, vlasne kazhuchi, pohovali?" "Kogo?" - "Ah, ti znaºsh, moyu zarizanu matir". - "Ti chudovo znaºsh, de znahodit'sya ¿¿ mogila", vidpoviv ya, z velikoyu vitrimkoyu, j nazvav cvintar - nepodalik vid Ramzdelya, pomizh zalizniceyu j pagorbom, z yakogo vidniº ozero. "A krim togo", dodav ya, "tragediyu ¿¿ raptovo¿ smerti ne slid bulo b prostachiti takogo rodu epitetom, yakij ti vvazhaºsh potribnim zaluchiti. YAkshcho ti dijsno hochesh zdolati v sobi samij ideyu smerti - " "Zajshovsya", skazala Lolita i mlosno pishla z kimnati. YA dovgo divivsya v vogon' kriz' pekuchi sl'ozi. Potim uzyav z pidlogi ¿¿ knigu. YAkas' bezdarna durnya "dlya yunactva". Pohmura malen'ka Mari ne chekala, shcho ¿¿ machuha stane veseloyu, tyamushchoyu, rudovolosoyu molodiceyu, yaka poyasnyuvala Mari, shcho pokijna matir Mari spovnila gero¿chnij podvig tim, shcho umisno ne vikazuvala zhodno¿ lyubovi do shchiro kohano¿ don'ki. Gero¿chna matir pomirala vid nevilikovno¿ hvorobi j ne bazhala, shchob divchinka potim tuzhila za neyu. Inshij natomist' bi z krikom pomchavsya naverh do Loliti; ya zh zavzhdi obirav gigiºnu chestivogo nevtruchannya. Ta nini, zvivayuchis', yak cherv'yak, i zaklinayuchi minule, ya zgaduyu, shcho c'ogo razu i v inshi razi, ya prizvicha¿vsya ne zvazhati na stan Loliti, shchob ne zasmuchuvati pidlogo Gumberta. Koli moya mati, v promoklomu platti, osvitlenomu grozoyu sered strimko-naval'nogo tumanu (tak ya bachiv sobi ¿¿ smert'), pobigla zadihano vgoru po grebnyu gori nad Molinetto, de ¿¿ zabila bliskavka, ya buv malyukom, i v podal'shomu meni ne vdavalosya zadnim chislom sobi prishchepiti niyakogo vidomogo sirits'kogo sumu, yak bi lyuto ne sharpali mene psihoerapisti v piznishi periodi depresi¿. Ta viznayu, shcho lyudina tako¿ potuzhno¿ imaginaci¿, yak moya, ne mozhe posilatis' na neznannya zagal'nolyuds'kih emocij. Mozhlivo takozh, shcho ya nadto pokladavsya na nenormal'nu zimnist' stosunkiv mizh SHarlottoyu ta ¿¿ don'koyu. Ta zhahliva sutnist' vs'ogo c'ogo os' yaka. Moya shablonna Lolita za chas nashogo z neyu nechuvanogo, nechestivogo spozhil'stva postupovo dijshla do togo, shcho navit' najneshchasnishe simejne zhittya º krashchim nizh parodiya krovozmishennya - a krashche c'ogo vreshti-resht ya nichogo j ne mig dati mo¿j bezdomnij divchinci. 33. Povernennya v Ramzdel'. YA nablizhavsya do n'ogo zi storoni ozera. Zoryanij pivden' zoriv na vsi ochi: pro¿zhdzhayuchi povz u zaplyamovanomu avto, ya rozriznyav diamantovi iskri mizh nebliz'kimi smerekami. Zvernuv na kladovishche, vijshov, i pogulyav mizh riznokalibernimi pam'yatnikami. Bonjour, Charlotte. Z dalekih mogil stirchali napivprozori praporci, yaki neruhomo povisli v bezvitryanij tini kiparisiv. Eh, Edyu, ne poshchastilo zh tobi, podumav ya, zvertayuchis' podumki do yakogos' Eduarda Grammara, tridcyati-p'yati-richnogo zaviduvacha kontoroyu v N'yu-Jorku, yakogo dopiru areshtuvali po zvinuvachennyu v ubivstvi tridcyatirichno¿ druzhini Doroe¿. Mriyuchi pro ideal'ne vbivstvo, Ed prolomiv druzhini cherep i trup posadiv na kermo voza. Dvoº chinovnikiv dorozhn'o¿ polici¿ danogo rajonu zdalya pobachili, yak velikij novij sinij Krejsler, podarovanij Grammarom druzhini v narodzhennya, z shalenoyu shvidkistyu z'¿zhdzhav pid goru v sam-raz na granici ¿h yurisdikci¿ (haj berezhe gospod' nashih bravih policiyantiv - i rajonnih i shtatovih!). Viz zachepiv stovp, zdijnyavsya po nasipu, poroslomu ostistoyu travoyu, suniceyu j povzuchoyu lapchatkoyu, j perekinuvsya. Kolesa vse shche tiho vertilis' na spekotti, koli patrul'niki vityagli tilo pani G. Spochatku, ¿m zdalos', shcho vona zaginula vnaslidok zvichajnogo zitknennya. Nazhal', poranennya, shcho sprichinili ¿¿ skon, ne vidpovidali duzhe legkim poshkodzhennyam, yaki viyavilis' na povozi. YA vlashtuvavsya krashche. Pokotiv dali. Z divnim pochuttyam upiznav tonku vezhu bilo¿ cerkvi j veliki il'mi. Zabuvshi, shcho na amerikans'kij primis'kij vulici samotnij pishohid bil'she vidilyaºt'sya, nizh samotnij avtomobilyar, ya zalishiv mashinu na bul'vari, shchob spustitis', nibi gulyayuchi, po Loun-strit povz nomer 342. Pered nastupnim krovoprolittyam ya mav pravo na nevelichkij peredih, na ochishchuval'nu sudomu dushevno¿ vidrizhki. Bili vikonnici villi vidstavnogo lahmitnika buli zachineni, j htos' pidv'yazav znajdenu nim, chornu oksamitovu strichku dlya volossya do bilo¿ viviski "Na prodazh", yaka shililas' zi svoº¿ zherdini pri trotuari. Ne bulo vzhe chiplivogo psa. Sadivnik nikomu ne telefonuvav. Hvora staren'ka Vizavi ne sidila na spovitij vinogradom verandi, - na yakij teper, shcho vel'mi doladno dlya samotn'ogo perehozhogo, dvi molodi zhinki z ponihvostimi zachiskami, v shozhih perednichkah u chornij gorishok, kinuli pribirannya dlya togo, shchob podivitis' na n'ogo. Vona, pevno, davno pomerla, a ce buli, mabut', ¿¿ pleminnici z Filadel'fi¿. CHi vvijti v svij kolishnij dim? YAk v turgenºvs'kij povisti, potik italijs'ko¿ muziki plinuv z rozchinenogo vikna vital'ni. YAka romantichna dusha grala na royali tam, de niyaki klavishi ne pirnali j ne spleskuvali v toj zacharovanij nedil'nij den', koli sonce laskavilo nogi moº¿ divchinki? Tut ya pomitiv, shcho z gazonu, yakij ya