili pidslipuvatogo bisivs'kogo,
cherepahovogo prosuvannya, ya sprobuvav povernuti nazad, mij starij, slabkij
Ikar zastryag u glibokij glini. Navkrug bulo temno, vse bulo nasicheno smertyu
j beznadiºyu. Mo¿ fari povisli nad shirokoyu kanavoyu povnoyu vodi. Navkillya,
yakshcho vono isnuvalo, zvodilos' do chorno¿ pusteli. Skil'ki ya ne duzhavsya
vivil'nitis', mo¿ zadni kolesa til'ki skiglili v tvani j nud'zi. Klyanuchi
dolyu, ya znyav svij garnij kostyum, zodyagnuv pracivni shtani, kaloshi,
podiryavlene kulyami svetro, j znovu projshov po brudu mili chotiri do
pridorozhn'o¿ fermi. Poki ya jshov, doshch pollyav yak z vidra, ta meni ne stachilo
sil vernutis' za makintoshem. Podibni prigodi vkazali meni, shcho v mene po suti
zdorove serce - popri nedavni diagnozi. Des' opivnochi remontnik vizvoliv
mashinu. YA syak-tak povernuvsya na shose Iks i pokotiv dali. Pislya godini ¿zdi ya
vpav u vidchajnu znemogu. YA zupinivsya pri trotuari v anonimnomu mistechku i v
mryaci doneshochu nabravsya solodkogo dzhina z nadijno¿ flyagi.
Doshch buv uzhe skasovanij. CHornila tepla appalac'ka nich. Zridka pro¿zhdzhali
povz mene avtomobili: rubini - vid mene, na mene - perlini; ta mistechko shche
spalo. Ne bulo na brukivkah togo veselogo sharvarku nespishnih gromadyan, yakij
bachish u nas nochami v solodkij, dostiglij, gniyuchij ªvropi. YA sam-odin
nasolodzhuvavsya tut blagotvornistyu chisto¿ nochi j strashnimi svo¿mi dumami.
Drotyanij koshik pri paneli buv nadzvichajno vibaglivij shchodo vbirannya: "Smittya
ta Papir, ale ne Vidkidi" kazav nadpis. Heresovi literi syayali nad magazinom
fotoaparativ. Velicheznij gradusnik z nazvoyu pronosnogo trunku stirchav na
frontoni apteki. YUvelirna lavka Rubinova chepurilas' vitrinoyu zi shtuchnimi
samocvitami, vidbitimi v chervonomu dzerkali. Fosforyastij godinnik z zelenimi
strilkami plavav u polotnyanih netryah pral'ni "Moment". Po inshomu boci vulici
garazh cherez son promovlyav: "Avtora vbili" (naspravdi - "Avtomobili"). Litak,
yakogo toj samij Rubinov zryadiv kamincyami, proletiv, z gudinnyam, po
oksamitovim nebesam. CHimalo ya pobachiv posnulih mertvim snom mistechok! Ce
bulo shche ne ostannº.
Dozvol'te meni potinyatisya trohi bez dila - adzhe moya dolya vidoma. Rim
neonovih vogniv, shcho zhevrili po toj bik vulici, buv udvichi povil'nishim za
bittya mogo sercya: okres velikogo kofejnika nad restoranom na kozhnu drugu
sekundu spalahuvav smagardovim zhittyam, i yak til'ki zgasav, jogo tamozh
zaminyuvali rozhevi literi z ogoloshennyam "CHudova kuhnya", - ta kofejnik vse shche
drazhniv oko latentnoyu tinnyu pered svo¿m novim smagardovim povstannyam z
mertvih. Mi robili rentgenivs'ki znimki. Ce vvazhalos' strashenno zabavnim.
Rubino-smagardove mistechko bulo ne duzhe daleko vid "Zacharovanih Mislivciv".
YA znovu ridav, p'yaniyuchi vid nemozhlivogo minulogo.
31.
Na c'omu samotn'omu stopi mizh Koulmontom i Ramzdelem (mizh nevinnoyu
Dolli Skiller i zhovial'nim dyad'kom Ajvorom) ya pereglyanuv usi obstavini moº¿
spravi. Z ostann'oyu prostotoyu ta yakistyu ya bachiv teper i sebe i svoº kohannya.
