Aleksandr Grin. Zolotaya cep'
---------------------------------------------------------------
A.S. Grin. Sobranie sochinenij v shesti tomah.
Moskva, Izd. "Pravda", 1965, t.4, ss. 3-125
Original etogo dokumenta raspolozhen na sajte "Obshchij Tekst" (TextShare)
OCR: Proekt "Obshchij Tekst"("TextShare") http://textshare.da.ru
---------------------------------------------------------------
"Dul veter...", -- napisav eto, ya oprokinul neostorozhnym dvizheniem
chernil'nicu, i cvet blestyashchej luzhicy napomnil mne mrak toj nochi, kogda ya
lezhal v kubrike "|span'oly". |to sudenyshko edva podnimalo shest' tonn, na nem
pribyla partiya sushenoj ryby iz Mazabu. Nekotorym nravitsya zapah sushenoj
ryby.
Vse sudno propahlo uzhasom, i, lezha odin v kubrike s oknom, zatknutym
tryapkoj, pri svete skradennoj u shkipera Gro svechi, ya zanimalsya
rassmatrivaniem perepleta knigi, stranicy kotoroj byli vydrany nekim
praktichnym chtecom, a pereplet ya nashel.
Na vnutrennej storone perepleta bylo napisano ryzhimi chernilami:
"Somnitel'no, chtoby umnyj chelovek stal chitat' takuyu knigu, gde odni
vydumki".
Nizhe stoyalo: "Dik Farmeron. Lyublyu tebya, Greta. Tvoj D.".
Na pravoj storone chelovek, nosivshij imya Lazar' Norman, raspisalsya
dvadcat' chetyre raza s hvostikami i vseob®emlyushchimi roscherkami. Eshche kto-to
reshitel'no zacherknul rukopisanie Normana i v samom nizu ostavil zagadochnye
slova: "CHto znaem my o sebe?"
YA s grust'yu perechityval eti slova. Mne bylo shestnadcat' let, no ya uzhe
znal, kak bol'no zhalit pchela -- Grust'. Nadpis' v osobennosti terzala tem,
chto nedavno parni s "Meluziny", napoiv menya osobym koktejlem, isportili mne
kozhu na pravoj ruke, vykolov tatuirovku v vide treh slov: "YA vse znayu". Oni
vysmeyali menya za to, chto ya chital knigi, -- prochel mnogo knig i mog otvetit'
na takie voprosy, kakie im nikogda ne prihodili v golovu.
YA zasuchil rukav. Vokrug svezhej tatuirovki rozovela vspuhshaya kozha. YA
dumal, tak li uzh glupy eti slova "YA vse znayu"; zatem razveselilsya i stal
hohotat' -- ponyal, chto glupy. Opustiv rukav, ya vydernul tryapku i posmotrel v
otverstie.
Kazalos', u samogo lica vzdragivayut ogni gavani. Rezkij, kak shchelchki,
dozhd' bil v lico. V mrake suetilas' voda, veter skripel i vyl, raskachivaya
sudno. Ryadom stoyala "Meluzina"; tam muchiteli moi, yarko osvetiv kayutu,
grelis' vodkoj. YA slyshal, chto oni govoryat, i stal prislushivat'sya
vnimatel'nee, tak kak razgovor shel o kakom-to dome, gde poly iz chistogo
serebra, o skazochnoj roskoshi, podzemnyh hodah i mnogom podobnom. YA razlichal
golosa Patrika i Mool'sa, dvuh ryzhih svirepyh chuchel.
Mool's skazal: -- On nashel klad.
-- Net, -- vozrazil Patrik. -- On zhil v komnate, gde byl potajnoj yashchik;
v yashchike okazalos' pis'mo, i on iz pis'ma uznal, gde almaznaya shahta.
-- A ya slyshal, -- zagovoril lenivyj, ukravshij u menya skladnoj nozh
Karrel'-Gusinaya sheya, -- chto on kazhdyj den' vyigryval v karty po millionu!
-- A ya dumayu, chto prodal on dushu d'yavolu, -- zayavil Bolinas, povar, --
inache tak srazu ne postroish' dvorcov.
-- Ne sprosit' li u "Golovy s dyrkoj"? -- osvedomilsya Patrik (eto bylo
prozvishche, kotoroe oni dali mne), -- u Sandi Pruelya, kotoryj vse znaet?
Gnusnyj -- o, kakoj gnusnyj! -- smeh byl otvetom Patriku. YA perestal
slushat'. YA snova leg, prikryvshis' rvanoj kurtkoj, i stal kurit' tabak,
sobrannyj iz okurkov v gavani. On proizvodil krepkoe dejstvie -- v gorle kak
budto povorachivalas' pila. YA sogreval svoj ozyabshij nos, puskaya dym cherez
nozdri.
Mne sledovalo byt' na palube: vtoroj matros "|span'oly" ushel k
lyubovnice, a shkiper i ego brat sideli v traktire, -- no bylo holodno i
merzko vverhu. Nash kubrik byl prostoj doshchatoj noroj s dvumya nastilami iz
golyh dosok i sel'dyanoj bochkoj-stolom. YA razmyshlyal o krasivyh komnatah, gde
teplo, net bloh. Zatem ya obdumal tol'ko chto slyshannyj razgovor. On
vstrevozhil menya, -- kak budete vstrevozheny vy, esli vam skazhut, chto v
sosednem sadu opustilas' zhar-ptica ili rascvel rozami staryj pen'.
Ne znaya, o kom oni govorili, ya predstavil cheloveka v sinih ochkah, s
blednym, ehidnym rtom i bol'shimi ushami, shodyashchego s krutoj vershiny po
sundukam, okovannym zolotymi skrepami.
"Pochemu emu tak povezlo, -- dumal ya, -- pochemu?.."
Zdes', derzha ruku v karmane, ya nashchupal bumazhku i, rassmotrev ee,
uvidel, chto eta bumazhka predstavlyaet tochnyj schet moego otnosheniya k shkiperu,
-- s 17 oktyabrya, kogda ya postupil na "|pan'olu" -- po 17 noyabrya, to est' po
vcherashnij den'. YA sam zapisal na nej vse vychety iz moego zhalovan'ya. Zdes'
byli upomyanuty razbitaya chashka s goluboj nadpis'yu "Dorogomu muzhu ot vernoj
zheny"; utoplennoe dubovoe vedro, kotoroe ya zhe sam po trebovaniyu shkipera
ukral na palube "Zapadnogo Zerna"; ukradennyj kem-to u menya zheltyj rezinovyj
plashch, razdavlennyj moej nogoj mundshtuk shkipera i razbitoe -- vse mnoj --
steklo kayuty. SHkiper tochno soobshchal kazhdyj raz, chto stoit ocherednoe
pohozhdenie, i s nim bespolezno bylo torgovat'sya, potomu chto on byl skor na
ruku.
YA podschital summu i uvidel, chto ona s izbytkom pokryvaet zhalovan'e. Mne
ne prihodilos' nichego poluchit'. YA edva ne zaplakal ot zlosti, no uderzhalsya,
tak kak s nekotorogo vremeni uporno reshal vopros -- "kto ya -- mal'chik ili
muzhchina?" YA sodrogalsya ot mysli byt' mal'chikom, no, s drugoj storony,
chuvstvoval chto-to bespovorotnoe v slove "muzhchinam -- mne predstavlyalis'
sapogi i usy shchetkoj. Esli ya mal'chik, kak nazvala menya odnazhdy bojkaya devushka
s korzinoj dyn', -- ona skazala: "Nu-ka, postoronis', mal'chik", -- to pochemu
ya dumayu o vsem bol'shom: knigah, naprimer, i o dolzhnosti kapitana, sem'e,
rebyatishkah, o tom, kak nado basom govorit': "|j vy, myaso akuly!" Esli zhe ya
muzhchina, -- chto bolee vseh drugih zastavil menya dumat' oborvysh let semi,
skazavshij, stanovyas' na noski: "Daj-ka prikurit', dyadya!" -- to pochemu u menya
net usov i zhenshchiny vsegda stanovyatsya ko mne spinoj, slovno ya ne chelovek, a
stolb?
Mne bylo tyazhelo, holodno, neuyutno. Vyl veter -- "Voj!" -- govoril ya, i
on vyl, kak budto nahodil silu v moej toske. Kroshil dozhd'. -- "Lej!" --
govoril ya, raduyas', chto vse ploho, vse syro i mrachno, -- ne tol'ko moj schet
s shkiperom. Bylo holodno, i ya veril, chto prostuzhus' i umru, moe neprikayannoe
telo...
YA vskochil, uslyshav shagi i golosa sverhu; no to ne byli golosa nashih.
Paluba "|span'oly" prihodilas' ponizhe naberezhnoj, tak chto na nee mozhno bylo
spustit'sya bez shodni. Golos skazal: "Nikogo net na etom svinom koryte".
Takoe nachalo mne ponravilos', i ya s neterpeniem zhdal otveta. "Vse ravno", --
otvetil vtoroj golos, stol' nebrezhnyj i nezhnyj, chto ya podumal, ne zhenshchina li
otvechaet muzhchine. -- "Nu, kto tam?! -- gromche skazal pervyj. -- V kubrike
svet; ej, molodcy!".
Togda ya vylez i uvidel -- skoree razlichil vo t'me -- dvuh lyudej,
zakutannyh v nepromokaemye plashchi. Oni stoyali, oglyadyvayas', potom zametili
menya, i tot, chto byl povyshe, skazal: -- Mal'chik, gde shkiper?
Mne pokazalos' strannym, chto v takoj t'me mozhno ustanovit' vozrast. V
etot moment mne hotelos' byt' shkiperom. YA by skazal -- gusto, okladisto, s
hripotoj, -- chto-nibud' otchayannoe, naprimer: "Razorvi tebya ad!" -- ili:
"Pust' perelopayutsya v moem mozgu vse trosy, esli ya chto-nibud' ponimayu!"
YA ob®yasnil, chto ya odin na sudne, i ob®yasnil takzhe, kuda ushli ostal'nye.
-- V takom sluchae, -- zayavil sputnik vysokogo cheloveka, -- ne
spustit'sya li v kubrik? |j, yunga, posadi nas k sebe, i my pogovorim, zdes'
ochen' syro.
YA podumal... Net, ya nichego ne podumal. No eto bylo strannoe poyavlenie,
i, rassmatrivaya neizvestnyh, ya na odin mig otletel v lyubimuyu stranu bitv,
geroev, kladov, gde prohodyat, kak teni, gigantskie parusa i slyshen krik --
pesnya -- shepot: "Tajna -- ocharovanie! Tajna -- ocharovanie!". "Neuzheli
nachalos'?" -- sprashival ya sebya; moi koleni drozhali.
Byvayut minuty, kogda, razmyshlyaya, ne zamechaesh' dvizhenij, poetomu ya
ochnulsya, lish' uvidev sebya sidyashchim v kubrike protiv posetitelej -- oni seli
na vtoruyu kojku, gde spal |gva, drugoj matros, -- i sideli sognuvshis', chtoby
ne stuknut'sya o potolok-palubu.
"Vot eto lyudi!" -- podumal ya, pochtitel'no rassmatrivaya figury svoih
gostej. Oba oni mne ponravilis' -- kazhdyj v svoem rode. Starshij,
shirokolicyj, s blednym licom, strogimi serymi glazami i edva zametnoj
ulybkoj, dolzhen byl, po moemu mneniyu, godit'sya dlya roli otvazhnogo kapitana,
u kotorogo est' koe-chto na obed matrosam, krome sushenoj ryby. Mladshij, chej
golos kazalsya mne zhenskim, -- uvy! -- imel nebol'shie usy, temnye
prenebrezhitel'nye glaza i svetlye volosy. On byl na vid slabee pervogo, no
horosho podbochenivalsya i velikolepno smeyalsya. Oba sideli v dozhdevyh plashchah; u
vysokih sapog s lakovymi otvorotami blestel tonkij rant, sledovatel'no, eti
lyudi imeli den'gi.
-- Pogovorim, molodoj drug! -- skazal starshij. -- Kak ty mozhesh'
zametit', my ne moshenniki.
-- Klyanus' gromom! -- otvetil ya. -- CHto zh, pogovorim, chert poberi!..
Togda oba kachnulis', slovno mezhdu nimi vveli brevno, i stali hohotat'.
YA znayu etot hohot. On oznachaet, chto ili vas schitayut durakom, ili vy skazali
bezmernuyu chepuhu. Nekotoroe vremya ya obizhenno smotrel, ne ponimaya, v chem
delo, zatem potreboval ob®yasneniya v forme dostatochnoj, chtoby ostanovit'
potehu i dat' pochuvstvovat' svoyu obidu.
-- Nu, -- skazal pervyj, -- my ne hotim obizhat' tebya. My zasmeyalis'
potomu, chto nemnogo vypili. -- I on rasskazal, kakoe delo privelo ih na
sudno, a ya, slushaya, vypuchil glaza.
Otkuda ehali eti dva cheloveka, vovlekshie menya v pohishchenie "|span'oly",
ya horoshen'ko ne ponyal, -- tak byl ya vozbuzhden i schastliv, chto solenaya suhaya
ryba dyadyushki Gro propala v cvetnom tumane istinnogo, neozhidannogo
pohozhdeniya. Odnim slovom, oni ehali, no opozdali na poezd. Opozdav na poezd,
opozdali blagodarya etomu na parohod "Stim", edinstvennoe sudno, obhodyashchee
raz v den' berega oboih poluostrovov, obrashchennyh drug k drugu ostriyami
svoimi; "Stim" uhodit v chetyre, v'etsya sredi lagun i vozvrashchaetsya utrom.
Mezhdu tem neotlozhnoe delo trebuet ih na mys Gardena ili, kak my nazvali ego,
"Troyachka" -- po obrazu treh skal, stoyashchih v vode u berega.
-- Suhoputnaya doroga, -- skazal starshij, kotorogo zvali Dyurok, --
otnimaet dva dnya, veter dlya lodki silen, a byt' nam nado k utru. Skazhu
pryamo, chem ran'she, tem luchshe... i ty povezesh' nas na mys Gardena, esli
hochesh' zarabotat', -- skol'ko ty hochesh' poluchit', Sandi?
-- Tak vam nado pogovorit' so shkiperom, -- skazal ya i vyzvalsya shodit'
v traktir, no Dyurok, dvinuv brov'yu, vynul bumazhnik, polozhil ego na koleno i
zvyaknul dvumya stolbikami zolotyh monet. Kogda on ih razvernul, v ego ladon'
prolilas' blestyashchaya struya, i on stal igrat' eyu, podbrasyvat', govorya v takt
etomu volshebnomu zvonu.
-- Vot tvoj zarabotok segodnyashnej nochi, -- skazal on, -- zdes' tridcat'
pyat' zolotyh. YA i moj drug |stamp znaem rul' i parusa i ves' bereg vnutri
zaliva, ty nichem ne riskuesh'. Naprotiv, dyadya Gro ob®yavit tebya geroem i
geniem, kogda s pomoshch'yu lyudej, kotoryh my tebe dadim, vernesh'sya ty zavtra
utrom i predlozhish' emu vot etot bankovyj bilet. Togda vmesto odnoj galoshi u
nego budut dve. CHto kasaetsya etogo Gro, my, otkrovenno govorya, rady, chto ego
net. On budet krepko skresti borodu, potom skazhet, chto emu nado pojti
posovetovat'sya s priyatelyami. Potom on poshlet tebya za vypivkoj "sprysnut'"
otplytie i nap'etsya, i nado budet ugovarivat' ego otorvat'sya ot stula --
stat' k rulyu. Voobshche, budet tak lovko s nim, kak, nadev na nogi meshok,
tancevat'.
-- Razve vy ego znaete? -- izumlenno sprosil ya, potomu chto v etu minutu
dyadya Gro kak by pobyl s nami.
-- O net! -- skazal |stamp. -- No my... gm... slyshali o nem. Itak,
Sandi, plyvem.
-- Plyvem.. O raj zemnoj! -- Nichego hudogo ne chuvstvoval ya serdcem v
slovah etih lyudej, no videl, chto zabota i goryachnost' gryzut ih. Moj duh
napominal trambovku vo vremya ee raboty. Predlozhenie zanyalo duh i oslepilo
menya. YA vdrug sogrelsya. Esli by ya mog, ya predlozhil by etim lyudyam stakan
groga i sigaru. YA reshilsya bez ogovorok, iskrenno i so vsem soglasyas', tak
kak vse bylo pravda i Gro sam vymolil by etot bilet, esli by byl tut.
-- V takom sluchae". Vy, konechno, znaete.. Vy ne podvedete menya, --
probormotal ya.
Vse peremenilos': dozhd' stal shutliv, veter igriv, sam mrak, bul'kaya
vodoj, govoril "da". YA otvel passazhirov v shkiperskuyu kayutu i, toropyas',
chtoby ne zastig i ne zaderzhal Gro, razvyazal parusa, -- dva kosyh parusa s
pod®emnoj reej, snyal shvartovy, postavil kliver, i, kogda Dyurok povernul
rul', "|span'ola" otoshla ot naberezhnoj, prichem nikto etogo ne zametil.
My vyshli iz gavani na krepkom vetre, s horoshej kilevoj kachkoj, i kak
povernuli za mys, u rulya stal |stamp, a ya i Dyurok ochutilis' v kayute, i ya
vozzrilsya na etogo cheloveka, tol'ko teper' yasno predstaviv, kak chuvstvuet
sebya dyadya Gro, esli on vernulsya s bratom iz traktira. CHto on podumaet obo
mne, ya ne smel dazhe predstavit', tak kak ego mozg, verno, polon byl kulakov
i nozhej, no ya otchetlivo videl, kak on govorit bratu: "To li eto mesto ili
net? Ne pojmu".
-- Verno, to, -- dolzhen skazat' brat, -- eto to samoe mesto i est', --
vot tumba, a vot svorochennaya plita; ryadom stoit "Meluzina"... da i voobshche...
Tut ya uvidel samogo sebya s rukoj Gro, vcepivshejsya v moi volosy.
Nesmotrya na otdelyayushchee menya ot bedy rasstoyanie, vpechatlenie predstalo stol'
groznym, chto, pospeshno smignuv, ya stal rassmatrivat' Dyuroka, chtoby ne
udruchat'sya.
On sidel bokom na stule, svesiv pravuyu ruku cherez ego spinku, a levoj
priderzhivaya spolzshij plashch. V etoj zhe levoj ruke ego dymilas' osobennaya
ploskaya papirosa s zolotom na tom konce, kotoryj kladut v rot, i ee dym,
zadevaya moe lico, pahnul, kak horoshaya pomada. Ego barhatnaya kurtka byla
rasstegnuta u samogo gorla, obnazhaya belyj treugol'nik sorochki, odna noga
otstavlena daleko, drugaya -- pod stulom, a lico dumalo, smotrya mimo menya; v
etoj poze zapolnil on soboj vsyu malen'kuyu kayutu. ZHelaya byt' na svoem meste,
ya otkryl shkafchik dyadi Gro sognutym gvozdem, kak delal eto vsegda, esli mne
ne hvatalo chego-nibud' po kuhonnoj chasti (zatem zapiral), i postavil tarelku
s yablokami, a takzhe sinij grafin, do poloviny nalityj vodkoj, i vyter
pal'cem stakany.
-- Klyanus' bramselem, -- skazal ya, -- slavnaya vodka! Ne pozhelaete li vy
i tovarishch vash vypit' so mnoj?
-- CHto zh, eto delo! -- skazal, vyhodya iz zadumchivosti, Dyurok. Zadnee
okno kayuty bylo otkryto. -- |stamp, ne prinesti li vam stakan vodki?
-- Otlichno, dajte, -- donessya otvet. -- YA dumayu, ne opozdaem li my?
-- L ya hochu i nadeyus', chtoby vse okazalos' lozhnoj trevogoj, -- kriknul,
poluobernuvshis', Dyurok. -- Minovali li my Flirenskij mayak?
-- Mayak viden sprava, prohodim pod bejdevind. Dyurok vyshel so stakanom
i, vozvratyas', skazal: -- Teper' vyp'em s toboj, Sandi. Ty, ya vizhu, malyj ne
trus.
-- V moej sem'e ne bylo trusov, -- skazal ya s skromnoj gordost'yu. Na
samom dele, nikakoj sem'i u menya ne bylo. -- More i veter -- vot chto lyublyu
ya!
Kazalos', moj otvet udivil ego, on posmotrel na menya sochuvstvenno,
slovno ya nashel i podnes poteryannuyu im veshch'.
-- Ty, Sandi, ili bol'shoj plut, ili strannyj harakter, -- skazal on,
podavaya mne papirosu, -- znaesh' li ty, chto ya tozhe lyublyu more i veter?
-- Vy dolzhny lyubit', -- otvetil ya.
-- Pochemu?
-- U vas takoj vid.
-- Nikogda ne sudi po naruzhnosti, -- skazal, ulybayas', Dyurok. -- No
ostavim eto. Znaesh' li ty, pylkaya golova, kuda my plyvem?
YA kak mog vzroslo pokachal golovoj i nogoj.
-- U mysa Gardena stoit dom moego druga Ganuvera. Po naruzhnomu fasadu v
nem sto shest'desyat okon, esli ne bol'she. Dom v tri etazha. On velik, drug
Sandi, ochen' velik. I tam mnozhestvo potajnyh hodov, est' skrytye pomeshcheniya
redkoj krasoty, mnozhestvo zatejlivyh neozhidannostej. Starinnye volshebniki
pokrasneli by ot styda, chto tak malo pridumali v svoe vremya.
YA vyrazil nadezhdu, chto uvizhu stol' chudesnye veshchi.
-- Nu, eto kak skazat', -- otvetil Dyurok rasseyanno. -- Boyus', chto nam
budet ne do tebya. -- On povernulsya k oknu i kriknul: -- Idu vas smenit'!
On vstal. Stoya, on vypil eshche odin stakan, potom, popraviv i zastegnuv
plashch, shagnul v t'mu. Totchas prishel |stamp, sel na pokinutyj Dyurokom stul i,
potiraya zakochenevshie ruki, skazal: -- Tret'ya smena budet tvoya. Nu, chto zhe ty
sdelaesh' na svoi den'gi?
V tu minutu ya sidel, blazhenno ochumev ot zagadochnogo dvorca, i vopros
|stampa chto-to u menya otnyal. Ne inache kak ya uzhe svyazyval svoe budushchee s
cel'yu pribytiya. Vihr' mechty!
-- CHto ya sdelayu? -- peresprosil ya. -- Pozhaluj, ya kuplyu rybachij barkas.
Mnogie rybaki zhivut svoim remeslom.
-- Vot kak?! -- skazal |stamp. -- A ya dumal, chto ty podarish' chto-nibud'
svoej dushen'ke.
YA probormotal chto-to, ne zhelaya priznat'sya, chto moya dushen'ka --
vyrezannaya iz zhurnala zhenskaya golova, strashno plenivshaya menya, -- lezhit na
dne moego sunduchka.
|stamp vypil, stal rasseyanno i neterpelivo oglyadyvat'sya. Vremya ot
vremeni on sprashival, kuda hodit "|span'ola", skol'ko beret gruza, chasto li
menya lupit dyadya Gro i tomu podobnye pustyaki. Vidno bylo, chto on skuchaet i
gryaznen'kaya, tesnaya, kak kuryatnik, kayuta emu protivna. On byl sovsem ne
pohozh na svoego priyatelya, zadumchivogo, snishoditel'nogo Dyuroka, v
prisutstvii kotorogo eta zhe vonyuchaya kayuta kazalas' blestyashchej kayutoj
okeanskogo parohoda. |tot nervnyj molodoj chelovek stal mne eshche men'she
nravit'sya, kogda nazval menya, mozhet byt', po rasseyannosti, "Tommi", -- i ya
basom popravil ego, skazav: -- Sandi, Sandi moe imya, klyanus' Lukreciej!
YA vychital, ne pomnyu gde, eto slovo, nepogreshimo verya, chto ono oznachaet
neizvestnyj ostrov. Zahohotav, |stamp shvatil menya za uho i vskrichal:
"Kakovo! Ee zovut Lukreciej, ah ty, volokita! Dyurok, slyshite? -- zakrichal on
v okno. -- Podrugu Sandi zovut Lukreciya!"
Lish' vposledstvii ya uznal, kak etot nasmeshlivyj, poverhnostnyj chelovek
otvazhen i dobr, -- no v etot moment ya nenavidel ego naglye usiki.
-- Ne draznite mal'chika, |stamp, -- otvetil Dyurok.
Novoe unizhenie! -- ot cheloveka, kotorogo ya uzhe sdelal svoim kumirom. YA
vzdrognul, obida styanula moe lico, i, zametiv, chto ya upal duhom, |stamp
vskochil, sel ryadom so mnoj i shvatil menya za ruku, no v etot moment paluba
poddala vverh, i on rastyanulsya na polu. YA pomog emu vstat', vnutrenne
torzhestvuya, no on vydernul svoyu ruku iz moej i zhivo vskochil sam, sil'no
pokrasnev, otchego ya ponyal, chto on samolyubiv, kak koshka. Nekotoroe vremya on
molcha i naduvshis' smotrel na menya, potom razveselilsya i prodolzhal svoyu
boltovnyu.
V eto vremya Dyurok prokrichal: "Povorot!". My vyskochili i perenesli
parusa k levomu bortu. Tak kak my teper' byli pod beregom, veter dul slabee,
no vse zhe my poshli s sil'nym bokovym krenom, inogda s vspleskami volny na
bortu. Zdes' prishlo moe vremya derzhat' rul', i Dyurok nakinul na moi plechi
svoj plashch, hotya ya sovershenno ne chuvstvoval holoda. "Tak derzhat'", -- skazal
Dyurok, ukazyvaya rumb, i ya molodcevato otvetil: "Est' tak derzhat'!"
Teper' oba oni byli v kayute, i ya skvoz' veter slyshal koe-chto iz ih
negromkogo razgovora. Kak son on zapomnilsya mnoj. Rech' shla ob opasnosti,
potere, opaseniyah,. ch'ej-to boli, bolezni; o tom, chto "nado tochno uznat'". YA
dolzhen byl krepko derzhat' rumpel' i stojko derzhat'sya na nogah sam, tak kak
volnenie metalo "|span'olu", kak kachel', poetomu za vremya vahty svoej ya
dumal bol'she uderzhat' kurs, chem chto drugoe. No ya po-prezhnemu toropilsya
doplyt', chtoby nakonec uznat', s kem imeyu delo i dlya chego. Esli by ya mog, ya
potashchil by "|span'olu" begom, derzha verevku v zubah.
Nedolgo pobyv v kayute, Dyurok vyshel, ogon' ego papirosy napravilsya ko
mne, i skoro ya razlichil lico, sklonivsheesya nad kompasom.
-- Nu chto, -- skazal on, hlopaya menya po plechu, -- vot my podplyvaem.
Smotri!
Sleva, v t'me, stoyala zolotaya set' dalekih ognej.
-- Tak eto i est' tot dom? -- sprosil ya.
-- Da. Ty nikogda ne byval zdes'?
-- Net.
-- Nu, tebe est' chto posmotret'.
Okolo poluchasa my proveli, obhodya kamni "Troyachki". Za beregovym
vystupom nabralos' edva vetra, chtoby idti k nebol'shoj buhte, i, kogda eto
bylo nakonec sdelano, ya uvidel, chto my nahodimsya u sklona sadov ili roshch,
rasstupivshihsya vokrug chernoj, ogromnoj massy, nepravil'no pomechennoj ognyami
v razlichnyh chastyah. Byl nebol'shoj mol, po odnu storonu ego pokachivalis', kak
ya rassmotrel, yahty.
Dyurok vystrelil, i nemnogo spustya yavilsya chelovek, lovko pojmav prichal,
broshennyj mnoj. Vdrug razletelsya svet, -- vspyhnul na konce mola yarkij
fonar', i ya uvidel shirokie stupeni, opuskayushchiesya k vode, yasnee razlichil
roshchi.
Tem vremenem "|span'ola" oshvartovalas', i ya opustil parusa. YA ochen'
ustal, no menya ne klonilo v son; naprotiv, -- rezko, boleznenno-veselo i
neob®yatno chuvstvoval ya sebya v etom neizvestnom uglu.
-- CHto, Ganuver? -- sprosil, prygaya na mol, Dyurok u cheloveka, nas
vstretivshego. -- Vy nas uznali? Nadeyus'. Idemte, |stamp. Idi s nami i ty,
Sandi, nichego ne sluchitsya s tvoim sudenyshkom. Voz'mi den'gi, a vy, Tom,
provodite molodogo cheloveka obogret'sya i ustrojte ego vsestoronne, zatem vam
predstoit puteshestvie. -- I on ob®yasnil, kuda otvesti sudno. -- Poka proshchaj,
Sandi! Vy gotovy, |stamp? Nu, tronemsya, i daj bog, chtoby vse bylo
blagopoluchno.
Skazav tak, on soedinilsya s |stampom, i oni, sojdya na zemlyu, ischezli
vlevo, a ya podnyal glaza na Toma i uvidel kosmatoe lico s ogromnoj zverinoj
past'yu, smotrevshee na menya s dvojnoj vysoty moego rosta, skloniv ogromnuyu
golovu. On podbochenilsya. Ego plechi zakryli gorizont. Kazalos', on ruhnet i
razdavit menya.
Iz ego rta, vorochavshego, kak zhernov solominku, pylayushchuyu iskrami trubku,
izoshel myagkij, priyatnyj golosok, podobnyj strujke vody.
-- Ty kapitan, chto li? -- skazal Tom, povorachivaya menya k ognyu, chtoby
rassmotret'. -- U, kakoj sinij!
Zamerz?
-- CHert poberi! -- skazal ya. -- I zamerz, i golova idet krugom. Esli
vas zovut Tom, ne mozhete li vy ob®yasnit' vsyu etu istoriyu?
-- |to kakuyu zhe takuyu istoriyu?
Tom govoril medlenno, kak tihij, rassuditel'nyj mladenec, i potomu bylo
chrezvychajno protivno zhdat', kogda on dogovorit do konca.
-- Kakuyu zhe eto takuyu istoriyu? Pojdem-ka, pouzhinaem. Vot eto budet,
dumayu ya, samaya horoshaya istoriya dlya tebya.
S etim ego rot zahlopnulsya -- slovno upal trap. On povernul i poshel na
bereg, sdelav mne rukoj znak sledovat' za nim.
Ot berega po stupenyam, raspolozhennym polukrugom, my podnyalis' v
ogromnuyu pryamuyu alleyu i zashagali mezh ryadov gigantskih derev'ev. Inogda sleva
i sprava blestel svet, pokazyvaya v glubine sputannyh rastenij kolonny ili
ugol fasada s massivnym uzorom karnizov. Vperedi chernel holm, i, kogda my
podoshli blizhe, on okazalsya gruppoj chelovecheskih mramornyh figur, spletennyh
nad kolossal'noj chashej v beleyushchuyu, kak sneg, gruppu. |to byl fontan. Alleya
podnyalas' stupenyami vverh; eshche stupeni -- my proshli dal'she -- ukazyvali
povorot vlevo, ya podnyalsya i proshel arku vnutrennego dvora. V etom bol'shom
prostranstve, so vseh storon i nad golovoj yarko ozarennom bol'shimi oknami, a
takzhe visyachimi fonaryami, uvidel ya v pervom etazhe vtoruyu arku pomen'she, no
dostatochnuyu, chtoby propustit' voz. Za nej bylo svetlo, kak dnem; tri dveri s
raznyh storon, otkrytye nastezh', pokazyvali ryad koridorov i lamp, gorevshih
pod potolkom. Zavedya menya v ugol, gde, kazalos', nekuda uzhe idti dal'she, Tom
otkryl dver', i ya uvidel mnozhestvo lyudej vokrug ochagov i plit; par i zhar,
hohot i sumatoha, grohot i kriki, zvon posudy i plesk vody; zdes' byli
muzhchiny, podrostki, zhenshchiny, i ya kak budto popal na shumnuyu ploshchad'.
-- Postoj-ka, -- skazal Tom, -- ya pogovoryu tut s odnim chelovekom, -- i
otoshel, zateryavshis'. Totchas ya pochuvstvoval, chto meshayu, -- menya tolknuli v
plecho, zadeli po nogam, besceremonnaya ruka zastavila otstupit' v storonu, a
tut zhenshchina stuknula po loktyu tazom, i uzhe neskol'ko chelovek kriknuli
vorchlivo-pospeshno, chtoby ya ubralsya s dorogi. YA tronulsya v storonu i
stolknulsya s povarom, nesshimsya s nozhom v ruke, sverkaya glazami, kak
sumasshedshij. Edva uspel on menya vyrugat', kak tolstonogaya devchonka, spesha,
rastyanulas' na skol'zkoj plite s korzinoj, i priboj mindalya podletel k moim
nogam; v to zhe vremya troe, volocha ogromnuyu rybu, otpihnuli menya v odnu
storonu, povara -- v druguyu i proborozdili mindal' ryb'im hvostom. Bylo
veselo, odnim slovom. YA. skazochnyj bogach, stoyal, zazhav v karmane gorst'
zolotyh i bespomoshchno oglyadyvayas', poka nakonec v sluchajnom razryve etih
speshashchih, begayushchih, orushchih lyudej ne uluchil momenta otbezhat' k dalekoj stene,
gde sel na taburet i gde menya razyskal Tom.
-- Pojdem-ka, -- skazal on, zametno veselo vytiraya rot. Na etot raz
idti bylo nedaleko; my peresekli ugol kuhni i cherez dve dveri podnyalis' v
belyj koridor, gde v shirokom pomeshchenii bez dverej stoyalo neskol'ko koek i
prostyh stolov.
-- YA dumayu, nam ne pomeshayut, -- skazal Tom i, vytashchiv iz-za pazuhi
temnuyu butylku, stepenno oprokinul ee v rot tak, chto bul'knulo raza tri. --
Nu-ka vypej, a tam prinesut, chto tebe nado, -- i Tom peredal mne butylku.
Dejstvitel'no, ya v etom nuzhdalsya. Za dva chasa proizoshlo stol'ko
sobytij, a glavnoe, -- tak bylo vse eto neponyatno, chto moi nervy upali. YA ne
byl soboj; vernee, odnovremenno ya byl v gavani Lissa i zdes', tak chto dolzhen
byl otdelit' proshloe ot nastoyashchego vrazumlyayushchim glotkom vina, podobnogo
kotoromu ne proboval nikogda. V eto vremya prishel uglovatyj chelovek s
sdavlennym licom i vzdernutym nosom, v perednike. On polozhil na krovat'
pachku veshchej i sprosil Toma: -- Emu, chto li?
Tom ne udostoil ego otvetom, a vzyav plat'e, peredal mne, skazav, chtoby
ya odevalsya.
-- Ty v lohmot'yah, -- govoril on, -- vot my tebya naryadim. Horoshen'kij
ty sdelal rejs, -- pribavil Tom, vidya, chto ya opustil na tyufyak zoloto,
kotoroe mne bylo teper' nekuda sunut' na sebe. -- Primi zhe prilichnyj vid,
pouzhinaj i lozhis' spat', a utrom mozhesh' otpravlyat'sya kuda hochesh'.
Zaklyuchenie etoj rechi vosstanovilo menya v pravah, a to ya uzhe nachinal
dumat', chto iz menya budut, kak iz gliny, lepit', chto im vzdumaetsya. Oba moi
pestuna seli i stali smotret', kak ya obnazhayus'. Rasteryannyj, ya zabyl o
podloj tatuirovke i, snyav rubashku, tol'ko uspel zametit', chto Tom, sognuv
golovu v bok, truditsya nad chem-to ochen' vnimatel'no.
Vzglyanuv na moyu goluyu ruku, on provel po nej pal'cem.
-- Ty vse znaesh'? -- probormotal on, ozadachennyj, i stal hohotat',
besstydno vozzrivshis' mne v lico. -- Sandi! -- krichal on, tryasya zlopoluchnuyu
moyu ruku. -- A znaesh' li ty, chto ty paren' s gvozdem?! Vot lovko! Dzhon,
vzglyani syuda, tut ved' napisano besstydnejshim obrazom: "YA vse znayu"!
YA stoyal, prizhimaya k grudi rubashku, polugolyj, i byl tak vzbeshen, chto
kriki i hohot pestunov moih privlekli kuchu naroda i davno uzhe shli vzaimnye,
goryachie ob®yasneniya -- "v chem delo", -- a ya tol'ko povorachivalsya, vzglyadom
razya nasmeshnikov: chelovek desyat' nabilos' v komnatu. Stoyal gam: "Vot etot!
Vse znaet! Pokazhite-ka vash diplom, molodoj chelovek". -- "Kak varyat sous
tortyu?" -- "|j, ej, chto u menya v ruke?" -- "Slushaj, moryak, lyubit li Til'da
Dzhona?" -- "Vashe obrazovanie, ob®yasnite techenie zvezd i prochie planety!" --
Nakonec, kakaya-to zamyzgannaya devchonka s chernym, kak u vorob'ya, nosom,
polozhila menya na obe lopatki, propishchav: -- "Papochka, ne znaesh' ty, skol'ko
trizhdy tri?"
YA podverzhen gnevu, i esli gnev vzorval moyu golovu, ne mnogo nado,
chtoby, zabyv vse, ya rvanulsya v kipyashchej t'me neistovogo poryva drobit' i bit'
chto popalo. YArost' moya byla uzhasna. Zametiv eto, nasmeshniki rasstupilis',
kto-to skazal: "Kak poblednel, bednyazhka, sejchas vidno, chto nad chem-to
zadumalsya". Mir posinel dlya menya, i, ne znaya, chem zapustit' v tolpu, ya
shvatil pervoe popavsheesya -- gorst' zolota, shvyrnuv ee s takoj siloj, chto
polovina lyudej vybezhala, hohocha do upadu. Uzhe ya lez na ohvativshego moi ruki
Toma, kak vdrug stihlo: voshel chelovek let dvadcati dvuh, hudoj i pryamoj,
ochen' melanholichnyj i prekrasno odetyj.
-- Kto brosil den'gi? -- suho sprosil on. Vse umolkli, zadnie pryskali,
a Tom, smutyas' bylo, no totchas razveselyas', rasskazal, kakaya byla istoriya.
-- V samom dele, est' u nego na ruke eti slova, -- skazal Tom, --
pokazhi ruku, Sandi, chto tam, ved' s toboj prosto shutili.
Voshedshij byl bibliotekar' vladel'ca doma Pop, o chem ya uznal posle.
-- Soberite emu den'gi, -- skazal Pop, potom podoshel ko mne i
zainteresovanno osmotrel moyu ruku. -- |to vy napisali sami?
-- YA byl by poslednij durak, -- skazal ya. -- Nado mnoj izdevalis', nad
p'yanym, napoili menya.
-- Tak... a vse-taki -- mozhet byt', horosho vse znat'. -- Pop, ulybayas',
smotrel, kak ya gnevno odevayus', kak toroplyus' obut'sya. Tol'ko teper' nemnogo
uspokaivayas', ya zametil, chto eti veshchi -- kurtka, bryuki, sapogi i bel'e --
byli, hotya skromnogo pokroya, no prekrasnogo kachestva, i, odevayas', ya
chuvstvoval sebya, kak ruka v teploj myl'noj pene.