kolis' pidstrigav, smagla, temnokudra nimfetka rokiv desyati, v bilih trusikah, zorit' na mene z chimos' dikim u zacharovanomu poglyadi velikih chorno-sinih ochej. YA skazav ¿j dva-tri milih slova, cilkom nevinnih, - staromodnij kompliment, zrazka "yaki v tebe garni ochi", ta vona hutko pozadkuvala j muzika obirvalas', i vel'mi zapal'nij na viglyad chornovolosij muzhchina, z liskuchim vid potu oblichchyam viskochiv u sad i grubo nastalivsya v mene. YA buv hotiv predstavitis', ta tut, z gostrim zbentezhennyam, yake lishe traplyaºt'sya uvi sni, ya pobachiv, shcho na meni zaplyamovani glinoyu sini robochi shtani j negarno brudne diryave svetro, vidchuv shchetinu na pidboriddi, vidchuv, yak naliti krov'yu mo¿ ochi, ochi pronozi... Ne kazhuchi j slova, ya povernuv i zachalapav nazad do avto. CHahla kvitochka, zrazka malen'ko¿ ajstri, rosla z pam'yatno¿ meni shchilini v brukivci. Prespokijno voskreslu mis Vizavi pleminnici vikotili na verandu, nache cya veranda bula lozheyu, a ya aktorom. Des' u sobi blagayuchi ¿¿ ne klikati mene, ya priskoriv krok. YAka kruta vulichka! YA dijshov do gliboko¿ tini bul'varu. CHervonij kvitok, shcho svidchit' pro shtraf za nezakonne parkuvannya, buv zasunutij policiyantom pid odnu z lapok na vitrovomu skli. Kvitok cej ya ohajno rozirvav na dvi, chotiri, visim chastin. Serdyachis' na sebe, shcho vitrachayu marno chas, ya polinuv u gotel', - toj samij, u yakij za¿hav z novoyu valizoyu p'yat' rokiv tomu. Vzyav kimnatu z vannoyu, priznachiv telefonom dva pobachennya, - dilove j medichne -, pogolivsya, vikupavsya, vdyagnuv chornij kostyum i spustivsya v bar. Tam nishcho ne zminilos'. Vuz'ka zala bula zallyata tak samo t'myanim, nesterpno-granatovim svitlom - yakim kolis' u ªvropi vidriznyalis' knajpi, ta yakij tut prosto "utvoryuvav nastrij" v pristojnomu, "simejnomu" goteli. YA siv za toj zhe stil'chik, za yakim sidiv nasampochatku mogo perebuvannya v Ramzdeli, togo dnya, koli, vzhe pozhil'cem SHarlotti, ya virishiv odsvyatkuvati novosillya tim, shcho po-svits'ki z neyu rozpiv pivplyashki shampans'kogo, chim u rokovij sposib skoriv ¿¿ bidne, po beregi spovnene serce. YAk i todi, lokaj z oblichchyam, yak misyac', rozpodilyav po astral'nij shemi p'yatdesyat charochok heresu na velikij taci dlya vesil'no¿ uchti (Muffi, c'ogo razu, poshlyubiv Fantaziyu). Visim do tret'o¿. Jduchi cherez hol, ya mav obijti grupu dam, yaki z Mille grces proshchalisya j rozhodilis' pislya klubnogo snidanku. Odna z nih iz klekotom privitannya nakinulas' na mene. Ce bula tovsta, nizen'ka zhinka, vsya v perlisto-siromu, z dovgim, sirim perom na kapelyushku. YA vpiznav u nij misis CHatfil'd. Vona napala na mene zi slasnoyu usmishkoyu, perepovnena zlobnim cikavstvom (chi ne zapodiyav ya, chasom, Dolli togo, shcho Frank Lassel', p'yatdesyatirichnij mehanik, vdiyav z odinadcyatirichnoyu Salli Garner 1948-go roku?). Duzhe skoro ya cyu zhadibnu zlovtihu vzyav pid kontrol'. Vona dumala, shcho ya zhivu v Kaliforni¿. A yak sya maº - ? Z dobirnishoyu nasolodoyu, ya prokazav ¿j, shcho moya paserbicya shchojno vijshla za bliskuchogo molodogo inzhenera-girnichogo obvazhenogo taºmnim uryadovim zavdannyam u pivnichno-zahidnomu shtati. Nespodivano zahoplena, vona vidkazala, shcho ne shvalyuº takih rannih shlyubiv, shcho nikoli b vona ne dozvolila svo¿j Fillis, yakij teper visimnadcyat' rokiv - "Ah, zvichajno", skazav ya spokijno. "Zvichajno, prigaduyu Fillis. Fillis i tabir "Kul'baba". Tak, zvichajno. Do rechi, donechka ne rozpovidala vam, yak CHarli Hol'ms rozbeshchuvav tam malen'kih pansionerok svoº¿ lajdac'ko¿ materi?" "Sorom!", skriknula misis CHatfil'd, "yak vam ne soromno, mistere Gumbert! Bidnogo hlopchika neshchodavno vbili v Kore¿". "Naspravdi", skazav ya (koristayuchis' divosvobodoyu, danoyu v snovidinnyah). "Oce fortuna! Bidnij hlopchik probivav najnizhnishe, nevidnovlyuvanishe peretinnyachko, trutiv gadyuchim sokom - i nichogo, zhiv sobi veselo, ta shche oderzhav posmertnij ordenok. Utim, pereproshuyu, meni chas do advokata". Do kontori Vindmyullera bulo vs'ogo dva bloki. Potisk ruk jogo buv duzhe povil'nim, duzhe statechnim, duzhe micnim, ta nibito zapital'nim. Vin dumav, shcho ya zhivu v Kaliforni¿. CHi ne vikladav ya pevnij chas u Berdslejs'komu universiteti? Tudi shchojno postupila jogo don'ka. A yak sya maº - ? YA dav povnij zvit pro misis Skiller. Dilova rozmova viyavilas' vel'mi garnoyu. YA pereviv use svoº majno na ¿¿ im'ya j vijshov na veresnevu speku bezturbotnim zhebrakom. Teper, koli ya zakinchiv zi spravami, ya mig prisvyatiti sebe golovnij meti po¿zdki v Ramzdel'. Do c'ogo, dotrimuyuchis' to¿ meodologichnosti, yakoyu ya nedaremno pishayus', ya ne znimav maski z oblichchya Klera Ku¿l'ti; vin sidiv u mene v pidzemelli, chekayuchi mogo prihodu zi sluzhitelem kul'tu j cirul'nikom: "Rveilles-vous, Tropman, il est temps de mourir!" Ne mayu zaraz chasu zajmatis' pitannyam, yak zakarbuvati fizionomi¿ (perebuvayu v puti do jogo dyadechka i jdu shvidkim krokom); ta dozvolyu sobi pidkresliti nastupne: v spirti mutno¿ pam'yati ya zberigav chiºs' zhab'yache oblichchya. YA bachiv cej obraz migcem kil'ka raziv i pomitiv u n'omu deyaku shozhist' iz zhittºradisnim i