V porivnyanni z cim kolishni oglyadini takogo rodu bachilis' poza fokusom. Rokiv
des' dva tomu, v hvilinu metafizichnogo zacikavlennya, ya zvernuvs' do
rozumnogo, movlyachogo francuz'koyu, duhivnika, do ruk yakogo ya peredav sire
bezvir'ya protestanta dlya staromodnogo papists'kogo kursu oduzhannya,
spodivayuchis' vivesti z pochuttya griha isnuvannya Najvishchogo Suddi. V ti morozni
ranki v merezhivnomu vid morozu Kvebeku, dobrij abat pracyuvav nadi mnoyu z
najtonshoyu nizhnistyu j rozuminnyam. YA neskinchenno vdyachnij i jomu, i jogo
velikij organizaci¿, yaku vin predstavlyav. Nazhal', meni ne vdalos' pidnestis'
nad tim prostim lyuds'kim faktom, shcho yaku b duhovnu rozradu ya ne znajshov, yaka
b litofanichna vichnist' ne bula b meni prigotovana, nishcho ne moglo b zmusiti
moyu Lolitu zabuti vse te dike, brudne, do chogo moya hit' zmusila ¿¿. Oskil'ki
ne dovedeno meni (meni, yakij ya teper, z teperishnim mo¿m sercem, i vidpushchenoyu
borodoyu, j uzhe real'nim fizichnim rozpadom), shcho povedinka maniyaka, yakij
pozbaviv ditinstva pivdenno-amerikans'ku moyu litnyu divchinku, Dolores Gejz,
ne maº ni cini ni vagi v rozrizi vichnosti - oskil'ki meni ne dovedeno ce (a
yakshcho mozhna ce dovesti, to zhittya - keps'kij fars), ya nichogo inshogo ne bachu
dlya pom'yakshennya svo¿h strazhdan', yak ponurij i duzhe lokal'nij paliativ
slovesnogo mistectva. Zakinchu cej rozdil citatoyu zi starogo j, mabut', ne
spravdeshn'ogo poeta:
Tak daninoyu cnoti v nas ºsi
Obtyazhene ti, pochuttya krasi!
32.
Pam'yatayu den' pid chas nasho¿ persho¿ po¿zdki - nashogo pershogo kola rayu -
koli dlya togo, shchob vil'no zalivatis' svo¿mi fantasmagoriyami ya prijnyav
vazhlive rishennya: ne zvertati uvagi na te (a bulo ce tak yavno!), shcho ya dlya ne¿
ne kohanec', ne muzhchina z neskinchennim sharmom, ne bliz'kij priyatel', navit'
cilkom ne lyudina, a vs'ogo lishe para ochej i tovstij falos dovzhinoyu v fut -
prichomu navodzhu til'ki pristojne. Pam'yatayu den', koli vzyav nazad (suto
praktichnu) obicyanku, z samogo zisku danu ¿j naperedodni (shchodo chogos', shcho
mo¿j smishnij divchinci zhadko htilos', vidvidati, napriklad, novij rolikovij
katok z osoblivim plastikovim pokrittyam abo piti bez mene na dennu programu
v kino), ya migcem pomitiv z vanno¿, zavdyaki vipadkovomu skladennyu dvoh
dzerkal i prochinenih dverej, viraz u ne¿ na oblichchi - vazhko zbagnennij viraz
bezporadnosti tako¿ povno¿, shcho vin vzhe nibi perehodiv u bezturbotnist'
nepoumstva - same tomu, shcho pochuttya skrivdzhenosti j nezdolannosti dotnulo
mezhi, a mizh tim usyaka mezha peredbachaº isnuvannya chogos' za neyu - zvidsi j
nejtral'nist' osvitlennya, j beruchi do uvagi, shcho ci pripidnyati brovi j
prividkriti gubi nalezhali ditini, vi shche krashche ocinite, yaki hlani splanovano¿
hoti, yakij vtorinno vidbitij vidchaj utrimav mene vid togo, shchob vpasti do ¿¿
nig i vilitis' lyuds'kimi sl'ozami, - j pozhertvuvati svoºyu revnistyu zadlya
togo nevidomogo meni zadovolennya, yake Lolita spodiyalas' vityagti zi
spilkuvannya z neohajnimi j nebezpechnimi dit'mi zovnishn'ogo svitu, shcho bachivsya
¿j spravzhnim.