-- Kogda vy pouzhinaete, -- skazal Pop, -- pust' Tom prishlet Parkera, a
Parker pust' otvedet vas naverh. Vas hochet videt' Ganuver, hozyain. Vy moryak
i, dolzhno byt', hrabryj chelovek, -- pribavil on, podavaya mne sobrannye moi
den'gi.
-- Pri sluchae v gryaz' licom ne udaryu, -- skazal ya, upryatyvaya svoe
bogatstvo.
Pop posmotrel na menya, ya -- na nego. CHto-to mel'knulo v ego glazah, --
iskra neizvestnyh soobrazhenij. "|to horosho, da..." -- skazal on i, stranno
vzglyanuv, ushel. Zriteli uzhe udalilis'; togda podveli menya za rukav k stolu,
Tom pokazal na podannyj uzhin. Kushan'ya byli v tarelkah, no vkusno li, -- ya ne
ponimal, hotya s®el vse. Est' ne toropilsya. Tom vyshel, i, ostavshis' odin, ya
pytalsya vmeste s edoj usvoit' proishodyashchee. Inogda volnenie podnimalos' s
takoj siloj, chto lozhka ne popadala v rot. V kakuyu zhe ya popal istoriyu, -- i
chto mne predstoit dal'she? Ili byl prav brodyaga Bob Perkantri, kotoryj
govoril, chto "esli sluchaj poddel tebya na vilku, znaj, chto pereletish' na
druguyu".
Kogda ya razmyshlyal ob etom, vo mne mel'knuli chuvstvo soprotivleniya i
vopros: "A chto, esli, pouzhinav, ya nadenu shapku, chinno poblagodaryu vseh i
gordo, tainstvenno otkazyvayas' ot sleduyushchih, vidimo, gotovyh podhvatit'
"vilok", vyjdu i vernus' na "|span'olu", gde na vsyu zhizn' sluchaj etot tak i
ostanetsya "sluchaem", o kotorom mozhno vspominat' celuyu zhizn', delaya kakie
ugodno predpolozheniya otnositel'no "mogshego byt'" i "neraz®yasnennogo sushchego".
Kak ya predstavil eto, u menya slovno vyhvatili iz ruk knigu, zastavivshuyu
serdce stuchat', na interesnejshem meste. YA pochuvstvoval sil'nuyu tosku i,
dejstvitel'no, sluchis' tak, chto mne veleli by otpravlyat'sya domoj, ya,
veroyatno, leg by na pol i stal kolotit' nogami v sovershennom otchayanii.
Odnako nichego podobnogo poka mne ne predstoyalo, -- naprotiv, sluchaj,
ili kak tam ni nazyvat' eto, prodolzhal vit' svoj vspyhivayushchij shnur,
skladyvaya ego zatejlivoj petlej pod moimi nogami. Za stenoj, -- a, kak ya
skazal, pomeshchenie bylo bez dveri, -- ee zamenyal svodchatyj shirokij prohod, --
neskol'ko chelovek, ostanovyas' ili sojdyas' sluchajno, veli razgovor,
neponyatnyj, no interesnyj, -- vernee, on byl ponyaten, no ya ne znal, o kom
rech'. Slova byli takie: -- Nu chto, opyat', govoryat, svalilsya?!
-- Bylo delo, popili. Spoyat ego, kak pit' dat', ili sam sop'etsya.
-- Da uzh spilsya.
-- Emu pit' nel'zya; a vse p'yut, takaya kompaniya.
-- A eta shel'ma Dige chego smotrit?
-- A ej-to chto?!
-- Nu, kak chto! Govoryat, oni v bol'shoj druzhbe ili prosto amury, a mozhet
byt', on na nej zhenitsya.
-- YA slyshal, kak ona govorit: "Serdce u vas zdorovoe; vy, govorit,
ochen' zdorovyj chelovek, ne to, chto ya".
-- Znachit -- pej, znachit, mozhno pit', a vsem izvestno, chto doktor
skazal: "Vam vino ya vospreshchayu bezuslovno. CHto hotite, hot' kofe, no ot vina
vy mozhete pomeret', imeya serdce s porokom".
-- Serdce s porokom, a zavtra soberetsya dvesti chelovek, esli ne bol'she.
Zakaz u nas na dvesti. Kak tut ne pit'?
-- Bud' u menya takoj domina, ya pil by na radostyah.
-- A chto? Videl ty chto-nibud'?
-- Razve uvidish'? Po-moemu, boltovnya, odin sploshnoj sluh. Nikto nichego
ne vidal. Est', pravda, nekotorye komnaty zakrytye, no projdesh' vse etazhi,
-- nigde nichego net.
-- Da, poetomu eto est' sekret.
-- A zachem sekret?
-- Durak! Zavtra vse budet otkryto, ponimaesh'? Torzhestvo budet,
torzhestvenno eto nado sdelat', a ne to chto kukish v karmane. CHtoby bylo
soglasnoe vpechatlenie. YA koe-chto slyshal, da ne tebe skazhu.
-- Stanu li ya eshche tebya sprashivat'?!
Oni porugalis' i razoshlis'. Tol'ko utihlo, kak poslyshalsya golos Toma;
emu otvechal ser'eznyj golos starika. Tom skazal: -- Vse zdes' ochen'
lyubopytny, a ya, pozhaluj, lyubopytnee vseh. CHto za beda? Govoryat, vy dumali,
chto vas nikto ne vidit. A videl -- i on klyanetsya -- Kval'; Kval' klyanetsya,
chto s vami shla iz-za ugla, gde steklyannaya lestnica, moloden'kaya takaya
uhovertka, i lico pokryla platkom.
Golos, v kotorom bylo bol'she myagkosti i terpeniya, chem dosady, otvetil:
-- Ostav'te eto, Tom, proshu vas. Mne li, stariku, zavodit' shashni. Kval'
lyubit vydumyvat'.
Tut oni vyshli i podoshli ko mne, -- sputnik podoshel blizhe, chem Tom. Tot
ostanovilsya u vhoda, skazal: -- Da, ne uznat' parnya. I lico ego stalo
drugoe, kak poel. Videli by vy, kak on potemnel, kogda prochitali ego
skoropechatnuyu afishu.
Parker byl lakej, -- ya videl takuyu odezhdu, kak u nego, na kartinah.
Sedoj, ostrizhennyj, slegka lysyj, plotnyj chelovek etot v belyh chulkah, sinem
frake i otkrytom zhilete nosil kruglye ochki, slegka prishchurivaya glaza, kogda
smotrel poverh stekol. Umnye morshchinistye cherty bodroj staruhi, akkuratnyj
podborodok i mel'kayushchee skvoz' privychnuyu rabotu lica vnutrennee spokojstvie
zastavili menya dumat', ne est' li starik glavnyj upravlyayushchij doma, o chem ya
ego i sprosil. On otvetil: -- Kazhetsya, vas zovut Sanders. Idemte, Sandi, i
postarajtes' ne proizvodit' menya v vysshuyu dolzhnost', poka vy zdes' ne
hozyain, a gost'.
YA osvedomilsya, ne obidel li ya ego chem-nibud'.
-- Net, -- skazal on, -- no ya ne v duhe i budu pridirat'sya ko vsemu,
chto vy mne skazhete. Poetomu vam luchshe molchat' i ne otstavat' ot menya.
Dejstvitel'no, on shel tak skoro, hotya melkim shagom, chto ya sledoval za
nim s napryazheniem.
My proshli koridor do poloviny i povernuli v prohod, gde za stenoj,
pomechennaya liniej kruglyh svetovyh otverstij, byla vintovaya lestnica.
Vzbirayas' po nej, Parker dyshal hriplo, no i chasto, odnako bystroty ne
ubavil. On otkryl dver' v glubokoj kamennoj nishe, i my ochutilis' sredi
prostranstv, soshedshih, kazalos', iz stran velikolepiya voedino, -- sredi
peresecheniya linij sveta i glubiny, vosstavshih iz neozhidannosti. YA ispytyval,
hotya togda ne ponimal etogo, kak mozhet byt' tronuto chuvstvo formy, vyzyvaya
rabotu sil'nyh vpechatlenij prostranstva i obstanovki, gde nevidimye ruki
podnimayut vse vyshe i ozarennee samo vpechatlenie. |to vpechatlenie vnezapnoj
prekrasnoj formy bylo ostro i novo. Vse moi mysli vyskochili, stav tem, chto ya
videl vokrug. YA ne podozreval, chto linii, v soedinenii s cvetom i svetom,
mogut ulybat'sya, ostanavlivat', zaderzhat' vzdoh, izmenit' nastroenie, chto
oni mogut proizvesti pomrachenie vnimaniya i strannuyu neuverennost' chlenov.
Inogda ya zamechal ogromnyj venok mramornogo kamina, vozdushnuyu dal'
kartiny ili dragocennuyu mebel' v teni kitajskih chudovishch. Vidya vse, ya ne
ulavlival pochti nichego. YA ne pomnil, kak my povorachivali, gde shli. Vzglyanuv
pod nogi, ya uvidel mramornuyu rez'bu lent i cvetov. Nakonec Parker
ostanovilsya, raspravil plechi i, podav grud' vpered, vvel menya za predely
ogromnoj dveri. On skazal: -- Sandi, kotorogo vy zhelali videt', -- vot on,
-- zatem ischez. YA obernulsya -- ego ne bylo.
-- Podojdite-ka syuda, Sandi, -- ustalo skazal kto-to. YA oglyadelsya,
zametiv v tumanno-sinem, ozarennom sverhu prostranstve, polnom zerkal,
bleska i mebeli, neskol'ko chelovek, raspolozhivshihsya po divanam i kreslam s
licami, povernutymi ko mne. Oni byli razbrosany, obrazuya nepravil'nyj krug.
Vglyadyvayas', chtoby ugadat', kto skazal "podojdite", ya obradovalsya, uvidev
Dyuroka s |stampom; oni stoyali, kurya, podle kamina i delali mne znaki
priblizit'sya. Sprava v bol'shoj kachalke polulezhal chelovek let dvadcati
vos'mi, s blednym, priyatnym licom, zavernutyj v pled, s povyazkoj na golove.
Sleva sidela zhenshchina. Okolo nee stoyal Pop. YA lish' mel'kom vzglyanul na
zhenshchinu, tak kak srazu uvidel, chto ona ochen' krasiva, i ottogo smutilsya. YA
nikogda ne pomnil, kak zhenshchina odeta, kto by ona ni byla, tak i teper' mog
lish' zametit' v ee temnyh volosah belye iskry i to, chto ona ohvachena
prekrasnym sinim risunkom hrupkogo ochertaniya. Kogda ya otvernulsya, ya snova
uvidel ee lico pro sebya, -- nemnogo dlinnoe, s yarkim malen'kim rtom i
bol'shimi glazami, smotryashchimi kak budto v teni.
-- Nu, skazhi, chto ty sdelal s moimi druz'yami? -- proiznes zakutannyj
chelovek, morshchas' i potiraya visok. -- Oni, kak priehali na tvoem korable, tak
ne perestayut voshishchat'sya tvoej osoboj. Menya zovut Ganuver; sadis', Sandi, ko
mne poblizhe.
On ukazal kreslo, v kotoroe ya i sel, -- ne srazu, tak kak ono vse
poddavalos' i poddavalos' podo mnoj, no nakonec ukrepilsya.
-- Itak, -- skazal Ganuver, ot kotorogo slegka pahlo vinom, -- ty
lyubish' "more i veter"! YA molchal.
-- Ne pravda li, Dige, kakaya sila v etih prostyh slovah?! -- skazal
Ganuver molodoj dame. -- Oni vstrechayutsya, kak dve volny.
Tut ya zametil ostal'nyh. |to byli dvoe nemolodyh lyudej. Odin -- nervnyj
chelovek s chernymi bakami, v pensne s shirokim shnurkom. On smotrel vypuklo,
kak kukla, ne migaya i kak-to stranno dergaya levoj shchekoj. Ego beloe lico v
chernyh bakah, vybritye guby, imevshie slegka nadutyj vid, i orlinyj nos,
kazalos', podsmeivayutsya. On sidel, sognuv nogu treugol'nikom na kolene
drugoj, priderzhivaya verhnee koleno prekrasnymi matovymi rukami i
rassmatrivaya menya s legkim sopeniem. Vtoroj byl starshe, ploten, brit i v
ochkah.
-- Volny i eskadril'i! -- gromko skazal pervyj iz nih, ne izmenyaya
vyrazheniya lica i vozzryas' na menya, rokochushchim basom. -- Buri i shkvaly, brasy
i kontrabasy, tuchi i ciklony; cejlony, abordazh, briz, musson, Smit i Vesson!
Dama rassmeyalas'. Ulybnulis' vse ostal'nye, tol'ko Dyurok ostalsya, -- s
neskol'ko mrachnym licom, -- bezuchastnym k etoj shutke i, vidya, chto ya
vspyhnul, pereshel ko mne, sev mezhdu mnoyu i Ganuverom.
-- CHto zh, -- skazal on, kladya mne na plecho ruku, -- Sandi sluzhit svoemu
prizvaniyu, kak mozhet. My eshche poplyvem, a?
-- Daleko poplyvem, -- skazal ya, obradovannyj, chto u menya est'
zashchitnik.
Vse snova stali smeyat'sya, zatem mezhdu nimi proizoshel razgovor, v
kotorom ya nichego ne ponyal, no chuvstvoval, chto govoryat obo mne, -- legon'ko
podsmeivayas' ili ser'ezno -- ya ne razobral. Lish' nekotorye slova, vrode
"priyatnoe isklyuchenie", "koloritnaya figura", "stil'", zapomnilis' mne v takom
strannom iskazhenii smysla, chto ya otnes ih k podrobnostyam moego puteshestviya s
Dyurokom i |stampom.
|stamp obratilsya ko mne, skazav: -- A pomnish', kak ty menya napoil?
-- Razve vy napilis'?
-- Nu kak zhe, ya upal i zdorovo stuknulsya golovoj o skamejku.
Priznavajsya, -- "ognennaya voda", "klyanus' Lukreciej!", -- vskrichal on, --
chestnoe slovo, on poklyalsya Lukreciej! K tomu zhe, on "vse znaet" -- chestnoe
slovo!
|tot predatel'skij namek vyvel menya iz glupogo ocepeneniya, v kotorom ya
nahodilsya; ya podmetil kaverznuyu ulybku Popa, ponyav, chto eto on rasskazal o
moej ruke, i menya peredernulo.
Sleduet upomyanut', chto k etomu momentu ya byl chrezmerno vozbuzhden rezkoj
peremenoj obstanovki i obstoyatel'stv, neizvestnost'yu, chto za lyudi vokrug i
chto budet so mnoj dal'she, a takzhe naivnoj, no tverdoj uverennost'yu, chto mne
predstoit sdelat' nechto osoboe imenno v stenah etogo doma, inache ya ne
vossedal by v takom blestyashchem obshchestve. Esli mne ne govoryat, chto ot menya
trebuetsya, -- tem huzhe dlya nih: opazdyvaya, oni, byt' mozhet, riskuyut. YA byl
vysokogo mneniya o svoih silah. Uzhe ya rassmatrival sebya, kak chast' nekoj
istorii, koncy kotoroj zapryatany. Poetomu, ne perevodya duha, sdavlennym
golosom, nastol'ko vyrazitel'nym, chto kazhdyj namek dostigal celi, ya vstal i
otraportoval: -- Esli ya chto-nibud' "znayu", tak eto sleduyushchee. Primet'te. YA
znayu, chto nikogda ne budu nasmehat'sya nad chelovekom, esli on u menya v gostyah
i ya pered tem delil s nim odin kusok i odin glotok. A glavnoe, -- zdes' ya
razorval Popa glazami na melkie kuski, kak bumazhku, -- ya znayu, chto nikogda
ne vyboltayu, esli chto-nibud' uvizhu sluchajno, poka ne spravlyus', priyatno li
eto budet koe-komu.
Skazav tak, ya sel. Molodaya dama, pristal'no posmotrev na menya, pozhala
plechami. Vse smotreli na menya.
-- On mne nravitsya, -- skazal Ganuver, -- odnako ne nado ssorit'sya,
Sandi.
-- Posmotri na menya, -- surovo skazal Dyurok; ya posmotrel, uvidel
sovershennoe neodobrenie i byl rad provalit'sya skvoz' zemlyu. -- S toboj
shutili i nichego bolee. Pojmi eto!
YA otvernulsya, vzglyanul na |stampa, zatem na Popa. |stamp, niskol'ko ne
obizhennyj, s lyubopytstvom smotrel na menya, potom, shchelknuv pal'cami, skazal:
"Ba! i -- i zagovoril s neizvestnym v ochkah. Pop, vyzhdav, kogda utih smeshnoj
spor, podoshel ko mne.
-- |kij vy goryachij, Sandi, -- skazal on. -- Nu, zdes' net nichego
osobennogo, ne volnujtes', tol'ko vpred' obdumyvajte vashi slova. YA vam zhelayu
dobra.
Za vse eto vremya mne, kak ptice na vetke, byl chut' zameten v otnoshenii
vseh zdes' sobravshihsya nekij, ochen' zamedlenno proskal'zyvayushchij mezhdu nimi
ton vyrazhaemoj lish' vzglyadami i dvizheniyami tajnoj zavisimosti, podobnoj
uskol'zayushchej iz ruk pautine. Skazalsya li eto prezhdevremennyj priliv nervnoj
sily, pereshedshej s godami v sposobnost' verno ugadyvat' otnoshenie k sebe
vpervye vstrechaemyh lyudej, -- no tol'ko ya ochen' horosho chuvstvoval, chto
Ganuver dumaet odinakovo s molodoj damoj, chto Dyurok, Pop i |stamp otdeleny
ot vseh, krome Ganuvera, osobym, neizvestnym mne, nastroeniem i chto, s
drugoj storony, -- dama, chelovek v pensne i chelovek v ochkah blizhe drug k
drugu, a pervaya gruppa idet otdalennym krugom k neizvestnoj celi, delaya vid,
chto ostaetsya na meste. Mne znakomo prelomlenie vospominanij, -- znachitel'nuyu
chast' etoj nervnoj kartiny ya pripisyvayu razvitiyu dal'nejshih sobytij, k
kotorym ya byl prichasten, no ubezhden, chto te nevidimye luchi sostoyanij
otdel'nyh lyudej i grupp tepereshnee oshchushchenie hranit verno.
YA vpal v mrachnost' ot slov Popa; on uzhe otoshel.
-- S vami govorit Ganuver, -- skazal Dyurok; vstav, ya podoshel k kachalke.
Teper' ya luchshe rassmotrel etogo cheloveka, s blestyashchimi, chernymi
glazami, ryzhevato-kurchavoj golovoj i grustnym licom, na kotorom poyavilas'
redkoj krasoty tonkaya i nemnogo bol'naya ulybka. On vsmatrivalsya tak, kak
budto hotel poryt'sya v moem mozgu, no, vidimo, govorya so mnoj, dumal o
svoem, ochen', mozhet byt', neotvyaznom i trudnom, tak kak skoro perestal
smotret' na menya, govorya s ostanovkami: -- Tak vot, my eto delo obdumali i
reshili, esli ty hochesh'. Stupaj k Popu, v biblioteku, tam ty budesh'
razbirat'... -- On ne dogovoril, chto razbirat'. -- Nravitsya on vam, Pop? YA
znayu, chto nravitsya. Esli on nemnogo skandalist, to eto polbedy. YA sam byl
takoj. Nu, idi. Ne beri sebe v poverennye vino, milyj di-Santil'yano. SHkiperu
tvoemu poslan priyatnyj vozdushnyj poceluj; vse v poryadke.
YA tronulsya, Ganuver ulybnulsya, potom krepko szhal guby i vzdohnul. Ko
mne snova podoshel Dyurok, zhelaya chto-to skazat', kak razdalsya golos Dige:
-- |tot molodoj chelovek ne v meru stroptiv. YA ne znal, chto ona hotela
skazat' etim. Uhodya s Popom, ya otvesil obshchij poklon i, vspomniv, chto nichego
ne skazal Ganuveru, vernulsya. YA skazal, starayas' ne byt' torzhestvennym, no
vse zhe slova moi prozvuchali, kak komanda v igre v soldatiki.
-- Pozvol'te prinesti vam iskrennyuyu blagodarnost'. YA ochen' rad rabote,
eta rabota mne ochen' nravitsya. Bud'te zdorovy.
Zatem ya udalilsya, unosya v glazah dobrodushnyj kivok Ganuvera i dumaya o
molodoj dame s glazami v teni. YA mog by teper' bez vsyakogo smushcheniya smotret'
v ee prihotlivo-krasivoe lico, imevshee vyrazhenie, kak u cheloveka, kotoromu
bystro i tajno shepchut na uho.
My pereshli elektricheskij luch, padavshij skvoz' vysokuyu dver' na kover
neosveshchennoj zaly, i, projdya dalee koridorom, popali v biblioteku. S trudom
uderzhivalsya ya ot zhelaniya idti na noskah -- tak ya kazalsya sam sebe gromok i
neumesten v stenah tainstvennogo dvorca. Nechego govorit', chto ya nikogda ne
byval ne tol'ko v takih zdaniyah, hotya o nih mnogo chital, no ne byl dazhe v
obyknovennoj krasivo obstavlennoj kvartire. YA shel razinuv rot. Pop vezhlivo
napravlyal menya, no, krome "tuda", "syuda", ne govoril nichego. Ochutivshis' v
biblioteke -- krugloj zale, yarkoj ot sveta ognej, v hrupkom, kak cvety,
stekle, -- my stali drug k drugu licom i ustavilis' smotret', -- kazhdyj na
novoe dlya nego sushchestvo. Pop byl neskol'ko v zameshatel'stve, no privychka
vladet' soboj skoro razvyazala emu yazyk.
-- Vy otlichilis', -- skazal on, -- pohitili sudno; slavnaya shtuka,
chestnoe slovo!
-- Edva li ya riskoval, -- otvetil ya, -- moj shkiper, dyadyushka Gro, tozhe,
dolzhno byt', ne v naklade. A skazhite, pochemu oni tak toropilis'?
-- Est' prichiny! -- Pop podvel menya k stolu s knigami i zhurnalami. --
Ne budem govorit' segodnya o biblioteke, -- prodolzhal on, kogda ya uselsya. --
Pravda, chto ya za eti dni vse zapustil, -- material zaderzhalsya, no net
vremeni. Znaete li vy, chto Dyurok i drugie v vostorge? Oni nahodyat vas ".
vy... odnim slovom, vam povezlo. Imeli li vy delo s knigami?
-- Kak zhe, -- skazal ya, raduyas', chto mogu, nakonec, udivit' etogo
izyashchnogo yunoshu. -- YA chital mnogo knig.
Voz'mem, naprimer, "Rob-Roya" ili "Uzhas tainstvennyh gor"; potom
"Vsadnik bez golovy"...
-- Prostite, -- perebil on, -- ya zagovorilsya, no dolzhen idti obratno.
Itak, Sandi, zavtra my s vami pristupim k delu, ili, luchshe, -- poslezavtra.
A poka ya vam pokazhu vashu komnatu.
-- No gde zhe ya i chto eto za dom?
-- Ne bojtes', vy v horoshih rukah, -- skazal Pop. -- Imya hozyaina
|verest Ganuver, ya -- ego glavnyj poverennyj v nekotoryh osobyh delah. Vy ne
podozrevaete, kakov etot dom.
-- Mozhet li byt', -- vskrichal ya, -- chto boltovnya na "Meluzine" sushchaya
pravda?
YA rasskazal Popu o vechernem razgovore matrosov.
-- Mogu vas zaverit', -- skazal Pop, -- chto otnositel'no Ganuvera vse
eto vydumka, no verno, chto takogo drugogo doma net na zemle. Vprochem, mozhet
byt', vy zavtra uvidite sami. Idemte, dorogoj Sandi, vy, konechno, privykli
lozhit'sya rano i ustali. Osvaivajtes' s peremenoj sud'by.
"Tvoritsya neveroyatnoe", -- podumal ya, idya za nim v koridor, primykavshij
k biblioteke, gde byli dve dveri.
-- Zdes' pomeshchayus' ya, -- skazal Pop, ukazyvaya odnu dver', i, otkryv
druguyu, pribavil: -- A vot vasha komnata. Ne robejte, Sandi, my vse lyudi
ser'eznye i nikogda ne shutim v delah, -- skazal on, vidya. chto ya, smushchennyj,
otstal. -- Vy ozhidaete, mozhet byt', chto ya vvedu vas v pozolochennye chertogi
(a ya kak raz tak i dumal)? Daleko net. Hotya zhit' vam budet zdes' horosho.
Dejstvitel'no, eto byla takaya spokojnaya i bol'shaya komnata, chto ya
uhmyl'nulsya. Ona ne vnushala togo doveriya, kakoe vnushaet nastoyashchaya vasha
sobstvennost', naprimer, perochinnyj nozh, no tak priyatno ohvatyvala
vhodyashchego. Poka chto ya chuvstvoval sebya gostem etogo otlichnogo pomeshcheniya s
zerkalom, zerkal'nym shkapom, kovrom i pis'mennym stolom, ne govorya o drugoj
mebeli. YA shel za Popom s serdcebieniem. On tolknul dver' vpravo, gde v bolee
uzkom prostranstve nahodilas' krovat' i drugie predmety roskoshnoj zhizni. Vse
eto s izyskannoj chistotoj i strogoj privetlivost'yu prizyvalo menya brosit'
poslednij vzglyad na ostavlyaemogo pozadi dyadyushku Gro.
-- YA dumayu, vy ustroites', -- skazal Pop, oglyadyvaya pomeshchenie. --
Neskol'ko tesnovato, no ryadom biblioteka, gde vy mozhete byt' skol'ko hotite.
Vy poshlete za svoim chemodanom zavtra.
-- O da, -- skazal ya, nervno hihiknuv. -- Pozhaluj, chto tak. I chemodan i
vse prochee.
-- U vas mnogo veshchej? -- blagosklonno sprosil on.
-- Kak zhe! -- otvetil ya. -- Odnih chemodanov s vorotnichkami i smokingami
okolo pyati.
-- Pyat'?.. -- On pokrasnel, otojdya k stene u stola, gde visel shnur s
ruchkoj, kak u zvonka. -- Smotrite, Sandi, kak vam budet udobno est' i pit':
esli vy potyanete shnur odin raz, -- po liftu, ustroennomu v stene, podnimetsya
zavtrak. Dva raza -- obed, tri raza -- uzhin; chaj, vino, kofe, papirosy vy
mozhete poluchit' kogda ugodno, pol'zuyas' etim telefonom. -- On rastolkoval
mne, kak zvonit' v telefon, zatem skazal v blestyashchuyu trubku: -- Allo! CHto?
Ogo, da, zdes' novyj zhilec. -- Pop obernulsya ko mne. -- CHto vy zhelaete?
-- Poka nichego, -- skazal ya s stesnennym dyhaniem. -- Kak zhe edyat v
stene?
-- Bozhe moj! -- On vstrepenulsya, uvidev, chto bronzovye chasy pis'mennogo
stola ukazyvayut 12. -- YA dolzhen idti. V stene ne edyat, konechno, no... no
otkryvaetsya lyuk, i vy berete. |to ochen' udobno, kak dlya vas, tak i dlya
slug... Reshitel'no uhozhu, Sandi. Itak, vy -- na meste, i ya spokoen. Do
zavtra.
Pop bystro vyshel; eshche bolee bystrymi uslyshal ya v koridore ego shagi.
Itak, ya ostalsya odin.
Bylo ot chego sest'. YA sel na myagkij, predupreditel'no pruzhinistyj stul;
perevel dyhanie. Potikivan'e chasov velo mnogoznachitel'nyj razgovor s
tishinoj.
YA skazal: "Tak, zdorovo. |to nazyvaetsya vlipnut'. Interesnaya istoriya".
Obdumat' chto-nibud' strojno u menya ne bylo sil. Edva poyavilas' svyaznaya
mysl', kak ee chest'yu prosila vyjti drugaya mysl'. Vse vmeste napominalo
kruchenie pal'cami sherstyanoj nitki. CHert poberi! -- skazal ya nakonec,
starayas' vo chto by to ni stalo ovladet' soboj, i vstal, zhazhdya vyzvat' v dushe
solidnuyu tverdost'. Poluchilas' smyatost' i ryhlost'. YA oboshel komnatu,
mehanicheski otmechaya: -- Kreslo, divan, stol, shkap, kover, kartina, shkap,
zerkalo, -- YA zaglyanul v zerkalo. Tam metalos' podobie frantovatogo krasnogo
maka s blazhenno-perekoshennymi chertami lica. Oni dostatochno tochno otrazhali
moe sostoyanie. YA oboshel vse pomeshchenie, snova zaglyanul v spal'nyu, neskol'ko
raz podhodil k dveri i prislushivalsya, ne idet li kto-nibud', s novym
smyateniem moej dushe. No bylo tiho. YA eshche ne perezhival takoj tishiny --
otstoyavshejsya, ravnodushnoj i utomitel'noj. CHtoby kak-nibud' perekinut' most
mezh soboj i novymi oshchushcheniyami, ya vynul svoe bogatstvo, soschital monety, --
tridcat' pyat' zolotyh monet, -- no pochuvstvoval sebya uzhe sovsem diko.
Fantaziya moya obostrilas' tak, chto ya otchetlivo videl sceny samogo
protivopolozhnogo znacheniya. Odno vremya ya byl poteryannym naslednikom znatnoj
familii, kotoromu eshche ne nahodyat pochemu-to udobnym soobshchit' o ego velichii.
Kontrastom sej blistatel'noj gipoteze yavilos' predpolozhenie nekoj mrachnoj
zatei, i ya ne menee osnovatel'no ubedil sebya, chto stoit zasnut', kak krovat'
nyrnet v potajnoj trap, gde pri svete fakelov lyudi v maskah pristavyat mne k
gorlu otravlennye nozhi. V to zhe vremya vrozhdennaya moya predusmotritel'nost',
derzha v ume vse slyshannye i zamechennye obstoyatel'stva, tyanula k otkrytiyam po
poslovice "kuj zhelezo, poka goryacho", YA vdrug utratil ves' svoj zhiznennyj
opyt, ispolnivshis' novyh chuvstv s krajne zanimatel'nymi tendenciyami, no
vyzvannymi vse zhe bessoznatel'noj neobhodimost'yu dejstviya v duhe svoego
polozheniya.
Slegka pomeshavshis', ya vyshel v biblioteku, gde nikogo ne bylo, i oboshel
ryady stoyashchih perpendikulyarno k stenam shkapov. Vremya ot vremeni ya nazhimal
chto-nibud': derevo, mednyj gvozd', rez'bu ukrashenij, holodeya ot mysli, chto
potajnoj trap okazhetsya na tom meste, gde ya stoyu. Vdrug ya uslyshal shagi, golos
zhenshchiny, skazavshij: "Nikogo net", -- i golos muzhchiny, podtverdivshij eto
ugryumym mychaniem. YA ispugalsya -- metnulsya, prizhavshis' k stene mezhdu dvuh
shkapov, gde eshche ne byl viden, no, esli by voshedshie sdelali pyat' shagov v etu
storonu, -- novyj pomoshchnik bibliotekarya, Sandi Pruel', yavilsya by ih vzoru,
kak v zasade. YA gotov byl skryt'sya v orehovuyu skorlupu, i mysl' o shkape,
ochen' bol'shom, s gluhoj dver'yu bez stekol byla pri takom polozhenii
sovershenno razumnoj. Dverca shkapa ne byla prikryta sovsem plotno, tak chto ya
ottashchil ee nogtyami, dumaya hotya stat' za ee prikrytiem, esli shkap okazhetsya
polon. SHkap dolzhen byl byt' polon, -- v etom ya daval sebe sudorozhnyj otchet,
i, odnako, on okazalsya pust, spasitel'no pust. Ego glubina byla dostatochnoj,
chtoby stat' ryadom troim. Klyuchi viseli vnutri. Ne kasayas' ih, chtoby ne
zvyaknut', ya prityanul dver' za vnutrennyuyu planku, otchego shkap momental'no
osvetilsya, kak telefonnaya budka. No zdes' ne bylo telefona, ne bylo nichego.
Odna lakirovannaya geometricheskaya pustota. YA ne prikryl dveri plotno,
opyat'-taki opasayas' shuma, i stal, ves' drozha, prislushivat'sya. Vse eto
proizoshlo znachitel'no bystree, chem skazano, i, diko oglyadyvayas' v svoem
ubezhishche, ya uslyshal razgovor voshedshih lyudej.
ZHenshchina byla Dige, -- s drugim golosom ya nikak ne smeshal by ee
zamedlennyj golos osobogo ottenka, kotoryj bespolezno peredavat', po ego
lish' ej prisushchej hladnokrovnoj muzykal'nosti. Kto muzhchina -- dogadat'sya ne
sostavlyalo osobogo truda: my ne zabyvaem golosa, yazvivshego nas. Itak, voshli
Galuej i Dige.
-- YA hochu vzyat' knigu, -- skazala ona podcherknuto gromko. Oni
perehodili s mesta na mesto.
-- No zdes', dejstvitel'no, net nikogo, -- progovoril Galuej.
-- Da. Tak vot, -- ona slovno prodolzhala oborvannyj razgovor, -- eto
nepremenno sluchitsya.
-- Ogo!
-- Da. V blednyh tonah. V vide pautinnyh dushevnyh prikosnovenij.
Negreyushchee osennee solnce.
-- Esli eto ne samomnenie.
-- YA oshibayus'?! Vspomni, moj milyj, Richarda Bryusa. |to tak estestvenno
dlya nego.
-- Tak. Dal'she! -- skazal Galuej. -- A obeshchanie?
-- Konechno. YA dumayu, cherez nas. No ne govorite Tomsonu. -- Ona
rassmeyalas'. Ee smeh chem-to oskorbil menya. -- Ego vygodnee dlya budushchego
derzhat' na vtorom plane. My vydelim ego pri udobnom sluchae. Nakonec prosto
otkazhemsya ot nego, tak kak polozhenie pereshlo k nam. Daj mne kakuyu-nibud'
knigu... na vsyakij sluchaj ... Prelestnoe izdanie, -- prodolzhala Dige tem zhe
namerenno gromkim golosom, no, rashvaliv knigu, pereshla opyat' v sderzhannyj
ton: -- Mne pokazalos', dolzhno byt'. Ty uveren, chto ne podslushivayut? Tak
vot, menya bespokoyat... eti... eti.
-- Kazhetsya, starye druz'ya; kto-to komu-to spas zhizn' ili v etom rode,
-- skazal Galuej. -- CHto mogut oni sdelat', vo vsyakom sluchae?!
-- Nichego, no eto sbivaet. Dalee ya ne rasslyshal.
-- Zamet'. Odnako pojdem, potomu chto tvoya novost' trebuet razmyshleniya.
Igra stoit svech. Tebe nravitsya Ganuver?
-- Idiot!
-- YA zadal nedelovoj vopros, tol'ko i vsego.
-- Esli hochesh' znat'. Dazhe skazhu bol'she, -- ne bud' ya tak horosho
vyshkolena i vyvetrena, v skladkah serdca gde-nibud' mog by zavestis' etot
samyj mikrob, -- strastishka. No bednyaga slishkom... poslednee pereveshivaet.
Vtyurit'sya sovershenno nevygodno.
-- V takom sluchae, -- zametil Galuej, -- ya spokoen za ishod
predpriyatiya. |ti original'nye mysli pridayut tvoemu otnosheniyu neobhodimuyu
ubeditel'nost', sovershenstvuyut lozh'. CHto zhe my budem govorit' Tomsonu?
-- To zhe, chto i ran'she. Vsya nadezhda na tebya, dyadyushka "Vas-is-das".
Tol'ko on nichego ne sdelaet. |tot kinematograficheskij dom vystroen tak
konspirativno, kak ne snilos' nikakim Medichi.
-- On vlopaetsya.
-- Ne vlopaetsya. Za eto-to ya ruchayus'. Ego um stoit moego, -- po svoej
linii.
-- Idem. CHto ty vzyala?
-- YA poishchu, net li... Zamechatel'no ovladevaesh' soboj, chitaya takie
knigi.
-- Angel moj, sumasshedshij Fridrih nikogda ne napisal by svoih knig,
esli by prochel tol'ko tebya.
Dige pereshla chast' prostranstva, napravlyayas' v moyu storonu. Ee bystrye
shagi, stihnuv, vdrug zazvuchali, kak pokazalos' mne, pochti u samogo shkapa.
Kakim ni byl ya novichkom v mire lyudej, podobnyh zhitelyam etogo doma, no tonkij
moj sluh, obostrennyj volneniyami etogo dnya, fotograficheski tochno otmetil
skazannye slova i vylushchil iz neponyatnogo vse podozritel'nye mesta. Legko
predstavit', chto moglo proizojti v sluchae otkrytiya menya zdes'. Kak mog
ostorozhno i bystro, ya sovsem prikryl shcheli dveri i prizhalsya v ugol. No shagi
ostanovilis' na drugom meste. Ne zhelaya ispytat' snova takoj strah, ya
brosilsya sharit' vokrug, ishcha vyhoda -- kuda! -- hotya by v stenu. I tut ya
zametil sprava ot sebya, v toj storone, gde nahodilas' stena, uzkuyu
metallicheskuyu zashchelku neizvestnogo naznacheniya. YA nazhal ee vniz, vverh,
vpravo, v otchayanii, s smeloj nadezhdoj, chto prostranstvo rasshiritsya, --
bezrezul'tatno. Nakonec, ya povernul ee vlevo. I proizoshlo, -- nu, ne prav li
ya byl v samyh sumasbrodnyh soobrazheniyah svoih? -- proizoshlo to, chto dolzhno
bylo proizojti zdes'. Stena shkapa besshumno otstupila nazad, napugav menya
men'she, odnako, chem tol'ko chto slyshannyj razgovor, i ya skol'znul na blesk
uzkogo, dlinnogo, kak kvartal, koridora, ozarennogo elektrichestvom, gde
bylo, po krajnej mere, kuda bezhat'. S neistovym vostorgom povel ya obeimi
rukami tyazhelyj vyrez steny na prezhnee mesto, no on poshel, kak na rolikah, i
tak kak on byl razmerom tochno v razrez koridora, to ne ostalos' nikakoj
shcheli. Soznatel'no ya prikryl ego tak, chtoby ne otkryt' dazhe mne samomu. Hod
ischez. Mezh mnoj i bibliotekoj stoyala gluhaya stena.
Takoe sozhzhenie korablej nemedlenno otozvalos' v serdce i ume, -- serdce
perevernulos', i ya uvidel, chto postupil oprometchivo. Probovat' snova otkryt'
stenu biblioteki ne bylo nikakih osnovanij, -- pered glazami moimi byl
tupik, vylozhennyj kvadratnym kamnem, kotoryj ne ponimal, chto takoe "Sezam",
i ne imel punktov, vyzyvayushchih zhelanie nazhat' ih. YA sam zahlopnul sebya. No k
etomu ogorcheniyu primeshivalsya vozvyshennyj polustrah (vtoruyu polovinu nazovem
likovanie) -- byt' odnomu v tainstvennyh zapretnyh mestah. Esli ya chego
opasalsya, to edinstvenno -- bol'shogo truda vybrat'sya iz tajnogo k yavnomu;
obnaruzhenie menya zdes' hozyaevami etogo doma ya nemedlenno smyagchil by
rasskazom o podslushannom razgovore i vytekayushchem otsyuda zhelanii skryt'sya.