dovoli vidraznim rodichem mo¿m, yakij zhiv i pomer u SHvejcari¿. Pam'yatayu jogo ganteli, smerdyuche triko, tovsti volohati ruki, ta lisinu, i svinopodibnu poko¿vku-spolozhnicyu, - ta na zagal cej merzotnik buv dosit' bezpechnij, dodam, shchob stati moºyu zdobichchyu. V divnomu stani rozumu, v yakomu ya zaraz perebuvav, ya yakos' vtrativ zv'yazok z obrazom Gustava Trappa: jogo cilkom zakovtnulo lice dramaturga Klera Ku¿l'ti, takim, yakim vin buv predstavlenij, z hudozhn'oyu tochnistyu na reklamah papirosok "Dromader" i na kabinetnij svitlini, yaka bula v jogo dyadechka na pis'movomu stoli. Svogo chasu, koli ya buv paciºntom inshogo, berdslejs'kogo, zubnogo likarya, najsimpatichnishogo doktora Mol'nera, ya poklav sebe na serjoznu operaciyu, pislya yako¿ v mene zostalos' dovoli malo perednih zubiv. SHtuchni zubi, yaki zamishchali projmi, trimalis' za dopomogoyu plastikovih plativok i nepomitnogo drotu, yakij ishov po verhn'omu yasnu. V sensi komfortu, cej ustrij buv shedevrom, tim bil'she, shcho bokovi zubi buli shche zovsim zdorovimi. Prote, shchob zryaditi taºmnu metu pravdopodibnim poyasnennyam, ya ob'yaviv doktoru Ajvoru Ku¿l'ti, shcho z bazhannya polegshiti licevu nevralgiyu ya virishiv vityagti vsi zubi. SHCHo koshtuvatime aparat? Skil'ki ce chasu vse viz'me, yakshcho vin priznachit' meni pershij vizit, skazhimo, na pochatok listopada? De zaraz perebuvaº jogo - slavnozvisnij pleminnik? CHi mozhna bude vse virvati za raz? Doktor Ajvor (ach, thor!) Ku¿l'ti, gladij v bilomu balahoni, z sivim ¿zhakom i prostorimi plaskimi shchokami politikana-masona, prisiv na kut pis'movogo stolu, pogojduyuchi nogoyu, mrijlivo j vablivo, mizh tim yak vin rozgortav nadi mnoyu grandioznij dal'nobijnij plan. Vin skazav, shcho spochatku zbuduº meni "perednij" aparatik, - ya budu jogo nositi, poki ne osyadut' yasna. Dali vin sporudit' meni permanentnij protez. Dobre bulo b uzhe zaraz oglyanuti porozhninu rota. Vin nosiv dvokol'orovi cherevichki z dirchastim uzorom v kincyah. Vin ne bachiv "nicponya" z 1946 roku, ta buv upevnenij, shcho jogo mozhna znajti v rodovomu zamku, vulicya Grimma, v peredmisti Parkin´tona. Mriya mitcya-dantista j dali zrostala. Noga hitalas'. Poglyad blishchav od nathnennya. Meni ce koshtuvatime bliz'ko shestisot dolariv. Vin pragnuv zaraz zrobiti vsi potribni vimiri, shchob zgotuvati poperednij protez. Mij rot buv dlya n'ogo yak charivna pechera, povna bezcinnih skarbiv, ale tudi ya jogo ne pustiv! "Ni", skazav ya. "YA peredumav. Meni vse ce zrobit' doktor Mol'nar. Jogo cini vishchi, ta yak dantist vin, zvichajno, krashchij za vas". Ne znayu, chi dovedet'sya moºmu chitachevi koli-nebud' skazati taku frazu. YA znav ce chudove pochuttya sonno¿ svobodi v rozmovi z pani CHatfil'd. Dyadechko mogo Klera j nadali sidiv na stoli, iz tim zhe mrijlivim virazom na oblichchi, ta noga ne shtovhala vzhe j ne hitala kolisku rozhevogo spodivannya. Natomist' blida sekretarka, yaka vse chula, hiryava divicya z tragichnimi ochima bilyavih nevdah, kinulas' za mnoyu, shchob vstignuti grohnuti dvermi meni vslid. Vdavit' obojmu v rukoyatku. Natiskajte, dopoki ne pochuºte, yak klacnuv zatvor. P'yanlivo pritul'no. Vmist: visim nabo¿v. Voronyachij polisk. Gotovij nestrimno rozryaditis'. 34. Pri pershij zhe benzinovij stanci¿ v Parkin´toni meni duzhe chitko poyasnili yak distatis' vulici Grimma. Abi buti vpevnenim, shcho zastanu Ku¿l'ti, ya sprobuvav jomu podzvoniti, ta z'yasuvalos', shcho jogo telefon dopiru roz'ºdnali. CHi ce znachilo, shcho vin u vid'¿zdi? YA popryamuvav tudi, - jogo dim buv za dvanadcyat' mil' na pivnich vid mista. Na toj chas nich zabrala bil'shu chastinu landshaftu, j koli ya po¿hav vuz'kim zvivistim shose, chereda bilo-primarnih stovpchikiv z reflektorami stala zajmati moº zh svitlo, shchob vkazati toj chi inshij zakrut dorogi. Mozhna bulo napevne rozrizniti richkovu dolinu, z odnogo boku, j porosli shili - z inshogo; poperedu zh, yak bezpritul'ni stezhinki, nichni meteliki plivli z chorno¿ mryaki v dopitlive svitlo mo¿h far. Na dvanadcyatij mili, yak i bulo provishcheno, z'yavivsya divinnij vkritij mist, vermonts'kogo zrazka, yakij napnuvsya na mene yak chohol; za nim pravoruch virosla bilena skelya, a shche cherez kil'ka sazhniv, ya zavernuv, napravo-taki, po gravijnij stezhini, yaka j bula "Vulicya Grimma". Hvilini dvi-tri ya ¿hav po siromu, temnomu, gluhomu lisu. Nareshti, posered okruglo¿ galyavini, viris zamok zhahu, velike derev'yane domovis'ko z bashtoyu. Vikna gorili chervonim i zhovtim vognem, i pivdyuzhini avtomobiliv zaprotorilo aleyu pid'¿zdu. Zupinivshis' pid prikrittyam derev i zagasivshi fari, ya stav spokijno obmislyuvati nastupnij krok. Pana Ku, pevno, otochili jogo posipaki j geteri. Proti voli ya bachiv netri c'ogo svyatochno osvitlenogo j nadzvichajno zanedbanogo shato, kriz' prizmu "Trivog Ditinstva", povisti v odnomu z lolitchinih zhurnal'chikiv, pro dovoli smutni "orgi¿", doroslogo zlodiya z priapichnoyu sigaroyu, narkotiki, ohoronciv. Prinajmni, Ku buv tut. Garazd, vernus' vranci, v chas sonno¿ mlosti. YA nespishno po¿hav nazad v Parkin´ton, v svoºmu staromu, viddanomu Ikaru, yakij tak spokijno, bad'oro, pracyuvav dlya mene. Moya Lolita! SHCHe valyalas' z 1949-go roku odna z ¿¿ zakolochok v glibini "shkiryankovogo" viddilu. SHCHe plivli blidi meteliki, tyagneni z nochi sifonom mogo svitla. SHCHe trimalis', spirayuchis' na kosturi, temni ambari tam i tut po shose. SHCHe ¿zdili lyudi divitis' fil'mi. V poshukah nochivli ya pro¿hav povz vidkrite drajvin-kino. V misyachnomu bilosyayanni, azh mistichnomu v porivnyanni z nesvitloyu j bezformnoyu nichchyu, gigants'kij ekran koso vhodiv u pit'mu drimotnih, ni v chomu ne vinnih poliv, i na n'omu vuz'ke vidmo pidijmalo pistolet, rozchinyayuchis' yak v mil'nij vodi pri vse bil'shomu kreni nebliz'kogo vzhe svitu - os' nastupno¿ vzhe miti topolinij ryad zahovav bezplotnu zhestikulyaciyu. 