ª v mene j inshi napivpridusheni spomini, yaki nini vstayut'
nedorozvinenimi monstrami j terzayut' mene. YAkos', na berdslejs'kij vulici z
zahodom u proglyadi, vona zvernulas' do malen'ko¿ ªvi Rozen (ya suprovodzhuvav
oboh nimfetok na koncert, i prosuvayuchis' za nimi, v natovpi pri kasi
trimavsya tak bliz'ko, shcho ticyavsya v nih) - i os' chuyu, yak moya Lolita, u
vidpovid' na slova ªvi, shcho "krashche smert', nizh Mil'ton Pins'kij (znajomij
gimnazist) ta jogo sudzhennya pro muziku", kazhe nadzvichajno spokijno j
serjozno: "Znaºsh, zhahlivim u smerti º te, shcho lyudina nadana sobi samij"; i
mene todi vrazilo, poki ya, yak avtomat peresuvav vatni nogi, shcho ya get' nichogo
ne znayu, shcho diºt'sya v moº¿ kohano¿ v golivci, ta shcho, mozhlivo, des' za
nesterpnimi pidlitkovimi shtampami, º v ne¿ i kvituchij sad, i prismerki j
brami palacu, - dimchasta charivliva kra¿na, dostup v yaku meni zaboronenij,
kotrij spoganyuº nic'oyu spazmoyu svoº oshmattya; adzhe ya chasto pomichav, shcho
zhivuchi, yak mi z neyu zhili, v oprichnomu sviti sucil'nogo zla, mi vidchuvali
divnu zbentezhenist', koli ya ladnavsya do ne¿ z kazannyam pro shchos' nestosovane
(pro shcho mogli b rozmovlyati vona j starshij drug, vona j bat'ko, vona j
normal'nij kohanec', ya j Annabel', Lolita j sublimovanij, vilizanij,
analizovanij, obozhnyuvanij Garol'd Gejz, pro mistectvo, pro poeziyu, pro
krapinki na foreli Gopkinsa abo golenu golovu Bodlera, pro Goga j SHekspira,
pro bud'-yakij spravzhnij predmet. Tut tobi zas'! Vona odyagala svoyu
vrazlivist' u pancir deshevo¿ shpetnosti j narochito¿ nud'gi, mizh tim yak ya,
beruchi dlya svo¿h neshchasnih vchenih komentariv shtuchnij ton, vid yakogo v mene
samogo nili ostanni zubi, viklikav u svoº¿ auditori¿ taki vibuhi
brutal'nosti, shcho ne mozhna bulo prodovzhuvati, o moya bidna, zasmuchena
divchinka.
YA kohav tebe. YA buv p'yatinogim chudovis'kom, ta ya kohav tebe. YA buv
zhorstokij, nicij, vse shcho zavgodno, mais je t'aimais, je t'aimais! I buvali
hvilini, koli ya znav, shcho same ti vidchuvaºsh i nejmovirno strazhdav od c'ogo,
moº zviryatko, moya Loliton'ko, horobra Dolli Skiller...
Prigaduyu deyaki taki hvilini - nazvemo ¿h ajsbergami v rayu - koli,
nasitivshis' neyu, zmarnivshi vid basnoslovnih, prirodnih trudiv, nezrushno
lezhav ya pid lazurovoyu strichkoyu, jduchoyu vpoperek ¿¿ tila j, buvalo, prijmav
¿¿ v svo¿ obijmi z priglushenim stogonom lyuds'ko¿ (vzhe-bo!) nizhnosti.
SHkira ¿¿ lisnyavila v neonovim syaºvi, shcho pronikalo z motel'nogo dvoru
kriz' zhalyuzi, ¿¿ chorni, yak sazha, vi¿ zliplis'; ¿¿ siri, bez usmishki, ochi
zdavalis' bil'sh zbajduzhilimi, nizh zvichajno, - vona prekumedno skidalas' na
bisernu paciºntku, yaka shche ne zovsim otyamilas' vid tumanu narkozu pislya duzhe
serjozno¿ operaci¿; j tut nizhnist' moya perehodila v stid i zhah, i ya vtishav i
bayukav siritku, moyu Lelolitku zastiglu na marmurovih mo¿h grudyah, i
gurkochuchi, zanuryuvav oblichchya v ¿¿ tepli kucheri, j pogladzhuvav ¿¿ naugad i yak
Lir prosiv u ne¿ blagoslovennya, j na samij vershini ciº¿ strazhdal'no¿
shchiroserdno¿ nizhnosti (v mit', koli moya dusha nachebto visnula nad ¿¿ goliznoyu
j ladna bula rozkolotis'), raptom, z merzennoyu ironiºyu, zhadannya zrostalo
znov... "Ah, ni!", promovlyala Lolita pidnyavshi, z zithannyam, ochi vgoru, i v
nastupnu hvilinu j nizhnist' i lazurovij promin' - use rozpadalos'.