Dazhe ne ochen' smetlivyj chelovek, uslyshav takoj razgovor, dolzhen byl
nastroit'sya podozritel'no. |ti lyudi, radi celej, -- otkuda mne znat' --
kakih? -- besedovali sekretno, posmeivayas'. Nado skazat', chto zagovory
voobshche ya schital samym normal'nym yavleniem i byl by ochen' nepriyatno zadet
otsutstviem ih v takom meste, gde obo vsem nado dogadyvat'sya; ya ispytyval
ogromnoe udovol'stvie, -- bolee, -- glubokoe intimnoe naslazhdenie, no ono,
blagodarya krajne napryazhennomu scepleniyu obstoyatel'stv, vtyanuvshih menya syuda,
davalo sebya znat', krome bystrogo vrashcheniya myslej, eshche drozh'yu ruk i kolen;
dazhe kogda ya otkryval, a potom zakryval rot, zuby moi lyazgali, kak mednye
den'gi. Nemnogo postoyav, ya osmotrel eshche raz etot tupik, pytayas' ustanovit',
gde i kak otdelyaetsya chast' steny, no ne zametil nikakoj shcheli. YA prilozhil
uho, ne slysha nichego, krome trenij o kamen' samogo uha, i, konechno, ne
postuchal. YA ne znal, chto proishodit v biblioteke. Byt' mozhet, ya zhdal
nedolgo, mozhet byt', proshlo lish' pyat', desyat' minut, no, kak eto byvaet v
takih sluchayah, chuvstva moi operedili vremya, naschityvaya takoj srok, ot
kotorogo neterpelivoj dushe estestvenno perehodit' k dejstviyu. Vsegda, pri
vseh obstoyatel'stvah, kak by soglasno ya ni dejstvoval s kem-nibud', ya
ostavlyal koe-chto dlya sebya i teper' tozhe podumal, chto nado vospol'zovat'sya
svobodoj v sobstvennom interese, vdostal' nasladit'sya issledovaniyami. Kak
tol'ko iskushenie zavilyalo hvostom, uzhe ne bylo dlya menya uderzhu stremit'sya
vsem sushchestvom k snogsshibatel'nomu soblaznu. Izdavna strast'yu moej bylo
brodit' v neizvestnyh mestah, i ya dumayu, chto sud'ba mnogih vorov obyazana
tyuremnoj reshetkoj vot etomu samomu chuvstvu, kotoromu vse ravno, -- cherdak
ili pustyr', dikie ostrova ili neizvestnaya chuzhaya kvartira. Kak by tam ni
bylo, strast' prosnulas', zaigrala, i ya reshitel'no pospeshil proch'.
Koridor byl v shirinu s polmetra da eshche, pozhaluj, i dyujma chetyre sverh
togo; v vyshinu zhe dostigal chetyreh metrov; takim obrazom, on predstavlyalsya
dlinnoj, kak trotuar, skvazhinoj, v dal'nij konec kotoroj bylo tak zhe stranno
i uzko smotret', kak v glubokij kolodec. Po raznym mestam etogo koridora,
sleva i sprava, vidnelis' temnye vertikal'nye cherty -- dveri ili storonnie
prohody, stynushchie v nemom svete. Dalekij konec zval, i ya brosilsya navstrechu
skrytym chudodejstvennym tainstvam.
Steny koridora byli vylozheny snizu do poloviny korichnevym kafelem, pol
-- serym i chernym v shashechnom poryadke, a belyj svod, kak i ostal'naya chast'
sten do kafelya, na pravil'nom rasstoyanii drug ot druga blestel vygnutymi
kruglymi steklami, prikryvayushchimi elektricheskie lampy. YA proshel do pervoj
vertikal'noj cherty sleva, prinimaya ee za dver', no vblizi uvidel, chto eto
uzkaya arka, ot kotoroj v temnyj, nevedomoj glubiny niz shodit uzkaya vitaya
lestnica s skvoznymi chugunnymi stupenyami i mednymi perilami. Ostaviv
issledovanie etogo mesta, poka ne obegu vozmozhno bol'shego prostranstva,
chtoby imet' skol'ko-nibud' obshchij vzglyad dlya obsuzhdeniya pohozhdenij v
dal'nejshem, ya potoropilsya dostignut' otdalennogo konca koridora, mel'kom
vzglyadyvaya na otkryvayushchiesya po storonam nishi, gde nahodil lestnicy, podobnye
pervoj, s toj raznicej, chto nekotorye iz nih veli vverh. YA ne oshibus', esli
oboznachu vse rasstoyanie ot konca do konca prohoda v 250 futov, i kogda ya
pronessya po vsemu rasstoyaniyu, to, obernuvshis', uvidel, chto v konce,
ostavlennom mnoj, nichto ne izmenilos', sledovatel'no, menya ne sobiralis'
lovit'.
Teper' ya nahodilsya u peresecheniya konca prohoda drugim, sovershenno
podobnym pervomu, pod pryamym uglom. Kak vlevo, tak i vpravo otkryvalas'
novaya odnoobraznaya perspektiva, vse tak zhe nepravil'no pomechennaya
vertikal'nymi chertami bokovyh nish. Zdes' mnoj ovladelo, tak skazat',
ravnovesie namereniya, potomu chto ni v odnoj iz predstoyashchih storon ili
kryl'ev poperechnogo prohoda ne bylo nichego otlichayushchego ih odnu ot drugoj,
nichego, chto moglo by obuslovit' vybor, -- oni byli vo vsem i sovershenno
ravny. V takom sluchae dovol'no obronennoj na polu pugovicy ili inogo
podobnogo pustyaka, chtoby reshenie "kuda idti" vyskochilo iz vyazkogo ravnovesiya
vpechatlenij. Takoj pustyak byl by tolchkom. No, posmotrev v odnu storonu i
obernuvshis' k protivopolozhnoj, mozhno bylo odinakovo legko predstavit' pravuyu
storonu levoj, levuyu pravoj ili naoborot. Stranno skazat', ya stoyal
nepodvizhno, ozirayas' i ne podozrevaya, chto nekogda osel mezhdu dvumya stogami
sena ogorchalsya, kak ya. YA slovno priros. YA delal popytki dvigat'sya to v odnu,
to v druguyu storonu i neizmenno ostanavlivalsya, nachinaya reshat' snova to, chto
eshche nikak ne bylo resheno. Vozmozhno li izobrazit' etu fizicheskuyu tosku, eto
strannoe i tupoe razdrazhenie, v kotorom ya otdaval sebe otchet dazhe togda;
koleblyas' bespomoshchno, ya chuvstvoval, kak nachinaet podkradyvat'sya, uzhe
zatemnyaya mysli, strah, chto ya ostanus' stoyat' vsegda. Spasenie bylo v tom,
chto ya derzhal levuyu ruku v karmane kurtki, vertya pal'cami gorst' monet. YA
vzyal odnu iz nih i brosil ee nalevo, s cel'yu vyzvat' reshitel'noe usilie; ona
pokatilas'; i ya otpravilsya za nej tol'ko potomu, chto nado bylo ee podnyat'.
Dognav monetu, ya nachal odolevat' vtoroj koridor s somneniyami, ne predstanet
li ego konec peresechennym tak zhe, kak tam, otkuda ya edva ushel, tak
rasstroyas', chto eshche slyshal serdcebienie.
Odnako pridya v etot konec, ya uvidel, chto zanimayu polozhenie zamyslovatee
prezhnego, -- hod zamykalsya v tupik, to est' byl rovno obrezan sovershenno
gluhoj stenoj. YA povernul vspyat', rassmatrivaya stennye otverstiya, za
kotorymi, kak i prezhde, mozhno bylo razlichit' opuskayushchiesya v ten' stupeni.
Odna iz nish imela ne zheleznye, a kamennye stupeni, chislom pyat'; oni veli k
gluhoj, plotno zakrytoj dveri, odnako kogda ya ee tolknul, ona podalas',
vpustiv menya v t'mu. Zazhegshi spichku, uvidel ya, chto stoyu na neshirokom
prostranstve chetyreh sten, obvedennyh uzkimi lestnicami, s men'shimi naverhu
ploshchadkami, primykayushchimi k prohodnym arkam. Vysoko vverhu tyanulis' drugie
lestnicy, soedinennye perekrestnymi mostikami.
Celi i hody etih spletenij ya, razumeetsya, ne mog znat', no imeya kak raz
teper' obil'nyj vybor vsyacheskih napravlenij, podumal, chto horosho bylo by
vernut'sya. |ta mysl' stala osobenno zamanchiva, kogda spichka potuhla. YA
istratil vtoruyu, no ne zabyl pri etom vysmotret' vklyuchatel', kotoryj
okazalsya u dveri, i povernul ego. Takim obrazom obespechiv svet, ya stal snova
smotret' vverh, no zdes', obroniv korobku, nagnulsya. CHto eto?! CHudovishcha
soshlis' ko mne iz porodivshej ih tajny ili ya golovokruzhitel'no shozhu s uma?
Ili bred ovladel mnoj?
YA tak zatryassya, mgnovenno poholodev v muke i toske uzhasa, chto,
bessil'nyj vypryamit'sya, upersya rukami v pol i grohnulsya na koleni, vnutrenne
vizzha, tak kak ne somnevalsya, chto provalyus' vniz. Odnako etogo ne sluchilos'.
U moih nog ya uvidel razbrosannye bessmyslennye glaza sushchestv s mordami,
napominayushchimi strashnye maski. Pol byl prozrachen. Votknuvshis' pod nim vverh k
samomu steklu, torchalo ustremlennoe na menya mnozhestvo glaz s zloveshchej
okraskoj; krug strannyh konturnyh vyvertov, igl, plavnikov, zhabr, kolyuchek;
inye, eshche bolee dikovinnye, vsplyvali snizu, kak utykannye gvozdyami puzyri
ili romby. Ih medlennyj hod, nepodvizhnost', sonnoe shevelenie, sredi kotorogo
vdrug prorezyvalo zelenuyu polut'mu nekoe gibkoe, vertlyavoe telo, otskakivaya
i kidayas' kak myach, -- vse ih dvizheniya byli strashny i diki. Cepeneya,
chuvstvoval ya, chto povalyus' i skonchayus' ot pereryva dyhaniya. Na schast'e moe,
vzorvannaya takim obrazom mysl' pospeshila soedinit' ukazaniya veshchestvennyh
otnoshenij, i ya srazu ponyal, chto stoyu na steklyannom potolke gigantskogo
akvariuma, dostatochno tolstom, chtoby vyderzhat' padenie moego tela.
Kogda smyatenie uleglos', ya, vysunuv yazyk rybam v vide mesti za ih
pucheglazoe navazhdenie, rastyanulsya i stal zhadno smotret'. Svet ne pronikal
cherez vsyu massu vody; znachitel'naya chast' ee -- nizhnyaya -- byla zatenena
vnizu, otdelyaya vverhu ustupy iskusstvennyh grotov i korallovyh razvetvlenij.
Nad etim pejzazhem shevelilis' meduzy i neizvestno chto, podobnoe visyachim
rasteniyam, priveshennym k potolku. Podo mnoj vsplyvali i pogruzhalis'
fantasticheskie formy, svetya glazami i blestya zaostrennymi so vseh storon
panciryami. YA teper' ne boyalsya; vdovol' nasmotrevshis', ya vstal i probralsya k
lestnice; shagaya cherez stupen'ku, podnyalsya na ee verhnyuyu ploshchadku i voshel v
novyj prohod.
Kak bylo svelo tam, gde ya shel ran'she, tak bylo svetlo i zdes', no vid
prohoda sushchestvenno otlichalsya ot skreshchenij nizhnego koridora. |tot prohod,
imeya mramornyj pol iz seryh s sinimi uzorami plit, byl znachitel'no shire, no
zametno koroche; ego sovershenno gladkie steny byli polny shnurov, tyanushchihsya po
farforovym skrepam, kak struny, iz konca v konec. Potolok shel strel'chatymi
rozetkami; lampy, blestya v centre klinoobraznyh vyemok svoda, byli v oprave
krasnoj medi. Nichem ne zaderzhivayas', ya dostig zagorazhivayushchej prohod
stvorchatoj dveri ne sovsem obychnogo vida; ona byla pochti kvadratnyh
razmerov, a poloviny ee razdvigalis', uhodya v steny. Za nej okazalsya rod
vnutrennosti bol'shogo shkala, gde mozhno bylo stat' troim. |ta kletka,
vylozhennaya temnym orehom, s nebol'shim zelenym divanchikom, kak pokazalos'
mne, dolzhna sostavlyat' nekij klyuch k moemu dal'nejshemu povedeniyu, hotya i
zagadochnyj, no vse zhe klyuch, tak kak ya nikogda ne vstrechal divanchikov tam,
gde, vidimo, ne bylo v nih nuzhdy; no raz on stoyal, to stoyal, konechno, radi
pryamoj celi svoej, to est', chtob na nego seli. Ne trudno bylo soobrazit',
chto sidet' zdes', v tupike, dolzhno lish' ozhidaya -- kogo? ili chego? -- mne eto
predstoyalo uznat'. Ne menee vnushitelen byl nad divanchikom ryad belyh kostyanyh
knopok. Ishodya opyat'-taki iz vpolne razumnogo soobrazheniya, chto eti knopki ne
mogli byt' ustroeny dlya vrednyh ili voobshche opasnyh dejstvij, tak chto,
nazhimaya ih, ya mogu oshibit'sya, no nikak ne riskuyu svoej golovoj, -- ya podnyal
ruku, namerevayas' proizvesti opyt ... Sovershenno estestvenno, chto v momenty
dejstviya s neizvestnym voobrazhenie toropitsya predugadat' rezul'tat, i ya, uzhe
naceliv palec, ostanovil ego tykayushchee dvizhenie, vnezapno podumav: ne
razdastsya li trevoga po vsemu domu, ne zagremit li oglushitel'nyj zvon?
Hlopan'e dverej, topot begushchih nog, kriki: -- "gde? kto? ej! syuda!" --
predstavilis' mne tak otchetlivo v okruzhayushchej menya sovershennoj tishine, chto ya
sel na divanchik i zakuril. "N-da-s! -- skazal ya. -- My daleko ushli, dyadyushka
Gro, a ved' kak raz v eto vremya vy podnyali by menya s zhalkogo lozha i, sogrev
tumakom, prikazali by idti stuchat' v temnoe okno traktira. "Zaverni k nam",
chtob dali butylku"... Menya voshishchalo to, chto ya nichego ne ponimayu v delah
etogo doma, v osobennosti zhe sovershennaya neizvestnost', kak i chto proizojdet
cherez chas, den', minutu, -- kak v igre. Mayatnik myslej moih delal chudovishchnye
razmahi, i emu podvertyvalis' vsyacheskie kartiny, vplot' do poyavleniya
karlikov. YA ne otkazalsya by uvidet' processiyu karlikov -- sedoborodyh, v
kolpakah i mantiyah, kradushchihsya vdol' steny s hitrym ognem v glazah. Tut
stalo mne zhutko; reshivshis', ya vstal i muzhestvenno nazhal knopku, ozhidaya, ne
otkroetsya li stena sboku. Nemedlenno menya kachnulo, kletka s divanchikom
poehala vpravo tak bystro, chto mgnovenno skrylsya koridor i nachali mel'kat'
prostenki, to zapiraya menya, to otkryvaya inye prohody, mimo kotoryh ya stal
kruzhit'sya bezostanovochno, uhvatyas' za divan rukami i tupo smotrya pered soboj
na smenu prepyatstvij i perspektiv.
Vse eto proizoshlo v tom kategoricheskom tempe mashiny, protiv kotorogo
nichto ne v sostoyanii sporit' vnutri vas, tak kak protestovat' bessmyslenno.
YA kruzhilsya, opisyvaya zamknutuyu chertu vnutri obshirnoj truby, polnoj sten i
otverstij, pravil'no smenyayushchih odno drugoe, i tak bystro, chto ne reshalsya
vyskochit' v kakoj-nibud' iz besposhchadno ischezayushchih koridorov, kotorye, yavyas'
na moment vroven' s kletkoj, ischezali, kak ischezali, v svoyu ochered',
razdelyayushchie ih gluhie steny. Vrashchenie bylo zavedeno, po-vidimomu, nadolgo,
tak kak ne umen'shalos' i, raz nachavshis', poshlo gulyat', kak zhernov v vetrenyj
den'. Znaj ya sposob ostanovit' eto katanie vokrug samogo sebya, ya nemedlenno
okonchil by naslazhdat'sya syurprizom, no iz devyati knopok, eshche ne isprobovannyh
mnoj, kazhdaya predstavlyala sharadu. Ne znayu, pochemu predstavlenie ob ostanovke
svyazalos' u menya s nizhnej iz nih, no, reshiv posle togo, kak nachala uzhe
kruzhit'sya golova, chto nevozmozhno vertet'sya vsyu zhizn', -- ya so zloboj prizhal
etu knopku, dumaya, -- "bud' chto budet". Nemedlenno, ne ostanavlivaya
vrashcheniya, kletka popolzla vverh, i ya byl voznesen vysoko po vintovoj linii,
gde moya tyur'ma ostanovilas', prodolzhaya vertet'sya v stene s rovno takim zhe
kolichestvom prostenkov i koridorov. Togda ya nazhal tret'yu po schetu sverhu, --
i mahnul vniz, no, kak zametil, vyshe, chem eto bylo vnachale, i tak zhe
neumolimo vertelsya na etoj vysote, poka ne stalo toshnit'. YA vspoloshilsya.
Poocheredno, pochti ne soznavaya, chto delayu, ya nachal nazhimat' knopki kak
popalo, nosyas' vverh i vniz s provorstvom parovogo molota, poka ne tknul --
konechno, sluchajno -- tu knopku, kotoruyu trebovalos' zadet' prezhde vsego.
Kletka ostanovilas' kak vkopannaya protiv koridora na neizvestnoj vysote, i ya
vyshel, poshatyvayas'.
Teper', znaj ya, kak napravit' obratno vrashchayushchijsya lift, ya nemedlenno
vernulsya by stuchat' i lomit'sya v stenu biblioteki, no byl ne v silah
perezhit' vtorichno vertyashchijsya plen i napravilsya kuda glaza glyadyat, nadeyas'
vstretit' hotya kakoe-nibud' otkrytoe prostranstvo, K tomu vremeni ya ochen'
ustal. Um moj byl pomrachen: gde ya hodil, kak spuskalsya i podnimalsya,
vstrechaya to bokovye, to peresekayushchie hody, -- ne dano teper' moej pamyati
vosstanovit' v toj naglyadnosti, kakaya byla togda; ya pomnyu lish' tesnotu,
svet, povoroty i lestnicy, kak odnu sverkayushchuyu zaputannuyu chertu. Nakonec,
nabiv nogi tak, chto pyatki goreli, ya sel v gustoj teni korotkogo bokovogo
uglubleniya, ne imevshego vyhoda, i ustavilsya v protivopolozhnuyu stenu
koridora, gde svetlo i pusto perezhidala etu bezumnuyu noch' yarkaya tishina.
Nazojlivo, do golovnoj boli byl napryazhen toskuyushchij sluh moj, voobrazhaya shagi,
shoroh, vsevozmozhnye zvuki, no slyshal tol'ko svoe dyhanie.
Vdrug dalekie golosa zastavili menya vskochit' -- shlo neskol'ko chelovek,
s kakoj storony, -- razobrat' ya eshche ne mog; nakonec shum, stanovyas' slyshnee,
stal razdavat'sya sprava. YA ustanovil, chto idut dvoe, zhenshchina i muzhchina. Oni
govorili nemnogoslovno, s bol'shimi pauzami; slova smutno pereletali pod
svodom, tak chto nel'zya bylo ponyat' razgovor. YA prizhalsya k stene, spinoj v
storonu priblizheniya, i skoro uvidel Ganuvera ryadom s Dige. Oba oni byli
vozbuzhdeny. Ne znayu, pokazalos' mne eto ili dejstvitel'no bylo tak, no lico
hozyaina svetilos' nervnoj kalenoj blednost'yu, a zhenshchina derzhalas' ostro i
legko, kak nozh, podnyatyj dlya udara.
Estestvenno, opasayas' byt' obnaruzhennym, ya zhdal, chto oni prosleduyut
mimo, hotya iskushenie vyjti i zayavit' o sebe bylo sil'no, -- ya nadeyalsya
ostat'sya snova odin, na svoj risk i strah i, kak mog glubzhe, ushel v ten'.
No, projdya tupik, gde ya skryvalsya, Dige i Ganuver ostanovilis' --
ostanovilis' tak blizko, chto, vysunuv iz-za ugla golovu, ya mog videt' ih
pochti protiv sebya.
Zdes' razygralas' kartina, kotoroj ya nikogda ne zabudu.
Govoril Ganuver.
On stoyal, upirayas' pal'cami levoj ruki v stenu i smotrya pryamo pered
soboj, izredka vzglyadyvaya na zhenshchinu sovershenno bol'nymi glazami. Pravuyu
ruku on derzhal pripodnyato, povodya eyu v takt slov. Dige, men'she ego rostom,
slushala, slegka otvernuv naklonennuyu golovu s pechal'nym vyrazheniem lica, i
byla ochen' horosha teper', -- luchshe, chem ya videl ee v pervyj raz; bylo v ee
chertah chelovecheskoe i prostoe, no kak by obyazatel'noe, iz vezhlivosti ili
rascheta.
-- V tom, chto neosyazaemo, -- skazal Ganuver, prodolzhaya o neizvestnom.
-- YA kak by nahozhus' sredi mnozhestva nezrimyh prisutstvij. -- U nego byl
ustalyj grudnoj golos, vyzyvayushchij vnimanie i simpatiyu. -- No u menya slovno
zavyazany glaza, i ya pozhimayu, -- bespreryvno zhmu mnozhestvo ruk, -- do
utomleniya zhmu, uzhe perestav razlichat', zhestka ili myagka, goryacha ili holodna
ruka, k kotoroj ya prikasayus'; mezhdu tem ya dolzhen ostanovit'sya na odnoj i
boyus', chto ne ugadayu ee.
On umolk. Dige skazala: -- Mne tyazhelo slyshat' eto.
V slovah Ganuvera (on byl eshche hmelen, no derzhalsya tverdo) skvozilo
neob®yasnimoe gore. Togda so mnoj proizoshlo strannoe, vne voli moej, nechto,
ne povtoryavsheesya dolgo, let desyat', poka ne stalo natural'no svojstvennym,
-- eto sostoyanie, kotoroe sejchas opishu. YA stal predstavlyat' oshchushcheniya
beseduyushchih, ne ponimaya, chto derzhu eto v sebe, mezhdu tem ya vbiral ih kak by
so storony. V etu minutu Dige polozhila ruku na rukav Ganuvera, sorazmeryaya
dlinu pauzy,, lovya, tak skazat', nuzhnoe, ne propustiv dolzhnogo bieniya
vremeni, posle kotorogo, kak ni nezametno mala eta duhovnaya mera, govorit'
budet uzhe pozdno, no i na volos ran'she ne dolzhno byt' skazano. Ganuver molcha
prodolzhal videt' to mnozhestvo ruk, o kotorom tol'ko chto govoril, i dumal o
rukah voobshche, kogda ego vzglyad ostanovilsya na beloj ruke Dige s
predstavleniem pozhatiya. Kak ni byl kratok etot vzglyad, on nemedlenno
otozvalsya v voobrazhenii Dige fizicheskim prikosnoveniem ee ladoni k
tainstvennoj nevidimoj strune; razom pojmav takt, ona snyala s rukava
Ganuvera svoyu ruku i, protyanuv ee vverh ladon'yu, skazala yasnym ubeditel'nym
golosom: -- Vot eta ruka!
Kak tol'ko ona eto skazala -- moe trojnoe oshchushchenie za sebya i drugih
konchilos'. Teper' ya videl i ponimal tol'ko to, chto videl i slyshal. Ganuver,
vzyav ruku zhenshchiny, medlenno vsmatrivalsya v ee lico, kak radi opyta chitaem my
na rasstoyanii pechatnyj list -- ugadyvaya, mestami prochtya ili propuskaya slova,
s tem, chto, svyazav ugadannoe, postavim tem samym v liniyu smysla i to, chto ne
razobrali. Potom on nagnulsya i poceloval ruku -- bez osobogo uvlecheniya, no
ochen' ser'ezno, skazav: -- Blagodaryu. YA verno ponyal vas, dobraya Dige, i ya ne
vyhozhu iz etoj minuty. Otdadimsya techeniyu.
-- Otlichno, -- skazala ona, razveselyas' i krasneya, -- mne ochen', ochen'
zhal' vas. Bez lyubvi... eto stranno i horosho.
-- Bez lyubvi, -- povtoril on, -- byt' mozhet, ona pridet... No i ne
pridet -- esli chto...
-- Ee zamenit blizost'. Blizost' vyrastaet potom. |to ya znayu.
Nastupilo molchanie.
-- Teper', -- skazal Ganuver, -- ni slova ob etom. Vse v sebe. Itak, ya
obeshchal vam pokazat' zerno, iz kotorogo vyshel. Otlichno. YA -- Aladin, a eta
stena -- nu, chto vy dumaete, -- chto eto za stena? -- On kak budto
razveselilsya, stal ulybat'sya. -- Vidite li vy zdes' dver'?
-- Net, ya ne vizhu zdes' dveri, -- otvetila, zabavlyayas' ozhidaniem, Dige.
-- No ya znayu, chto ona est'.
-- Est', -- skazal Ganuver. -- Itak ... -- On podnyal ruku, chto-to
nazhal, i nevidimaya sila podnyala vertikal'nyj stennoj plast, otkryv vhod. Kak
tol'ko mog, ya vytyanul sheyu i nashel, chto ona gorazdo dlinnee, chem ya do sih por
dumal. Vypuchiv glaza i vystaviv golovu, ya smotrel vnutr' novogo tajnika,
kuda voshli Ganuver i Dige. Tam bylo osveshcheno. Kak skoro ya ubedilsya, oni
voshli ne v prohod, a v krugluyu komnatu; pravaya chast' ee byla ot menya skryta,
-- po toj kosoj linii napravleniya, kak ya smotrel, no levaya storona i centr,
gde ostanovilis' eti dva cheloveka, predstali nedaleko ot menya, tak chto ya mog
slyshat' ves' razgovor.
Steny i pol etoj komnaty -- kamery bez okon -- byli obtyanuty lilovym
barhatom, s uzorom po stene iz tonkoj zolotoj setki s kletkami shestigrannoj
formy. Potolka ya ne mog videt'. Sleva u steny na uzornom zolotistom stolbe
stoyala chernaya statuya: zhenshchina s zavyazannymi glazami, odna noga kotoroj
vozdushno kasalas' pal'cami kolesa, ukrashennogo po storonam osi kryl'yami,
drugaya, pripodnyataya, byla otnesena nazad. Vnizu svobodno raskinutymi petlyami
lezhala siyayushchaya zheltaya cep' srednej yakornoj tolshchiny, kazhdoe zveno kotoroj
bylo, veroyatno, funtov v dvadcat' pyat' vesom. YA naschital okolo dvenadcati
oborotov, dlinoj kazhdyj ot pyati do semi shagov, posle chego dolzhen byl s bol'yu
zakryt' glaza, -- tak sverkal etot velikolepnyj tros, chistyj, kak utrennij
svet, s zharkimi bescvetnymi tochkami po mestu igry luchej. Kazalos', dymitsya
barhat, ne vynosya oslepitel'nogo goreniya. V tu zhe minutu tonkij zvon nachalsya
v ushah, nazojlivyj, kak penie komara, i ya dogadalsya, chto eto -- zoloto,
chistoe zoloto, broshennoe k stolbu zhenshchiny s zavyazannymi glazami.
-- Vot ona, -- skazal Ganuver, zasovyvaya ruki v karmany i tolkaya noskom
tyazhelo otodvinuvsheesya dvojnoe kol'co. -- Sto sorok let pod vodoj. Ni
rzhavchiny, ni rakushek, kak i dolzhno byt'. Piron byl zatejlivyj bukan'er.
Govoryat, chto on vozil s soboj poeta Kastoruchchio, chtoby tot opisyval stihami
vse bitvy i popojki; nu, i krasavic, razumeetsya, kogda oni popadalis'. |tu
cep' on vykovyval v 1777 godu, za pyat' let pered tem, kak ego povesili. Na
odnom iz kolec, kak vidite, sohranilas' nadpis': "6 aprelya 1777 goda, volej
Ieronima Pirona".
Dige chto-to skazala. YA slyshal ee slova, no ne ponyal. |to byla stroka
ili otryvok stihotvoreniya.
-- Da, -- ob®yasnil Ganuver, -- ya byl, konechno, beden. YA davno slyshal
rasskaz, kak Piron otrubil etu zolotuyu cep' vmeste s yakorem, chtoby udrat' ot
anglijskih sudov, nastigshih ego vnezapno. Vot i sledy, -- vidite, zdes'
rubili, -- on prisel na kortochki i podnyal konec cepi, pokazyvaya razrublennoe
zveno -- Sluchaj ili sud'ba, kak hotite, zastavili menya kupat'sya ochen'
nedaleko otsyuda, rano utrom. YA shel po koleno v vode, vse dal'she ot berega,
na glubinu i spotknulsya, zadev chto-to tverdoe bol'shim pal'cem nogi. YA
naklonilsya i vytashchil iz peska, podnyav mut', etu siyayushchuyu tyazhelovesnuyu cep' do
poloviny grudi, no, obessilev, upal vmeste s nej. Odna tol'ko gagara,
pokachivayas' v zybi, smotrela na menya chernym glazom, dumaya, mozhet byt', chto ya
pojmal rybinu. YA byl blazhenno p'yan. YA snova zaryl cep' v pesok i primetil
mesto, vylozhiv na beregu ryad kamnej, po kasatel'noj moemu otkrytiyu linii, a
potom perenes nahodku k sebe, rabotaya pyat' nochej.
-- Odin?! Kakaya sila nuzhna!
-- Net, vdvoem, -- skazal Ganuver, pomolchav. -- My raspilivali ee na
kuski po mere togo, kak vytyagivali, obyknovennoj ruchnoj piloj. Da, ruki
dolgo boleli. Zatem perenosili v vedrah, sverhu prisypav rakushkami. Dlilos'
eto pyat' nochej, i ya ne spal eti pyat' nochej, poka ne razyskal cheloveka
nastol'ko bogatogo i nadezhnogo, chtoby vzyat' ves' zolotoj gruz v zaklad, ne
proboltavshis' pri etom. YA hotel sohranit' ee. Moya... Moj kompan'on po
peretaskivaniyu tanceval noch'yu, na beregu, pri lunnom."
On zamolchal. Horoshaya, zadumchivaya ulybka vysekla svet v ego rasstroennom
lice, i on ster ee, provedya ot lba vniz ladon'yu.
Dige smotrela na Ganuvera molcha, prikusiv gubu. Ona byla ochen' bledna
i, opustiv vzglyad k cepi, kazalos', otsutstvovala, tak ne k razgovoru
vyglyadelo ee lico, pohozhee na lico slepoj, hotya glaza otbrasyvali tysyachi
myslej.
-- Vash ... kompan'on, -- skazala ona ochen' medlenno, -- ostavil vsyu
cep' vam?
Ganuver podnyal konec cepi tak vysoko i s takoj siloj, kakuyu trudno bylo
predpolozhit' v nem, zatem opustil.
Tros grohnulsya tyazheloj struej.
-- YA ne zabyval o nem. On umer, -- skazal Ganuver, -- eto proizoshlo
neozhidanno. Vprochem, u nego byl strannyj harakter. Dal'she bylo tak. YA
poruchil vernomu cheloveku rasporyazhat'sya kak on hochet moimi den'gami, chtob
samomu byt' svobodnym. CHerez god on telegrafiroval mne, chto vozroslo do
pyatnadcati millionov. YA puteshestvoval v eto vremya. Puteshestvuya v techenie
treh let, ya poluchil neskol'ko takih izveshchenij. |tot chelovek pas moe stado i
umnozhal ego s takoj udachej, chto perevalilo za pyat'desyat. On vyvalyal moe
zoloto, gde hotel -- v nefti, kamennom ugle, birzhevom potu, sudostroenii i
". ya uzhe zabyl, gde. YA tol'ko poluchal telegrammy. Kak eto vam nravitsya?
-- Schastlivaya cep', -- skazala Dige. nagibayas' i probuya pripodnyat'
konec trosa, no edva poshevelila ego. -- Ne mogu.
Ona vypryamilas'. Ganuver skazal: -- Nikomu ne govorite o tom, chto
videli zdes'. S teh por kak ya vykupil ee i spayal, vy -- pervaya, kotoroj
pokazyvayu. Teper' pojdem. Da, vyjdem, i ya zakroyu etu zolotuyu zmeyu.
On povernulsya, dumaya, chto ona idet, no, vzglyanuv i uzhe otojdya, pozval
snova: -- Dige!
Ona stoyala, smotrya na nego pristal'no, no tak rasseyanno, chto Ganuver s
nedoumeniem opustil protyanutuyu k nej ruku. Vdrug ona zakryla glaza, --
sdelala usilie, no ne dvinulas'. Iz-pod ee chernyh resnic, podnyavshihsya
strashno tiho, drozha i sverkaya, vypolz pomrachennyj vzglyad -- strannyj i
gluhoj blesk; tol'ko mgnovenie siyal on. Dige opustila golovu, tronula glaza
rukoj i, vzdohnuv, vypryamilas', poshla, no poshatnulas', i Ganuver podderzhal
ee, vglyadyvayas' s trevogoj.
-- CHto s vami? -- sprosil on.
-- Nichego, tak. YA... ya predstavila trupy; lyudej, privyazannyh k cepi;
plennikov, kotoryh opuskali na dno.
-- |to delal Morgan, -- skazal Ganuver, -- Pirson ne byl stol' zhestok,
i legenda risuet ego skoree p'yanicej-chudakom, chem drakonom.
Oni vyshli, stena opustilas' i stala na svoe mesto, kak esli by nikogda
ne byla potrevozhena. Razgovarivavshie ushli v tu zhe storonu, otkuda yavilis'.
Nemedlenno ya voznamerilsya vzglyanut' im vsled, no... hotel stupit' i ne mog.
Nogi okocheneli, ne povinovalis'. YA kak by otsidel ih v neudobnom polozhenii.
Vertyas' na odnoj noge, ya podnyal koe-kak druguyu i perestavil ee, ona byla
tyazhela i opustilas' kak na podushku, bez oshchushcheniya. Provolochiv k nej vtoruyu
nogu, ya ubedilsya, chto mogu idti tak so skorost'yu desyati futov v minutu. V
glazah stoyal zolotoj blesk, volnami porazhaya zrachki. |to sostoyanie
okoldovannosti dlilos' minuty tri i ischezlo tak zhe vnezapno, kak poyavilos'.
Togda ya ponyal, pochemu Dige zakryla glaza, i pripomnil chej-to rasskaz o
melkom chinovnike-francuze v podvalah Nacional'nogo banka, kotoryj, pohodiv
sredi grud zolotyh bolvanok, ne mog nikak ujti, poka emu ne dali stakan
vina.
- Tak vot chto, -- bessmyslenno tverdil ya, vyjdya nakonec iz zasady i
brodya po koridoru. Teper' ya videl, chto byl prav, pustivshis' delat' otkrytiya.
ZHenshchina zaberet Ganuvera, i on na nej zhenitsya. Zolotaya cep' izvivalas' predo
mnoj, polzaya po stenam, putalas' v nogah. Nado uznat', gde on kupalsya, kogda
nashel tros; kto znaet -- ne ostalos' li tam i na moyu dolyu? YA vytashchil svoi
zolotye monety. Ochen', ochen' malo! Moya golova kruzhilas'. YA bluzhdal, s trudom
zamechaya, gde, kak povorachivayu, inogda slovno provalivalsya, ploho soznaval, o
chem dumayu, i shel, sam sebe postoronnij, uzhe ustav nadeyat'sya, chto nastupit
konec etim skitaniyam v tesnote, svete i tishine. Odnako moya vnutrennyaya
trevoga byla, nado dumat', sil'na, potomu chto skvoz' bred ustalosti i
vyzhzhennogo eyu volneniya ya, ostanovyas', -- rezko, kak nad propast'yu,
predstavil, chto ya zapert i zabludilsya, a noch' dlitsya. Ne strah, no
sovershennoe otchayanie, polnoe beskonechnogo ravnodushiya k tomu, chto menya zdes'
nakroyut, vladelo mnoj, kogda, pochti padaya ot iznureniya, podkravshegosya
vsesil'no, ya ostanovilsya u tupika, pohozhego na vse ostal'nye, leg pered nim
i stal bit' v stenu nogami tak, chto eho, zavyv gulom, poshlo grohotat' po
vsem prostranstvam, vverhu i vnizu.
YA ne udivilsya, kogda stena soshla so svoego mesta i v yarkoj glubine
obshirnoj, roskoshnoj komnaty ya uvidel Popa, a za nim -- Dyuroka v pestrom
halate. Dyurok podnyal, no totchas opustil revol'ver, i oba brosilis' ko mne,
vtaskivaya menya za ruki, za nogi, tak kak ya ne mog vstat'. YA opustilsya na
stul, smeyas' i izo vsej sily hlopaya sebya po kolenu.
-- YA vam skazhu, -- progovoril ya, -- oni zhenyatsya! YA videl! Ta molodaya
zhenshchina i vash hozyain. On byl podvypivshi. Ej-bogu! Poceloval ruku. CHest'
chest'yu! Zolotaya cep' lezhit tam, za stenoj, sorok povorotov cherez sorok
prohodov. YA videl. YA popal v shkap i teper' sudite, kak hotite, no vam,
Dyurok, ya budu veren i basta!
U samogo svoego lica ya uvidel stakan s vinom. Steklo lyazgalo o zuby. YA
vypil vino, vo t'me svalivshegosya na menya sna eshche ne uspev razobrat', kak
Dyurok skazal: -- |to nichego. Pop! Sandi poluchil svoyu porciyu; on utolil zhazhdu
neobychajnogo. Bespolezno govorit' s nim teper'.
Kazalos' mne, kogda ya ochnulsya, chto moment poteri soznaniya byl kratok, i
shkiper nemedlenno stashchit s menya kurtku, chtob holod zastavil bystree
vskochit'. Odnako ne ischezlo nichto za vremya sna. Dnevnoj svet zaglyadyval v
shcheli gardin. YA lezhal na sofe. Popa ne bylo. Dyurok hodil po kovru, nagnuv
golovu, i kuril.
Otkryv glaza i osoznav otletevshee, ya snova zakryl ih, pridumyvaya, kak
derzhat'sya, tak kak ne znal, obdadut menya bran'yu ili vse blagopoluchno sojdet.
YA ponyal vse-taki, chto luchshee -- byt' samim soboj. YA sel i skazal Dyuroku v
spinu: -- YA vinovat.
-- Sandi, -- skazal on, vstrepenuvshis' i sadyas' ryadom, -- vinovat-to ty
vinovat. Zasypaya, ty bormotal o razgovore v biblioteke. |to dlya menya ochen'
vazhno, i ya poetomu ne serzhus'. No slushaj: esli tak pojdet dal'she, ty
dejstvitel'no budesh' vse znat'. Rasskazyvaj, chto bylo s toboj.
YA hotel vstat', no Dyurok tolknul menya v lob ladon'yu, i ya opyat' sel.