35. YA zalishiv Spochin Bezsonnih Lovciv bliz'ko vos'mo¿ ranku j proviv deyakij chas v misti. Mene zdoganyala dumka, shcho ya - nedosvidchenij kat i mozhu shibiti. Meni, napriklad, podumalos', shcho, mozhlivo, nabo¿ v obojmi znesililis' za tizhden' bezdiyal'nosti; ya zaminiv ¿h noven'kimi. YA tak ´runtovno vikupav druzhka v mastili, shcho teper ne mig zbutisya chornogo merzottya. YA opoviv jogo ganchirkoyu, yak pokalichenij chlen, i uzhiv inshu ganchirku, na te, shchobi vpakuvati zhmenyu zapasnih kul'. Na dorozi mene nazdognala groza, ta koli ya do¿hav do zlovisnogo zamku, sonce vzhe gorilo, yak muzhnij muchenik, i ptahi krichali sered promoklogo, dimlivogo listya. Gosti roz'¿halis'. Vitvornij i vethij budinok stoyav, nibi v pekli, vidbivayuchi vlasnij mij stan, adzhe ya mimovoli vidchuv, torknuvshis' nogami gnuchkogo j nepevnogo ´runtu, shcho ya perebil'shiv u sensi pidkriplennya. Na mij dzvonik vidpovila nashoroshena ironichna tisha. V vidkritomu garazhi vtim svoyac'ko stoyalo avto - c'ogo razu chornij poviz, shozhij na limuzin trunarya. YA sprobuvav gryuknuti dvernim kil'cem. Nikoznovu. Z nestrimnim richannyam ya shtovhnuv dveri - i, o divo! Voni posunulis', yak u seredn'ovichnij kazci. Tihen'ko zakrivshi ¿h za soboyu, ya projshov kriz' prostorij i vel'mi negarnij vestibul'; kinuv poglyad u vital'nyu pravoruch; pomitiv tam kil'ka uzhitih bokaliv, viroslih z kilima; virishiv, shcho gospodar use shche v sebe v spal'ni. SHCHo zh, popovzemo nagoru. Moya pravicya stiskala zagornutogo v ganchirku druzhka, livicya pohlopuvala po lipkij balyustradi. V ostannij z tr'oh spalen', yaki ya oglyanuv, htos' yavno proviv nich. Bula yakas' osobliva kimnata, majzhe bez mebliv, ale z prostorimi j glibokimi dzerkalami j bilimi vedmezhimi shkurami na sliz'komu parapeti. Buli j inshi poko¿. Mene osyayala garna dumka. YAkshcho ta koli z'yavit'sya gospodar (pishov, mozhe, pogulyati dlya mocionu v park abo sidit' u shovi), bulo b slid cherez moyu zagal'nu nestijkist' i te, shcho proces vinishchennya mozhe zatyagnutis', zavaditi milomu partnerovi zamknutis' v tu chi inshu kimnatu. Tomu, vprodovzh p'yati hvilin prinajmni, ya hodiv - u yasnomu bezumstvi, tiho-nestyamnij, zacharovanij i vshchent p'yanij mislivec', - i povertav klyuchi v zamkah, vil'noyu rukoyu kladuchi ¿h v livu kishenyu. Budinok, takij starij, umozhlivlyuvav bil'shu samotnist', nizh dayut' suchasni elegantni korobki, de podruzhnij pari dovodit'sya hovatis' v ubornu - dlya potreb planovogo produkuvannya ditej. Deshcho pro uborni. YA vzhe shotiv zamknuti tretyu spal'nyu, yak gospodar vijshov z susidn'ogo klozetu, lishivshi po sobi shum korotkogo kaskadu. Zakrut koridoru ne mig mene zatuliti cilkom. Z sirim oblichchyam, iz nabryakami pid ochima, z rozviyanim puhom navkolo lisini, ta vse shche cilkom piznavanij kuzen dantista propliv povz mene v fialkovomu halati, vel'mi shozhomu na odin z mo¿h. Vin mene abo ne pomitiv, abo vzyav za negidnu uvagi, nestrashnu galyucinaciyu j, pokazuyuchi svo¿ volosyavi litki, popryamuvav somnambulichnoyu hodoyu shodami vniz. YA pishov za nim u vestibul'. Vidkrivshi j rota, i vhidni dveri, vin podivivsya v sonyachnu projmu, yak toj, yakomu nibito pochuvsya nepevnij gist', kotrij podzvoniv i pishov potim. Za cim, dali ignoruyuchi privid u doshchoviku, milij gospodar uvijshov u malen'kij buduar cherez hol po drugij bik vital'ni. Znayuchi, shcho vin tam teper mij, i ne bazhayuchi pospishati, ya zalishiv jogo tam i pishov cherez vital'nyu v napiv-bar, napiv-kuhnyu, de ya pal'cyami rozbintuvav malen'kogo brudnyuka, strimlyachi ne zaplyamiti mastilom hromu - zdaºt'sya, ya vikoristav ne toj produkt, mastilo bulo yak d'ogot', i strashenno beruchke. Iz vlastivoyu meni priskiplivistyu, ya peremistiv gologo druzhka v chistu nishu i projshov cherez vital'nyu v hol. Mij krok buv, yak ya vzhe zaznachiv, pruzhnij - mabut' nadto pruzhnij dlya uspihu spravi; ta serce moº t'opalos' vid hizhogo radinnya j, pam'yatayu, yak hrumknula koktejl'na charochka pid nogoyu. Milij gospodar zustriv mene v turec'komu buduarchiku. "A ya vse dumayu, hto vi º?", zayaviv vin visokim hriplim golosom, zanurivshi ruki v kisheni j up'yavshis' u yakijs' punkt na pivdennij shid vid moº¿ golovi. "Vi chasom ne Bryuster?" Teper bulo yasno, shcho vin shiryaº v yakomus' tumani i perebuvaº cilkom v mo¿j vladi. YA mig dozvoliti sobi pogratisya z mishenyam. "Zvisno", vidpoviv ya chemno. "Je suis Monsieur Brustre. Poterevenimo