Suchasni nashi ponyattya pro vzaºmini mizh bat'kami i don'koyu sil'no
popsovani sholastichnim marnottyam ta standartizovanimi simvolami
psihoanalitichno¿ lavochki; prote, mayu nadiyu, shcho nastupni ryadki zvertayut'sya do
neuperedzhenih chitachiv. YAkos', koli bat'ko odniº¿ z ¿¿ podrug (tovsten'ko¿
Avis CHapman) guchnim gudkom dav z vulici signal, shcho vin pri¿hav zabrati svoyu
nechepuru, ya vidchuv sebe zobov'yazanim zaprositi jogo u vital'nyu; vin prisiv
na hvilinku, j poki mi rozmovlyali, Avis lashchilas' do n'ogo i vreshti-resht
vazhko vmostilas' jomu na kolina. Ne pam'yatayu, mizh inshim, chi ya des' zaznachiv,
shcho v Loliti bula dlya chuzhih cilkom charivliva usmishka, - lahmate mruzhennya ochej
i mile, mrijlive syayannya vsih ris oblichchya, - usmishka, yaka nichogo zvichajno ne
znachila, ta yaka bula taka prekrasna, tak samobutn'o nizhna, shcho vazhko ¿¿
poyasniti atavizmom, magichnoyu genoyu, neumisno osyayanoyu v oblichchi na znak
davn'ogo privital'nogo zvichayu (gostinno¿ prostituci¿, skazhe chitach iz
brutal'nih). Vona stoyala des' poryad, koli mister CHapman siv i zagovoriv
vertyachi shlyapu v rukah, a za tim - ah, poglyan'te, yak glupo z mogo boku, ya
opustiv najgolovnishu pikantnist' slavnozvisno¿ lolitchino¿ usmishki, a same:
¿¿ solodka, yak nektar, perelivchasta v yamkah gra nikoli ne bula spryamovana na
gostya, a trimalas', tak moviti, vlasno¿ daleko¿ kvitucho¿ pustoti abo blukala
z bliz'kozoroyu vkradlivistyu po raptovih predmetah - i bulo tak teper. V tu
hvilinu, yak tovsta Avis nablizilas', shchob zavazhati svoºmu tatovi vertiti
shlyapu, Lolita tiho syayala, rozglyadayuchi j torkayuchi fruktovij nizh, yakij buv na
skrayu stola, do yakogo vona pritulilas' daleko, daleko vid mene. Avis teper
uhopila bat'kivs'ku shiyu j vuho, a vin, zvichnoyu rukoyu, napivobijnyav svoº
nezugarne j velike chado, ya raptom pomitiv yak usmishka Loliti pochala zgasati,
peretvorilas' v zacipenilu tin' usmishki, j fruktovij nizh zsliznuv zi stola i
sriblyanoyu ruchkoyu znagla vdariv ¿¿ v shchikolotok, tak bolyache, shcho vona ohnula,
zignulas' navpil i v mit' po c'omu, pligayuchi na odnij nozi, z oblichchyam,
spotvorenim tiºyu zhahlivoyu vstupnoyu grimasoyu, yaku ditina zatrimuº na
roztyagnenih gubah pered revom, Lolita znikla z kimnati j za neyu pobigla j
pochala vtishati ¿¿ na kuhni dobren'ka Avis, v yako¿ buv takij vidminnij,
gladkij, rozhevij bat'ko i garnen'kij shchokatij brat, i shchojno narodzhena
sestrichka, j domashnij komfort i dvi shotlands'ki vivcharki, shcho vmili
vsmihatis', a v Loliti nichogo ne bulo.
YA zgotuvav gracijne dopovnennya do ciº¿ sceni: mi vse shche v Berdsle¿,
Lolita, sidyacha z knigoyu pri kamini, potyaguºt'sya, kryakaº j pitaº: "De ¿¿