Dikij son klubilsya eshche vo mne. On styagival kleshchami sustavy i vylamyval skuly
zevotoj; i sladost', ne utolennaya sladost' myakla vo vseh chlenah. Pospeshno
sobrav mysli, a takzhe zakuriv, chto bylo moej utrennej privychkoj, ya
rasskazal, pripomniv, kak mog tochnee, razgovor Galueya s Dige. Ni o chem
bol'she tak ne rassprashival i ne peresprashival menya Dyurok, kak ob etom
razgovore.
-- Ty dolzhen blagodarit' schastlivyj sluchaj, kotoryj privel tebya syuda,
-- zametil on nakonec, ochen', po-vidimomu, ozabochennyj, -- vprochem, ya vizhu,
chto tebe vezet. Ty vyspalsya?
Dyurok ne rasslyshal moego otveta: zadumavshis', on trevozhno ter lob;
potom vstal, snova nachal hodit'. Kaminnye chasy ukazyvali sem' s polovinoj.
Solnce reznulo nakurennyj vozduh iz-za gardiny tonkim luchom. YA sidel,
osmatrivayas'. Velikolepie etoj komnaty, s zerkalami v ramah slonovoj kosti,
mramornoj oblicovkoj okon, reznoj, zatejlivoj mebel'yu, cvetnoj shelk, ulybki
krasoty v siyayushchih zolotom i goluboj dal'yu kartinah, nogi Dyuroka, stupayushchie
po meham i kovram, - vse eto bylo chrezmerno dlya menya, ono utomlyalo. Luchshe
vsego dyshalos' by mne teper' zhmuryas' pod solncem na ostryj morskoj blesk.
Vse, na chto ya smotrel, voshishchalo, no bylo neprivychno.
-- My poedem, Sandi, -- skazal, perestav hodit', Dyurok, -- potom... no
chto predislovie: hochesh' otpravit'sya v ekspediciyu?..
Dumaya, chto on predlagaet Afriku ili drugoe kakoe mesto, gde priklyucheniya
neistoshchimy, kak ukusy komarov sredi bolot, ya skazal so vsej pospeshnost'yu: --
Da! Tysyachu raz -- da! Klyanus' shkuroj leoparda, ya budu vsyudu, gde vy.
Govorya eto, ya vskochil. Mozhet byt', on ugadal, chto ya dumayu, tak kak
ustalo rassmeyalsya.
-- Ne tak daleko, kak ty, mozhet byt', hochesh', no -- v "stranu
chelovecheskogo serdca". V stranu, gde temno.
-- O, ya ne ponimayu vas, -- skazal ya, ne otryvayas' ot ego szhatogo, kak
tiski, rta, nadmennogo i snishoditel'nogo, ot seryh rezkih glaz pod surovym
lbom. -- No mne, pravo, vse ravno, esli eto vam nuzhno.
-- Ochen' nuzhno, -- potomu chto mne kazhetsya, -- ty mozhesh' prigodit'sya, i
ya uzhe vchera prismatrivalsya k tebe. Skazhi mne, skol'ko vremeni nado plyt' k
Signal'nomu Pustyryu?
On sprashival o predmest'e Lissa, nazyvavshemsya tak so starinnyh vremen,
kogda goroda pochti ne bylo, a na kamennyh stolbah mysa, okreshchennogo imenem
"Signal'nyj Pustyr'", goreli noch'yu smolyanye bochki, zazhigavshiesya s razresheniya
kolonial'nyh otryadov, kak znak, chto suda mogut vojti v Signal'nuyu buhtu.
Nyne Signal'nyj Pustyr' byl dovol'no naselennoe mesto so svoej tamozhnej,
pochtoj i drugimi podobnymi uchrezhdeniyami.
-- Dumayu, -- skazal ya, -- chto polchasa budet dostatochno, esli veter
horosh. Vy hotite ehat' tuda?
On ne otvetil, vyshel v sosednyuyu komnatu i, provozyas' tam poryadochno
vremeni, vernulsya, odetyj kak pribrezhnyj zhitel', tak chto ot ego svetskogo
velikolepiya ostalos' odno lico. Na nem byla kozhanaya kurtka s dvojnymi
obshlagami, krasnyj zhilet s zelenymi steklyannymi pugovicami, uzkaya
lakirovannaya shlyapa, napominayushchaya oprokinutyj na skovorodu kotelok; vokrug
shei -- kletchatyj sharf, a na nogah -- poverh korichnevyh, verblyuzh'ego sukna
bryuk, -- myagkie sapogi s tolstoj podoshvoj. Lyudi v takih vot naryadah, kak ya
videl mnogo raz, derzhat za zhiletnuyu pugovicu kakogo-nibud' raskrashennogo
vinom kapitana, stoya pod solncem na naberezhnoj sredi protyanutyh kanatov i
ryadov bochek, i rasskazyvayut emu, kakie est' vygodnye predlozheniya ot firmy
"Kupi v dolg" ili "Zastrahuj bez nuzhdy". Poka ya divilsya na nego, ne smeya,
konechno, ulybnut'sya ili otpustit' zamechanie, Dyurok podoshel k stene mezhdu
okon i potyanul visyachij shnurok. CHast' steny totchas vyvalilas' polukrugom,
obrazovav polku s uglubleniem za nej, gde vspyhnul svet; za stenoj stalo
zhuzhzhat', i ya ne uspel tolkom soobrazit', chto proizoshlo, kak vroven' s
upavshej polkoj podnyalsya iz steny rod stola, na kotorom byli chashki, kofejnik
s goryashchej pod nim spirtovoj lampochkoj, bulki, maslo, suhari i zakuski iz
ryby i myasa, prigotovlennye, dolzhno byt', rukami kuhonnogo volshebnogo duha,
-- stol'ko podzharistosti, masla, shipen'ya i aromata ya oshchutil sredi belyh
blyud, ukrashennyh risunkom zelenovatyh cvetov. Saharnica napominala
serebryanoe pirozhnoe. Lozhki, shchipcy dlya sahara, salfetki v emalirovannyh
kol'cah i pokrytyj zolotym pleten'em iz mel'chajshih vinogradnyh list'ev
karminovyj grafin s kon'yakom -- vse yavilos', kak solnce iz tuch. Dyurok stal
perenosit' poslannoe magicheskimi sushchestvami na bol'shoj stol, govorya: --
Zdes' mozhno obojtis' bez prislugi. Kak vidish', nash hozyain ustroilsya dovol'no
zatejlivo, a v dannom sluchae prosto ostroumno. No potoropimsya.
Vidya, kak on bystro i lovko est, nalivaya sebe i mne iz trepeshchushchego po
skaterti rozovymi zajchikami grafina, ya sbilsya v tempe, stal ezheminutno
ronyat' to nozh, to vilku; odno vremya stesnenie edva ne zamuchilo menya, no
appetit prevozmog, i ya upravilsya s edoj ochen' bystro, primeniv tu ulovku,
chto ya budto by toroplyus' bol'she Dyuroka. Kak tol'ko ya perestal obrashchat'
vnimanie na svoi dvizheniya, delo poshlo kak nel'zya luchshe, ya hvatal, zheval,
glotal, otbrasyval, zapival i ostalsya ochen' dovolen soboj. ZHuya, ya ne
perestaval obdumyvat' odnu shtuku, kotoruyu ne reshalsya skazat', no skazat'
ochen' hotel i, mozhet byt', ne skazal by, no Dyurok zametil moj upornyj
vzglyad.
-- V chem delo? -- skazal on rasseyanno, dalekij ot menya, gde-to v svoih
gornyh vershinah.
-- Kto vy takoj? -- sprosil ya i pro sebya ahnul. "Sorvalos'-taki! --
podumal ya s gorech'yu. -- Teper' derzhis', Sandi!"
-- YA?! -- skazal Dyurok s velichajshim izumleniem, ustremiv na menya vzglyad
seryj kak stal'. On rashohotalsya i, vidya, chto ya ocepenel, pribavil: --
Nichego, nichego! Odnako ya hochu posmotret', kak ty zadash' takoj zhe vopros
|stampu. YA otvechu tvoemu prostoserdechiyu. YA -- shahmatnyj igrok.
O shahmatah ya imel smutnoe predstavlenie, no ponevole udovletvorilsya
etim otvetom, smeshav v ume shashechnuyu dosku s igral'nymi kostyami i kartami.
"Odnim slovom -- igrok!" -- podumal ya, nichut' ne razocharovavshis' otvetom, a,
naprotiv, ukrepiv svoe voshishchenie. Igrok -- znachit molodchinishche, hvat,
riskovyj chelovek. No, buduchi pooshchren, ya voznamerilsya sprosit' chto-to eshche,
kak port'era otkinulas', i voshel Pop.
-- Geroi spyat, -- skazal on hriplo; byl utomlen s blednym, bessonnym
licom i totchas trevozhno ustavilsya na menya. -- Vtorye lica vse na nogah.
Sejchas pridet |stamp. Derzhu pari, chto on otpravitsya s vami. Nu, Sandi, ty
otkolol shtuku, i tvoe schast'e, chto tebya ne zametili v teh mestah. Ganuver
mog tebya prosto ubit'. Bozhe sohrani tebya boltat' obo vsem etom! Bud' na
nashej storone, no molchi, raz uzh popal v etu istoriyu. Tak chto zhe bylo s toboj
vchera?
YA opyat' rasskazal o razgovore v biblioteke, o lifte, akvariume i
zolotoj cepi.
-- Nu, vot vidite! -- skazal Pop Dyuroku. -- CHelovek s otchayaniya sposoben
na vse. Kak raz tret'ego dnya on skazal pri mne etoj samoj Dige: "Esli vse
pojdet v tom poryadke, kak idet sejchas, ya budu vas prosit' sygrat' samuyu
effektnuyu rol'". YAsno, o chem rech'. Vse glaza budut obrashcheny na nee, i ona
svoej avtomaticheskoj, uzkoj rukoj soedinit tok.
-- Tak. Pust' soedinit! -- skazal Dyurok. -- Hotya... da, ya ponimayu vas.
-- Konechno! -- goryacho podhvatil Pop. -- YA polozhitel'no ne videl takogo
cheloveka, kotoryj tak veril by, byl by tak ubezhden. Posmotrite na nego,
kogda on odin. ZHutko stanet. Sandi, otpravlyajtes' k sebe. Vprochem, vy opyat'
zaputaetes'.
-- Ostav'te ego, -- skazal Dyurok, -- on budet nuzhen.
-- Ne mnogo li? -- Pop stal vodit' glazami ot menya k Dyuroku i obratno.
-- Vprochem, kak znaete.
-- CHto za sovety bez menya? -- skazal, poyavlyayas', sverkayushchij chistotoj
|stamp. -- YA tozhe hochu. Kuda eto vy sobralis', Dyurok?
-- Nado poprobovat'. YA sdelayu popytku, hotya ne znayu, chto iz etogo
vyjdet.
-- A! Vylazka v trepeshchushchie transhei! Nu, kogda my poyavimsya -- dva takih
molodca, kak vy da ya, -- derzhu sto protiv odinnadcati, chto ne ustoit dazhe
telegrafnyj stolb! CHto?! Uzhe eli? I vypili? A ya eshche net? Kak vizhu, --
kapitan s vami i suemudrstvuet. Zdorovo, kapitan Sandi! Ty, ya slyshal,
zakladyval vsyu noch' miny v etih stenah?!
YA fyrknul, tak kak ne mog obidet'sya. |stamp prisel k stolu, hozyajnichaya
i nakladyvaya v rot, chto popalo, takzhe oblegchaya grafin.
-- Poslushajte, Dyurok, ya s vami!
-- YA dumal, vy ostanetes' poka s Ganuverom, -- skazal Dyurok. --
Vdobavok pri takom shchekotlivom dele ...
-- Da, vovremya vvernut' slovo!
-- Net. My mozhem smutit'...
-- I razveselit'! Za zdorov'e etoj upryamoj gusenicy!
-- YA govoryu ser'ezno, -- nastaival Dyurok, -- mne bol'she nravitsya mysl'
provesti delo ne tak shumno.
-- ... kak ya em! -- |stamp podnyal upavshij nozh.
-- Sudya po vsemu, chto ya znayu, -- vstavil Pop, -- |stamp ochen' vam
prigoditsya.
-- Konechno! -- vskrichal molodoj chelovek, podmigivaya mne. -- Vot i Sandi
vam skazhet, chto ya prav. Zachem mne vlamyvat'sya v vash delikatnyj razgovor? My
s Sandi prisyadem gde-nibud' v kustochkah, muh budem lovit'... ved' tak,
Sandi?
-- Esli vy govorite ser'ezno, -- otvetil ya, -- ya skazhu vot chto: raz
delo opasnoe, vsyakij chelovek mozhet byt' tol'ko polezen.
-- CHto? Dyurok, slyshite golos kapitana? Kak on eto izrek!
-- A pochemu vy dumaete ob opasnosti? -- ser'ezno sprosil Pop.
Teper' ya otvetil by, chto opasnost' byla neobhodima dlya dushevnogo moego
spokojstviya. "Pylayushchij mozg i holodnaya ruka" -- kak poetsya v pesne o
Pelegrine. YA skazal by eshche, chto ot vseh etih slov i nedomolvok,
prigotovlenij, pereodevanij i zolotyh cepej veet opasnost'yu tochno tak zhe,
kak ot moloka -- skukoj, ot knigi -- molchaniem, ot pticy -- poletom, no
togda vse neyasnoe bylo mne yasno bez dokazatel'stv.
-- Potomu chto takoj razgovor, -- skazal ya, -- i klyanus' gandshpugom,
nechego sprashivat' togo, kto men'she vseh znaet. YA sprashivat' ne budu. YA
sdelayu svoe delo, sdelayu vse, chto vy hotite.
-- V takom sluchae vy pereodenetes', -- skazal Dyurok |stampu. -- Idite
ko mne v spal'nyu, tam est' koe-chto. -- I on uvel ego, a sam vernulsya i stal
govorit' s Popom na yazyke, kotorogo ya ne znal.
Ne znayu, chto budut oni delat' na Signal'nom Pustyre, ya tem vremenem
pobyval tam myslenno, kak byval mnogo raz v detstve. Da, ya tam dralsya s
podrostkami i nenavidel ih maneru tykat' v glaza rastopyrennoj pyaternej. YA
preziral eti zhestokie i beschelovechnye ulovki, predpochitaya vernyj, sil'nyj
udar v podborodok vsem tonkostyam huliganskogo izmyshleniya. O Signal'nom
Pustyre hodila pogovorka: "Na pustyre i dnem -- noch'". Tam zhili hudye,
zhilistye blednye lyudi s bescvetnymi glazami i perekoshennym rtom. U nih byli
svoi nravy, mirovozzreniya, svoj strannyj patriotizm. Samye lovkie i opasnye
vory vodilis' na Signal'nom Pustyre, tam zhe procvetali p'yanstvo, kontrabanda
i shajki -- celye tovarishchestva vzroslyh parnej, imevshih kazhdoe svoego
predvoditelya. YA znal odnogo matrosa s Signal'nogo Pustyrya -- eto byl
odutlovatyj chelovek s glazami v vide dvuh ostryh treugol'nikov; on nikogda
ne ulybalsya i ne rasstavalsya s nozhom. Ustanovilos' mnenie, kotoroe nikto ne
pytalsya oprovergnut', chto s etimi lyud'mi luchshe ne svyazyvat'sya. Matros, o
kotorom ya govoryu, otnosilsya prezritel'no i s nenavist'yu ko vsemu, chto ne
bylo na Pustyre, i, esli s nim sporili, nepriyatno blednel, ulybayas' tak
zhutko, chto propadala ohota sporit'. On hodil vsegda odin, medlenno, edva
pokachivayas', ruki v karmany, pristal'no oglyadyvaya i provozhaya vzglyadom
kazhdogo, kto sam zaderzhival na ego pripuhshem lice svoj vzglyad, kak budto
hotel ostanovit', chtoby slovo za slovo nachat' svaru. Vechnym pripevom ego
bylo: "U nas tam".", "My ne tak", "CHto nam do etogo", -- i vse takoe, otchego
kazalos', chto on rodilsya za tysyachi mil' ot Lissa, v upryamoj strane durakov,
gde, vypyachivaya grud', hodyat hvastuny s nozhami za pazuhoj.
Nemnogo pogodya yavilsya |stamp, razryazhennyj v sinij kitel' i sinie shtany
kochegara, v potrepannoj furazhke; on pryamo podoshel k zerkalu, oglyadev sebya s
nog do golovy.
|ti pereodevaniya ochen' interesovali menya, odnako smelosti ne hvatilo
sprosit', chto budem my delat' troe na Pustyre. Kazalos', predstoyat otchayannye
dela. Kak mog, ya derzhalsya surovo, nahmurenno poglyadyvaya vokrug s
znachitel'nym vidom. Nakonec Pop ob®yavil, chto uzhe devyat' chasov, a Dyurok --
chto nado idti, i my vyshli v svetluyu tishinu pustynnyh, velikolepnyh sten,
proshli skvoz' nabegayushchie siyaniya perspektiv, v kotoryh teryalsya vzglyad; potom
vyshli k vintovoj lestnice. Inogda v bol'shom zerkale ya videl sebya, to est'
nevysokogo molodogo cheloveka, s gladko zachesannymi nazad temnymi volosami.
Po-vidimomu, moj naryad ne treboval peremeny, on byl prost: kurtka, prostye
novye bashmaki i seroe kepi.
YA zametil, kogda pozhil dovol'no, chto nasha pamyat' luchshe vsego usvaivaet
pryamoe napravlenie, naprimer, ulicu; odnako predstavlenie o skromnoj
kvartire (esli ona ne vasha), kogda vy pobyli v nej vsego odin raz, a zatem
pytaetes' pripomnit' raspolozhenie predmetov i komnat, -- est' napolovinu
sobstvennye vashi uprazhneniya v arhitekture i obstanovke, tak chto, posetiv
snova to mesto, vy vidite ego inache. CHto zhe skazat' o gigantskom zdanii
Ganuvera, gde ya, razryvaemyj neprivychkoj i izumleniem, metalsya kak strekoza
sredi ognej lamp, -- v slozhnyh i roskoshnyh prostranstvah? Estestvenno, chto ya
smutno zapomnil te chasti zdaniya, gde byla nuzhda samostoyatel'no vnikat' v
nih, tam zhe, gde ya shel za drugimi, ya zapomnil lish', chto byla putanica
lestnic i sten.
Kogda my spustilis' po poslednim stupenyam, Dyurok vzyal ot Popa dlinnyj
klyuch i vstavil ego v zamok uzornoj zheleznoj dveri; ona otkrylas' na
polutemnyj kanal s kamennym svodom, U ploshchadki, sredi drugih lodok, stoyal
parusnyj bot, i my vlezli v nego. Dyurok toropilsya; ya, pravil'no zaklyuchiv,
chto predstoit speshnoe delo, srazu vzyal vesla i razvyazal parus. Pop peredal
mne revol'ver; spryatav ego, ya razdulsya ot gordosti, kak grib posle dozhdya.
Zatem moi nachal'niki mahnuli drug drugu rukami. Pop ushel, i my vyshli na
veslah v tesnote syryh sten na chistuyu vodu, projdya pod konec kamennuyu arku,
zarosshuyu kustami. YA podnyal parus. Kogda bot otoshel ot berega, ya dogadalsya,
otchego vyplyli my iz etoj krysinoj gavani, a ne ot pristani protiv dvorca:
zdes' nas nikto ne mog videt'.
V eto zharkoe utro vozduh byl prozrachen, poetomu protiv nas yasno
vidnelas' liniya stroenij Signal'nogo Pustyrya. Bot vzyal s nebol'shim vetrom
prilichnyj hod. |stamp pravil na tochku, kotoruyu emu ukazal Dyurok; zatem vse
my zakurili, i Dyurok skazal mne, chtoby ya krepko molchal ne tol'ko obo vsem
tom, chto mozhet proizojti v Pustyre, no chtoby molchal dazhe i o samoj poezdke.
-- Vyvorachivajsya kak znaesh', esli kto-nibud' pristanet s rassprosami,
no luchshe vsego skazhi, chto byl otdel'no, gulyal, a pro nas nichego ne znaesh'.
-- Solgu, bud'te spokojny, -- otvetil ya, -- i voobshche polozhites' na menya
okonchatel'no. YA vas ne podvedu.
K moemu udivleniyu, |stamp menya bolee ne draznil. On s samym spokojnym
vidom vzyal spichki, kotorye ya emu vernul, dazhe ne podmignul, kak delal pri
vsyakom udobnom sluchae; voobshche on byl tak ser'ezen, kak tol'ko vozmozhno dlya
ego haraktera. Odnako emu skoro nadoelo molchat', i on stal skorogovorkoj
chitat' stihi, no, zametiv, chto nikto ne smeetsya, vzdohnul, o chem-to
zadumalsya. V to vremya Dyurok rassprashival menya o Signal'nom Pustyre.
Kak ya skoro ponyal, ego interesovalo znat', chem zanimayutsya zhiteli
Pustyrya i verno li, chto ob etom meste otzyvayutsya neodobritel'no.
-- Ot®yavlennye golovorezy, -- s zharom skazal ya, -- moshenniki, ne
privedi bog! Opasnoe naselenie, chto i govorit'. -- Esli ya sokratil etu
harakteristiku v storonu ustrashitel'nosti, to ona byla vse zhe na tri
chetverti pravdoj, tak kak v tyur'mah Lissa vosem'desyat procentov arestantov
rodilis' na Pustyre. Bol'shinstvo gulyashchih devok yavlyalos' v kabaki i kofejnye
ottuda zhe. Voobshche, kak ya uzhe govoril, Signal'nyj Pustyr' byl territoriej
zhestokih tradicij i strannoj revnosti, v silu kotoroj vsyakij nezhitel'
Pustyrya yavlyalsya podrazumevaemym i estestvennym vragom. Kak eto proizoshlo i
otkuda povelo nachalo, trudno skazat', no nenavist' k gorodu, gorozhanam v
serdcah zhitelej Pustyrya pustila stol' glubokie korni, chto redko kto,
pereehav iz goroda v Signal'nyj Pustyr', mog tam uzhit'sya. YA tam tri raza
dralsya s mestnoj molodezh'yu bez vsyakih prichin tol'ko potomu, chto ya byl iz
goroda i parni "zadirali" menya.
Vse eto s nebol'shim umeniem i bez osoboj gracii ya izlozhil Dyuroku,
nedoumevaya, kakoe znachenie mogut imet' dlya nego svedeniya o sovershenno drugom
mire, chem tot, v kotorom on zhil.
Nakonec on ostanovil menya, nachav govorit' s |stampom. Bylo bespolezno
prislushivat'sya, tak kak ya ponimal slova, no ne mog osvetit' ih nikakim
dostovernym smyslom. "Zaputannoe polozhenie", -- skazal |stamp. -- "Kotoroe
my rasputaem", -- vozrazil Dyurok. -- "Na chto vy nadeetes'?" -- "Na to zhe, na
chto nadeyalsya on". -- "No tam mogut byt' prichiny ser'eznee, chem vy dumaete".
-- "Vse uznaem!" -- "Odnako, Dige..." -- YA ne rasslyshal konca frazy. -- "|h,
molody zhe vy!" -- "Net, pravda, -- nastaival na chem-to |stamp, -- pravda to,
chto nel'zya podumat'". -- "YA sudil ne po nej, -- skazal Dyurok, -- ya, mozhet
byt', oshibsya by sam, no psihicheskij aromat Tomsona i Galueya dovol'no yasen".
V takom rode razmyshlenij vsluh o chem-to horosho im izvestnom razgovor
etot prodolzhalsya do berega Signal'nogo Pustyrya. Odnako ya ne razyskal v
razgovore nikakih ob®yasnenij proishodyashchego. Poka chto ob etom nekogda bylo
dumat' teper', tak kak my priehali i vyshli, ostaviv |stampa sterech' lodku. YA
ne zametil u nego bol'shoj ohoty k bezdejstviyu. Oni uslovilis' tak: Dyurok
dolzhen prislat' menya, kak tol'ko vyyasnitsya dal'nejshee polozhenie neizvestnogo
dela, s zapiskoj, prochtya kotoruyu |stamp budet znat', ostavat'sya li emu
sidet' v lodke ili prisoedinit'sya k nam.
-- Odnako pochemu vy berete ne menya, a etogo mal'chika? -- suho sprosil
|stamp. -- YA govoryu ser'ezno. Mozhet proizojti sdvig v storonu rukopashnoj, i
vy dolzhny priznat', chto na vesah dejstviya ya koe-chto znachu.
-- Po mnogim soobrazheniyam, -- otvetil Dyurok. -- V silu etih
soobrazhenij, poka chto ya dolzhen imet' poslushnogo zhivogo podruchnogo, no ne
ravnopravnogo, kak vy.
-- Mozhet byt', -- skazal |stamp. -- Sandi, bud' poslushen. Bud' zhiv.
Smotri u menya!
YA ponyal, chto on v dosade, no prenebreg, tak kak sam chuvstvoval by sebya
tusklo na ego meste.
-- Nu, idem, -- skazal mne Dyurok, i my poshli, no dolzhny byli na minutu
ostanovit'sya.
Bereg v etom meste predstavlyal kamenistyj spusk, s domami i zelen'yu
naverhu. U vody stoyali oprokinutye lodki, sushilis' seti. Zdes' zhe brodilo
neskol'ko chelovek, bosikom, v solomennyh shlyapah. Stoilo vzglyanut' na ih
blednye zarosshie lica, chtoby nemedlenno zamknut'sya v sebe. Ostaviv svoi
zanyatiya, oni stali na nekotorom ot nas rasstoyanii, nablyudaya, chto my takoe i
chto delaem, i tiho govorya mezhdu soboj. Ih pustye, prishchurennye glaza vyrazhali
yavnuyu nepriyazn'.
|stamp, otplyv nemnogo, stal na yakor' i smotrel na nas, svesiv ruki
mezhdu kolen. Ot gruppy lyudej na beregu otdelilsya dolgovyazyj chelovek s uzkim
licom; on, pomahav rukoj, kriknul: -- Otkuda, priyatel'?
Dyurok mirolyubivo ulybnulsya, prodolzhaya molcha idti, ryadom s nim shagal ya.
Vdrug drugoj paren', s pridurkovatym, naglym licom, stremitel'no pobezhal na
nas, no, ne dobezhav shagov pyati, zamer kak vkopannyj, hladnokrovno splyunul i
poskakal obratno na odnoj noge, derzha druguyu za pyatku. Togda my
ostanovilis'. Dyurok povernul k gruppe oborvancev i, polozhiv ruki v karmany,
stal molcha smotret'. Kazalos', ego vzglyad razognal sborishche. Pohohotav mezhdu
soboj, lyudi eti vernulis' k svoim setyam i lodkam, delaya vid, chto bolee nas
ne zamechayut. My podnyalis' i voshli v pustuyu uzkuyu ulicu. Ona tyanulas' mezh
sadov i odnoetazhnyh domov iz zheltogo i belogo kamnya, nagretogo solncem.
Brodili petuhi, kury s dvorov, iz-za nizkih peschanikovyh ograd slyshalis'
golosa -- smeh, bran', nadoedlivyj, protyazhnyj zov. Layali sobaki, petuhi
peli. Nakonec stali popadat'sya prohozhie: kryuchkovataya staruha, podrostki,
p'yanyj chelovek, shedshij, opustiv golovu, zhenshchiny s korzinami, muzhchiny na
podvodah. Vstrechnye vzglyadyvali na nas slegka rasshirennymi glazami, prohodya
mimo, kak vsyakie drugie prohozhie, no, minovav nekotoroe rasstoyanie,
ostanavlivalis'; obernuvshis', ya videl ih nepodvizhnye figury, smotryashchie vsled
nam sosredotochenno i ugryumo. Svernuv v neskol'ko pereulkov, gde inogda
perehodili po mostikam nad ovragami, my ostanovilis' u tyazheloj kalitki. Dom
byl vnutri dvora; speredi zhe, na kamennoj ograde, cherez kotoruyu ya mog
zaglyanut' vnutr', viseli tryapki i cinovki, sushivshiesya pod solncem.
-- Vot zdes', -- skazal Dyurok, smotrya na cherepichnuyu kryshu, -- eto tot
dom. YA uznal ego po bol'shomu derevu vo dvore, kak mne rasskazyvali.
-- Ochen' horosho, -- skazal ya, ne vidya prichiny govorit' chto-nibud'
drugoe.
-- Nu, idem, -- skazal Dyurok, -- i ya stupil sledom za nim vo dvor.
V kachestve vojska ya derzhalsya na nekotorom rasstoyanii ot Dyuroka, a on
proshel k seredine dvora i ostanovilsya, oglyadyvayas'. Na kamne u odnogo poroga
sidel chelovek, chinya bochonok; zhenshchina razveshivala bel'e. U pomojnoj yamy
tuzhilsya, kryahtya, mal'chik let shesti, -- uvidev nas, on vstal i mrachno natyanul
shtany.
No lish' my yavilis', lyubopytstvo obnaruzhilos' momental'no. V oknah
pokazalis' zabavnye golovy; zhenshchiny, raskryv rot, vyskochili na porog i stali
smotret' tak nastojchivo, kak smotryat na pochtal'ona.
Dyurok, osmotrevshis', napravilsya k odnoetazhnomu fligelyu v glubine dvora.
My voshli pod ten' navesa, k trem oknam s belymi zanaveskami. Ogromnaya ruka
pripodnyala zanavesku, i ya uvidel tolstyj, kak u byka, glaz, rasshirivshij
sonnye veki svoi pri vide dvuh chuzhih.
-- Syuda, priyatel'? -- skazal glaz. -- Ko mne, chto li?
-- Vy -- Varren? -- sprosil Dyurok.
-- YA -- Varren; chto hotite?
-- Nichego osobennogo, -- skazal Dyurok samym spokojnym golosom. -- Esli
zdes' zhivet devushka, kotoruyu zovut Molli Varren, i esli ona doma, ya hochu ee
videt'.
Tak i est'! Tak ya i znal, chto delo idet o zhenshchine, -- pust' ona
devushka, vse edino! Nu, skazhite, otchego eto u menya bylo sovershenno
nepokolebimoe predchuvstvie, chto, kak tol'ko uedem, yavitsya zhenshchina? Nedarom
slova |stampa "upryamaya gusenica" zastavili menya chto-to podozrevat' v etom
rode. Tol'ko teper' ya ponyal, chto ugadal to, chego zhdal.
Glaz sverknul, izumilsya i potesnilsya dat' mesto vtoromu glazu, oba
glaza ne predveshchali, sudya po vyrazheniyu ih, radostnoj vstrechi. Ruka otpustila
zanavesku, kivnuv pal'cem.
-- Zajdite-ka, -- skazal etot chelovek sdavlennym nenatural'nym golosom,
tem bolee nepriyatnym, chto on byl adski spokoen. -- Zajdite, priyatel'!
My proshli v nebol'shoj koridor i stuknuli v dver' nalevo.
-- Vojdite, -- povtoril nezhno tot zhe spokojnyj golos, i my ochutilis' v
komnate. Mezhdu oknom i stolom stoyal chelovek v nizhnej rubashke i polosatyh
bryukah, -- chelovek tak sebe, srednego rosta, ne slabyj, po-vidimomu, s
temnymi gladkimi volosami, tolstoj sheej i perebitym nosom, konec kotorogo
torchal kak suchok. Emu bylo let tridcat'. On zavodil karmannye chasy, a teper'
prilozhil ih k uhu.
-- Molli? -- skazal on. Dyurok povtoril, chto hochet videt' Molli. Varren
vyshel iz-za stola i stal smotret' v upor na Dyuroka.
-- Bros'te vashu mysl', -- skazal on. -- Ostav'te vashu zateyu. Ona vam ne
projdet darom.
-- Zatej u menya net nikakih, no est' tol'ko poruchenie dlya vashej sestry.
Dyurok govoril ochen' vezhlivo i byl sovershenno spokoen. YA rassmatrival
Varrena. Ego sestra predstavilas' mne pohozhej na nego, i ya stal ugryum.
-- CHto eto za poruchenie? -- skazal Varren, snova berya chasy i bescel'no
prikladyvaya ih k uhu. -- YA dolzhen posmotret', v chem delo.
-- Ne proshche li, -- vozrazil Dyurok, -- priglasit' devushku?
-- A v takom sluchae ne proshche li vam vyjti von i prihlopnut' dver' za
soboj! -- progovoril Varren, nachinaya tyazhelo dyshat'. V to zhe vremya on
podstupil blizhe k Dyuroku, begaya vzglyadom po ego figure. -- CHto eto za
maskarad? Vy dumaete, ya ne razlichu kochegara ili matrosa ot spesivogo idiota,
kak vy? Zachem vy prishli? CHto vam nado ot Molli?
Vidya, kak strashno poblednel Dyurok, ya podumal, chto tut i konec vsej
istorii i nastupit vremya palit' iz revol'vera, a potomu prigotovilsya. No
Dyurok tol'ko vzdohnul. Na odin moment ego lico osunulos' ot usiliya, kotoroe
sdelal on nad soboj, i ya uslyshal tot zhe rovnyj, glubokij golos: -- YA mog by
otvetit' vam na vse ili pochti na vse vashi voprosy, no teper' ne skazhu
nichego. YA vas sprashivayu tol'ko: doma Molli Varren?
On skazal poslednie slova tak gromko, chto oni byli by slyshny cherez
poluraskrytuyu v sleduyushchuyu komnatu dver', -- esli by tam byl kto-nibud'. Na
lbu Varrena poyavilsya risunok zhil.
-- Mozhete ne govorit'! -- zakrichal on. -- Vy podoslany, i ya znayu kem --
etim vyskochkoj, millionerom iz yamy! Odnako provalivajte! Molli net. Ona
uehala. Poprobujte tol'ko proizvodit' rozyski, i, klyanus' cherepom d'yavola,
my vam perelomaem vse kosti.
Potryasaya rukoj, on vytyanul ee svirepym dvizheniem. Dyurok bystro vzyal
ruku Varrena vyshe kisti, nagnul vniz, i... i ya neozhidanno uvidel, chto hozyain
kvartiry s yarost'yu i mucheniem v lice bryaknulsya na odno koleno, hvatayas'
drugoj rukoj za ruku Dyuroka. Dyurok vzyal etu druguyu ruku Varrena i tryahnul
ego -- vniz, a potom -- nazad. Varren upal na lokot', smorshchivshis', zakryv
glaza i prikryvaya lico.
Dyurok poter ladon' o ladon', zatem vzglyanul na prodolzhavshego lezhat'
Varrena.
-- |to bylo neobhodimo, -- skazal on, -- v drugoj raz vy budete
ostorozhnee. Sandi, idem!
YA vybezhal za nim s obozhaniem, s vostorgom zritelya, poluchivshego vysokoe
naslazhdenie. Mnogo ya slyshal o silachah, no pervyj raz videl sil'nogo
cheloveka, kazavshegosya ne sil'nym, -- ne takim sil'nym. YA ves' gorel,
likoval, nog pod soboj ne slyshal ot vozbuzhdeniya. Esli takovo nachalo nashego
pohoda, to chto zhe predstoit vperedi?
-- Boyus', ne slomal li ya emu ruku, -- skazal Dyurok, kogda my vyshli na
ulicu.
-- Ona srastetsya! -- vskrichal ya, ne zhelaya portit' vpechatleniya nikakimi
soobrazheniyami. -- My ishchem Molli?
Moment byl takov, chto sblizil nas obshchim vozbuzhdeniem, i ya chuvstvoval,
chto imeyu teper' pravo koe-chto znat'. To zhe, dolzhno byt', priznaval i Dyurok,
potomu chto prosto skazal mne kak ravnomu: -- Proishodit zaputannoe delo:
Molli i Ganuver davno znayut drug druga, on ochen' ee lyubit, no s nej chto-to
proizoshlo. Po krajnej mere na zavtrashnem prazdnike ona dolzhna byla byt',
odnako ot nee net ni sluha ni duha uzhe dva mesyaca, a pered tem ona napisala,
chto otkazyvaetsya byt' zhenoj Ganuvera i uezzhaet. Ona nichego ne ob®yasnila pri
etom.
On tak zakonchenno vyrazilsya, chto ya ponyal ego nezhelanie privodit'
podrobnosti. No ego slova vdrug sogreli menya vnutri i perepolnili
blagodarnost'yu.
-- YA vam ochen' blagodaren, -- skazal ya kak mozhno tishe.
On povernulsya i rassmeyalsya: -- Za chto? O, kakoj ty durachok, Sandi!
Skol'ko tebe let?
-- SHestnadcat', -- skazal ya, -- no skoro budet uzhe semnadcat'.
-- Srazu vidno, chto ty nastoyashchij muzhchina, -- zametil on, i, kak ni
gruba byla lest', ya kryaknul, oschastlivlennyj svyshe mery. Teper' Dyurok mog,
ne opasayas' neposlushaniya, prikazat' mne obojti na chetveren'kah vokrug
zaliva.
"Edva my podoshli k uglu, kak Dyurok posmotrel nazad i ostanovilsya. YA
stal tozhe smotret'. Skoro iz vorot vyshel Varren. My spryatalis' za utlom, tak
chto on nas ne videl, a sam byl viden nam cherez ogradu, skvoz' vetvi. Varren
posmotrel v obe storony i bystro napravilsya cherez mostik poperek ovraga k
podnimayushchemusya na toj storone pereulku.
Edva on skrylsya, kak iz etih zhe vorot vybezhala bosonogaya devushka s
zavyazannoj platkom shchekoj i speshno napravilas' v nashu storonu. Ee hitroe lico
otrazhalo razocharovanie, no, dobezhav do ugla i uvidev nas, ona zastyla na
meste, raskryv rot, potom metnula iskosa vzglyadom, proshla lenivo vpered i
totchas vernulas'.
-- Vy ishchete Molli? -- skazala ona tainstvenno.
-- Vy ugadali, -- otvetil Dyurok, i ya totchas soobrazil, chto nam
podvernulsya shans.
-- YA ne ugadala, ya slyshala, -- skazala eta skulastaya baryshnya (uzhe ya byl
gotov vzrevet' ot toski, chto ona skazhet: "|to -- ya, k vashim uslugam"),
dvigaya pered soboj rukami, kak budto lovila pautinu, -- tak vot, chto ya vam
skazhu: ee zdes' dejstvitel'no net, a ona teper' v bordingauze, u svoej
sestry. Idite, -- devica mahnula rukoj, -- tuda po beregu. Vsego vam odnu
milyu projti. Vy uvidite sinyuyu kryshu i flag na machte. Varren tol'ko chto
ubezhal i uzh naverno gotovit pakost', poetomu toropites'.
-- Blagodaryu, dobraya dusha, -- skazal Dyurok. -- Eshche, znachit, ne vse
protiv nas.
-- YA ne protiv, -- vozrazila osoba, -- a dazhe naoborot. Oni devushkoj
vertyat, kak hotyat; ochen' zhal' devochku, potomu chto, esli ne vstupit'sya, ee
slopayut.
-- Slopayut? -- sprosil Dyurok.
-- A vy ne znaete Lemarena? -- vopros prozvuchal gromovym uprekom.
-- Net, ne znaem.
-- Nu, togda dolgo rasskazyvat'. Ona sama rasskazhet. YA ujdu, esli menya
uvidyat s vami...