mozhe, persh nizh pochati". Ce jomu spodobalos'. Jogo chorni, yak plyamka, vusiki, zdrignuli. YA skinuv makintosh. Buv ya ves' u chornomu - chornij kostyum, chorna sorochka, bez kravatki. Mi opustilis' odin proti odnogo v gliboki krisla. "Znaºte", skazav vin, skrebuchi m'yazistu, shershavu, siru shchoku j pokazuyuchi v krivij usmishci svo¿ dribno-perlisti zubi, - "Vi ne takij vzhe shozhij na Dzheka Bryustera. YA hochu skazati, shcho podobizna ne º nadto tochnoyu. Htos' meni kazav, shcho v n'ogo º brat, yakij sluzhit' v tij zhe telefonnij kompani¿". Zac'kuvati jogo nareshti, pislya vsih cih lit kayattya j lyuti... Bachiti chorni volossyachka na jogo puhlih rukah... Kovzati cilim stoochchyam po jogo lilovih shchichkah i volohatih grudyah, peredchuvati probo¿ni j rudu, j muziku muk... Znati, shcho trimayu c'ogo napiv-ozhivlenogo, napiv-lyudyachogo blaznya, c'ogo zlodiya, yakij v sodoms'kij sposib polasuvav moºyu yasochkoyu - o, moya yasochko, ce bulo nesterpnoyu vtihoyu! "Ni, nazhal', ya ne brat Bryustera, - j navit' ne sam Bryuster". Vin nahiliv golovu zi shche bil'sh zadovolenim viglyadom. "Nu zh bo, vgadaj shche, blaznyu". "CHudovo", skazav blazen', "otzhe, vi ne prijshli vid telefonno¿ kompani¿ meni nabridati cimi nesplachenimi fantastichnimi rozmovami?" "A vi shcho, nikoli ne telefonuºte?" "Proshu?" YA skazav, shcho meni zdalos', shcho vin skazav, shcho vin nikoli... "Ni, ya kazhu pro inshih - lyudej vzagali. YA ne zvinuvachuyu same vas, Bryustere, ta pravda, vel'mi keps'ka manera v lyudej vhoditi v cej keps'kij dim bez stuku. Koristuyut'sya sortirom, koristuyut'sya kuhneyu, koristuyut'sya telefonom. Anton dzvonit' v Boston, Mariya v Rio. YA vidmovlyayus' platiti. V vas divnij akcent, sin'jore". "Ku¿l'ti", skazav ya, "chi vi prigaduºte malen'ku divchinku na im'ya Dolores Gejz? Dolli Gejz? Dolores v Kolorado? Gejzer v Vajomingu?" "Tak tak, cilkom mozhlivo, shcho ce vona dzvonila v usi ci miscya. CHi ne odnakovo ce?" "Meni ne odnakovo, Ku¿l'ti. Rich u tim, shcho ya ¿¿ bat'ko". "Glupstvo. Bo vi ne bat'ko. Vi inozemnij literaturnij agent. Odin francuz pereklav moº "ZHive m'yaso" - yak "La Vie de la Chair". YAka nisenitnicya!" "Vona bula moºyu ditinoyu, Ku¿l'ti". V tomu stani, v yakomu vin buv, jogo nemozhlivo bulo zbentezhiti rizko, ta jogo napadnicha manera stavala mensh upevnenoyu. YAkas' tin' nashoroshenogo rozuminnya zhevrila vzhe v ochah, davshi ¿m podibnist' zhittya. Vtim, voni znovu zgasli. "YA sam lyublyu ditlahiv", skazav vin, "i v mene bagato druziv sered ¿h bat'kiv". Vin vidvernuvsya, chogos' shukayuchi. Stav biti sebe po kishenyah. Hotiv pripidnyatis'. "Kush!", skazav ya - vochevid', bagato guchnishe, nizh hotiv. "Nema chogo krichati na mene", poskarzhivsya vin divnim bab'yachim golosom. "Prosto shukayu papirosok. Do smerti hochu kuriti". "Vi vzhe j tak bliz'ki smerti". "Et, kin'te", skazav vin. "YA pochinayu skniti. CHogo vam treba? Vi º francuz, mistere? Vule-vu-buar? Hodimo do barchiku j hlyapnemo - ". Vin pobachiv malen'kij chornij pistolet na mo¿j doloni, nache ya prodavav jomu. "Gaj-gaj!", protyagnuv vin (mavpuyuchi zaraz tip "glupogo gangstera" v kino), "yakij u vas shikarnij pistoletik. SHCHo koshtuº?" YA lusnuv jogo po prostyagnenij ruci, i yakimos' chinom vin zbiv shkatulku z niz'kogo stil'chika pri svoºmu krisli. SHkatulka vivergla desyatok papirosok. "Os' voni!" viguknuv vin bad'oro. "Pam'yataºte, yak skazano v Kiplinga: "Une femme est une femme, mais un caporal est une cigarette". Teper bazhano sirnikiv". "Ku¿l'ti", skazav ya. "Sprobujte zosereditis'. Za hvilinu vi pomrete. Zagrobne zhittya mozhe stati, hto znaº, vichnim stanom pekel'nishogo bezumstva. Vi vikurili ostannyu papirosku vchora. Zosered'tes'. Sprobujte zrozumiti, shcho z vami º". Vin, mizh tim, der na shmattya papirosku Dromader i zhuvav skravki. "YA gotovij postaratis'", promoviv vin. "Vi abo ºvropeºc', abo nimec'kij bizhenec'. YAk ce otak stalos', shcho vi zi mnoyu rozmovlyaºte? Cej dim - arijs'kij, majte na uvazi. Vi b krashche pishli sobi. I proshu pana pripiniti mahati cim kol'tom. Mizh inshim, ya mayu nagan v susidnij zalci". YA napraviv druzhka na nosok jogo nichno¿ tufli j natisnuv gashetku. Osichka. Vin podivivsya na nogu, na pistolet, znovu na nogu. YA zrobiv nove strashne zusillya, i z negarno slabkim i yakims' dityachim zvukom, pistolet streliv. Kulya zajshla v tovstij rozhevatij kilim: ya spolotniv, chomus' uyavivshi, shcho vona til'ki skotilas' tudi j mozhe visliznuti znovu. "Nu, hto buv pravij?" skazav Ku¿l'ti. "Vam bi slid buti oberezhnim. Dajte-no meni ce, chort zabiraj". Vin sunuvsya do kol'ta. YA shtovhnuv blaznya znov u krislo. Gusta vtiha tanula. Pora, pora bulo znishchiti jogo, ta ya hotiv, shchob vin napered zrozumiv, chomu pidlyagav znishchennyu. YA perejnyavsya jogo stanom. Zbroya v mo¿j ruci bula nache kvola j nezgrabna. "Zosered'tes'", skazav ya, "na dumci pro Dolli Gejz, yaku vi zabrali - " "Nepravda!" kriknuv vin. "Durnyu valite. YA vryatuvav ¿¿ vid zbochenogo volocyugi. Pokazhit' meni vashu blyahu, yakshcho vi sishchik, zamist' togo, shchob paliti meni v nogu, bidloto! De blyaha? YA ne vidpovidayu za chuzhi rozbeshchennya. Duroshchi! Rozvazhal'na