Devica vskolyhnulas' i ischezla za ugol, a my, nemedlenno sleduya ee
ukazaniyu, i tak skoro, kak tol'ko pozvolyalo dyhanie, kinulis' na blizhajshij
spusk k beregu, gde, kak uvideli, nam predstoit obognut' nebol'shoj mys -- v
pravoj storone ot Signal'nogo Pustyrya.
Mogli by my, konechno, rassprosiv o doroge, napravit'sya blizhajshim putem,
po tverdoj zemle, a ne po skol'zkomu graviyu, no, kak pravil'no ukazal Dyurok,
v dannom polozhenii bylo nevygodno, chtoby nas videli na dorogah.
Sprava po obryvu stoyal les, sleva blestelo utrennee krasivoe more, a
veter dul na schast'e v zatylok. YA byl rad, chto idu beregom. Na gravii
bezhali, shumya, polosy zelenoj vody, otlivayas' zatem nazad shepchushchej o tishine
penoj. Obognuv mys, my uvideli vdali, na izgibe lilovyh holmov berega, sinyuyu
kryshu s uzkim dymkom flaga, i tol'ko tut ya vspomnil, chto |stamp zhdet
izvestij. To zhe samoe, dolzhno byt', dumal Dyurok, tak kak skazal: -- |stamp
poterpit: to, chto vperedi nas, -- vazhnee ego. -- Odnako, kak vy uvidite
vposledstvii, s |stampom vyshlo inache.
Za mysom veter stih, i ya uslyshal slabo doletayushchuyu igru na royale, --
beglyj motiv. On byl yasen i nezatejliv, kak polevoj veter. Dyurok vnezapno
ostanovilsya, zatem poshel tishe, s zakrytymi glazami, opustiv golovu. YA
podumal, chto u nego sdelalis' v glazah temnye krugi ot slepogo bleska beloj
gal'ki; on medlenno ulybnulsya, ne otkryvaya glaz, potom ostanovilsya vtorichno
s nemnogo pripodnyatoj rukoj. YA ne znal, chto on dumaet. Ego glaza vnezapno
otkrylis', on uvidel menya, no prodolzhal smotret' ochen' rasseyanno, kak by
izdaleka; nakonec, zametiv, chto ya udivlen, Dyurok povernulsya i, nichego ne
skazav, napravilsya dalee.
Oblivayas' potom, dostigli my teni zdaniya. So storony morya fasad byl
obveden dvuhetazhnoj terrasoj s parusinovymi navesami; uzkaya gustaya stena s
sluhovym oknom byla obrashchena k nam, a vhody byli, nado polagat', so storony
lesa. Teper' nam predstoyalo uznat', chto eto za bordingauz i kto tam zhivet.
Muzykant konchil igrat' svoj krotkij motiv i kachal perelivat' zvuki ot
zaostrennoj treli k gluhomu bormotaniyu basom, potom obratno, vse ochen'
bystro. Nakonec on neskol'ko raz kryadu krepko udaril v prelestnuyu tishinu
morskogo utra odnotonnym akkordom i kak by ischez.
-- Zamechatel'noe delo! -- poslyshalsya s verhnej terrasy hriplyj,
obespokoennyj golos. -- YA ostavil vodki v butylke vyshe yarlyka na palec, a
teper' ona nizhe yarlyka. |to vy vypili, Bill'?
-- Stanu ya pit' chuzhuyu vodku, -- mrachno i blagorodno otvetil Bill'. -- YA
tol'ko podumal, ne uksus li eto, tak kak stradayu migren'yu, i smochil nemnogo
platok.
-- Luchshe by vy ne stradali migren'yu, -- a nauchilis'"
Zatem, tak kak my uzhe podnyalis' po tropinke k zadnej storone doma, spor
slyshalsya neyasnym edinoborstvom golosov, a pered nami otkrylsya vhod s
lestnicej. Blizhe k uglu byla vtoraya dver'.
Sredi redkih, ochen' vysokih i tenistyh derev'ev, rosshih zdes' vokrug
doma, perehodya dalee v gustoj les, my ne byli srazu zamecheny edinstvennym
chelovekom, kotorogo tut uvideli. |to byla devushka ili devochka? -- ya ne smog
by skazat' srazu, no sklonyalsya k tomu, chto devochka. Ona hodila bosikom po
trave, skloniv golovu i zalozhiv ruki nazad, vzad i vpered s takim vidom, kak
hodyat iz ugla v ugol po komnate. Pod derevom byl na vkopannom stolbe kruglyj
stol, pokrytyj skatert'yu, na nem lezhali razgraflennaya bumaga, karandash,
utyug, molotok i gorka orehov. Na devushke ne bylo nichego, krome korichnevoj
yubki i legkogo belogo platka s sinej kajmoj, nakinutogo poverh plech. V ee
ochen' gustyh koe-kak zamotannyh volosah torchali dlinnye shpil'ki.
Pohodiv, ona nehotya uselas' k stolu, zapisala chto-to v razgraflennuyu
bumagu, zatem sunula utyug mezhdu kolen i stala razbivat' na nem molotkom
orehi.
-- Zdravstvujte, -- skazal Dyurok, podhodya k nej. -- Mne ukazali, chto
zdes' zhivet Molli Varren!
Ona povernulas' tak zhivo, chto vse orehovoe proizvodstvo svalilos' v
travu; vypryamilas', vstala i, neskol'ko poblednev, otoropelo pripodnyala
ruku. Po ee ochen' vyrazitel'nomu, tonkomu, slegka sumrachnomu licu proshlo
neskol'ko beglyh, strannyh dvizhenij. Totchas ona podoshla k nam, ne bystro, no
slovno podletela s dunoveniem vetra.
-- Molli Varren! -- skazala devushka, budto chto-to obdumyvaya, i vdrug
ubijstvenno pokrasnela. -- Pozhalujte, projdite za mnoj, ya ej skazhu.
Ona poneslas', shchelkaya pal'cami, a my, sleduya za nej, proshli v nebol'shuyu
komnatu, gde bylo tesno ot sundukov i plohoj, no chistoj mebeli. Devochka
ischezla, ne obrativ bol'she na nas nikakogo vnimaniya, v druguyu dver' i s
treskom zahlopnula ee. My stoyali, slozhiv ruki, s estestvennym napryazheniem.
Za skryvshej etu osobu dver'yu poslyshalos' padenie stula ili pohozhego na stul,
zvon, kakoj slyshen pri bit'e posudy, yarostnoe "chert poberi eti kryuchki", i,
posle nekotorogo rezkogo gromyhaniya, vnezapno voshla ochen' strojnaya devushka,
s vstrevozhennym ulybayushchimsya licom, obil'noj pricheskoj i blistayushchimi zabotoj,
neterpelivymi, yasnymi chernymi glazami, odetaya v tonkoe shelkovoe plat'e
prekrasnogo sirenevogo ottenka, tufli i bledno-zelenye chulki. |to byla vse
ta zhe bosaya devochka s utyugom, no ya dolzhen byl teper' priznat', chto ona
devushka.
-- Molli -- eto ya, -- skazala ona nedoverchivo, no neuderzhimo ulybayas',
-- skazhite vse srazu, potomu chto ya ochen' volnuyus', hotya po moemu licu etogo
nikogda ne zametyat.
YA smutilsya, tak kak v takom vide ona mne ochen' ponravilas'.
-- Tak vy dogadalis', -- skazal Dyurok, sadyas', kak seli my vse. -- YA --
Dzhon Dyurok, mogu schitat' sebya dejstvitel'nym drugom cheloveka, kotorogo
nazovem srazu: Ganuver. So mnoj mal'chik... to est' prosto odin horoshij
Sandi, kotoromu ya doveryayu.
Ona molchala, smotrya pryamo v glaza Dyuroka i nespokojno dvigayas'. Ee lico
dergalos'. Podozhdav, Dyurok prodolzhal: -- Vash roman, Molli, dolzhen imet'
horoshij konec. No proishodyat tyazhelye i neponyatnye veshchi. YA znayu o zolotoj
cepi...
-- Luchshe by ee ne bylo, -- vskrichala Molli. -- Vot uzh, imenno, tyazhest';
ya uverena, chto ot nee -- vse!
-- Sandi, -- skazal Dyurok, -- shodi vzglyanut', ne plyvet li lodka
|stampa.
YA vstal, zadev nogoj stul, s tyazhelym serdcem, tak kak slova Dyuroka
namekali ochen' yasno, chto ya meshayu. Vyhodya, ya stolknulsya s molodoj zhenshchinoj
vstrevozhennogo vida, kotoraya, edva vzglyanuv na menya, ustavilas' na Dyuroka.
Uhodya, ya slyshal, kak Molli skazala "Moya sestra Arkol'".
Itak, ya vyshel na seredine nedopetoj pesni, nachinavshej dejstvovat'
obayatel'no, kak vse, svyazannoe s toskoj i lyubov'yu, da eshche v lice takoj
prelestnoj strely, kak ta devushka, Molli. Mne stalo zhalko sebya, lishennogo
uchastiya v etoj istorii, gde ya byl u vseh pod rukoj, kak perochinnyj nozhik --
ego slozhili i spryatali. I ya, imeya opravdanie, chto ne presledoval nikakih
durnyh celej, stepenno oboshel dom, uvidel so storony morya raskrytoe okno,
priznal uzor zanaveski i sel pod nim spinoj k stene, slysha pochti vse, chto
govorilos' v komnate.
Razumeetsya, ya propustil mnogo, poka shel, no byl voznagrazhden tem, chto
uslyshal dal'she. Govorila, ochen' nervno i goryacho, Molli: -- Da, kak on
priehal? No chto za svidaniya?! Vsego-to i videlis' my sem' raz, ff-u-u! Nado
bylo privezti menya nemedlenno k sebe. CHto za otsrochki?! Iz-za etogo menya
prosledili i okonchatel'no vse stalo izvestno. Znaete, eti mysli, to est'
kritika, prihodit, kogda zadumaesh'sya obo vsem. Teper' eshche u nego zhivet
krasavica, -- nu i pust' zhivet i ne smet' menya zvat'!
Dyurok zasmeyalsya, no neveselo.
-- On sil'no p'et, Molli, -- skazal Dyurok, -- i p'et potomu, chto
poluchil vashe okonchatel'noe pis'mo. Dolzhno byt', ono ne ostavlyalo emu
nadezhdy. Krasavica, o kotoroj vy govorite, -- gost'ya. Ona, kak my dumaem,
prosto skuchayushchaya molodaya zhenshchina. Ona priehala iz Indii s bratom i priyatelem
brata; odin -- zhurnalist, drugoj, kazhetsya, arheolog. Vy znaete, chto
predstavlyaet dvorec Ganuvera. O nem poshel daleko sluh, i eti lyudi yavilis'
vzglyanut' na chudo arhitektury. No on ostavil ih zhit', tak kak ne mozhet byt'
odin -- sovsem odin. Molli, segodnya... v dvenadcat' chasov... vy dali slovo
tri mesyaca nazad.
-- Da, i ya ego zabrala obratno.
-- Slushajte, -- skazala Arkol', -- ya sama chasto ne znayu, chemu verit'.
Nashi bratcy rabotayut radi etogo podleca Lemarena. Voobshche my v sem'e
raspalis'. YA zhila dolgo v Riole, gde u menya bylo drugoe obshchestvo, da,
poluchshe kompanii Lemarena. CHto zhe, sluzhila i vse takoe, byla eshche pomoshchnicej
sadovnika. YA ushla, navsegda ushla dushoj ot Pustyrya. |togo ne vernesh'. A Molli
-- Molli, bog tebya znaet, Molli, kak ty vyrosla na doroge i ne zatoptali
tebya! Nu, ya poberegla, kak mogla, devochku.. Bratcy rabotayut, -- dva brata;
kotoryj huzhe, trudno skazat'. Uzh, naverno, ne odno pis'mo bylo skradeno. I
oni vbili devushke v golovu, chto Ganuver s nej ne tak chtoby ochen' horosho. CHto
u nego est' lyubovnicy, chto ego videli tam i tam v rasputnyh mestah. Nado
znat' mrachnost', v kotoruyu ona vpadaet, kogda slyshit takie veshchi!
-- Lemaren? -- skazal Dyurok. -- Molli, kto takoj Lemaren?
-- Negodyaj! YA nenavizhu ego!
-- Ver'te mne, hot' stydno v etom priznat'sya, -- prodolzhala Arkol', --
chto u Lemarena obshchie dela s nashimi bratcami. Lemaren -- huligan, groza
Pustyrya. Emu priglyanulas' moya sestra, i on s uma shodit, bol'she ot samolyubiya
i zhadnosti. Bud'te uvereny, Lemaren yavitsya segodnya syuda, raz vy byli u
brata. Vse slozhilos' skverno, kak nel'zya huzhe. Vot nasha sem'ya. otec v tyur'me
za horoshie dela, odin brat tozhe v tyur'me, a drugoj zhdet, kogda ego posadyat.
Ganuver chetyre goda nazad ostavil den'gi, -- ya znala tol'ko, krome nee, u
kogo oni; eto ved' ee dolya, kotoruyu ona soglasilas' vzyat', -- no, chtoby hot'
kak-nibud' pol'zovat'sya imi, prihodilos' vse vremya vydumyvat' predlogi --
poezdki v Riol', -- to k tetke, to k moim podrugam i tak dalee. Na glazah
nel'zya bylo nam obnaruzhit' nichego: zakolotyat i otberut. Teper'. Ganuver
priehal i ego videli s Molli, stali za nej sledit', perehvatili pis'mo. Ona
vspyl'chiva. Na odno slovo, chto ej bylo skazano togda, ona otvetila, kak eto
ona umeet. "Lyublyu, da, i podite k chertu!" Vot tut pered nimi i mel'knula
nazhiva. Brat sduru otkryl mne svoi namereniya, nadeyas' menya privlech' otdat'
devushku Lemarenu, chtoby on zapugal ee, podchinil sebe, a potom -- Ganuveru, i
tyanut' den'gi, mnogo deneg, kak ot rabyni. ZHena dolzhna byla obirat' muzha
radi lyubovnika. YA vse rasskazala Molli. Ee sognut' nelegko, no dobycha byla
zamanchiva. Lemaren pryamo ob®yavil, chto ub'et Ganuvera v sluchae braka. Tut
nachalas' gryaz' -- spletni, i ugrozy, i izdevatel'stva, i upreki, i ya dolzhna
byla s boem vzyat' Molli k sebe, kogda poluchila mesto v etom bordingauze,
mesto smotritel'nicy. Bud'te uvereny, Lemaren yavitsya segodnya syuda, raz vy
byli u brata. Odnim slovom -- kumir dur. Priyateli ego podrazhayut emu v
manerah i odezhde. Obshchie dela s bratcami. Plohie eti dela! My dazhe ne znaem
tochno, kakie dela... tol'ko esli Lemaren syadet v tyur'mu, to i semejstvo nashe
umen'shitsya na ostavshegosya bratca. Molli, ne plach'! Mne tak stydno, tak
tyazhelo govorit' vam vse eto! Daj mne platok. Pustyaki, ne obrashchajte vnimaniya.
|to sejchas projdet.
-- No eto ochen' grustno, -- vse, chto vy govorite, -- skazal Dyurok. --
Odnako ya bez vas ne vernus', Molli, potomu, chto za etim ya i priehal.
Medlenno, ochen' medlenno, no verno Ganuver umiraet. On okruzhil svoj konec
p'yanym tumanom, nochnoj zhizn'yu. Zamet'te, chto ne uverennymi, uzhe drozhashchimi
shagami doshel on k segodnyashnemu dnyu, kak i naznachil -- dnyu torzhestva. I on
vse sdelal dlya vas, kak bylo to v vashih mechtah, na beregu. Vse eto ya znayu i
ochen' vsem rasstroen, potomu chto lyublyu etogo cheloveka.
-- A ya -- ya ne lyublyu ego?! -- pylko skazala devushka. -- Skazhite
"Ganuver" i prilozhite ruku mne k serdcu! Tam -- lyubov'! Odna lyubov'!
Prilozhite! Nu -- slyshite? Tam govorit -- "da", vsegda "da"! No ya govoryu
"net"!
Pri mysli, chto Dyurok prikladyvaet ruku k ee grudi, u menya samogo sil'no
zabilos' serdce. Vsya istoriya, otdel'nye cherty kotoroj postepenno ya uznaval,
kak by skladyvalas' na moih glazah iz utrennego bleska i nochnyh trevog, bez
konca i nachala, odnoj smutnoj scenoj. Vposledstvii ya uznal zhenshchin i
urazumel, chto devushka semnadcati let tak zhe horosho razbiraetsya v
obstoyatel'stvah, postupkah lyudej, kak loshad' v arifmetike. Teper' zhe ya
dumal, chto esli ona tak sil'no protivitsya i ogorchena, to, veroyatno, prava.
Dyurok skazal chto-to, chego ya ne razobral. No slova Molli vse byli yasno
slyshny, kak budto ona vybrasyvala ih v okno i oni padali ryadom so mnoj.
-- ... vot kak vse slozhilos' neschastno. YA ego, kak on uehal, dva goda
ne lyubila, a tol'ko vspominala ochen' teplo. Potom ya opyat' nachala lyubit',
kogda poluchila pis'mo, potom mnogo pisem. Kakie zhe eto byli horoshie pis'ma!
Zatem -- podarok, kotoryj nado, znaete, hranit' tak, chtoby ne uvideli, --
takie zhemchuzhiny...
YA vstal, nadeyas' zaglyanut' vnutr' i uvidet', chto ona tam pokazyvaet,
kak byl porazhen neozhidannym shestviem ko mne |stampa. On brel ot beregov
vystupa, razgoryachennyj, utiraya platkom pot, i, uvidev menya, eshche izdali
pokachal golovoj, vnutrenne osev; ya podoshel k nemu, ne ochen' dovol'nyj, tak
kak poteryal, -- o, skol'ko ya poteryal i volnuyushchih slov i podarkov! --
prekratilos' moe nevidimoe uchastie v istorii Molli.
-- Vy podlecy! -- skazal |stamp. -- Vy menya ostavili udit' rybu. Gde
Dyurok?
-- Kak vy nashli nas? -- sprosil ya.
-- Ne tvoe delo. Gde Dyurok?
-- On -- tam! -- YA proglotil obidu, tak ya byl obezoruzhen ego gnevnym
licom. -- Tam oni, troe: on, Molli i ee sestra.
-- Vedi!
-- Poslushajte, -- vozrazil ya skrepya serdce, -- mozhete vyzvat' menya na
duel', esli moi slova budut vam obidny, no, znaete, sejchas tam samyj razgar.
Molli plachet, i Dyurok ee ugovarivaet.
-- Tak, -- skazal on, smotrya na menya s prostupayushchej ponemnogu ulybkoj.
-- Uzhe podslushal! Ty dumaesh', ya ne vizhu, chto yamy tvoih sapogov idut
pryamehon'ko ot okna? |h, Sandi, kapitan Sandi, tebya nuzhno by prozvat' ne "YA
vse znayu", a "YA vse slyshu!".
Soznavaya, chto on prav, - ya mog tol'ko pokrasnet'.
-- Ne ponimayu, kak eto sluchilos', -- prodolzhal |stamp, -- chto za odni
sutki my tak prochno ochutilis' v tvoih lapah?! Nu, nu, ya poshutil. Vedi,
kapitan! A chto eta Molli -- horoshen'kaya?
-- Ona... -- skazal ya. -- Sami uvidite.
-- To-to! Ganuver ne durak.
YA poshel k zavetnoj dveri, a |stamp postuchal. Dver' otkryla Arkol'.
Molli vskochila, pospeshno vytiraya glaza. Dyurok vstal.
-- Kak? -- skazal on. -- Vy zdes'?
-- |to svinstvo s vashej storony, -- nachal |stamp, klanyayas' damam i lish'
mel'kom vzglyanuv na Molli, no totchas ulybnulsya, s yamochkami na shchekah, i stal
govorit' ochen' ser'ezno i lyubezno, kak nastoyashchij chelovek. On nazval sebya,
vyrazil sozhalenie, chto pomeshal razgovarivat', i ob®yasnil, kak nashel nas.
-- Te zhe dikari, -- skazal on, -- kotorye pugali vas na beregu, za paru
zolotyh monet ves'ma ohotno prodali mne nuzhnye svedeniya. Estestvenno, ya byl
obozlen, soskuchilsya i vstupil s nimi v razgovor: zdes', po-vidimomu, vse
znayut drug druga ili koe-chto znayut, a potomu vash adres, Molli, byl mne
soobshchen samym tolkovym obrazom. YA vas proshu ne bespokoit'sya, -- pribavil
|stamp, vidya, chto devushka vspyhnula, -- ya sdelal eto kak tonkij diplomat.
Dvinulos' li nashe delo, Dyurok?
Dyurok byl ochen' vzvolnovan. Molli vsya drozhala ot vozbuzhdeniya, ee sestra
ulybalas' nasil'no, starayas' iskusstvenno spokojnym vyrazheniem lica vnesti
ten' mira v pylkij perelet slov, zatronuvshih, po-vidimomu, vse samoe vazhnoe
v zhizni Molli.
Dyurok skazal: -- YA govoryu ej, |stamp, chto, esli lyubov' velika, vse
dolzhno umolknut', vse drugie soobrazheniya. Pust' drugie sudyat o nashih
postupkah kak hotyat, esli est' eto vechnoe opravdanie. Ni raznica polozhenij,
ni sostoyanie ne dolzhny stoyat' na puti i meshat'. Nado verit' tomu, kogo
lyubish', -- skazal on, -- net vysshego dokazatel'stva lyubvi. CHelovek chasto ne
zamechaet, kak svoimi postupkami on proizvodit nevygodnoe dlya sebya
vpechatlenie, ne zhelaya v to zhe vremya sdelat' nichego durnogo. CHto kasaetsya
vas, Molli, to vy nahodites' pod vrednym i sil'nym vnusheniem lyudej, kotorym
ne poverili by ni v chem drugom. Oni sumeli povernut' tak, chto prostoe delo
soedineniya vashego s Ganuverom stalo delom slozhnym, mutnym, obil'nym
nepriyatnymi posledstviyami. Razve Lemaren ne govoril, chto ub'et ego? Vy sami
eto skazali. Nahodyas' v krugu mrachnyh vpechatlenij, vy prinyali koshmar za
dejstvitel'nost'. Mnogo pomoglo zdes' i to, chto vse poshlo ot zolotoj cepi.
Vy uvideli v etom nachalo roka i boites' konca, risuyushchegosya vam v podavlennom
sostoyanii vashem, kak uzhasnaya neizvestnost'. Na vashu lyubov' legla gryaznaya
ruka, i vy boites', chto eta gryaz' okrasit soboj vse. Vy ochen' molody, Molli,
a cheloveku molodomu, kak vy, dovol'no inogda sozdannogo im samim prizraka,
chtoby reshit' delo v lyubuyu storonu, a zatem -- legche umeret', chem priznat'sya
v oshibke.
Devushka nachala slushat' ego s blednym licom, zatem raskrasnelas' i
prosidela tak, vsya krasnaya, do konca.
-- Ne znayu, za chto on lyubit menya, -- skazala ona. -- O, govorite,
govorite eshche! Vy tak horosho govorite! Menya nado pomyat', umyagchit', togda vse
projdet. YA uzhe ne boyus'. YA veryu vam! No govorite, pozhalujsta!
Togda Dyurok stal peredavat' silu svoej dushi etoj zapugannoj,
stremitel'noj, samolyubivoj i ugnetennoj devushke.
YA slushal -- i kazhdoe ego slovo zapominal navsegda, no ne budu privodit'
vsego, inache na sklone let opyat' yarko pripomnyu etot chas i, naverno,
razygraetsya migren'.
-- Esli dazhe vy prinesete emu neschast'e, kak uvereny v tom, -- ne
bojtes' nichego, dazhe neschast'ya, potomu chto eto budet obshchee vashe gore, i eto
gore -- lyubov'.
-- On prav, Molli, -- skazal |stamp, -- tysyachu raz prav. Dyurok --
zolotoe serdce!
-- Molli, ne upryam'sya bol'she, -- skazala Arkol', -- tebya zhdet schast'e!
Molli kak by ochnulas'. V ee glazah zaigral svet, ona vstala, poterla
lob, zaplakala, pal'cami prikryvaya lico, vo skoro mahnula rukoj i stala
smeyat'sya.
-- Vot mne i legche, -- skazala ona, smorkayas', -- O, chto eto?!
F-fu-u-u, tochno solnce vzoshlo! CHto zhe eto bylo za navazhdenie? Mrak kakoj! YA
i ne ponimayu teper'. Edem skorej! Arkol', ty menya pojmi! YA nichego ne
ponimala, i vdrug -- yasnoe zrenie.
-- Horosho, horosho, ne volnujsya, -- otvetila sestra, -- Ty budesh'
sobirat'sya?
-- Nemedlenno soberus'! -- Ona osmotrelas', brosilas' k sunduku i stala
vynimat' iz nego kuski raznyh materij, kruzheva, chulki i zavyazannye pakety;
ne proshlo i minuty, kak vokrug nee valyalas' gruda veshchej. -- Eshche i ne sshila
nichego! -- skazala ona gorestno. -- V chem ya poedu?
|stamp stal uveryat', chto ee plat'e ej k licu i chto tak horosho. Ne ochen'
dovol'naya, ona hmuro proshla mimo nas, chto-to ishcha, no kogda ej podnesli
zerkalo, razveselilas' i primirilas'. V eto vremya Arkol' spokojno svertyvala
i ukladyvala vse, chto bylo razbrosano. Molli, zadumchivo posmotrev na nee,
sama podobrala veshchi i obnyala molcha sestru.
-- YA znayu... -- skazal golos za oknom; shagi neskol'kih lyudej, udalyayas',
ogibali ugol.
-- Tol'ko by ne oni, -- skazala, vdrug poblednev i brosayas' k dveryam,
Arkol'. Molli, zakusiv guby, smotrela na nee i na nas. Vzglyad |stampa Dyuroku
vyzval otvet poslednego: "|to nichego, nas troe". Edva on skazal, po dveri
udarili kulakom, -- ya, byvshij k nej blizhe drugih, otkryl i uvidel molodogo
cheloveka nebol'shogo rosta, v shchegol'skom letnem kostyume. On byl korenast, s
blednym, ploskim, dazhe toshchim licom, no vyrazhenie nelepogo prevoshodstva v
tonkih gubah pod chernymi usikami i v rezkih chernyh glazah bylo neobyknovenno
kriklivym. Za nim shli Varren i tretij chelovek -- tolstyj, v gryaznoj bluze, s
sharfom vokrug shei. On shumno dyshal, smotrel, vypuchiv glaza, i vojdya, sunul
ruki v karmany bryuk, stav kak stolb.
Vse my prodolzhali sidet', krome Arkol', kotoraya podoshla k Molli. Stav
ryadom s nej, ona brosila Dyuroku otchayannyj umolyayushchij vzglyad.
Novopribyvshie byli zametno navesele. Ni odnim vzglyadom, ni dvizheniem
lica ne obnaruzhili oni, chto, krome zhenshchin, est' eshche my; dazhe ne posmotreli
na nas, kak budto nas zdes' sovsem ne bylo. Razumeetsya, eto bylo sdelano
umyshlenno.
-- Vam nuzhno chto-nibud', Lemaren? -- skazala Arkol', starayas'
ulybnut'sya. -- Segodnya my ochen' zanyaty. Nam nado pereschitat' bel'e, sdat'
ego, a potom ehat' za proviziej dlya matrosov. -- Zatem ona obratilas' k
bratu, i eto bylo odno slovo: -- Dzhon!
-- YA s vami pogovoryu, -- skazal Varren. -- CHto zhe, nam i sest' negde?!
Lemaren, podbochenyas', vzmahnul solomennoj shlyapoj. Ego glaza s ostroj
ulybkoj byli obrashcheny k devushke.
-- Privet, Molli! -- skazal on. -- Prekrasnaya Molli, sdelajte milost',
obratite vnimanie na to, chto ya prishel navestit' vas v vashem uedinenii.
Vzglyanite, -- eto ya!
YA videl, chto Dyurok sidit, opustiv golovu, kak by bezuchastno, no ego
koleno drozhalo, i on pochti nezametno uderzhival ego ladon'yu ruki. |stamp
pripodnyal brovi, otoshel i smotrel sverhu vniz na blednoe lico Lemarena.
-- Ubirajsya! -- skazala Molli. -- Ty dovol'no presledoval menya! YA ne iz
teh, k komu ty mozhesh' protyanut' lapu. Govoryu tebe pryamo i nachistotu -- ya
bolee ne sterplyu! Uhodi!
Iz ee chernyh glaz razletelas' po komnate sila otchayannogo soprotivleniya.
Vse eto pochuvstvovali. Pochuvstvoval eto i Lemaren, tak kak shiroko raskryl
glaza, smignul i, neskladno ulybayas', povernulsya k Varrenu.
-- Kakovo? -- skazal on. -- Vasha sestra skazala mne derzost', Varren. YA
ne privyk k takomu obrashcheniyu, klyanus' kostylyami vseh kalek etogo doma. Vy
priglasili menya v gosti, i ya prishel. YA prishel vezhlivo, -- ne s hudoj cel'yu.
V chem tut delo, ya sprashivayu?
-- Delo yasnoe, -- skazal, gluho kryaknuv, tolstyj chelovek, vorochaya
kulaki v karmanah bryuk. -- Nas vystavlyayut.
-- Kto vy takoj? -- rasserdilas' Arkol'. Po nastupatel'nomu vyrazheniyu
ee krotkogo dazhe v gneve lica ya videl, chto i eta zhenshchina doshla do predela.
-- YA ne znayu vas i ne priglashala. |to moe pomeshchenie, ya zdes' hozyajka.
Potrudites' ujti!
Dyurok podnyal golovu i vzglyanul |stampu v glaza. Smysl vzglyada byl yasen.
YA pospeshil zahvatit' plotnee revol'ver, lezhavshij v moem karmane.
-- Dobrye lyudi, -- skazal, posmeivayas'. |stamp, -- vam luchshe by
udalit'sya, tak kak razgovor v etom tone ne dostavlyaet reshitel'no nikomu
udovol'stviya.
-- Slyshu pticu! -- voskliknul Lemaren, mel'kom vzglyadyvaya na |stampa i
totchas obrashchayas' k Molli. -- |to vy zavodite chizhikov, Molli? A est' u vas
kanareechnoe semya, a? Otvet'te, pozhalujsta!
-- Ne sprosit' li moego utrennego gostya, -- skazal Varren, vystupaya
vpered i stanovyas' protiv Dyuroka, neohotno vstavshego navstrechu emu. -- Mozhet
byt', etot gospodin soblagovolit ob®yasnit', pochemu on zdes', u moej, chert
poberi, sestry?!
-- Net, ya ne sestra tvoya! -- skazala, slovno brosila tyazhkij kamen',
Molli. -- A ty ne brat mne! Ty -- vtoroj Lemaren, to est' podlec!
I, skazav tak, vne sebya, v slezah, s otkrytym, strashnym licom, ona
vzyala so stola knigu i shvyrnula ee v Varrena.
Kniga, porhnuv stranicami, udarila ego po nizhnej gube, tak kak on ne
uspel prikryt'sya loktem. Vse ahnuli. YA ves' gorel, chuvstvuya, chto otlichno
sdelano, i gotov byl palit' vo vseh.
-- Otvetit etot gospodin, -- skazal Varren, ukazyvaya pal'cem na Dyuroka
i rastiraya drugoj rukoj podborodok, posle togo, kak vdrug nastupivshee
molchanie stalo nevynosimo.
-- On perelomaet tebe vse kosti! -- vskrichal ya. -- A ya prob'yu tvoyu
mishen', kak tol'ko...
-- Kak tol'ko ya ujdu, -- skazal vdrug szadi nizkij, mrachnyj golos,
stol' gromkij, nesmotrya na rokochushchij tembr, chto vse srazu oglyanulis'.
Protiv dveri, tverdo i shiroko raspahnuv ee, stoyal chelovek s sedymi
bakami i sedoj kopnoj volos, razletevshihsya, kak seno na vilah. On byl bez
ruki, -- odin rukav matrosskoj kurtki visel; drugoj, zasuchennyj do loktya,
obnazhal korichnevuyu pruzhinu muskulov, okanchivayushchihsya moshchnoj pyaternej s
tolstymi pal'cami. V etoj posluzhivshej na svoem veku muskul'noj mashine
chelovek derzhal pustuyu papirosnuyu korobku. Ego glaza, gluboko zapryatannye
sredi brovej, skladok i morshchin, cedili tot starcheskij blestyashchij vzglyad, v
kotorom ugadyvayutsya i otlichnaya pamyat' i tonkij sluh.
-- Esli scena, -- skazal on, vhodya, -- to nado zakryvat' dver'. Koe-chto
ya slyshal. Mamasha Arkol', bud'te dobry dat' nemnogo tolchenogo percu dlya ragu.
Ragu dolzhno byt' s percem. Bud' u menya dve ruki, -- prodolzhal on v tom zhe
spokojnom delovom tempe, -- ya ne posmotrel by na tebya, Lemaren, i vbil by
tebe etot perec v rot. Razve tak obrashchayutsya s devushkoj?
Edva on progovoril eto, kak tolstyj chelovek sdelal dvizhenie, v kotorom
ya oshibit'sya ne mog: on vytyanul ruku ladon'yu vniz i stal otvodit' ee nazad,
namerevayas' udarit' |stampa. Bystree ego ya protyanul revol'ver k glazam
negodyaya i nazhal spusk, no vystrel, tolknuv ruku, uvel pulyu mimo celi.
Tolstyaka otbrosilo nazad, on stuknulsya ob etazherku i edva ne svalil ee.
Vse vzdrognuli, razbezhalis' i ocepeneli; moe serdce kolotilos', kak grom.
Dyurok s nemen'shej bystrotoj napravil dulo v storonu Lemarena, a |stamp
pricelilsya v Varrena.
Mne ne zabyt' bezumnogo ispuga v lice tolstogo huligana, kogda ya
vystrelil. Tut ya ponyal, chto igra vremenno ostaetsya za nami.
-- Nechego delat', -- skazal, bessil'no povodya plechami, Lemaren. -- My
eshche ne prigotovilis'. Nu, beregites'! Vasha vzyala! Tol'ko pomnite, chto
podnyali ruku na Lemarena. Idem, Boss! Idem, Varren! Vstretimsya eshche
kak-nibud' s nimi, otlichno uvidimsya. Prekrasnoj Molli privet! Ah, Molli,
krasotka Molli!
On progovoril eto medlenno, holodno, vertya v rukah shlyapu i vzglyadyvaya
to na nee, to na vseh nas po ocheredi. Varren i Boss molcha smotreli na nego.
On mignul im; oni vylezli iz komnaty odin za drugim, ostanavlivayas' na
poroge; oglyadyvayas', oni vyrazitel'no smotreli na Dyuroka i |stampa, prezhde
chem skryt'sya. Poslednim vyhodil Varren. Ostanavlivayas', on poglyadel i
skazal: -- Nu, smotri, Arkol'! I ty, Molli! On prikryl dver'. V koridore
sheptalis', zatem, bystro prozvuchav, shagi utihli za domom.
-- Vot, -- skazala Molli, burno dysha. -- I vse, i nichego bolee. Teper'
nado uhodit'. YA uhozhu, Arkol'. Horosho, chto u vas puli.
-- Pravil'no, pravil'no i pravil'no! -- skazal invalid. -- Takoe
povedenie ya odobryayu. Kogda byl bunt na "Al'ceste", ya otkryl takuyu pal'bu,
chto vse legli bryuhom vniz. Teper' chto zhe? Da, ya hotel percu dlya...
-- Ne vzdumajte vyhodit', -- bystro zagovorila Arkol'. -- Oni karaulyat.
YA ne znayu, kak teper' postupit'.
-- Ne zabud'te, chto u menya est' lodka, -- skazal |stamp, -- ona ochen'
nedaleko. Ee ne vidno otsyuda, i ya poetomu za nee spokoen. Bud' my bez
Molli...
-- Ona? -- skazal invalid Arkol', ustremlyaya ukazatel'nyj palec v grud'
devushke.
-- Da, da, nado uehat'.
-- Ee? -- povtoril matros.
-- O, kakoj vy neponyatlivyj, a eshche...
-- Tuda? -- Invalid mahnul rukoj za okno.
-- Da, ya dolzhna uehat', -- skazala Molli, -- vot pridumajte, -- nu,
skoree, o bozhe moj!
-- Takaya zhe istoriya byla na "Grenade" s yungoj; da, vspomnil. Ego zvali
Sandi. I on...
-- YA -- Sandi, -- skazal ya, sam ne znaya zachem.
-- Ah, i ty tozhe Sandi? Nu, milochka, kakoj zhe ty horoshij, revunok moj.
Posluzhi, posluzhi devushke! Stupajte s nej. Stupaj, Molli. On tvoego rosta. Ty
dash' emu yubku i -- nu, skazhem, plat'ishko, chtoby zakutat' to mesto, gde let
cherez desyat' vyrastet boroda. YUbku dash' primetnuyu, takuyu, v kakoj tebya
vidali i pomnyat. Ponyala? Stupaj, skrojsya i pereryadi cheloveka, kotoryj sam
skazal, chto ego zovut Sandi. Emu budet dver', tebe okno. Vse!
-- V samom dele, -- skazal, pomolchav, Dyurok, -- eto, pozhaluj, luchshe
vsego.
-- Ah, ah! -- voskliknula Molli, smotrya na menya so smehom i zhalost'yu.
-- Kak zhe on teper'? Nel'zya li inache? -- No polnoe odobrenie slyshalos' v ee
golose, nesmotrya na pritvornye kolebaniya.
-- Nu, chto zhe, Sandi? -- Dyurok polozhil mne na plecho ruku. -- Reshaj! Net
nichego pozornogo v tom, chtoby podchinit'sya obstoyatel'stvam, -- nashim
obstoyatel'stvam. Teper' vse zavisit ot tebya.
YA voobrazhal, chto idu na smert', past' zhertvoj za Ganuvera i Molli, no
umeret' v yubke kazalos' mne uzhasnym koncom. Huzhe vsego bylo to, chto ya ne mog
otkazat'sya; menya zhdal, v sluchae otkaza, moral'nyj konec, gorshij smerti. YA
podchinilsya s muzhestvom rastoptannogo styda i smirilsya pered licom roka,
smotrevshego na menya nezhnymi chernymi glazami Molli. Totchas proizoshlo
zaklanie. Hudo ponimaya, chto delaetsya krugom, ya voshel v komnatu ryadom i,
slysha, kak stuchit moe opozorennoe serdce, stal, podobno manekenu, nepodvizhno
i glupo. Ruki otkazyvalis' borot'sya s zavyazkami i pugovicami. CHrezvychajnaya
bystrota chetyreh zhenskih ruk usypila i oshelomila menya. YA chuvstvoval, chto
smeshon i velik, chto ya -- geroj i izbavitel', kukla i zhertva. Malen'kie ruki
podnesli mne zerkalo; na golove ochutilsya platok, i, tak kak ya ne znal, chto s
nim delat', Molli vzyala moi ruki i zabrala ih vmeste s platkom pod
podborodkom, tryasya, chtoby ya ponyal, kak prikryvat' lico. YA uvidel v zerkale
iskazhennoe rasstrojstvom podobie sebya i ne priznal ego. Nakonec tihij golos
skazal: "Spasibo tebe, dushechka!" -- i krepkij poceluj v shcheku vmeste s legkim
dyhaniem dal ponyat', chto etim Molli voznagrazhdaet Sandi za otsutstvie u nego
usov.
Posle togo vse poshlo kak po maslu, menya bystro vytolknuli k obshchestvu
muzhchin, ot kotorogo ya vremenno otkazalsya. Nastupilo glubokoe, unizitel'noe
molchanie. YA ne smel podnyat' glaz i napravilsya k dveri, slegka putayas' v
yubke; ya tak i ushel by, no |stamp okliknul menya: -- Ne toropis', ya pojdu s
toboj. Nagnav menya u samogo vyhoda, on skazal: -- Idi bystrym shagom po toj
tropinke, tak skoro, kak mozhesh', budto toropish'sya izo vseh sil, derzhi lico
prikrytym i ne oglyadyvajsya; vyjdya na dorogu, poverni vpravo, k Signal'nomu
Pustyryu. A ya pojdu szadi.
Nado dumat', chto primanka byla horosha, tak kak, edva proshel ya dve-tri
luzhajki sredi svetlogo lesa, nevol'no vhodya v rol' i prizhimaya lokti, kak
delayut zhenshchiny, kogda speshat, kak v storone poslyshalis' toroplivye golosa.
SHagi |stampa ya slyshal vse vremya pozadi, blizko ot sebya. On skazal: "Nu,
teper' begi, begi vo ves' duh!" YA poletel vniz s holma, nichego ne slysha, chto
szadi, no, kogda spustilsya k novomu pod®emu, razdalis' kriki: "Molli! Stoj,
ili budet hudo!" -- eto krichal Varren. Drugoj krik, |stampa, tozhe prikazyval
stoyat', hotya ya i ne byl nazvan po imeni. Reshiv, chto delo sdelano, ya
ostanovilsya, povernuvshis' licom k dejstviyu.
Na raznom rasstoyanii drug ot druga po doroge dvigalis' tri cheloveka, --
blizhajshij ko mne byl |stamp, -- on otstupal v poluoborot k nepriyatelyu. K
nemu bezhal Varren, za Varrenom, otstav ot nego, speshil Boss. "Stojte!" --
skazal |stamp, celyas' v poslednego. No Varren prodolzhal dvigat'sya, hotya i
tishe. |stamp dal vystrel. Varren ostanovilsya, nagnulsya i uhvatilsya za nogu.
-- Vot kak poshlo delo! -- skazal on, v zameshatel'stve oglyadyvayas' na
podbegayushchego Bossa.
-- Hvataj ee! -- kriknul Boss. V tot zhe moment obe moi ruki bili krepko
shvacheny szadi, vyshe loktya, i s siloj otvedeny k spine, tak chto, rvanuvshis',
ya nichego ne vyigral, a tol'ko povernul lico nazad, vzglyanut' na vcepivshegosya
v menya Lemarena. On oboshel lesom i peresek put'. Pri etih dvizheniyah platok
svalilsya s menya. Lemaren uzhe skazal: -- "Mo ...", -- no, uvidev, kto ya, byl
tak porazhen, tak vzbeshen, chto, totchas otpustiv moi ruki, zamahnulsya oboimi
kulakami.
-- Molli, da ne ta! -- vskrichal ya zloradno, ruhnuv nic i so vsej siloj
udariv ego golovoj mezhdu nog, v samom nizu -- priem vdohnoveniya. On zavopil
i svalilsya cherez menya. YA na begu razorval poyas yubki i vyskochil iz nee,
potom, otbezhav, stal tryasti eyu, kak trofeem.
-- Ostav' mal'chishku, -- zakrichal Varren, -- a to ona uderet! YA znayu
teper'; ona pobezhala naverh, k matrosam. Tam chto-nibud' podgotovili. Bros'
vse! YA ranen!
Lemaren ne byl tak glup, chtoby lezt' na cheloveka s revol'verom, hotya by
etot chelovek derzhal v odnoj ruke tol'ko chto skinutuyu yubku: revol'ver byl u
menya v drugoj ruke, i ya sobiralsya pustit' ego v delo, chtoby otrazit'
napadenie. Ono ne sostoyalos' -- vsya troica poneslas' obratno, grozya
kulakami. Varren hromal szadi. YA eshche ne opomnilsya, no uzhe videl, chto
otdelalsya deshevo. |stamp podoshel ko mne s blednym i ser'eznym licom.
-- Teper' oni postoyat u vody, -- skazal on, -- i budut, tak zhe, kak
nam, grozit' kulakami botu. Po vode ne pojdesh'. Dyurok, konechno, uspel sest'
s devushkoj. Kakaya istoriya! Nu, vpishem eshche stranicu v tvoi podvigi i...
svernem-ka na vsyakij sluchaj v les!
Razgoryachennyj, izryadno ustalyj, ya svernul yubku i platok, namerevayas'
sunut' ih gde-nibud' v kust, potomu chto, kak ni blistatel'no ya vel sebya, oni
napominali mne, chto, uslovno, ne po-nastoyashchemu, na polchasa, -- no ya byl vse
zhe zhenshchinoj. My stali peresekat' les vpravo, k moryu, spotykayas' sredi
kamnej, zarosshih paporotnikom. Pootstav, ya primetil dva kamnya, soshedshihsya
vverhu krayami, i sunul mezh nih nenatural'noe odeyanie, ot chego prishel
nemedlenno v nailuchshee raspolozhenie duha.
Na nashem puti vstretilsya ozarennyj prigorok. Tut |stamp leg, vytyanul
nogi i oblokotilsya, polozhiv na ladon' shcheku.
-- Sadis', -- skazal on. -- Nado peredohnut'. Da, vot eto delo!
-- CHto zhe teper' budet? -- osvedomilsya ya, sadyas' po-turecki i
raskurivaya s |stampom ego papirosy. -- Kak by ne proizoshlo napadenie?!
-- Kakoe napadenie?!
-- Nu, znaete... U nih, dolzhno byt', bol'shaya shajka. Esli oni zahotyat
otbit' Molli i soberut chelovek sto...
-- Dlya etogo nuzhny pushki, -- skazal |stamp, -- i eshche, pozhaluj"
besplatnye mesta policejskim v kachestve zritelej.
Estestvenno, nashi mysli vertelis' vokrug goryachih utrennih proisshestvij,
i my perebrali vse, chto bylo" so vsemi podrobnostyami, soobrazheniyami,
dogadkami i ©sebe kartinnymi momentami. Nakonec my podoshli k nashim
vpechatleniyam ot Molli; pochemu-to etot razgovor zamyalsya, no mne vse-taki
hotelos' znat' bol'she, chem to, chemu byl ya svidetelem. Osobenno menya
volnovala mysl' o Dige. |ta tainstvennaya zhenshchina nepremenno voznikala v moem
ume, kak tol'ko ya vspominal Molli. Ob etom ya ego i sprosil.
-- Hm ... -- skazal on. -- Dige... O, eto zadacha! -- I on pogruzilsya v
molchanie, iz kotorogo ya ne mog izvlech' ego nikakim pokashlivaniem.
-- Izvestno li tebe, -- skazal on nakonec, posle togo kak ya reshil, chto
on sovsem zadremal, -- izvestno li tebe, chto etu travu edyat sobaki, kogda
zaboleyut beshenstvom?
On pokazal ostryj listok, no ya byl ochen' udivlen ego glubokomyslennym
tonom i nichego ne skazal. Zatem, v molchanii, ustalye ot zhary i drug ot
druga, my vybralis' k morskoj polose, prishli na pristan' i nanyali lodochnika.
Nikto iz nashih vragov ne karaulil nas zdes', poetomu my blagopoluchno
pereehali zaliv i vysadilis' v storone ot doma. Zdes' byl les, a dal'she shel
ogromnyj, otlichno raschishchennyj sad. My shli sadom. Allei byli pusty. |stamp
provel menya v dom cherez odnu iz bokovyh arok, zatem po chrezvychajno putanoj,
surovogo vida lestnice, v bol'shuyu komnatu s cvetnymi steklami. On byl
zametno ne v duhe, i ya ponyal otchego, kogda on skazal pro sebya: "D'yavol'ski
hochu est'". Zatem on pozvonil, prikazal sluge, chtoby tot otvel menya k Popu,
i, ele peredvigaya nogi, ya otpravilsya cherez blestyashchie nedra bezlyudnyh sten v
nastoyashchee puteshestvie k biblioteke. Zdes' sluga brosil menya. YA postuchal i
uvidel Popa, beseduyushchego s Dyurokom.
Kogda ya voshel, Dyurok dokanchival svoyu rech'. Ne pomnyu, chto on skazal pri
mne. Zatem on vstal i v otvet mnogochislennym molchalivym kivkam Popa protyanul
emu ruku. Rukopozhatie soprovozhdalos' tverdymi ulybkami s toj i drugoj
storony.
-- Kak voditsya, geroyu ustupayut mesto i obshchestvo, -- skazal mne Dyurok,
-- teper', Sandi, posvyati Popa vo vse dramaticheskie momenty. Vy mozhete emu
doverit'sya, -- obratilsya on k Popu, -- etot ma... chelovek sushchij klad v takih
polozheniyah. Proshchajte! Menya zhdut.
Mne ochen' hotelos' sprosit', gde Molli i davno li Dyurok vernulsya, tak
kak hotya iz etogo nichego ne vytekalo, no ya ot prirody lyubopyten vo vsem.
Odnako na chto ya reshilsya by pod otkrytym nebom, na to ne reshalsya zdes', po
stesnitel'nomu chuvstvu chuzhogo sredi vysokih potolkov i prekrasnyh veshchej,
imeyushchih svojstvo ottesnyat' neprivychnogo v ego duhovnuyu rakovinu.
Vse zhe ya nadeyalsya mnogo uznat' ot Popa.
-- Vy ustali i, navernoe, golodny? -- skazal Pop. -- V takom sluchae
priglasite menya k sebe, i my s vami pozavtrakaem. Uzhe vtoroj chas.
-- Da, ya priglashayu vas, -- skazal ya, malost' nedoumevaya, chem mogu
ugostit' ego, i ne znaya, kak vzyat'sya za eto, no ne zhelaya ustupat' nikomu ni
v tone, ni v reshitel'nosti. -- V samom dele, idem, streskaem, chto dadut.
-- Prekrasno, streskaem, -- podhvatil on s neperedavaemoj intonaciej
redkogo inostrannogo slova, -- no vy ne zabyli, gde vasha komnata?
YA pomnil i provel ego v koridor, vtoroj dver'yu nalevo. Zdes', k moemu
voshishcheniyu, povtorilos' to zhe, chto u Dyuroka: potyanuv shnur, visevshij u steny,
sboku stola, my uvideli, kak otkinulas' v prostenke mezh okon metallicheskaya
doska i s otverstiem poravnyalas' nikelevaya ploskost', na kotoroj byli vino,
posuda i zavtrak. On sostoyal iz myasnyh blyud, fruktov i kofe. Dlya hrabrosti ya
vypil polnyj stakan vina, i, otdelavshis' takim obrazom ot stesneniya, stal
est', buduchi pochti p'yan.
Pop el malo i medlenno, no vina vypil.
-- Segodnyashnij den', -- skazal on, -- polon sobytij, hotya vse glavnoe
eshche vperedi. Itak, vy skazali, chto proizoshla shvatka?
YA etogo ne govoril, i skazal, chto ne govoril.
-- Nu, tak skazhete, -- proiznes on s miloj ulybkoj. -- ZHestoko derzhat'
menya v takom neterpenii.
Teper' proisshedshee kazalos' mne ne dovol'no porazitel'nym, i ya vzyal
samyj vysokij ton.
-- Pri vysadke na beregu delo poshlo na nozhi, -- skazal ya i razvil etot
samostoyatel'nyj tekst v vide pryzhkov, began'ya i rychan'ya, no nikogo ne ubil.
Potom ya skazal: -- Kogda yavilsya Varren i ego druz'ya, ya dal tri vystrela,
raniv odnogo negodyaya... -- |tot put' okazalsya skol'zkim, zamanchivym;
chuvstvuya, dolzhno byt', ot vina, chto ya i Pop kak budto opisyvaem vokrug
komnaty narez, ya hvatil samoe yarkoe iz utrennej epopei: -- Davajte, Molli,
-- skazal ya, -- ustroim tak, chtoby ya nadel vashe plat'e i obmanul vragov, a
vy za eto menya poceluete. I vot...
-- Sandi, ne pejte bol'she vina, proshu vas, -- myagko perebil Pop. -- Vy
mne rasskazhete potom, kak vse eto u vas tam proizoshlo, tem bolee, chto Dyurok,
v obshchem, uzh rasskazal.
YA vstal, zasunul ruki v karmany i stal smeyat'sya. Menya zalivalo
blazhenstvom. YA chuvstvoval sebya Dyurokom i Ganuverom. YA vytashchil revol'ver i
pytalsya pricelit'sya v sharik krovati. Pop vzyal menya za ruku i usadil, skazav:
-- Vypejte kofe, a eshche luchshe, zakurite. YA pochuvstvoval vo rtu papirosu, a
pered nosom uvidel chashku i stal zhadno pit' chernyj kofe. Posle chetyreh chashek
vintoobraznyj narez vokrug komnaty perestal uvlekat' menya, v golove stalo
mutno i glupo.
-- Vam luchshe, nadeyus'?
-- Ochen' horosho, -- skazal ya, -- i, chem skoree vy pristupite k delu,
tem budet luchshe.
-- Net, vypejte, pozhalujsta, eshche odnu chashku. YA poslushalsya ego i,
nakonec, stal chuvstvovat' sebya prochno sidyashchim na stule.
-- Slushajte, Sandi, i slushajte vnimatel'no. Nadeyus', vam teper' horosho?
YA byl strashno vozbuzhden, no razum i ponimanie vernulis'.
-- Mne luchshe, -- skazal ya obychnym svoim tonom, -- mne pochti horosho.
-- Raz pochti, sledovatel'no, kontrol' na meste, -- zametil Pop. -- YA
uzhasnulsya, kogda vy nalili sebe celuyu kupel' etogo vina, no nichego ne
skazal, tak kak ne, videl eshche vas v edinoborstve s napitkami. Znaete,
skol'ko etomu vinu let? Sorok vosem', a vy oboshlis' s nim, kak s vodoj. Nu,
Sandi, ya teper' budu vam otkryvat' sekrety.
-- Govorite, kak samomu sebe!
-- YA ne ozhidal ot vas drugogo otveta. Skazhite mne... -- Pop otkinulsya k
spinke stula i pristal'no vzglyanul na menya. -- Da, skazhite vot chto: umeete
vy lazit' po derevu?
-- SHtuka nehitraya, -- otvetil ya, -- ya umeyu i lazit' po nemu, i srubit'
derevo, kak hotite. YA mogu dazhe spustit'sya po derevu golovoj vniz. A vy?
-- O, net, -- zastenchivo ulybnulsya Pop, -- ya, k sozhaleniyu, dovol'no
slab fizicheski. Net, ya mogu vam tol'ko zavidovat'.
Uzhe ya dal mnogie dokazatel'stva moej predannosti, i bylo by neudobno
derzhat' ot menya v tajne obshchee polozhenie dela, raz trebovalos' umet' lazit'
po derevu, po etim soobrazheniyam Pop, -- kak ya polagayu, -- rasskazal mnogie
obstoyatel'stva. Itak, ya uznal, chto pozavchera utrom razoslany telegrammy i
pis'ma s priglasheniyami na segodnyashnee torzhestvo i soberetsya bol'shoe
obshchestvo.
-- Vy mozhete, konechno, dogadat'sya o prichinah, -- skazal Pop, -- esli
primete vo vnimanie, chto Ganuver vsegda veren svoemu slovu. Vse bylo
ustroeno radi Molli; on dumaet, chto ee ne budet, odnako ne schitaet sebya
vprave priznat' eto, poka ne probilo dvenadcat' chasov nochi. Itak, vy
dogadyvaetes', chto prigotovlen syurpriz?
-- O, da, -- otvetil ya, -- ya dogadyvayus'. Skazhite, pozhalujsta, gde
teper' eta devushka?
On sdelal vid, chto ne slyshal voprosa, i ya dal sebe klyatvu ne sprashivat'
ob etom predmete, esli on tak yavno vyzyvaet molchanie. Zatem Pop pereshel k
podozreniyam otnositel'no Tomsona i Galueya.
-- YA nablyudayu ih dve nedeli, -- skazal Pop, -- i, nado vam skazat', chto
ya imeyu analiticheskij sklad uma, blagodarya chemu ustanovil stil' etih lyudej.
No ya dopuskal oshibku. Poetomu, ekstrenno vyzvav telegrammoj Dyuroka i
|stampa, ya vse-taki byl ne sovsem uveren v tochnosti svoih podozrenij. Teper'
delo yasno. Vse velos' i vedetsya tajno. Segodnya, kogda vy otpravilis' v
ekspediciyu, ya prohodil mimo akvariuma, kotoryj vy eshche ne videli, i zastal
tam nashih gostej, vseh troih. Dver' v steklyannyj koridor byla poluotkryta, i
v etoj chasti zdaniya voobshche pochti nikogda nikto ne byvaet, tak chto ya poyavilsya
nezamechennym. Tomson sidel na divanchike, pokachivaya nogoj; Dige i Galuej
stoyali u odnoj iz vitrin. Ih ruki byli opushcheny i spleteny pal'cami. YA
otstupil. Togda Galuej nagnulsya i poceloval Dige v sheyu.
-- Aga! -- vskrichal ya. -- Teper' ya vse ponimayu. Znachit, on ej ne brat?!
-- Vy vidite, -- prodolzhal Pop, i ego ruka, lezhavshaya na stole, stala
nervno drozhat'. Moya ruka tozhe lezhala na stole i tak zhe zadrozhala, kak ruka
Popa. On nagnulsya i, shiroko raskryv glaza, proiznes: -- Vy ponimaete?
Klyanus', chto Galuej ee lyubovnik, i my dazhe ne znaem, chem riskoval Ganuver,
popav v takoe obshchestvo. Vy videli zolotuyu cep' i slyshali, chto govorilos' pri
etom! CHto delat'?
-- Ochen' prosto, -- skazal ya. -- Nemedlenno donesti Ganuveru, i pust'
on otpravit vseh ih von v desyat' minut!
-- Vnachale ya tak i dumal, no, razmysliv o tom s Dyurokom, prishel vot k
kakomu zaklyucheniyu: Ganuver mne prosto-naprosto ne poverit, ne govorya uzhe o
vsej shchekotlivosti takogo ob®yasneniya.
-- Kak zhe on ne poverit, esli vy eto videli!
-- Teper' ya uzhe ne znayu, videl li ya, -- skazal Pop, -- to est' videl li
tak, kak eto bylo. Ved' eto uzhasno ser'eznoe delo. No dovol'no togo, chto
Ganuver mozhet usomnit'sya v moem zrenii. A togda -- chto? Ili ya predstavlyayu,
chto ya sam smotryu na Dige glazami i rasstroennoj dushoj Ganuvera, -- chto zhe,
vy dumaete, ya okonchatel'no i vdrug poveryu istorii s poceluem?
-- |to pravda, -- skazal ya, soobraziv vse ego dovody. -- Nu, horosho, ya
slushayu vas. Pop prodolzhal: -- Itak, nado uverit'sya. Esli podozrenie
podtverditsya, -- a ya dumayu, chto eti tri cheloveka prinadlezhat k vysshemu
razryadu temnogo mira, -- to nash plan -- takoj plan est' -- razvernetsya rovno
v dvenadcat' chasov nochi. Esli zhe dalee ne okazhetsya nichego podozritel'nogo,
plan budet drugoj.
-- YA vam pomogu v takom sluchae, -- skazal ya. -- YA -- vash. No vy,
kazhetsya, govorili chto-to o dereve.
-- Vot i derevo, vot my i prishli k nemu. Tol'ko eto nado sdelat', kogda
stemneet.
On skazal, chto s odnoj storony fasada rastet ochen' vysokij dub, vershina
kotorogo podnimaetsya vyshe tret'ego etazha. V tret'em etazhe, protiv duba,
raspolozheny okna komnat, zanimaemyh Galueem, sleva i sprava ot nego, v tom
zhe etazhe, pomeshchayutsya Tomson i Dige. Itak, my ugovorilis' s Popom, chto ya
vlezu na eto derevo posle vos'mi, kogda vse razojdutsya gotovit'sya k
torzhestvu, i upotreblyu v delo talanty, tak blestyashche primenennye mnoj pod
oknom Molli.
Posle etogo Pop rasskazal o poyavlenii Dige v dome. Vyjdya v priemnuyu na
doklad o pribyvshej izdaleka dame, zhelayushchej nemedlenno ego videt', Ganuver
yavilsya, ozhidaya uslyshat' skripuchij golos blagotvoritel'nicy let soroka, s
sil'nymi zhestami i blistayushchim, kak lancet, lornetom, a vmesto togo vstretil
iskusitel'nicu Dige. Skvoz' ee zastenchivost' svetilos' zhelanie otstoyat'
prichudu vsem pylom dvadcati dvuh let, sil'nejshim, chem rasschitannoe
koketstvo, -- smes' trusosti i zadora, vyzova i gotovnosti rasplakat'sya. Ona
ob®yasnila, chto sluhi o zamechatel'nom dome pronikli v Benares i ne dali ej
spat'. Ona i ne budet spat', poka ne uvidit vsego. ZHizn' poteryala dlya nee
cenu s togo dnya, kogda ona uznala, chto est' dom s ischezayushchimi stenami i
drugimi golovolomnymi tajnami. Ona bogata i ob®ezdila zemnoj shar, no takogo
pirozhnogo eshche ne probovala.
Dige soprovozhdal brat. Galuej, lico kotorogo vo vremya etoj tirady
vyrazhalo pros'bu ne osudit' moloduyu zhizn', trebuyushchuyu povinoveniya kazhdomu
svoemu kaprizu. Zakorenelyj cinik ulybnulsya by, rassmatrivaya plenitel'noe
lico so skazkoj v glazah, siyayushchih vsem i vsyudu. Samo soboj, ona byla teper'
srednevekovoj princessoj, padayushchej ot iznemozheniya u vorot volshebnogo zamka.
Za mesyac pered etim Ganuver poluchil reshitel'noe pis'mo Molli, v kotorom ona
soobshchala, chto uezzhaet navsegda, ne dav adresa, no on vremenno uzhe ustal
gorevat' -- gore, kak i schastlivoe nastroenie, nahodit volnoj. Poetomu vse
pahnushchee svezhej rosoj moglo najti dostup k levoj storone ego grudi. On i
Galuej stali smeyat'sya. "Rovno cherez dvadcat' odin den', -- skazal Ganuver,
-- vashe zhelanie ispolnitsya, etot srok naznachen ne mnoj, no ya veren emu. V
etom vy mne ustupite, tem bolee, chto est', na chto posmotret'". On ostavil ih
gostit'; tak nachalos'. Vskore yavilsya Tomson, drug Galueya, kotoromu tozhe
otveli pomeshchenie. Nichto ne vyzyvalo osobennyh razmyshlenij, poka iz otdel'nyh
slov, vzglyadov -- neulovimoj, no podozritel'noj psihicheskoj emanacii vseh
treh lic -- u Popa ne sozdalos' uverennosti, chto neobhodimo ekstrenno
vyzvat' Dyuroka i |stampa.
Takim obrazom, v osnovu sceny priema Ganuverom Dige byl polozhen
harakter Ganuvera -- ego vkusy, predstavleniya o vstrechah i sluchayah; govorya s
Dige, on slushal sebya, vyrazhennogo prekrasnoj igroj.
Zapahlo takim gustym dymom, kak v bitve Nel'sona s ispanskim flotom, i
ya skazal strashnym golosom: -- Kak belka ili zmeya! Pop, pozvol'te pozhat' vashu
ruku i znajte, chto Sandi, hotya on, mozhet byt', molozhe vas, otlichno spravitsya
s zadachej i pohitree!
Kazalos', volneniyam etogo dnya ne budet konca. Edva ya, zakreplyaya svoi
slova, stuknul kulakom po stolu, kak v dver' postuchali i voshedshij sluga
ob®yavil, chto menya trebuet Ganuver.
-- Menya? -- strusiv, sprosil ya.
-- Sandi. |to vy -- Sandi?
-- On -- Sandi, -- skazal Pop, -- i ya idu s nim.
My proshli skvoz' oslepitel'nye luchi zal, po kotorym ya sledoval vchera za
Popom v biblioteku, i zastali Ganuvera v kartinnoj galeree. S nim byl Dyurok,
on hodil naiskos' ot stola k oknu i obratno. Ganuver sidel, polozhiv
podborodok v slozhennye na stole ruki, i zadumchivo sledil, kak hodit Dyurok.
Dve belye statui v konce galerei i yarkij svet bol'shih okon iz celyh stekol,
dohodyashchih do samogo parketa, pridavali ogromnomu pomeshcheniyu otkrytyj i
veselyj harakter.
Kogda my voshli, Ganuver podnyal golovu i kivnul. Vzglyanuv na Dyuroka,
otvetivshego mne pristal'nym vzglyadom ponyatnogo preduprezhdeniya, ya podoshel k
Ganuveru. On ukazal stul, ya sel, a Pop prodolzhal stoyat', nervno vodya
pal'cami po podborodku.
-- Zdravstvuj, Sandi, -- skazal Ganuver. -- Kak tebe nravitsya zdes'?
Vpolne li tebya ustroili?
-- O, da! -- skazal ya. -- Vse eshche ne mogu opomnit'sya.
-- Vot kak?! -- zadumchivo proiznes on i zamolchal. Potom, rasseyanno
poglyadev na menya, pribavil s ulybkoj: -- Ty pozvan mnoj vot zachem. YA i moj
drug Dyurok, kotoryj govorit o tebe v vysokih tonah, reshili ustroit' tvoyu
sud'bu. Vybiraj, esli hochesh', ne teper', a strogo obdumav: kem ty zhelaesh'
byt'. Mozhesh' nazvat' lyubuyu professiyu. No tol'ko ne bud' znamenitym
shahmatistom, kotoryj, poluchiv noch'yu telegrammu, otpravilsya utrom na
sostyazanie v Liss i vyigral iz shesti pyat' u samogo Kapablanki. V protivnom
sluchae ty privyknesh' pokidat' svoih druzej v trudnye minuty ih zhizni radi
togo, chtoby zaehat' slonom v lob korolyu.
-- Odnu iz etih partij, -- zametil Dyurok, -- ya nazval partiej Ganuvera
i, predstav'te, vyigral ee vsego chetyr'mya hodami.
-- Kak by tam ni bylo, Sandi osudil vas v glubine serdca, -- skazal
Ganuver, -- ved' tak, Sandi?
-- Prostite, -- otvetil ya, -- za to, chto nichego v etom ne ponimayu.
-- Nu, tak govori o svoih zhelaniyah!
-- YA moryak, -- skazal ya, -- to est' ya poshel po etoj doroge. Esli vy
sdelaete menya kapitanom, mne bol'she, kazhetsya, nichego ne nado, tak kak vse
ostal'noe ya poluchu sam.
-- Otlichno. My poshlem tebya v admiraltejskuyu shkolu. YA sidel, taya i
ulybayas'.
-- Teper' mne ujti? -- sprosil ya.
-- Nu, net. Esli ty priyatel' Dyuroka, to, znachit, i moj, a poetomu ya
prisoedinyu tebya k nashemu planu. My vse pojdem smotret' koe-chto v etoj
lachuge. Tebe, s tvoim zhivym soobrazheniem, eto mozhet prinesti pol'zu. Poka,
esli hochesh', sidi ili smotri kartiny. Pop, kto priehal segodnya?
YA vstal i otoshel. YA byl rassechen natroe: odna chast' smotrela kartinu,
izobrazhavshuyu roj krasavic v tunikah u kolonn, sredi roz, na fone morskoj
dali, drugaya chast' videla samogo sebya na etoj kartine, v polnoj kapitanskoj
forme, orushchego krasavicam: "Levyj gals! Podtyanut' grot, rify i brasy!" -- a
tret'ya, po estestvennomu ustrojstvu uha, slushala razgovor.
Ne mogu peredat', kak dejstvuet takoe obrashchenie cheloveka, odnim
povorotom yazyka prikazyvayushchego sud'be perenesti Sandi iz nebytiya v kapitany.
Ot samyh moih nog do makushki podnimalas' nervnaya teplota. Edva prinimalsya ya
dumat' o peremene zhizni, kak mysli eti perebivalis' kartinami, galereej,
Ganuverom, Molli i vsem, chto ya ispytal zdes', i mne kazalos', chto ya vot-vot
polechu.
V eto vremya Ganuver tiho govoril Dyuroku: -- Vam eto ne pokazhetsya
strannym. Molli byla edinstvennoj devushkoj, kotoruyu ya lyubil. Ne za
chto-nibud', -- hotya bylo "za chto", no po toj magnitnoj linii, o kotoroj my
vse nichego ne znaem. Teper' vse nabolelo vo mne i uzhe kak by ne bol', a
zhguchaya tupost'.
-- ZHenshchiny dogadlivy, -- skazal Dyurok, -- a Dige naverno pronicatel'na
i umna.
-- Dige... -- Ganuver na mgnovenie zakryl glaza. -- Vse ravno Dige
luchshe drugih, ona, mozhet byt', sovsem horosha, no ya teper' ploho vizhu lyudej.
YA vnutrenne utomlen. Ona mne nravitsya.
-- Tak moloda, i uzhe vdova, -- skazal Dyurok. -- Kto byl muzh?
-- Ee muzh byl konsul, v kolonii, kakoj -- ne pomnyu.
-- Brat ochen' napominaet sestru, -- zametil Dyurok, -- ya govoryu o
Galuee.
-- Naprotiv, sovsem ne pohozh! Dyurok zamolchal.
-- YA znayu, on vam ne nravitsya, -- skazal Ganuver, -- no on ochen'
zabaven, kogda v udare. Ego veselaya yumoristicheskaya zlost' napominaet
sobaku-l'va.
-- Vot eshche! YA ne vidal takih l'vov.
-- Pudelya, -- skazal Ganuver, razveselivshis', -- strizhenogo pudelya!
Nakonec my soedinilis'! -- vskrichal on, napravlyayas' k dveri, otkuda vhodili
Dige, Tomson i Galuej.
Mne, svidetelyu sceny u zolotoj cepi, dovelos' videt' teper' Dige v
zamknutom obraze molodoj damy, otnoshenie kotoroj k hozyainu opredelyalos' lish'
ee polozheniem miloj gost'i. Ona shla s ulybkoj, kivaya i taratorya. Tomson
vzglyanul sverh ochkov; velichajshaya priyatnost' raspolzlas' po ego shirokomu,
muskulistomu licu; Galuej shel, dergaya plechom i shchekoj.
-- YA ozhidala zastat' bol'shoe obshchestvo, -- skazala Dige. -- Gornichnaya
podvela schet i uveryaet, chto utrom pribylo chelovek dvadcat'.
-- Dvadcat' sem', -- vstavil Pop, kotorogo ya teper' ne uznal. On
derzhalsya lovko, pochtitel'no i byl svoim, a ya -- ya byl chuzhoj i stoyal, mrachno
vytarashchiv glaza.
-- Blagodaryu vas, ya skazhu Mikelette, -- holodno otozvalas' Dige, -- chto
ona oshiblas'.
Teper' ya videl, chto ona ne lyubit takzhe Dyuroka. YA zametil eto po ee uhu.
Ne smejtes'! Kraj malen'kogo, kak lepestok, uha byl napravlen k Dyuroku s
nepriyaznennoj ostrotoj.
-- Kto zhe navestil vas? -- prodolzhala Dige, sprashivaya Ganuvera. -- YA
ochen' lyubopytna.
-- |to budet smeshannoe obshchestvo, -- skazal Ganuver. -- Vse priglashennye
-- zhivye lyudi.
-- Morg v polnom sostave byl by nemnogo mrachen dlya torzhestva, --
ob®yavil Galuej. Ganuver ulybnulsya.
-- YA vyrazilsya neudachno. A vse-taki luchshego slova, chem slovo zhivoj, mne
ne pridumat' dlya cheloveka, umeyushchego napolnyat' zhizn'.
-- V takom sluchae, my vse zhivy, -- ob®yavila Dige, -- primenyaya vashe
tolkovanie.
-- No i samo po sebe, -- skazal Tomson.
-- YA budu prinimat' vecherom, -- zayavil Ganuver, -- poka zhe predpochitayu
brodit' v dome s vami, Dyurokom i Sandi.
-- Vy lyubite moryakov, -- skazal Galuej, kosyas' na menya, -- veroyatno,
vecherom my uvidim celyj ekipazh kapitanov.
-- Nash Sandi odin stoit voennogo flota, -- skazal Dyurok.
-- YA vizhu, on pod osobym pokrovitel'stvom, i ne osmelivayus'
priblizhat'sya k nemu, -- skazala Dige, trogaya veerom podborodok. -- No mne
nravyatsya vashi kaprizy, dorogoj Ganuver, blagodarya im vspominaesh' i vashu
molodost'. Mozhet byt', my uvidim segodnya vzroslyh Sandi, pyhtyashchih po krajnej
mere s ulybkoj.
-- YA ne prinadlezhu k svetskomu obshchestvu, -- skazal Ganuver dobrodushno,
-- ya -- odin iz sluchajnyh lyudej, kotorym idioticheski povezlo i kotorye
toropyatsya obratit' den'gi v zhizn', potomu chto lisheny tradicii nakopleniya. YA
priznayu lichnyj etiket i otvergayu kastovyj.
-- Mne popalo, -- skazala Dige, -- ochered' za vami, Tomson.
-- YA uklonyayus' i ustupayu svoe mesto Galueyu, esli on hochet.
-- My, zhurnalisty, neuyazvimy, -- skazal Galuej, -- kak koroli, i
nikogda ne tochim nozhi vsluh.
-- Teper' tronemsya, -- skazal Ganuver, -- pojdem, poslushaem, chto skazhet
ob etom Ksaverij.
-- U vas est' rimlyanin? -- sprosil Galuej. -- I tozhe zhivoj?
-- Esli ne isportilsya; v proshlyj raz nachal nesti eres'.
-- Nichego ne ponimayu, -- Dige pozhala plechom, -- no dolzhno byt' chto-to
zahvatyvayushchee.
Vse my vyshli iz galerei i proshli neskol'ko komnat, gde bylo horosho, kak
v sadu iz dorogih veshchej, esli by takoj sad byl. Pop i ya shli szadi. Pri
povorote on uderzhal menya za ruku.
-- Vy pomnite nash ugovor? Derevo mozhno ne trogat'. Teper' zadumano i
budet vse inache. YA tol'ko chto uznal eto. Est' novye soobrazheniya po etomu
delu.
YA byl dovolen ego soobshcheniem, nachinaya ustavat' ot podslushivaniya, i
kivnul tak userdno, chto podborodkom stuknulsya v grud'. Tem vremenem Ganuver
ostanovilsya u dveri, skazav: "Pop!" YUnosha pospeshil s klyuchom otkryt'
pomeshchenie. Zdes' ya uvidel strannuyu, kak son, veshch'. Ona proizvela na menya,
no, kazhetsya, i na vseh, neizgladimoe vpechatlenie: my byli pered
chelovekom-avtomatom, igrushkoj v trista tysyach cenoj, umeyushchej govorit'.
|to pomeshchenie, ne ochen' bol'shoe, bylo obstavleno kak gostinaya, s gluhim
myagkim kovrom na ves' pol. V kresle, spinoj k oknu, skrestiv nogi i
oblokotyas' na dragocennyj stolik, sidel, otkinuv golovu, molodoj chelovek,
odetyj kak modnaya kartinka. On smotrel pered soboj bol'shimi golubymi
glazami, s samodovol'noj ulybkoj na rozovom lice, ottenennom chernymi
usikami. Koroche govorya, eto byl toch'-v-toch' maneken iz vitriny. My vse stali
protiv nego. Galuej skazal: -- Nadeyus', vash Ksaverij ne govorit, v protivnom
sluchae, Ganuver, ya obvinyu vas v koldovstve i sozdam sensacionnyj process.
-- Vot novosti! -- razdalsya rezkij otchetlivo vygovarivayushchij slova
golos, i ya vzdrognul. -- Dovol'no, esli vy obvinite sebya v neumestnoj shutke!
-- Ah! -- skazala Dige i uvela golovu v plechi. Vse byli porazheny. CHto
kasaetsya Galueya, -- tot polozhitel'no strusil, ya eto videl po bespomoshchnomu
licu, s kotorym on popyatilsya nazad. Dazhe Dyurok, nervno usmehnuvshis', pokachal
golovoj.
-- Ujdemte! -- vpolgolosa skazala Dige. -- Delo strashnoe!
-- Nadeyus', Ksaverij nam ne naneset oskorblenij? -- shepnul Galuej.
-- Ostan'tes', ya nezlobiv, -- skazal maneken takim tonom, kak govoryat s
gluhimi, i perelozhil nogu na nogu.
-- Ksaverij! -- proiznes Ganuver. -- Pozvol' rasskazat' tvoyu istoriyu!
-- Mne vse ravno, -- otvetila kukla. -- YA -- mehanizm.
Vpechatlenie bylo udruchayushchee i skazochnoe. Ganuver zametno naslazhdalsya
syurprizom. Vyderzhav pauzu, on skazal: -- Dva goda nazad umiral ot goloda
nekto Niklas |kus, i ya poluchil ot nego pis'mo s predlozheniem kupit' avtomat,
nad kotorym on rabotal pyatnadcat' let. Opisanie etoj mashiny bylo sdelano tak
podrobno i interesno, chto s moim skladom haraktera ostavalos' tol'ko
posetit' zatejlivogo izobretatelya. On zhil odinoko. V lachuge, pri dnevnom
svete, ravno ozaryayushchem eto chinnoe voskovoe lico i blednye cherty neizlechimo
bol'nogo |kusa, ya zaklyuchil sdelku. YA zaplatil trista tysyach i imel
udovol'stvie vyslushat' uzhasnyj dialog cheloveka so svoim podobiem. "Ty spas
menya!" -- skazal |kus, potryasaya chekom pered avtomatom, i poluchil v otvet: "YA
tebya u b i l". Dejstvitel'no, |kus, organizm kotorogo byl razrushen
dlitel'nymi videniyami tonkostej genial'nogo mehanizma, skonchalsya ochen' skoro
posle togo, kak razbogatel, i ya, skazav o tom avtomatu, uslyshal takoe
zamechanie: "On prodal svoyu zhizn' tak zhe deshevo, kak stoit moya!"
-- Uzhasno! -- skazal Dyurok. -- Uzhasno! -- povtoril on v sil'nom
vozbuzhdenii.
-- Soglasen. -- Ganuver posmotrel na kuklu i sprosil: -- Ksaverij,
chuvstvuesh' li ty chto-nibud'?
Vse pobledneli pri etom voprose, ozhidaya, mozhet byt', potryasayushchego "da",
posle chego moglo nastupit' smyatenie. Avtomat kachnul golovoj i skoro
progovoril: -- YA -- Ksaverij, nichego ne chuvstvuyu, potomu chto ty govorish' sam
s soboj.