po¿zdka bula, viznayu, keps'kim zhartom, ta vi zh bo otrimali znovu divchis'ka? Godi - pidemo, hlyapnemo po charochci". YA spitav, chi vin voliº stratu sid'ma chi stoyachi. "Ce treba obmirkuvati. Mizh inshim - ya pripustivsya pomilki. Pro shcho teper vel'mi shkoduyu. YA bachte, ne mav zhodno¿ nasolodi vid vasho¿ Dolli. Hoch ce sumno, ta ya, chi znaºte, impotent. Krim togo, ya zh bo zrobiv ¿j chudovi kanikuli. Vona poznajomilas' v Tehasi z ukraj cikavimi lyud'mi. CHi vi chuli, napriklad - " I raptom majnuvshi vpered, vin navalivsya na mene, prichomu mij pistolet poletiv pid komod. Na shchastya, vin buv bil'she strimkij, nizh duzhij i ya bez trudu shturhnuv jogo znovu v krislo. Vidsapnuvshis', vin sklav ruki na grudyah i skazav: "Nu ot, dogralis'. Vous voil dans de beaux drops, mon vieux". "Lyubij ser", skazav vin, "pripinit' zhonglyuvati zhittyam i smertyu. YA dramaturg. Napisav bagato tragedij, komedij, fantazij. YA zrobiv privatno fil'm z "ZHyustini" Sada ta inshih eskapadlin visimnadcyatogo stolittya. YA avtor p'yatdesyati dvoh uspishnih scenari¿v. YA znayu vsi hodi j vihodi. Dajte meni vzyatis' za ce. V inshij kimnati º, zdaºt'sya, kocyuba, dozvol'te meni ¿¿ prinesti, i z ¿¿ dopomogoyu mi distanemo vashe majno". Metushlivo, dilovito, lukavo, vin pidvivsya znovu, poki ya govoriv. YA poshturhav za komodom, starayuchis' ne spuskati z n'ogo ochej. Raptom ya pomitiv, shcho druzhok stirchit' z-pid radiatora bilya komodu. Mi znovu vstupili v bij. Mi katalis' po kilimu, v obijmah, nibi dvijko bezpomichnih ditej. Vin buv golij pid halatom, vid n'ogo thnulo capom, i ya zadihavsya, koli vin perekochuvavsya cherez mene. YA perekochuvavsya cherez n'ogo. Mi perekochuvalis' cherez mene. Voni perekochuvalis' cherez n'ogo. Mi perekochuvalis' cherez sebe. V nadrukovanomu viglyadi cya knizhka chitaºt'sya, dumayu, til'ki na pochatku dvadcyat' pershogo stolittya (dodayu do 1935-ti dev'yatdesyat' rokiv, zhivi dovgo, moº kohannya), j stari chitachi pevno zgadayut' v c'omu misci "obov'yazkovu scenu v kovbojs'kih fil'mah", yaki voni bachili v rann'omu ditinstvi. Nashij bijci, vtim, brakuvalo kulachnih udariv, zdatnih zvaliti bika, j perelitnih mebliv. Vin ta ya buli obidva velikimi lyal'kami, naphanimi brudnoyu vatoyu j ganchir'yam. Use zvodilos' do movchaznogo boryukannya dvoh literatoriv, z yakih odin rozvalyuvavsya vid narkotikiv, inshij-bo terpiv na nevroz sercya j do togo zh buv p'yanij. Koli, nareshti, meni vdalos' zahopiti svoyu dorogocinnu zbroyu j usadoviti znovu scenarista v jogo gliboke krislo, obidva mi pihkali yak korolyu koriv i baronu baraniv nikoli ne vipadalo pihkati pislya sutichki. YA virishiv oglyanuti pistolet: nash pit mig, hoch tam yak, shchos' u n'omu poshkoditi - j viddihatis', persh nizh perejti do golovnogo nomera spektaklyu. Z metoyu zapovniti pauzu, ya priprosiv jogo prochitati vlasnij prisud - v tij yambichnij formi, yaku ya jomu nadav. Termin "poetichna pomsta" osoblivo vdalij v danomu konteksti. YA peredav jomu akuratno napisanij na mashinci arkush. "Dobre", skazav vin. "CHudova dumka. Viz'mu okulyari" (vin hotiv pidvestis'). "Ni" "Vasha laska. CHitati vgolos?" "Tak" "Po¿hali. Aga, ce u virshah": "Za te, shcho ti vzyav grishnika na ´valt. Za te, shcho vzyav na ´valt, Za te, shcho vzyav, Za te, shcho vzyav na ´valt moyu pohibku... "Nu, ce, zdaºt'sya, dobre. Do bisa dobre!" ... Koli Adamom golim ya stoyav Pered zakonom federal'nim I vsima zhalyuchimi zirkami jogo - "Prosto doskonalo!" "Za te, shcho ti vzyav ce yak zisk Cej grih mij, u toj chas, koli Bezpomichno linyav ya, vogkij, nizhnij, Nadiyuchis' na gozhu pereminu, V'yavlyayuchi cej shlyub v girs'komu shtati, I cilij vivodok Lolit... "Nu, ce ya ne zovsim dobrav". "Za te, shcho ti vzyav zisk z ciº¿ Osnovi nepovinnosti moº¿, Za te, shcho ti obludno - "Trohi povtoryuºtes', a? De ya zupinivsya?... Tak". "Za te, shcho ti pidstupno odijnyav Mozhlivist' dlya pokuti v mene, Za te, shcho vzyav ¿¿ U tomu vici, koli hlopchaki Garmatku svoyu pestyat'... "Tak-s, persha sal'nist'". Vona puhnasta divchinka bula, Vona nosila makovij vinok, SHCHe z funtika lyubila ¿sti Pidsmazheni zernyata kukurudzi V kvitchastij mryaci, de z konej za groshi ZHovtogaryachi padali indejci, Za te, shcho ti ¿¿ ukrav U pokrovitelya ¿¿, - A buv velichnij vin, z cholom, yak visk - Ba ti - jomu ti plyunuv U oko tyazhko splyushchene, rozder Jogo shafranovu togu, I na svitanni kinuv kabana Valyatis' na zemli v hvorobi novij, Sered zhahnih fialok i kohannya, Rozpachi, kayattya, a ti Nabridlu lyal'ku vzyav, I na shmatki roztyag ¿¿, Get' kinuv golovu. Za ce, Za vse, shcho ti zrobiv, Za vse, chogo ya ne zrobiv, Ti musish vmerti! " "Nu shcho zh, ser, skazhu nedvomovno, divnij virsh! Vash najkrashchij virsh, naskil'ki mozhu suditi". Vin sklav arkush i viddav jogo meni. YA spitav, chi vin hoche skazati shchos' dlya n'ogo vazhlive pered smertyu. Kol't buv znovu "pridatnij shchodo osobi". Vin poglyanuv na n'ogo. Gliboko zithnuv. "Sluhaj, vashmost'", skazav vin. "Vi º p'yanij, a ya hvora lyudina. Vidkladimo cyu spravu. YA potrebuyu spokoyu. YA mayu plekati svoyu impotentnist'. S'ogodni vpadut' druzi, shchob vezti mene na velikij match. Cej fars iz pal'boyu z pistoleta staº vkraj nud'gavim. Mi z vami svits'ki lyudi v us'omu - v erotichnih smakah, bilih virshah, vluchnomu strilyanni. YAkshcho vi vvazhaºte, shcho ya vas obraziv, gotovij do nadzvichajnih kompensacij. Ne viklyuchenij navit' staromodnij dvobij na shablyah abo pistoletah, v Brazili¿ chi v inshomu zruchnomu misci. Moya pam'yat' ta elokvenciya ne doskonala zaraz, ta pravo zh, mij lyubij pane Gumbert, vi buli daleko ne ideal'nim vitchimom, i ya cilkom ne zmushuvav vashu malen'ku protezhe priºdnatis' do mene. Ce vona zmusila mene perevezti ¿¿ v bil'sh vesele pozhillya. Cej dim ne tak dobre obladnanij, yak rancho, yake mi dilili z kohanimi druzyami; vse zh vin prostorij, proholodnij i vlitku i vzimku - slovom, komfortabel'nij, a chomu - cherez te, shcho ya zbirayus' nazavzhdi vid'¿hati na pokij v Angliyu chi Florenciyu, - ya proponuyu vam oselitis' tut. Dim - vash, bezoplatno. Za umovi, shcho vi pripinite napravlyati na mene cej (vin negarno vilayavsya) pistolet. Mizh inshim, - ne znayu, chi lyubite vi chudernac'ke, ta yakshcho lyubite, mozhu vam peredati, znov bezoplatno, v yakosti domashn'o¿ tvarinki, dovoli hvilyuyuchogo malen'kogo monstra, divulyu z tr'oma grudkami, odna z yakih - taka krasa, j vzagali - ce ridke j charivlive chudo prirodi. A teper - soyons raisonnables. Vi mene lish poranite keps'ko j potim gnitimete v tyurmi, mizh tim yak ya budu oduzhuvati v tropichnij obstanovci. Obicyayu vam, Bryudere, shcho vi zazhivete tut shchaslivo, koristuyuchis' chudovim shovkom i vsim pributkom z moº¿ nastupno¿ povisti, - ne mayu zaraz bagato v banku, ta haj, zhitimu borgami, yak zhiv jogo bat'ko, za slovami poeta. Tut º shche odna perevaga, a same - nadzvichajno nadijna j pidkupna pribiral'nicya, misis Vibrissa - cikave im'ya, - yaka prihodit' dvichi na tizhden' - nazhal', ne s'ogodni - v ne¿ º onuki j onuchki, i ya deshcho znayu take pro shefa miscevo¿ polici¿, shcho mozhu nim keruvati yak rabom. YA dramaturg. Mene zvut' amerikans'kim Meterlinkom. Vidpovidayu na ce: Meterlink - SHmeterlink. Dosit'. Vse ce vkraj prinizlivo, i ya ne pevnij, shcho roblyu yak godit'sya. Ne vzhivajte gerkulanitu z romom. A teper otyamtesya j zaberit' pistolet. YAkos' ya poznajomivsya z vashoyu nezabutn'oyu druzhinoyu. Ves' mij garderob do vashih poslug. Ah, º deshcho. YAk vam ce spodobaºt'sya. V mene º nagori vinyatkovo cinna kolekciya erotiki. Nazvu, hocha b, rozkishnij foliant "Ostriv Bagrationa", vidomo¿ mandrivnici j psiho-analitistki Melani¿ Vajss - divovizhna zhinka, divovizhnij trud - zaberit' pistolet - iz znimkami bil'she vos'misot cholovichih organiv, yaki vona oglyanula j vimiryala 1932-go roku v Bardins'komu mori, j vel'mi povchal'nimi diagramami, vikreslenimi z velikoyu lyubov'yu, pid dobrozichnimi nebesami - zaberit' pistolet, - a krim togo, ya mozhu vam vlashtuvati prisutnist' pri stratah, ne kozhnij znaº, shcho elektrostilec' pofarbovanij v zhovtij - " YA streliv. C'ogo razu kulya tyuknula v shchos' tverde, a same v spinku chorno¿ gojdalki, yaka bula v kuti (j deshcho shozhu na skillerivs'ku), prichomu vona zrazu zh zaruhalas', hitayuchis' tak hutko j bad'oro, shcho toj, hto b vvijshov u kimnatu, buv bi urazhenij podvijnim divom: ruhom samotn'o¿ gojdalki, yaka metlyalasya v zakuti, i zyayuchoyu pustotoyu krisla, v yakomu shchojno bula moya fialkova mishen'. Perebirayuchi pal'ci pidnyatih ruk, bliskavichno krutyachi krupom, vin majnuv u susidnyu zal'cyu, j nastupno¿ miti mi z dvoh bokiv tyagnuli odin v inshogo, vazhko dihayuchi, dveri, klyuch vid yakih ya nedobachiv. YA znovu peremig, z ishche bil'shoyu sprittyu. Klavdij Novus siv za royal' i vzyav kil'ka potvorno-sil'nih, suttyu isterichnih, gromovih akordiv: jogo brili zdrigalis', jogo rozchepireni ruki napruzheno uhali, a nizdri brinili sudomnim hropinnyam, yakogo ne bulo na zvukovij dorizhci nasho¿ kinobijki. Dali naspivuyuchi sobi v nis, vin zrobiv marnu sprobu vidkriti nogoyu mors'kogo viglyadu skrin'ku, bilya royalya. Nastupna kulya vluchila jomu v bik, i vin stav pidijmatisya z tabureta vse vishche j vishche, yak v bozhevil'nomu domi starij Nizhins'kij, mov "Virnij Gejzer" v Vajomingu, mov yakes' davnº moº strahittya, na fenomenal'nu visotu, chi tak zdavalos', i rozdirayuchi prostir, vse shche zdrigayuchis' vid temno¿ yaro¿ muziki, vidkinuvshi golovu, z vittyam, vin odnu ruku priklav do loba, a inshoyu vhopivsya za pahvu, nache jogo vzhaliv shershen'; prichomu, spustivsya znov na pidlogu j znov prijnyavshi obraz tovstogo muzhchini v halati, chkurnuv u hol. Bachu, yak ya pishov za nim cherez hol, de z yakims' podvijnim, potrijnim kengurovim stribkom, zalishayuchis' dibki na pryamih nogah pri kozhnomu stribku, spershu za nim uslid, dali mizh perednimi dverima, ya vikonav napruzheno-prugkij tanok, shchob ne dozvoliti jomu vijti, adzhe dveri, yak uvi sni, buli ne shchil'no zakriti. Znov odnovivshis', stavshi teper velichnim i trohi pohmurim, vin pochav pidijmatis' shirokimi shodami - j zminivshi poziciyu, ne pidstupayuchi bliz'ko, ya vikonav poslidovno tri-chotiri postrili, zavdayuchi kozhnim poranennya, j shchorazu, yak ya ce z nim robiv, robiv ci zhahlivi rechi, oblichchya