-- Vot otvet, dostojnyj zhivogo cheloveka! -- zametil Galuej. -- CHto, chto
v etom bolvane? Kak on ustroen?
-- Ne znayu, -- skazal Ganuver, -- mne ob®yasnyali, tak kak ya kupil i
patent, no ya malo chto ponyal. Princip stenografii, radij, logicheskaya sistema,
razrabotannaya s pomoshch'yu chuvstvitel'nyh cifr, -- vot, kazhetsya, vse, chto
sohranilos' v moem ume. CHtoby vyzvat' slova, neobhodimo pri obrashchenii
proiznosit' "Ksaverij", inache on molchit.
-- Samolyubiv, -- skazal Tomson.
-- I samodovolen, -- pribavil Galuej.
-- I samovlyublen, -- opredelila Dige. -- Skazhite emu chto-nibud',
Ganuver, ya boyus'!
-- Horosho Ksaverij! CHto ozhidaet nas segodnya i voobshche?
-- Vot eto nazyvaetsya sprosit' osnovatel'no! -- rashohotalsya Galuej.
Avtomat kachnul golovoj, otkryl rot, zahlopal gubami, i ya uslyshal rezkij, kak
skrip stavni, otvet: -- Razve ya proricatel'? Vse vy umrete; a ty,
sprashivayushchij menya, umresh' pervyj.
Pri takom otvete vse brosilis' proch', kak oblitye vodoj.
-- Dovol'no, dovol'no! -- vskrichala Dige. -- On neuch, etot Ksaverij, i
ya na vas serdita, Ganuver! |to neprostitel'noe izobretenie.
YA vyhodil poslednim, unosya na zatylke otvet kukly: "Serdis' na samu
sebya!"
-- Pravda, -- skazal Ganuver, prishedshij v zametno nervnoe sostoyanie, --
inogda ego rechi ogoroshivayut, byvaet takzhe, chto otvet nevpopad, hotya redko.
Tak, odnazhdy, ya proiznes: "Segodnya teplyj den'", -- i mne vyskochili slova:
"Davaj vyp'em!"
Vse byli vzvolnovany.
-- Nu chto, Sandi? Ty udivlen? -- sprosil Pop. YA byl udivlen men'she
vseh, tak kak vsegda ozhidal samyh neveroyatnyh yavlenij i teper' ubedilsya, chto
moi vzglyady na zhizn' podtverdilis' blestyashchim obrazom. Poetomu ya skazal: --
|to li eshche vstretish' v zagadochnyh dvorcah?! Vse rassmeyalis'. Lish' odna Dige
smotrela na menya, sdvinuv brovi, i kak by sprashivala: "Pochemu ty zdes'?
Ob®yasni?"
No mnoj ne schitali nuzhnym ili interesnym zanimat'sya tak, kak vchera, i ya
skromno stal szadi. Voznikli predpolozheniya idti osmatrivat' oranzhereyu, gde
pomeshchalis' redkie tropicheskie babochki, osmotret' takzhe vnov' privezennye
kartiny staryh masterov i statuyu, raskopannuyu v Tibete, no posle "Ksaveriya"
ne bylo ni u kogo nastoyashchej ohoty ni k kakim razvlecheniyam. O nem nachali
govorit' s takim uvlecheniem, chto sporam i vosklicaniyam ne predvidelos'
konca.
-- U vas mnogo monstrov? -- skazala Ganuveru Dige.
-- Koe-chto. YA vsegda lyubil igrushki, mozhet byt', potomu, chto malo igral
v detstve.
-- Nado vas vzyat' v opeku i nalozhit' sekvestr na kapital do vashego
sovershennoletiya, -- ob®yavil Tomson.
-- V samom dele, -- prodolzhala Dige, -- takaya massa deneg na... gm...
prihoti. I kakie prihoti!
-- Vy pravy, -- ochen' ser'ezno otvetil Ganuver. -- V budushchem vozmozhno
inoe. YA ne znayu.
-- Tak sprosim Ksaveriya! -- vskrichal Galuej.
-- YA poshutila. Est' prelest' v bezubytochnyh rastocheniyah.
Posle etogo voznamerilis' vse zhe otpravit'sya smotret' tibetskuyu statuyu.
Ot ustalosti ya vpal v odur', ploho soobrazhaya, chto delaetsya. YA pochti spal,
stoya s otkrytymi glazami. Kogda obshchestvo tronulos', ya, v sovershennom
bezrazlichii, poshel, bylo, za nim, no, kogda ego skryla sleduyushchaya dver', ya,
gotovyj upast' na pol i zasnut', brosilsya k divanu, stoyavshemu u steny
shirokogo prohoda, i sel na nego v sovershennom iznemozhenii. YA ustal do
otvrashcheniya ko vsemu. Apparat moih vospriyatii otkazyvalsya rabotat'. Slishkom
mnogo bylo vsego! YA opustil golovu na ruki, ocepenel, zadremal i usnul. Kak
okazalos' vposledstvii, Pop vozvratilsya, obespokoennyj moim otsutstviem, i
pytalsya razbudit', no bezuspeshno. Togda on sovershil nastoyashchee predatel'stvo
-- on vernul vseh smotret', kak spit Sandi Pruel', srazhennyj bogatstvom, na
divane zagadochnogo dvorca. I, sledovatel'no, ya byl nekotoroe vremya zrelishchem,
no, razumeetsya, ne znal etogo.
-- Pust' spit, -- skazal Ganuver, -- eto horosho -- spat'. YA uvazhayu son.
Ne budite ego.
YA zabezhal vpered tol'ko zatem, chtoby ukazat', kak byl krepok moj son.
Prosto ya nekotoroe vremya ne sushchestvoval.
Otkryv glaza, ya povernulsya i sladko zalozhil ruki pod shcheku, namerevayas'
eshche pospat'. Mezh tem, soznanie tozhe prosypalos', i, v to vremya kak telo
molilo o blazhenstve pokoya, ya uvidel v dremote Molli, raskalyvayushchuyu orehi.
Vsled nagryanulo vse; holodnymi strujkami vybezhal son iz chlenov moih -- i v
ocepenenii neozhidannosti, tak kak posle provala vospominanie yavilos' v
potryasayushchem tempe, ya vskochil, sel, vstrevozhilsya i proter glaza.
Byl vecher, a mozhet byt', dazhe noch'. Ogromnoe lunnoe okno stoyalo pered
mnoj. |lektrichestvo ne gorelo. Spokojnaya polut'ma prostiralas' iz dverej v
dveri, sredi tenej vysokih i holodnyh pokoev, gde roskosh' byla pogruzhena v
son. Lunnyj svet pronikal glubinu, kak by osmatrivayas'. V etom smeshenii
sumerek s neprivetlivym osveshcheniem vse vyglyadelo inym, chem dnem --
podmenivshim material'nuyu yasnost' prizrachnoj luchistoj trevogoj. Liniya sveta,
otmetiv po puti blesk bronzovoj dvernoj ruchki, koleno statui, serebro
lyustry, raspylivalas' v sumrake, odna na vsyu mramornuyu dal' sverkala
neizvestnaya tochka, -- zerkala ili metallicheskogo predmeta... pochem znat'?
Vokrug menya lezhalo nevedenie. YA vstal, pristyzhennyj tem, chto byl zabyt, kak
otbivsheesya zhivotnoe, ne ponimaya, chto tol'ko delikatnost' ostavila spat'
Sandi Pruelya zdes', vmesto togo, chtoby volochit' ego poluzasnuvshee telo cherez
sotnyu dverej.
Kogda my vysypaemsya, net nuzhdy smotret' na chasy, -- vnutri nas, esli ne
tochno, to s uverennost'yu, skazano uzhe, chto spali my dolgo. Bez somneniya, moi
uslugi ne byli ekstrenno nuzhny Dyuroku ili Popu, inache za mnoj bylo by
poslano. YA byl by razyskan i vstavlen opyat' v hod volnuyushchej opasnost'yu i
lyubov'yu istorii. Poetomu u menya chto-to otnyali, i ya napravilsya razyskivat'
hod vniz s chuvstvom nepopravimoj poteri. YA zaspal ukazaniya pamyati
otnositel'no napravleniya, kak shel syuda, -- bluzhdal mrachno, naugad, i tak
toropyas', chto ne imel ni vremeni, ni zhelaniya lyubovat'sya obstanovkoj.
Sprosonok ya zashel k balkonu, zatem, vyvernuvshis' iz obmanchivo shozhih
prostranstv etoj chasti zdaniya, proshel k lestnice i, opustyas' vniz, popolz na
shirokuyu ploshchadku s zapertymi krugom dver'mi. Podnyavshis' opyat', ya predprinyal
krugovoe puteshestvie okolo naruzhnoj steny, starayas' videt' vse vremya s odnoj
storony okna, no nikak ne mog najti galereyu, cherez kotoruyu shel dnem; najdi ya
ee, mozhno bylo by rasschityvat' esli ne na nemedlennyj uspeh, to hotya na to,
chto pamyat' nachnet rabotat'. Vmesto etogo ya snova prishel k zapertoj dveri i
dolzhen povernut' vspyat' ili risknut' pogruzit'sya vo vnutrennie prohody, gde
sovershenno temno.
Ustav, ya prisel i, sidya, rvalsya idti, no vyderzhal, poka ne prevozmog
ogorcheniya odinochestva, lishavshego menya stojkoj soobrazitel'nosti. Do etogo ya
ne trogal elektricheskih vyklyuchatelej, ne iz boyazni, chto ozaritsya vse
mnozhestvo pomeshchenij ili razdastsya zvon trevogi, -- eto prihodilo mne v
golovu vchera, -- no potomu, chto ne mog ih najti. YA vzyal spichki, svetil okolo
dverej i po nisham. YA byl v prelestnom uglu sredi mebeli takogo vida i takoj
hrupkosti, chto sest' na nee mog by tol'ko chistoplotnyj mladenec. Najdya
shtepsel', ya risknul ego povernut'. Malo bylo mne pol'zy; hotya yarkij svet sam
po sebe priyatno osvezhil zrenie, ozarilis', lish' eti steny, napominayushchie
zerkal'nye prudy s otrazheniyami skazochnyh perspektiv. Razyskivaya vyklyuchateli,
ya mog brodit' zdes' vsyu noch'. Itak, ostaviv eto namerenie, ya vyshel vnov' na
poiski soobshcheniya s nizom doma i, kogda vyshel, uslyshal negromko donosyashchuyusya
syuda prekrasnuyu muzyku.
Kak vkopannyj ya ostanovilsya: serdce moe zabilos'. Vse zaskakalo vo mne,
i obida rvanulas' edva ne slezami. Esli do etogo moya vlyublennost' v Dyuroka,
dom Ganuvera, Molli byla eshche nakrepko zakolochena, to teper' vse gvozdi
vyskochili, i chuvstva moi zaigrali vmeste s otdalennym orkestrom, slyshimym
kak by snaruzhi doma. On provozglasil torzhestvo i zval. YA slushal, muchayas'.
Odna muzykal'naya fraza, -- kakoj-to otryvistyj pereliv flejt, -- manila i
manila menya, polozhitel'no ona opisyvala aromat grusti i uvlecheniya. Togda
vzvolnovannyj, kak budto eto byla moya muzyka, kak budto vse luchshee,
obeshchaemoe ee zvukami, zhdalo tol'ko menya, ya brosilsya, stydyas' sam ne znaya
chego, nadeyas' i trepeshcha, razyskivat' prohod vniz.
V moih toroplivyh poiskah ya vyshagal po nevedomym prostranstvam, mestami
ozarennym vse vyshe voshodyashchej lunoj, tak mnogo, tak mnogo raz
ostanavlivalsya, chtoby naspeh soobrazit' napravlenie, chto sovershenno
zakruzhilsya. Inogda, po blizosti k centru proishodyashchego vnizu, na kotoryj
popadal sluchajno, muzyka byla slyshna gromche, draznya narastayushchej
yavstvennost'yu melodii. Togda ya prihodil v eshche bol'shee vozbuzhdenie, sovershaya
krugi cherez vse dveri i povoroty, gde mog svobodno idti. Ot neterpeniya nylo
v spine. Vdrug, s zachastivshim serdcem, ya uslyshal zhivotrepeshchushchij vzryv
skripok i trub pryamo gde-to vozle sebya, kak mne pokazalos', i, minovav
kolonny, ya uvidel razrezannuyu sverhu donizu ognennoj chertoj port'eru. |to
byla lestnica. Slezy vystupili u menya na glazah. Ves' drozha, ya otvel
neterpelivoj rukoj tyazheluyu materiyu, tronuvshuyu po golove, i nachal shodit'
vniz podgibayushchimisya ot dushevnoj buri nogami. Ta muzykal'naya fraza, kotoraya
plenila menya sredi lunnyh prostranstv, zvuchala teper' pryamo v ushi, i eto
bylo kak v den' slavy, posle morskoj bitvy u ostrovov Kata-Gur, kogda ya,
mnogo let spustya, vyhodil na raskalennuyu naberezhnuyu Ahuan-Skapa, sredi
zolotyh trub i sinih cvetov.
Dovol'no bylo mne sojti po etoj beloj, sverkayushchej lestnice, sredi
hudozhestvennyh videnij, pod stalaktitami hrustal'nyh lyustr, ozaryayushchih
rasteniya, kak by tol'ko chto perenesennye iz tropicheskogo lesa cvesti sredi
blestyashchego mramora, -- kak moe nastroenie vyrovnyalos' po razmeram
proishodyashchego. YA uzhe ne byl glavnym licom, kotoromu kazalos', chto ego
prisutstvie samoe vazhnoe. Bluzhdanie naverhu pomoglo tem, chto
iznervnichavshijsya, stremitel'nyj, ya byl vse zhe ne tak rasstroen, kak moglo
proizojti obyknovennym poryadkom. YA sam shel k celi, a ne byl vveden syuda.
Odnako to, chto ya uvidel, razom uperlos' v grud', uperlos' vsem bleskom svoim
i stalo ottesnyat' proch'. YA nachal robet' i, izryadno orobev, ostanovilsya, kak
pen', posredi parketa ogromnoj, s nastoyashchej dal'yu, zaly, gde rashazhivalo
mnozhestvo naroda, muzhchin i zhenshchin, odetyh vo fraki i krasivejshie bal'nye
plat'ya. Muzyka prodolzhala igrat', podnimaya moe nastroenie iz robosti na ego
prezhnyuyu vysotu.
Zdes' bylo chelovek sto pyat'desyat, mozhet byt', dvesti. CHast' ih
besedovala, rasseyavshis' gruppami, chast' prohodila cherez dalekie protiv menya
dveri vzad i vpered, a te dveri otkryvali zoloto ognej i yarkie glubiny sten,
kak by polnyh mercayushchim golubym dymom. No blagodarya zerkalam kazalos', chto
zdes' eshche mnogo drugih dverej; v ih chistoj pustote otrazhalas' vsya eta zala s
napolnyayushchimi ee lyud'mi, i ya, lish' vsmotrevshis', stal otlichat' nastoyashchie
prohody ot zerkal'nyh feerij. Vokrug razdavalis' smeh, govor; siyayushchie
zhenskie rechi, vosklicaniya, obrazuya nepreryvnyj shum, legkij shum -- veter
naryadnoj tolpy. Vozle sidyashchih zhenshchin, dvigayushchih veerami i povorachivayushchihsya
drug k drugu, stoyali, sklonyayas', kak shmeli vokrug yasnyh cvetov, chernye
figury muzhchin v belyh perchatkah, dushistyh, shchegolevatyh, veselyh. Mimo menya
proshla para strojnyh, muskulistyh lyudej s upryamymi licami; cep' devushek,
koleblyushchihsya i legkih, -- bystroj pohodkoj, s cvetami v volosah i
sverkayushchimi nityami vokrug tonkoj shei. Napravo sidela ochen' tol staya zhenshchina
s vzbitoj sedoj pricheskoj. V kruge rashohotavshihsya muzhchin stoyal plotnyj,
krasnoshchekij tolstyak, pomahivayushchij rukoj v kol'cah; on chto-to rasskazyval.
Slugi, opustiv ruki po shvam, skol'zili sredi dvizheniya gostej, laviruya i
perebegaya s lovkost'yu tancorov. A muzyka, kasayas' dushi holodom i ognem,
nesla vse eto, kak veter neset korabl', v Zamechatel'nuyu Stranu.
Pervuyu minutu ya so skorb'yu ozhidal, chto menya sprosyat, chto ya tut delayu,
i, ne poluchiv dostatochnogo otveta, uvedut proch'. Odnako ya vspomnil, chto
Ganuver nazval menya gostem, chto ya poetomu ravnyj sredi gostej, i, preodolev
smushchenie, nachal osmatrivat'sya, kak popavshaya na bal koshka, hotya ne smel ni
ujti, ni projti kuda-nibud' v storonu. Dva raza mne pokazalos', chto ya vizhu
Molli, no -- uvy! -- eto byli drugie devushki, lish' izdali pohozhie na nee.
Lakej, probegaya s podnosom, serdito prishchurilsya, a ya vyderzhal ego vzglyad s
nevinnym licom i dazhe kivnul. Neskol'ko muzhchin i zhenshchin, prohodya,
vzglyadyvali na menya tak, kak oglyadyvayut neznakomogo, poskol'znuvshegosya na
ulice. No ya chuvstvoval sebya glupo ne s neprivychki, a tol'ko potomu, chto byl
v polnom nevedenii. YA ne znal, soedinilsya li Ganuver s Molli, byli li
ob®yasneniya, sceny, ne znal, gde |stamp, ne znal, chto delayut Pop i Dyurok.
Krome togo, ya nikogo ne videl iz nih i v to vremya, kak stal dumat' ob etom
eshche raz, vdrug uvidel vhodyashchego iz bokovyh dverej Ganuvera.
Eshche v dveryah, povernuv golovu, on skazal chto-to shedshemu s nim Dyuroku i
nemedlenno posle togo stal govorit' s Dige, ruku kotoroj nes v sgibe loktya.
K nim srazu podoshlo neskol'ko chelovek. Sedaya dama, kotoruyu ya schital
prileplennoj navsegda k svoemu kreslu, vdrug vstala, izbochenyas', s bystrotoj
gusya, i poneslas' navstrechu voshedshim. Gruppa srazu uvelichilas', stav samoj
bol'shoj iz vseh grupp zala, i moe serdce sil'no zabilos', kogda ya uvidel
priblizhayushchegosya k nej, kak by iz zerkal ili vozduha, -- tak neozhidanno
okazalsya on zdes', -- |stampa. YA byl uveren, chto sejchas yavitsya Molli, potomu
chto podozreval, ne byl li ves' den' |stamp s nej.
Pokolebavshis', ya dvinulsya iz plena shumnogo vokrug menya dvizheniya i
napravilsya, k Ganuveru, stav neskol'ko pozadi sedoj zhenshchiny, govorivshej tak
bystro, chto ee ogromnyj byust kolyhalsya kak para probkovyh sharov, kinutyh
utopayushchemu.
Ganuver byl krotok i bleden. Ego lico strashno osunulos', rot stal rtom
starogo cheloveka. Kazalos', v nem bespreryvno vzdragivaet chto-to pri kazhdom
vozglase ili obrashchenii. Dige, snyav svoyu ruku v perchatke, skladyvala i
razdvigala strausovyj veer; ee lico, stavshee eshche krasivee ot smuglyh golyh
plech, vyglyadelo vlastnym, znachitel'nym. Na nej byl prozrachnyj dymchatyj shelk.
Ona ulybalas'. Dyurok pervyj zametil menya i, prodolzhaya govorit' s hudoshchavym
ispancem, protyanul ruku, kosnuvshis' eyu moego plecha. YA strashno obradovalsya;
vsled za tem obernulsya i Ganuver, vzglyanuv odin moment rasseyannym vzglyadom,
no totchas uznal menya i tozhe protyanul ruku, veselo potrepal moi volosy. YA
stal, ulybayas' iz glubiny dushi. On, vidimo, ponyal moe sostoyanie, tak kak
skazal: "Nu chto, Sandi, druzhok?" I ot etih prostyh slov, ot ego prekrasnoj
ulybki i yavnogo raspolozheniya ko mne so storony lyudej, vstrechennyh tol'ko
vchera, vsya robost' moya ischezla. YA vspyhnul, pokrasnel i vozlikoval.
-- CHto zhe, pospal? -- skazal Dyurok. YA snova vspyhnul. Neskol'ko lyudej
posmotreli na menya s zabavnym nedoumeniem. Ganuver vtashchil menya v seredinu.
-- |to moj vospitannik, -- skazal on. -- Vam, don |steban, nuzhen budet
horoshij kapitan let cherez desyat', tak vot on, i zovut ego Sandi... e, kak
ego, |stamp?
-- Pruel', -- skazal ya, -- Sandi Pruel'.
-- Ochen' samolyubiv, -- zametil |stamp, -- smel i reshitelen, kak Kolumb.
Ispanec molcha vytashchil iz bumazhnika vizitnuyu kartochku i protyanul mne,
skazav: -- CHerez desyat' let, a esli ya umru, moj syn -- dast vam kakoj-nibud'
parohod.
YA vzyal kartochku i, ne posmotrev, sunul v karman. YA ponimal, chto eto
shutka, igra, u menya yavilos' zhelanie podderzhat' chest' starogo, dobrogo
kondot'era, kakim ya schital sebya v tajnikah dushi.
-- Ochen' priyatno, -- zayavil ya, klanyayas' s naivozmozhnoj graciej. -- YA
posmotryu na nee tozhe cherez desyat' let, a esli umru, to ostavlyu syna, chtoby
on mog prochest', chto tam napisano.
Vse rassmeyalis'.
-- Vy ne oshiblis'! -- skazal don |steban Ganuveru.
-- O! nu, net, konechno, -- otvetil tot, i ya byl ostavlen, -- pri
triumfe i serdechnom vesel'i. Gruppa pereshla k drugomu koncu zala. YA
povernulsya, eshche, pervyj raz svobodno vzdohnuv, proshel mezhdu vsem obshchestvom,
kak dikij mustang sredi nervnyh pavlinov, i uselsya v uglu, otkuda byl viden
ves' zal, no gde nikto ne meshal dumat'.
Vskore uvidel ya Tomsona i Galueya s tremya damami, v otlichnom
raspolozhenii duha. Galuej, dergaya shchekoj, zalozhiv ruki v karmany i
pokachivayas' na noskah, govoril i smeyalsya. Tomson blagosklonno vslushivalsya;
odna dama, zhelaya perebit' Galueya, trogala ego po ruke slozhennym veerom, dve
drugie, pereglyadyvayas' mezhdu soboj, vremya ot vremeni hohotali. Itak, nichego
ne proizoshlo. No chto zhe bylo s Molli -- devushkoj Molli, pokinuvshej sestru,
chtoby sderzhat' slovo, s devushkoj, kotoraya, milee i krashe vseh, kogo ya videl
v etot vecher, dolzhna byla radovat'sya i siyat' zdes' i idti pod ruku s
Ganuverom, stydyas' sebya i schast'ya, ot kotorogo hotela otrech'sya, boyas'
chego-to, chto mozhet byt' strashno lish' zhenshchine? Kakie prichiny uderzhali ee? YA
sdelal tri predpolozheniya: Molli razdumala i vernulas'; Molli bol'na i --
Molli uzhe byla. -- "Da, ona byla, -- govoril ya, volnuyas', kak za sebya, -- i
ee ob®yasneniya s Ganuverom ne ustoyali protiv Dige. On izmenil ej. Poetomu on
stradaet, perezhiv scenu, gluboko vskolyhnuvshuyu ego, no bessil'nuyu vnov'
zasvetit' solnce nad ego pomrachennoj dushoj". Esli by ya znal, gde ona teper',
to est' bud' ona gde-nibud' blizko, ya, naverno, sdelal by odnu iz svoih
sumasshedshih shtuchek, -- poshel k nej i privel syuda; vo vsyakom sluchae,
popytalsya by privesti. No, mozhet byt', proizoshlo takoe, o chem nel'zya
dogadat'sya. A vdrug ona umerla i ot Ganuvera vse skryto!
Kak tol'ko ya eto podumal, strashnaya mysl' stala neotvyazno vertet'sya, tem
bolee, chto nemnogoe izvestnoe mne v etom dele ostavlyalo obshirnye probely,
dopuskayushchie lyuboe predpolozhenie. YA videl Lemarena; etot sort lyudej byl mne
horosho znakom, i ya znal, kak izobretatel'ny huligany, oderzhimye maniej ili
koryst'yu. Reshitel'no, mne nado bylo uvidet' Popa, chtoby uspokoit'sya.
Sam sebe ne otdavaya v tom otcheta, ya zhelal radosti v segodnyashnij vecher
ne potomu tol'ko, chto hotel schastlivoj vstrechi dvuh ruk, razdelennyh
slozhnymi obstoyatel'stvami, -- vo mne podymalos' trebovanie torzhestva,
namechennogo chelovecheskoj volej i strastnym zhelaniem, takim krasivym v etih
neobychajnyh usloviyah, Delo obstoyalo i razvertyvalos' tak, chto nikakogo
drugogo konca, krome poyavleniya Molli, -- poyavleniya, oprokidyvayushchego ves'
temnyj plan, -- veselogo pleska majskogo serebryanogo ruch'ya, -- ya nichego ne
hotel, i nichto drugoe ne moglo sluzhit' dlya menya opravdaniem tomu, v chem,
soglasno neissledovannym zakonam chelovecheskih vstrech, ya prinyal nevol'noe,
hotya i poverhnostnoe uchastie.
Ne nado, odnako, dumat', chto mysli moi v to vremya vyrazilis' takimi,
slovami, -- ya byl togda eshche dalek ot privychnogo iskusstva vzroslyh lyudej, --
obvodit' chertoj slova mel'kayushchie, kak pena, obrazy. No oni ne ostalis' bez
vyrazheniya; za menya mir moj dushevnyj vyrazhala muzyka skrytogo na horah
orkestra, zovushchaya Zamechatel'nuyu Stranu.
Da, vsego tol'ko za dvadcat' chetyre chasa Sandi Pruel' vyros, podobno
rasteniyu indijskogo maga, posazhennomu semenem i cherez tridcat' minut
raspuskayushchemu zelenye list'ya. YA byl staree, umnee, -- tishe. YA mog by,
konechno, s velikim udovol'stviem sest' i igrat', kataya varenye krutye yajca,
kakovaya igra nazyvaetsya -- "s®esh' skorlupku", -- no mog takzhe ulovit' sut'
neskazannogo v skazannom. Mne, polozhitel'no, byl neobhodim Pop, no ya ne smel
eshche brodit', gde hochu, otyskivaya ego, i kogda on, nakonec, podoshel, zametiv
menya sluchajno, mne kak by podali napit'sya posle solenogo. On byl vo frake,
perchatkah, vyglyadya ottogo po-novomu, no mne bylo vse ravno. YA vskochil i
poshel k nemu.
-- Nu, vot, -- skazal Pop i, slegka oglyanuvshis', tiho pribavil: --
Segodnya proizojdet nechto. Vy uvidite. YA ne skryvayu ot vas, potomu chto
vozbuzhden, i vy mnogo sdelali nam. Prigotov'tes': eshche neizvestno, chto mozhet
byt'.
-- Kogda? Sejchas?
-- Net. Bol'she ya nichego ne skazhu. Vy ne v pretenzii, chto vas ostavili
vyspat'sya?
-- Pop, -- skazal ya, ne obrashchaya vnimaniya na ego rasseyannuyu shutlivost',
-- dorogoj Pop, ya znayu, chto sprashivayu glupo, no... no... ya imeyu pravo. YA
dumayu tak. Uspokojte menya i skazhite: chto s Molli?
-- Nu chto vam Molli?! -- skazal on, smeyas' i pozhimaya plechami. -- Molli,
-- on sdelal udarenie, -- skoro budet |miliya Ganuver, i my pojdem k nej pit'
chaj. Ne pravda li?
-- Kak! Ona zdes'?
-- Net.
YA molchal s serditym licom.
-- Uspokojtes', -- skazal Pop, -- ne nado tak volnovat'sya. Vse budet v
svoe vremya. Hotite morozhenogo?
YA ne uspel otvetit', kak on zaderzhal shestvuyushchego s podnosom Parkera,
krajne ozabochennoe lico kotorogo govorilo o tom, chto vecher po-svoemu
otrazilsya v ego dushe, sbiv s nog.
-- Parker, -- skazal Pop, -- morozhenogo mne i Sandi, bol'shie porcii.
-- Slushayu, -- skazal starik, teper' uzhe s chrezvychajno ozhivlennym, dazhe
zainteresovannym vidom, kak budto v trebovanii morozhenogo bylo vse delo
etogo vechera. -- Kakogo zhe? Zemlyanichnogo, apel'sinovogo, fistashkovogo,
rozovyh lepestkov, slivochnogo, vanil'nogo, krem-bryule ili ...
-- Kofejnogo, -- perebil Pop. -- A vam, Sandi? YA reshil pokazat'
"byvalost'" i potreboval ananasovogo, no -- uvy! -- ono bylo huzhe kofejnogo,
kotoroe ya poproboval iz hrustal'noj chashki u Popa. Poka Parker hodil, Pop
nazyval mne imena nekotoryh lyudej, byvshih v zale, no ya vse zabyl. YA dumal o
Molli i svoem chuvstve, zovushchem v Zamechatel'nuyu Stranu.
YA dumal takzhe: kak prosto, kak velikodushno po otnosheniyu ko mne bylo by
Popu, -- eshche dnem, kogda my eli i pili, -- skazat': "Sandi, vot kakoe u nas
delo..." -- i yasnym yazykom druzheskogo doveriya posvyatit' menya v rycari
zaputannyh tajn. Ostorozhnost', nedolgoe znakomstvo i vse prochee, chto moglo
Popu meshat', ya otbrasyval, dazhe ne trudyas' dumat' ob etom, -- tak ya doveryal
sam sebe.
Pop molchal, potom ot velikoj shchedrosti votknul v raspuhshuyu moyu golovu
poslednyuyu zagadku.
-- Menya ne budet za stolom, -- skazal on, -- ochen' vas proshu, ne
rassprashivajte o prichinah etogo vsluh i ne ishchite menya, chtoby na moe
otsutstvie bylo obrashcheno kak mozhno men'she vnimaniya.
-- YA ne tak glup, -- otvetil ya s obidoj, byvshej eshche ostree ot zanyvshego
v morozhenom zuba, -- ne tak ya glup, chtoby govorit' mne eto, kak malen'komu.
-- Ochen' horosho, -- skazal on suho i ushel, brosiv menya sredi
rassevshihsya vokrug etogo mesta privlekatel'nyh, no nenuzhnyh mne dam, i ya
stal peresazhivat'sya ot nih, poka ne ochutilsya v samom uglu. Esli by ya mog
soschitat' kolichestvo udivlennyh vzglyadov, broshennyh na menya v tot vecher
raznymi lyud'mi, -- ih, veroyatno, hvatilo by, chtoby zastavit' ubezhat' s
tribuny samogo razvyaznogo oratora. CHto do etogo?! YA sidel, okruzhennyj
spinami s belymi i rozovymi vyrezami, vdyhal tonkie duhi i razglyadyval poly
frakov, meshayushchie videt' dvizhenie v zale. Moya mnitel'nost' obostrilas'
pripadkom straha, chto Pop rasskazhet o moej grubosti Ganuveru i menya ne
pustyat k stolu; nichego ne uvidev, vsemi zabytyj, otverzhennyj, ya budu brodit'
sredi ognej i cvetov, zatem Tomeon vystrelit v menya iz tyazhelogo revol'vera,
i ya, ispuskaya poslednij vzdoh na rukah Dyuroka, skazhu plachushchej nado mnoj
Molli: "Ne plach'te. Sandi umiraet kak zhil, no on nikogda ne budet sprashivat'
vsluh, gde vash shchegolevatyj Pop, potomu chto ya vospitan morem, obuchayushchim
molchaniyu".
Tak torzhestvenno proshla vo mne eta scena i tak razvolnovala menya, chto ya
hotel uzhe vstat', chtoby otpravit'sya v svoyu komnatu, potyanut' shnurok stennogo
lifta i sest' mrachno vdvoem s butylkoj vina. Vdrug poyavilsya chelovek v livree
s galunami i chto-to gromko skazal. Dvizhenie v zale izmenilos'. Gosti potekli
v sleduyushchuyu zalu, sverkayushchuyu golubym dymom, i, stav opyat' lyubopyten, ya tozhe
poshel sredi legkogo shuma naryadnoj ozhivlennoj tolpy, izredka i ne ochen'
skandal'no stalkivayas' s sosedyami po shestviyu.
Vojdya v goluboj zal, gde na velikolepnom parkete otrazhalis' ogni lyustr,
a takzhe i moi do kolen nogi, ya proshel mimo obronennoj rozy i podnyal ee na
schast'e, chto, esli v cvetke budet chetnoe chislo lepestkov, ya uvizhu segodnya
Molli. Obryvaya ih v zazhatuyu gorst', chtoby ne sorit', i spotykayas' sredi
trenov, ya zametil, chto na menya smotrit para chernyh glaz s rumyanogo
koketlivogo lica. "Lyubit, ne lyubit, -- skazala mne eta zhenshchina, -- kak u vas
vyshlo?" Ee podrugi okruzhili menya, i ya pospeshno sunul ruku v karman,
ozirayas', sredi krasavic, podnyavshih Sandi, pravda, ochen' milo, -- na smeh. YA
skazal: "Nichego ne vyshlo", -- i, dolzhno byt', byl unyl pri etom, tak kak
menya ostavili, sunuv v ruku eshche cvetok, kotoryj ya mashinal'no polozhil v tot
zhe karman, dav vdrug ot bol'shoj zlosti klyatvu nikogda ne zhenit'sya.
YA byl sbit, no skoro opravilsya i stal osmatrivat'sya, kuda popal. Mezhdu
prochim, ya proshel tri ili chetyre dveri. Esli byla ochen' velika pervaya zala,
to etu ya mogu nazvat' po pravu -- gromadnoj. Ona byla obita zelenym muarom,
s mramornym polom, uglubleniya kotorogo tonkoj prichudlivoj rez'by byli
zapolneny otpolirovannym serebrom. Na stenah otsutstvovali zerkala i
kartiny; ot potolka k polu oni byli vertikal'no razdeleny, v ravnyh
rasstoyaniyah, lilovym bagetom, pokrytym mel'chajshim serebryanym uzorom. SHest'
lyustr viselo po odnoj linii, prohodya seredinoj potolka, a promezhutki mezh
lyustr i ugly zala blesteli zhivopis'yu. Okon ne bylo, drugih dverej tozhe ne
bylo; v nishah stoyali statui. Vse gosti, voshedshi syuda, pomel'chali rostom, kak
esli by ya smotrel s tret'ego etazha na ploshchad', -- tak vysok i prostoren byl
razmah pomeshcheniya. Dobruyu tret' prostranstva zanimali stoly, nakrytye
belejshimi, kak pena morskaya, skatertyami; stoly-sady, tak kak vse oni siyali
vorohami svezhih cvetov. Stoly, ili, vernee, odin stol v vide
chetyrehugol'nika, pustogo vnutri, s prohodami vnutr' na uzkih koncah
chetyrehugol'nika, obrazovyval dva pryamougol'nyh "S", obrashchennyh drug k drugu
i ne sovsem plotno somknutyh. Na nih splosh', podobno uzoru cvetnyh kamnej,
sverkali ogni vin, zoloto, serebro i divnye vazy, vypuskayushchie sredi redkih
plodov zelenuyu ten' polzuchih rastenij, zavitki kotoryh lezhali na skaterti.
Vokrug stolov zhdali gostej legkie kresla, obitye olivkovym barhatom. Na
ravnom rasstoyanii ot uglov stolovogo chetyrehugol'nika vysoko vzdymalis'
vitye bronzovye kolonny s gigantskimi kandelyabrami, i v nih goreli nastoyashchie
svechi. Svet byl tak silen, chto v samom otdalennom meste ya razlichal s
tochnost'yu cherty lyudej; mozhno skazat', chto ot sveta bylo zharko glazam.
Vse usazhivalis', shumya plat'yami i dvizheniem stul'ev; stoyal rokot,
obveyannyj gulkim ehom. Vdrug kakoe-nibud' odno slovo, otchetlivo vyrvavshis'
iz gula, yavstvenno obletalo steny. YA probiralsya k tomu mestu, gde videl
Ganuvera s Dyurokom i Dige, no kak ni iskal, ne mog zametit' |stampa i Popa.
Ishcha glazami svobodnogo mesta na etom konce stola -- blizhe k dveri, kotoroj
voshel syuda, ya videl mnogo eshche ne zanyatyh mest, no skoree dal by otrubit'
ruku, chem sel sam, boyas' okazat'sya vdali ot znakomyh lic. V eto vremya Dyurok
uvidel menya i, pokinuv besedu, podoshel s nichego ne znachashchim vidom.
-- Ty syadesh' ryadom so mnoj, -- skazal on, -- poetomu syad' na to mesto,
kotoroe budet ot menya sleva, -- skazav eto, on nemedlenno udalilsya, i v
skorom vremeni, kogda bol'shinstvo uselos', ya zanyal kreslo pered stolom, imeya
po pravuyu ruku Dyuroka, a po levuyu -- vysokuyu, toshchuyu, kak zherd', damu let
soroka s licom ryzhego hudogo muzhchiny i takimi dlinnymi nogtyami mizincev,
chto, ya dumayu, ona mogla smelo obhodit'sya bez vilki. Na etoj dame brillianty
viseli, kak smorodina na kuste, a ostryj golyj lokot' chuvstvovalsya v moem
boku dazhe na rasstoyanii.
Ganuver sel naprotiv, buduchi ot menya naiskos', a protiv nego mezhdu
Dyurokom i Galueem pomestilas' Dige. Tomson sidel mezhdu Galueem i tem
ispancem, kartochku kotorogo ya sobiralsya rassmotret' cherez desyat' let.
Vokrug menya ne preryvalsya razgovor. Zvuk etogo razgovora pereletal ot
odnogo lica k drugomu, ot odnogo k dvum, opyat' k odnomu, trem, dvum i tak
bespreryvno, chto kazalos', vse govoryat, kak instrumenty orkestra, razvivaya
kazhdyj svoi noty -- slova. No ya nichego ne ponimal. YA byl obeskurazhen stoyashchim
peredo mnoj priborom. Ego nado bylo by postavit' v muzej pod steklyannyj
kolpak. Hudaya dama, prilozhiv k glazam lornet, tshchatel'no osmotrela menya,
vognav v robost', i chto-to skazala, no ya, nichego ne ponyav, otvetil: "Da, eto
tak". Ona bol'she ne zagovarivala so mnoj, ne smotrela na menya, i ya byl ot
dushi rad, chto chem-to ej ne ponravilsya. Voobshche ya byl kak v tumane. Tem
vremenem, nachinaya razbirat'sya v proishodyashchem, to est' prinuzhdaya sebya
zamechat' otdel'nye cherty dejstviya, ya videl, chto vokrug stolov katyatsya
izyashchnye pozolochennye telezhki na vysokih kolesah, polnye blestyashchej posudy,
iz-pod kryshek kotoroj v'etsya par, a pod dnom goryat golubye ogni spirtovyh
gorelok. Moya tarelka ischezla i vernulas' iz otkuda-to vzyavshejsya v vozduhe
ruki, -- s chem? Nado bylo s®est' eto, chtoby uznat'. Zapahlo takoj
gastronomiej, takimi hitrostyami kulinarii, chto kazalos', stoit s®est'
nemnogo, kak op'yaneesh' ot odnogo vozbuzhdeniya pri mysli, chto el eto
aromaticheskoe hudozhestvo. I vot, kak, mozhet byt', ni pokazhetsya strannym,
menya vdrug zahlestnul zverskij mal'chisheskij golod, davno nakoplyavshijsya sredi
podavlyayushchih ego vpechatlenij; ya osushil vysokij prozrachnyj stakan s chernym
vinom, obrel samogo sebya i s®el dvazhdy vse bez ostatka, pochemu tarelka
vernulas' polnaya v tretij raz. YA ostavil ee stoyat' i snova vypil vina. So
vseh storon videl ya podnosimye k gubam stakany i bokaly. Pod potolkom v
drugom konce zala s shirokogo balkona gryanul orkestr i prodolzhal tishe, chem
shum stola, napominaya o blistayushchej Strane.