v n'ogo keps'ko sipalos', nibi vin klouns'kim shmigannyam perebil'shuvav bil': vin upovil'nyuvav krok, vin zakochuvav napivzlipleni ochi, vin vidavav zhinoche "ah", i vidzivavsya zdrigom na kozhne popadannya, yak nachebto ya loskotav jogo, j poki mo¿ nezgrabni, slipi kuli pronikali v n'ogo, kul'turnij Ku kazav poshepki, z narochito britans'kim akcentom - ves' chas zhahlivo sipayuchis', ta zdrigayuchis', shchiryachis', ta razom z tim nibi neznachushchim, i navit' lyub'yaznim, vidom: "Ah, vel'mi bolyache, ser, ne treba vzhe... Ah, nesterpno bolyache! Uh! YAk gidavo... Znaºte, vi ne povinni buli b - ". Jogo golos zavmer, koli vin doliz do plyacivki, ta vin dali jshov nezvichno vpevnenim krokom, popri kil'kist' svincyu, vsadzhenogo v jogo puhke tilo, j tut ya zbagnuv, z pochuttyam nadijno¿ vtomi, shcho ne til'ki meni ne vdalosya vbiti jogo, ale shcho ya zaryadzhav serdegu novoyu energiºyu, nache kuli ci buli kapsulyami, v yakih grav eliksir molodosti. YA znov zaryadiv pustij kol't - chornimi j zbagryanilimi pal'cyami - torknuv shchos', zmashchene jogo gustoyu krov'yu. Za tim ya pospishiv priºdnatis' do n'ogo na verhn'omu poversi. Vin stupav po galere¿, skrivavlenij i povazhnij, shukayuchi vidkrite vikno, hitav golovoyu j dali duzhavsya vmoviti mene ne ko¿ti vbivstva. YA sprobuvav vluchiti jomu v skronyu. Vin vidstupiv u svoyu spal'nyu z purpurnim misivom zamist' vuha. "Get', get' zvidsi", prokazav vin, kashlyayuchi j plyuyuchis'; tut z podivom bozhevillya ya pobachiv, shcho cej zabrizkanij krov'yu, ta vse shche ruhlivij mos'pan vlizaº v postil' i zagortaºt'sya v haos iz prostiradl i pokrival. YA streliv u n'ogo majzhe vpritul, j todi vin vidkinuvsya nazad i velika rozheva bul'ka, chimos' shozha na ditinstvo, napnulas' na jogo gubah, zrosla do velichini igrashkovo¿ naduvno¿ kul'ki j lusnula. Mozhlivo, vprodovzh dvoh-tr'oh sekund ya vtrativ zv'yazok z dijsnistyu, ale ce zovsim ne skidalos' na zat'marennya rozumu, na yake bagnut' poslatis' peresichni zlochinci; navpaki, hochu pidkresliti, shcho ya vidpovidayu za kozhnu prolitu kraplyu jogo bul'chastoj krovi; ale vidbuvsya pevnij timchasovij peresuv; ya sidiv u podruzhnij spal'ni, de v lizhku lezhala hvora SHarlotta. Ku¿l'ti vmirav. Zamist' pistoleta (na yakomu ya sidiv) ya trimav u rukah jogo tuflyu. YA otyamivsya, vlashtuvavsya zruchnishe v krisli j poglyanuv na ruchnij godinnik. Sklo shchezlo, ta vin hodiv. Vsya cya sumna istoriya zabrala ne bil'she godini. Vin, nareshti, zatih. ZHodnogo polegshennya ya ne vidchuvav; navpaki, mene gnitiv shche bil'sh nesterpnij tyagar, yakogo ya pragnuv pozbutis'. YA ne mig zmusiti sebe dotorkom upevnitis' v jogo smerti. V usyakomu razi, na oko vin buv mertvij: brakuvalo dobro¿ chverti jogo licya, i vzhe spustilis' zi steli dvi muhi, ledve viryachi svoºmu velikomu shchastyu. Ruki v mene buli ne v krashchomu viglyadi, nizh u n'ogo. YA vmivsya yakos' u sumizhnij vannij. Teper mozhna bulo vidbuti. Koli ya vijshov na majdanchik shodiv, mene ochikuvav syurpriz: zhive dzizhchannya, yake ya vzhe chuv i brav za dzvin u vuhah, - viyavilos' sumishshyu golosiv i gramofonno¿ muziki, shcho plinula z nizhn'o¿ vital'ni. YA znajshov tam grupu shchojno, vochevid', pribulih lyudej, yaki bezturbotno rozpivali hazyajs'ku gorilku. V krisla rozligsya velikij tovstun; dvi chornovolosi, blidi molodi krasochki, bezsumnivno, sestri, odna bil'sha, druga (majzhe ditina) mensha, skromno sidili blizen'ko na skrayu tahti. CHervonoshchokij dobrodij z yaskravo blakitnimi ochima narazi prinis ¿m dvi sklyanki z chimos' z kuhni-baru, de dvi-tri zhinki bazikali mizh soboyu j dzen'kali kavalkami l'odu. YA zupinivsya v dveryah i skazav: "Panove, ya shchojno vbiv Klera Ku¿l'ti". "J dobre zrobili", promoviv chervonoshchokij jomost', proponuyuchi pri c'omu trunok starshij z dvoh krasochok. "Htos'-bo davno b povinen buv jogo zakokoshiti", zaznachiv tovstun. "SHCHo vin kazhe, Toni?", spitala ziv'yala blondinka z-pid arki bara. "Vin kazhe", vidpoviv ¿j chervonoshchokij, "shcho vin vbiv Ku". "SHCHo zh", prokazav shche inshij pan, pripidnyavshis' z navpochipok v kuti vital'ni, de vin perebirav gramofonni plativki. "SHCHo zh, mi vsi odnogo chudovogo dnya mali b zibratisya j zrobiti ce". "Hoch bi tam yak", skazav Toni, "jomu vzhe chas spustitis'. Mi ne mozhemo dovgo chekati, yakshcho hochemo potrapiti na pochatok gri". "Dajte c'omu dobrodiyu shchos' vipiti", skazav tovstun. "Hochete piva?", spitala zhinka v shtanyah, pokazuyuchi meni zdalya kruzhku. Til'ki krasochki na tahti, obidvi v chornomu, movchali; molodsha vse macala medal'jon na bilij shijci, ta obidvi movchali, taki moloden'ki, taki dostupni. Muzika na mit' zupinilas' dlya peremini plativki, j tut dolinuv gluhij shum z boku shodiv. Toni ta ya pospishili do holu. Ku¿l'ti, yakogo ya zovsim ne chekav, vipovz yakims' chinom na verhnij majdanchik i tam vazhko chovgav, hlyapayuchi plavcyami; ta skoro, vpav fioletovim gorbom, zastig - teper vzhe nazavzhdi. "Pokvapsya, Ku", smiyuchis' kriknuv Toni, j zi slovami: "Vochevid', pislya vchorashn'ogo - ne tak-bo shvidko...", vin povernuvsya do vital'ni, de muzika zaglushila reshtu jogo frazi. Vse ce (podumav ya) - kinec