V eto vremya nachali bit' nevidimye chasy, yasno i medlenno probilo
odinnadcat', pokryv zvukom vse, -- shum i orkestr. V razgovore, ot menya
sprava, prozvuchalo slovo "|stamp".
-- Gde |stamp? -- skazal Ganuver Dyuroku. -- Posle obeda on vdrug ischez
i ne poyavlyalsya. A gde Pop?
-- Ne dalee, kak polchasa nazad, -- otvetil Dyurok, -- Pop zhalovalsya mne
na nevynosimuyu migren' i, dolzhno byt', ushel prilech'. YA ne somnevayus', chto on
yavitsya |stampa zhe my vryad li dozhdemsya.
-- Pochemu?
-- A... potomu, chto ya videl ego... tet-a-tet...
-- T-tak, -- skazal Ganuver, potusknev, -- segodnya vse uhodyat, nachinaya
s utra. Poyavlyayutsya i ischezayut. Vot eshche net kapitana Orsuny. A ya tak zhdal
etogo dnya...
V eto vremya podletel k stolu tolstyj chernyj chelovek s britym, kruglym
licom, holenym i zagorelym.
-- Vot ya, -- skazal on, -- ne trogajte kapitana Orsunu. Nu, slushajte,
kakaya byla istoriya! U nas zavelis' fei!
-- Kak, -- fei?! -- skazal Ganuver. -- Slushajte, Dyurok, eto zabavno!
-- Sledovalo privesti feyu, -- zametila Dige, delaya glotok iz uzkogo
bokala.
-- Ponyatno, chto vy opozdali, -- zametil Galuej. -- YA by sovsem ne
prishel.
-- Nu, da, -- vy, -- skazal kapitan, kotoryj, vidimo, toropilsya
povedat' o proisshestvii. V odnu sekundu on vypil stakan vina, kovyrnul
vilkoj v tarelke i stal chistit' grushu, pomahivaya nozhom i pripodnimaya brovi,
kogda, rasskazyvaya, udivlyalsya sam. -- Vy -- drugoe delo, a ya, vidite, ochen'
zanyat. Tak vot, ya otvel yahtu v dok i vozvrashchalsya na katere. My plyli okolo
staroj damby, gde stoit zakolochennyj pavil'on. Bylo chasov sem', i solnce
sadilos'. Kater shel blizko k kustam, kotorymi porosla damba ot pyatogo bakena
do Ledyanogo Ruch'ya. Kogda ya poravnyalsya s yuzhnym uglom pavil'ona, to sluchajno
vzglyanul tuda i uvidel sredi kustov, u samoj vody, prekrasnuyu moloduyu
devushku v shelkovom belom plat'e, s golymi rukami i sheej, na kotoroj siyalo
plamennoe zhemchuzhnoe ozherel'e. Ona byla bosikom...
-- Bosikom, -- vskrichal Galuej, v to vremya kak Ganuver, otkinuvshis',
stal vdrug napryazhenno slushat'. Dyurok hranil lyubeznuyu, nepronicaemuyu ulybku,
a Dige slegka pripodnyala brovi i veselo svela ih v ulybku verhnej chasti
lica. Vse byli zainteresovany.
Kapitan, zakryv glaza, kategoricheski pomotal golovoj i s dosadoj
vzdohnul.
-- Ona byla bosikom, -- eto sovershenno tochnoe vyrazhenie, i tufli ee
stoyali ryadom, a chulki viseli na vetke, -- nu pravo zhe, ochen' milen'kie
chulochki, -- pautina i blesk. Feya derzhala nogu v vode, priderzhivayas' rukami
za stvol oreshnika. Drugaya ee noga, -- kapitan metnul Dige pokayannyj vzglyad,
prervav sam sebya, -- proshu proshcheniya, -- drugaya ee noga byla ochen' mala. Nu,
razumeetsya, ta, chto byla v vode, ne vyrosla za odnu minutu...
-- Noga... -- perebila Dige, rassmatrivaya svoyu tonkuyu ruku.
-- Da. YA skazal, chto vinovat. Tak vot, ya kriknul: "Stop! Zadnij hod!" I
my ostanovilis', kak ohotnich'ya sobaka nad perepelkoj, YA skazhu, berite kist',
pishite ee. |to byla feya, klyanus' chest'yu! -- "Poslushajte, -- skazal ya, -- kto
vy?"... Kater obognul kusty i predstal pered ee -- ne to chtoby nedovol'nym,
no ya skazal by, -- ne zhelayushchim chego-to licom. Ona molchala i smotrela na nas,
ya skazal: "CHto vy zdes' delaete?" Predstav'te, ee otvet byl takoj, chto ya
perestal somnevat'sya v ee volshebnom proishozhdenii. Ona skazala ochen' prosto
i vrazumitel'no, no golosom, -- o, kakoj eto krasivyj byl golos! -- ne
prostogo cheloveka byl golos, golos byl...
-- Nu, -- perebil Tomson, s harakternoj dlya nego rezkoj tishinoj tona,
-- krome golosa, bylo eshche chto-nibud'?
Razgoryachennyj kapitan nervno otodvinul svoj stakan.
-- Ona skazala, -- povtoril kapitan, u kotorogo pokrasneli viski, --
vot chto: "Da, u menya zatekla noga, potomu chto eti kabluki vyshe, chem ya
privykla nosit'". Vse! A? -- On hlopnul sebya obeimi rukami po kolenyam i
sprosil: -- Kakovo? Kakaya baryshnya otvetit tak v takuyu minutu? YA ne uspel
vlyubit'sya, potomu chto ona, graciozno prisev, sobrala svoe hozyajstvo i
ischezla.
I kapitan prinyalsya za vino.
-- |to byla gornichnaya, -- skazala Dige, -- no tak kak solnce sadilos',
ego effekt podejstvoval na vas sub®ektivno. Galuej chto-to promychal. Vdrug
vse umolkli, -- ch'e-to molchanie, nastupiv vnezapno i kruto, zakrylo vse rty.
|to umolk Ganuver, i do togo pochti ne proronivshij ni slova, a teper'
molchavshij s strannym vzglyadom i blednym licom, po kotoromu stekal pot. Ego
glaza medlenno povernulis' k Dyuroku i ostanovilis', no v otvetivshem emu
vzglyade byl tol'ko spokojnyj svet.
Ganuver vzdohnul i rassmeyalsya, ochen' gromko i, pozhaluj, neskol'ko
dol'she, chem perenosyat vesy nervnogo takta.
-- Orsuna, radost' moya, kapitan kapitanov! -- skazal on. -- Na myse
Gardena s teh por, kak ya kupil u Traulera etot dom, poselilos' stol'ko
naroda, chto zhenskoe naselenie stalo ochen' raznoobrazno. Vasha feya Malen'koj
Nogi dolzhna imet' papu i mamu; chto kasaetsya menya, to ya ne vizhu zdes' poka
drugoj fei, krome Dige Al'vaviz, no i ta ne mozhet ischeznut', ya dumayu.
-- Dorogoj |verest, vashe "poka" imeet ne sovsem tochnyj smysl, --
skazala krasavica, vladeya soboj kak nel'zya luchshe i, po-vidimomu, ne pridavaya
nikakogo znacheniya rasskazu Orsuny.
Esli byl v eto vremya za stolom chelovek, boyavshijsya obratit' vnimanie na
svoi pylayushchie shcheki, -- to eto ya. Serdce moe bilos' tak, chto vino v stakane,
kotoryj ya derzhal, vzdragivalo tolchkami. Bez vsyakih dokazatel'stv i
ob®yasnenij ya znal uzhe, chto i kapitan videl Molli i chto ona budet zdes'
zdorovaya i netronutaya, pod zashchitoj vernogo druz'yam Sandi.
Razgovor stal sushe, nervnee, zatem pereshel v grad shutok, kotorymi
osypali kapitana. On skazal: -- YA opozdal po inoj prichine. YA ozhidal
vozvrashcheniya zheny s poezdom desyat' dvenadcat', no ona, kak ya teper' dumayu,
priedet zavtra.
-- Ochen' zhal', -- skazal Ganuver, -- a ya nadeyalsya uvidet' vashu miluyu
Betsi. Nadeyus', feya ne povredila ej v vashem serdce?
-- Ho! Konechno, net.
-- Glaz hudozhnika i serdce bul'doga! -- skazal Galuej.
Kapitan shumno otkashlyalsya.
-- Ne sovsem tak. Glaz bul'doga v serdce hudozhnika. A vprochem, ya nal'yu
sebe eshche etogo prevoshodnogo vina, ot kotorogo delaetsya srazu chetyre glaza.
Ganuver posmotrel v storonu. Totchas podbezhal sluga, kotoromu bylo
otdano korotkoe prikazanie. Ne proshlo minuty, kak tri udara v gong svyazali
shum, i stalo esli ne sovershenno tiho, to dovol'no pokojno, chtob govorit'.
Ganuver hotel govorit', -- ya videl eto po ustremlennym na nego vzglyadam; on
vypryamilsya, polozhiv ruki na stol ladonyami vniz, i prikazal orkestru molchat'.
-- Gosti! -- proiznes Ganuver tak gromko, chto bylo vsem slyshno;
otchetlivyj rezonans etoj ogromnoj zaly pozvolyal v meru napryagat' golos. --
Vy -- moi gosti, moi priyateli i druz'ya. Vy okazali mne chest' posetit' moj
dom v den', kogda chetyre goda nazad ya hodil eshche v sapogah bez podoshv i ne
znal, chto so mnoj budet.
Ganuver zamolchal. V techenie etoj sceny on chasto ostanavlivalsya, no bez
usiliya ili stesneniya, a kak by k chemu-to prislushivayas', -- i prodolzhal tak
zhe spokojno: -- Mnogie iz vas priehali parohodom ili po zheleznoj doroge,
chtoby dostavit' mne udovol'stvie provesti s vami neskol'ko dnej.
YA vizhu lica, napominayushchie dni opasnosti i vesel'ya, sluchajnostej,
pohozhdenij, trevog, del i radostej.
Pod vashim nachal'stvom, Tom Klerton, ya sluzhil v tamozhne San-Riolya, i vy
brosili sluzhbu, kogda ya byl nespravedlivo obvinen kapitanom "Terezy" v
popustitel'stve drugomu parohodu -- "Orlando".
Ameliya Kornius! CHetyre mesyaca vy davali mne v kredit komnatu, zavtrak i
obed, i ya do sih por ne zaplatil vam, -- po malodushiyu ili legkomysliyu, -- ne
znayu, no ne zaplatil. Na dnyah my vyyasnim etot vopros.
Vil'yam Vil'yamson! Na vashej ville ya vyzdorovel ot tifa, i vy kazhdyj den'
chitali mne gazety, kogda ya posle krizisa ne mog podnyat' ni golovy, ni ruki.
Lyuk Aradan! Vy, imeya delo s takim nevrastenikom-millionerom, kak ya,
soglasilis' vzyat' moj kapital v svoe vedenie, izbaviv menya ot delovyh
myslej, zhestov, dnej, chasov i minut, i v tri goda uvelichili osnovnoj kapital
v tridcat' sem' raz.
Genri Tokvil'! Vashemu banku ya obyazan udachnym zalogom, sohraneniem
sekreta i vozvrashcheniem zolotoj cepi.
Lejtenant Glaudis! Vy spasli menya na ohote, kogda ya visel nad
propast'yu, uderzhivayas' sam ne znayu za chto.
Georg Bark! Vy brosilis' za mnoj v vodu s borta "Indiany", kogda ya upal
tuda vo vremya shtorma vblizi Adena.
Leon Degust! Vash genij voplotil moj lihoradochnyj bred v stroguyu i
prekrasnuyu konstrukciyu togo zdaniya, gde my sidim. YA vstayu privetstvovat' vas
i podnimayu etot bokal za minutu gnevnogo fyrkan'ya, s kotorym vy
pervonachal'no vyslushali menya, i vysmeyali, i bagroveli chetvert' chasa;
nakonec, skazali: "CHestnoe slovo, ob etom stoit podumat'. No tol'ko ya
pripishu na doske u dveri: arhitektor Degust, vremenno pomeshavshis', prosit
zdravye umy ne bespokoit' ego mesyaca tri".
Smotrya v tom napravlenii, kuda glyadel Ganuver, ya uvidel starogo
bezobraznogo cheloveka s nadmennym vyrazheniem tolstogo lica i ironicheskoj
brov'yu; vyslushav, Degust gruzno podnyalsya, upersya ladonyami v stol i,
posmotrev vbok, skazal: -- YA ochen' pol'shchen.
Vygovoriv eti tri slova, on sel s vidom krajnego oblegcheniya. Ganuver
zasmeyalsya.
-- Nu, -- skazal on, vynimaya chasy, -- naznacheno v dvenadcat', teper'
bez pyati minut polnoch'. -- On zadumalsya s ostyvshej ulybkoj, no totchas
vstrepenulsya: -- YA hochu, chtoby ne bylo na menya obidy u teh, o kom ya ne
skazal nichego, no vy vidite, chto ya vse horosho pomnyu. Itak, ya pomnyu obo vseh
vse, -- vse vstrechi i razgovory; ya snova perezhil proshloe v vashem lice, i ya
tak zhe v nem teper', kak i togda. No ya dolzhen eshche skazat', chto den'gi dali
mne vozmozhnost' osushchestvit' moyu maniyu. Mne ne ob®yasnit' vam ee v kratkih
slovah. Veroyatno, strast' eta mozhet byt' nazvana tak: mogushchestvo zhesta. Eshche
ya predstavlyal sebe vtoroj mir, sushchestvuyushchij za stenoj, tajnoe v yavnom;
nepokolebimost' stroitel'nyh gromad, kotoroj ya mogu igrat' davleniem pal'ca.
I, -- ya eto ponyal nedavno, -- ya zhdal, chto, osushchestviv prihot', stavshuyu
pryamoj potrebnost'yu, ya, v glubine tajnyh zavisimostej nashih ot formy, najdu
ravnoe ee slozhnosti soderzhanie. Edva li moi zabavy uma, imevshie, odnako,
neodolimuyu vlast' nad dushoj, byli by osushchestvleny v toj mere, kak eto sdelal
po moemu zhelaniyu Degust, esli by ne obeshchanie, dannoe mnoj... odnomu licu --
delo otnositsya k proshlomu. Togda my, dva nishchih, sidya pod kryshej zabroshennogo
saraya, na zemle, gde byla zakopana nami gruda chistogo zolota, v mechtah
svoih, estestvenno, ograbili vsyu SHeherezadu. |to lico, o sud'be kotorogo mne
teper' nichego neizvestno, obladalo zhivym voobrazheniem i strast'yu obstavlyat'
dvorcy po svoemu vkusu. Dolzhen soznat'sya, ya daleko otstaval ot nego v
iskusstve pridumyvat'. Ono pobilo menya takimi kartinami, chto ya byl v
vostorge. Ono govorilo. "Uzh esli mechtat', to mechtat'"...
V eto vremya nachalo bit' dvenadcat'.
-- Dige, -- skazal Ganuver, ulybayas' ej s vidom zagovorshchika, -- nu-ka,
tryahnite starinoj Ali-Baby i ego soroka razbojnikov!
-- CHto zhe proizojdet? -- zakrichal lyubopytnyj golos s drugogo konca
stola. Dige vstala, smeyas'.
-- My vam pokazhem! -- zayavila ona, i esli volnovalas', to nel'zya nichego
bylo zametit'. -- Otkrovenno skazhu, ya sama ne znayu, chto proizojdet. Esli dom
stanet letat' po vozduhu, derzhites' za stul'ya!
-- Vy pomnite -- kak?.. -- skazal Ganuver Dige.
-- O, da. Vpolne.
Ona podoshla k odnomu iz ogromnyh kandelyabrov, o kotoryh ya uzhe govoril,
i protyanula ruku k ego pozolochennomu stvolu, pokrytomu nispadayushchimi
vypuklymi poloskami. Vsmotrevshis', chtoby ne oshibit'sya, Dige nashla i otvela
vniz odnu iz etih polosok. Ee vzglyad rasshirilsya, lico slegka drognulo, ne
uderzhavshis' ot mgnoveniya torzhestva, blesnuvshego zataennoj chertoj. I -- v to
samoe mgnovenie, kogda u menya avansom stala kruzhit'sya golova, -- vse
ostalos', kak bylo, na svoem meste. Eshche nekotoroe vremya bil po nervam tot
vnutrennij schet, kotoryj vedet chelovek, esli kurok dal osechku, ozhidaya
zapozdavshego vystrela, zatem podnyalis' shum i smeh.
-- Snova! -- zakrichal don |steban.
-- SHtraf, -- skazal Orsuna.
-- Nehorosho draznit' malen'kih! -- zametil Galuej.
-- Fu, kak eto glupo! -- vskrichala Dige, topnuv nogoj. -- Kak vy zlo
shutite, Ganuver!
Po ee licu probezhala nervnaya ten'; ona reshitel'no otoshla, sev na svoe
mesto i kusaya guby.
Ganuver rasserdilsya. On vspyhnul, bystro vstal i skazal: -- YA ne
vinovat. Nablyudenie za ispravnost'yu porucheno Popu. On budet prizvan k
otvetu. YA sam...
Dosaduya, kak eto bylo zametno po ego rezkim dvizheniyam, on podoshel k
kandelyabru, dvinul metallicheskij zavitok i snova otvel ego. I, povinuyas'
etomu neznachitel'nomu dvizheniyu, vse steny zaly, krugom, vdrug otdelilis' ot
potolka pustoj, svetloj chertoj i, razom pogruzyas' v pol, ischezli. |to
proizoshlo besshumno. YA zakachalsya. YA, vmeste s siden'em, kak by poplyl vverh.
K tomu vremeni ya uzhe bessoznatel'no tverdil: "Molli ne budet", --
ispytav dushevnuyu pustotu i trezvuyu gorech' poslednego udara chasov, vzdragivaya
pered tem ot kazhdogo vosklicaniya, kogda mne chudilos', chto poyavilis' novye
lica. No padenie sten, prichem eto sovershilos' tak bezuprechno plavno, chto ne
zakolebalos' dazhe vino v stakane, -- vykolotilo iz menya vse chuvstva odnim
uzhasnym udarom. Mne kazalos', chto zala vzmetnulas' na vysotu, sredi
skazochnyh kolonnad. Vse, kto zdes' byl, vskriknuli; ispug i neozhidannost'
zastavili lyudej povskakat'. Kazalos', vzreveli nezrimye truby; effekt
podejstvoval kak obval i obernulsya siyaniem skazochno yarkoj sily, -- tak rezko
zasiyalo ono.
CHtoby izobrazit' zrelishche, otkryvsheesya v tempe apopleksicheskogo udara, ya
vynuzhden primenit' svoe pozdnejshee znanie iskusstva i materiala, dvinutyh
Ganuverom iz nebytiya v ataku sobraniya. My byli okruzheny kolonnadoj chernogo
mramora, otrazhennoj prozrachnoj glubinoj zerkala, shirinoj ne menee dvadcati
futov i obhodyashchego pol byvshej zaly mnimym chetyrehugol'nym provalom. Ryady
kolonn, po chetyre v kazhdom ryadu, byli obrashcheny flangom k obshchemu centru i
razdeleny prohodami odinakovoj shiriny po vsemu ih chetyrehugol'nomu stroyu.
Cokoli, na kotoryh oni stoyali, byli vysoki i massivny. Mezh kolonn sypalis'
odin vyshe drugogo iskryashchiesya vodyanye stebli fontanov, -- tri strui na kazhdyj
fontan, v padenii oni imeli vid izognutogo pera. Vse eto, povtorennoe
prozrachnym otrazhayushchim nizom, stoyalo kak odna svetlaya glubina, vylozhennaya
vverhu i vnizu vzaimno oprokinutoj kolonnadoj, Liniya otrazheniya, nahodyas' v
odnom urovne s polom zaly i polami prostranstv, kotorye sverkali iz-za
kolonn, pridavala osnove zrelishcha vidimost' kovrov, razostlannyh v vozduhe.
Za kolonnami, v svete hrustal'nyh lamp vishnevogo cveta, brosayushchih na tepluyu
beliznu perlamutra i slonovoj kosti otsvet zari, stoyali zaly-videniya. Blesk
struilsya, kak gaz. Perlamutr, serebro, belyj yantar', mramor, gigantskie
zerkala i gobeleny s bisernoj glubinoj v blednom tumane risunka strannyh
pejzazhej; mebel', prihotlivee i prelestnee vozdushnyh girlyand v lunnuyu noch',
ne vyzyvala dazhe zhelaniya rassmotret' podrobnosti. Zadumannoe i yavlennoe, kak
hor, dejstvuyushchij soglasiem mnozhestva golosov, eto artisticheskoe bezumie
siyalo iz-za chernogo mramora, kak utro skvoz' noch'.
Mezhdu tem dal'nij ot menya konec zaly, pod galereej dlya orkestra,
vykazyval zrelishche, gde ego tvorec soshel iz porazhayushchej krasoty k udovol'stviyu
tochnogo i zakonchennogo vpechatleniya. Pol byl zastlan splosh' bel'm mehom,
chistym, kak sloj pervogo snega. Sleva sverkal kamin litogo serebra s uzorom
iz malahita, a steny, ot karniza do pola, skryval plyushch, propuskaya blesk
oval'nyh zerkal kovrom temno-zelenyh list'ev: vnizu, na zolochenoj reshetke,
obhodyashchej tri steny, vilsya zheltyj uzor roz. |ta komnata ili malen'kaya zala,
s belym matovym svetom odnoj lyustry, -- nastoyashchego zhemchuzhnogo ubora iz
prozrachnyh sharov, svesivshihsya oprokinutym konusom, -- sovershenno ostanovila
moe vnimanie; ya zasmotrelsya v ee prekrasnyj uyut, i, obernuvshis' nakonec
vzglyanut', net li eshche chego szadi menya, uvidel, chto Dyurok vstal, protyanuv
ruku k dveryam, gde na cherte vhoda ostanovilas' devushka v belom i gibkom, kak
ona sama, plat'e, s razgorevshimsya, nervno spokojnym licom, hrabro ustremiv
vzglyad pryamo vpered. Ona shla, zakusiv gubku, vsya -- ozhidanie. YA ne uznal
Molli, -- tak preobrazilas' ona teper'; no totchas shvatilo v gorle, i vse,
krome nee, propalo. Kak bezumnyj, ya zakrichal: -- Smotrite, smotrite! |to
Molli! Ona prishla! YA znal, chto pridet!
Uzhasen byl vzglyad Dyuroka, kotorym on hvatil menya, kak zhezlom. Ganuver,
poblednev, obernulsya, kak na pruzhinah, i vse, kto byl v zale, nemedlenno
posmotreli v etu zhe storonu. S Molli poyavilsya |stamp; on tol'ko vzglyanul na
Ganuvera i otoshel. Nastupila chrezvychajnaya tishina, -- sovershennoe otsutstvie
zvuka, i v tishine etoj, obronennoe ili stuknutoe, tonko prozvenelo steklo.
Vse stoyali po sheyu v vode sobytiya, nahlynuvshego vnezapno. Ganuver
podoshel k Molli, protyanuv ruki, s zabyvshimsya i dikim licom. Na nego bylo
bol'no smotret', -- tak vdrug ushel on ot vseh k odnoj, kotoruyu zhdal. "CHto
sluchilos'?" -- prozvuchal ostorozhnyj shepot. V etu minutu orkestr, myagko
dvinuv melodiyu, dal znat', chto my pribyli v Zamechatel'nuyu Stranu.
Dyurok mahnul rukoj na balkon muzykantam s takoj siloj, kak budto
shvyrnul kamnem. Zvuki umolkli. Ganuver vzyal pripodnyatuyu ruku devushki i tiho
posmotrel ej v glaza.
-- |to vy, Molli? -- skazal on, oglyadyvayas' s ulybkoj.
-- |to ya, milyj, ya prishla, kak obeshchala. Ne grustite teper'!
-- Molli, -- on hriplo vzdohnul, derzha ruku u gorla, potom prityanul ee
golovu i poceloval v volosy. -- Molli! -- povtoril Ganuver. -- Teper' ya budu
verit' vsemu! -- On obernulsya k stolu, derzha v ruke ruku devushki, i skazal:
-- YA byl ochen' beden. Vot moya nevesta, |miliya Varren. YA ne vladeyu soboj. YA
ne mogu bol'she vladet' soboj, i vy ne osudite menya.
-- |to i est' feya! -- skazal kapitan Orsuna. -- Klyanus', eto ona!
Drozhashchaya ruka Galueya, ukrepivshego monokl', rezko upala na stol.
Dige, opustiv vnimatel'nyj vzglyad, kotorym osmatrivala voshedshuyu,
vstala, no Galuej usadil ee sil'nym, grubym dvizheniem.
-- Ne smej! -- skazal on. -- Ty budesh' sidet', Ona opustilas' s
prezreniem i trevogoj, holodno dvinuv brov'yu. Tomson, prikryv lico rukoj,
sidel, kataya hlebnyj sharik. YA vse vremya stoyal. Stoyali takzhe Dyurok, |stamp,
kapitan i mnogie iz gostej. Na prazdnik, kak na lug, legla ten'. Nachalos'
dvizhenie, nekotorye vyshli iz-za stola, stav blizhe k nam.
-- |to -- vy? -- skazal Ganuver Dyuroku, ukazyvaya na Molli.
-- Nas bylo troe, -- smeyas', otvetil Dyurok. -- YA, Sandi, |stamp.
Ganuver skazal: -- CHto eto... -- No ego golos oborvalsya. -- Nu, horosho,
-- prodolzhal on, -- sejchas ne mogu ya blagodarit'. Vy ponimaete. Oglyanites',
Molli, -- zagovoril on, vedya rukoj vokrug, -- vot vse to, kak vy stroili na
beregu morya, kak eto nam predstavlyalos' togda. Uznaete li vy teper'?
-- Ne nado... -- skazala Molli, potom rassmeyalas'. -- Bud'te spokojnee.
YA ochen' volnuyus'.
-- A ya? Prostite menya! Esli ya pomeshayus', eto tak i dolzhno byt'. Dyurok!
|stamp! Orsuna! Sandi, plut! I ty tozhe molchal, -- vy vse menya podozhgli s
chetyreh koncov! Ne serdites', Molli! Molli, skazhite chto-nibud'! Kto zhe mne
ob®yasnit vse?
Devushka molcha szhala i potryasla ego ruku, muzhestvenno obnazhaya etim svoe
serdce, kotoromu prishlos' ispytat' tak mnogo za etot den'. Ee glaza byli
polny slez.
-- |verest, -- skazal Dyurok, -- eto eshche ne vse!
-- Sovershenno verno, -- s vyzovom otkliknulsya Galuej, vstavaya i podhodya
k Ganuveru. -- Kto, naprimer, ob®yasnit mne koe-chto neponyatnoe v dele moej
sestry, Dige Al'vaviz? Znaet li eta devushka?
-- Da, -- rasteryavshis', skazala Molli, vzglyadyvaya na Dige, -- ya znayu.
No ved' ya -- zdes'.
-- Nakonec, izbav'te menya... -- proiznesla Dige, vstavaya, -- ot kakoj
by to ni bylo vashej pozy, Galuej, po krajnej mere, v moem prisutstvii.
-- Avgust Trenk, -- skazal, prihlopyvaya vseh, Dyurok Galueyu, -- ya
ob®yasnyu, chto sluchilos'. Vash tovarishch, Dzhek Garrison, po prozvishchu "Vas-is-das"
i vasha lyubovnica |tel' Mejer dolzhny ponyat' moj namek ili priznat' menya
dovol'no glupym, chtoby umet' vyyasnit' polozhenie. Vy proigrali!
|to bylo skazano gromko i tyazhelo. Vse ocepeneli. Gosti, pokinuv stol,
sobralis' tuchej vokrug naletevshego dejstviya. Teper' my stoyali sredi tolpy.
-- CHto eto znachit? -- sprosil Ganuver.
-- |to final! -- vskrichal, vystupaya. |stamp. -- Tri cheloveka sobralis'
ograbit' vas pod chuzhim imenem. Kakim obrazom, -- vam izvestno.
-- Molli, -- skazal Ganuver, vzdrognuv, no dovol'no spokojno, -- i vy,
kapitan Orsuna! Proshu vas, uvedite ee. Ej trudno byt' sejchas zdes'.
On peredal devushku, poslushnuyu, ulybayushchuyusya, v slezah, mrachnomu
kapitanu, kotoryj sprosil: "Golubushka, hotite, posidim s vami nemnogo?" -- i
uvel ee. Uhodya, ona priostanovilas', skazav: "YA budu spokojnoj. YA vse
ob®yasnyu, vse rasskazhu vam, -- ya vas zhdu. Prostite menya!"
Tak ona skazala, i ya ne uznal v nej Molli iz bordingauza. |to byla
devushka na svoem meste, potryasennaya, no stojkaya v trevoge i chuvstve. YA
podivilsya takzhe samoobladaniyu Galueya i Dige; o Tomsone trudno skazat'
chto-nibud' opredelennoe: uslyshav, kak zagovoril Dyurok, on vstal, zalozhil
ruki v karmany i svistnul.
Galuej podnyal kulak v uroven' s viskom, prizhal k golove i rezko
opustil. On rasteryalsya lish' na odno mgnovenie. SHevelya veerom u lica, Dige
bezmolvno smeyalas', prodolzhaya sidet'. Damy smotreli na nee, kto v upor, s
uzhasom, ili cherez plecho, no ona, kak by ne zamechaya etogo oskorbitel'nogo
vnimaniya, sledila za Galueem.
Galuej otvetil ej vzglyadom cheloveka, poluchivshego udar po shcheke.
-- Kanat lopnul, sestrichka! -- skazal Galuej.
-- Ba! -- proiznesla ona, medlenno vstavaya, i, pritvorno zevnuv, obvela
bessil'no vysokomernym vzglyadom tolpu lic, vziravshih na scenu s molchalivoj
trevogoj.
-- Dige, -- skazal Ganuver, -- chto eto? Pravda? Ona pozhala plechami i
otvernulas'.
-- Zdes' Bej Drek, pereodetyj slugoj, -- zagovoril Dyurok. -- On
ustanovil tozhdestvo etih lyudej s geroyami shantazhnoj istorii v Ledingente.
Drek, gde vy? Vy nam nuzhny!
Molodoj sluga, s chernoj pryad'yu na lbu, vyshel iz tolpy i veselo kivnul
Galueyu.
-- Allo, Trenk! -- skazal on. -- Desyat' minut tomu nazad ya peremenil
vashu tarelku.
-- Vot eto torzhestvo! -- vstavil Tomson, prohodya vpered vseh lovkim
povorotom plecha. -- Otkryt' imya trudnee, chem povernut' stenu. Nu, Dyurok, vy
nam postavili shah i mat. Vashih ruk delo!
-- Teper' ya ponyal, -- skazal Ganuver. -- Otkrojtes'! Govorite vse. Vy
byli gostyami u menya. YA byl s vami lyubezen, klyanus', -- ya vam veril. Vy
ukrali moe otchayanie, iz moego gorya vy sdelali vorovskuyu otmychku! Vy, vy,
Dige, sdelali eto! CHto vy, bezumnye, hoteli ot menya? Deneg? Imeni? ZHizni?
-- Dobychi, -- skazal Galuej. -- Vy menya malo znaete.
-- Avgust, on imeet pravo na otkrovennost', -- zametila vdrug Dige, --
hotya by v vide podarka. Znajte, -- skazala ona, obrashchayas' k Ganuveru, i
mrachno posmotrela na nego, v to vremya kak ee guby holodno ulybalis', --
znajte, chto est' sposoby sokratit' dni cheloveka nezametno i mirno. Nadeyus',
vy ostavite zaveshchanie?
-- Da.
-- Ono bylo by ostavleno mne. Vashe serdce v blagopriyatnom sostoyanii dlya
reshitel'nogo opyta bez vsyakih sledov.
Uzhas ohvatil vseh, kogda ona skazala eti tomitel'nye slova. I vot
proizoshlo nechto, ot chego ya sodrognulsya do slez; Ganuver pristal'no posmotrel
v lico |tel' Mejer, vzyal ee ruku i tiho podnes k gubam. Ona vyrvala ee s
nenavist'yu, otshatnuvshis' i vskriknuv.
-- Blagodaryu vas, -- ochen' ser'ezno skazal on, -- za to muzhestvo, s
kakim vy otkryli sebya. Sejchas ya byl kak rebenok, ispugavshijsya temnogo ugla,
no znayushchij, chto szadi nego v drugoj komnate -- svetlo. Tam golosa, smeh i
otdyh. YA schastliv, Dige -- v poslednij raz ya vas nazyvayu "Dige". YA rasstayus'
s vami, kak s gost'ej i zhenshchinoj. Ben Drek, dajte naruchniki!
On otstupil, propustiv Dreka. Drek pomahal brasletami, lovko pojmav
otbivayushchuyusya zhenskuyu ruku; zapor zvyaknul, i obe ruki Dige, bessil'no
rvanuvshis', otrazili v ee lice zloe muchenie. V tot zhe moment byl pojman
lakeyami pytavshijsya uvernut'sya Tomson i vyhvachen revol'ver u Galueya. Drek
zakoval vseh.
-- Pomnite, -- skazal Galuej, shatayas' i zadyhayas', -- pomnite, |verest
Ganuver, chto szadi vas ne svetlo! Tam ne osveshchennaya komnata. Vy idiot.
-- CHto, chto? -- vskrichal don |steban.
-- YA razvivayu skandal, -- otvetil Galuej, -- i vy menya ne udarite,
potomu chto ya okovan. Ganuver, vy durak! Neuzheli vy dumaete, chto devushka,
kotoraya tol'ko chto byla zdes', i etot dvorec -- sovmestimy? Stoit vzglyanut'
na ee lico. YA vizhu veshchi, kak oni est'. Vam byla nuzhna odna zhenshchina, -- esli
by ya ee brosil dlya vas -- moya lyubovnica, |tel' Mejer; v etom dome ona kak
raz to, chto trebuetsya. Luchshe vam ne najti. Vashi den'gi poneslis' by u nee v
hvoste dikim allyurom. Ona znala by, kak zavoevat' samuyu besposhchadnuyu vysotu.
Iz vas, nichtozhestva, umeyushchego tol'ko grezit', obladaya Golkondoj, ona svila
by zheleznyj uzel, pokazala prelest', vam neizvestnuyu, rastlennoj zhizni s
zapahom giacinta. Vy sdelali prestuplenie, otkloniv, zoloto ot ego pryamoj
celi, -- rasti i davit', -- zastavili tigra ulybat'sya igrushkam, i vse eto
radi togo, chtoby brosit' dragocennyj kapriz k nogam devushki, kotoraya budet
prostoserdechno smeyat'sya, esli ej pokazat' palec! My znaem vashu istoriyu. Ona
kuplena nami i byla by zacherknuta. Byla by! Teper' vy ee prodolzhaete. No vam
ne udaetsya vyvesti pryamuyu chertu. Mezh vami i Molli stanet dvadcat' tysyach
shagov, kotorye nuzhno sdelat', chtoby obojti vse eti, -- klyanus'! --
prevoshodnye zaly, -- ili ona sama sdelaetsya |miliej Ganuver -- bol'she, chem
vy hotite togo, trizhdy, sto raz |miliya Ganuver?
-- Nikogda! -- skazal Ganuver. -- No dvadcat' tysyach shagov.. Vash schet
veren. Odnako ya zapreshchayu govorit' dal'she ob etom. Ben Drek, raskujte
molodca, raskujte zhenshchinu i togo, tret'ego. Gnev moj ulegsya. Segodnya nikto
ne dolzhen postradat', dazhe vragi. Raskujte, Drek! -- povtoril Ganuver
izumlennomu agentu. -- Vy mozhete prodolzhat' ohotu, gde hotite, no tol'ko ne
u menya.
-- Horosho, -- oh! -- Drek, strashno dosaduya, osvobodil zakovannyh.
-- Komediant! -- brosila Dige s gnevom i smehom.
-- Net, -- otvetil Ganuver, -- net. YA vspomnil Molli. |to radi nee.
Vprochem, dumajte, chto hotite. Vy svobodny. Don |steban, sdelajte odolzhenie,
napishite etim lyudyam chek na pyat'sot tysyach, i chtoby ya ih bol'she ne videl!
-- Est', -- skazal sudovladelec, vytaskivaya chekovuyu tetrad', v to
vremya, kak |stamp protyanul emu mehanicheskoe pero. -- Nu, Trenk, i vy, madam
Mejer, -- otgadajte: poza ili pirog?
-- Esli by ya mog, -- otvetil v beshenstve Galuej, -- esli by ya mog
peredat' vam svoe polnejshee ravnodushie k mneniyu obo mne vseh vas, -- tak kak
ono est' v dejstvitel'nosti, chtoby vy ponyali ego i ostolbeneli, -- ya, ne
koleblyas', skazal by: "Pirog" i ushel s vashim chekom, smeyas' v glaza. No ya
sbit. Vy mozhete mne ne poverit'.
-- Ohotno verim, -- skazal |stamp.
-- Takoj chek stoit vsyakoj utonchennosti, -- provozglasil Tomson, -- i ya
pervyj blagoslovlyayu nanosimoe mne oskorblenie.
-- Nu, chto tam... -- s nenavist'yu skazala Dige. Ona vystupila vpered,
medlenno podnyala ruku i, smotrya pryamo v glaza donu |stebanu, vyhvatila chek
iz ruki, gde on visel, uderzhivaemyj koncami pal'cev. Don |steban opustil
ruku i posmotrel na Dyuroka.
-- Kazhdyj veren sebe, -- skazal tot, otvertyvayas'. |stamp poklonilsya,
ukazyvaya dver'.
-- My vas ne uderzhivaem, -- proiznes on. -- CHek vash, vy svobodny, i
bol'she govorit' ne o chem.
Dvoe muzhchin i zhenshchina, plechi kotoroj kazalis' szadi v etot moment
prignutymi rezkim udarom, obmenyalis' vpolgolosa nemnogimi slovami i, ne
vzglyanuv ni na kogo, pospeshno ushli. Oni bol'she ne kazalis' zhivymi
sushchestvami. Oni byli ubity na moih glazah vystrelom iz chekovoj knizhki. CHerez
dver' samoe dalekoe zerkalo povtorilo dvizheniya udalyayushchihsya figur, i ya,
brosivshis' na stul, neuderzhimo zaplakal, kak ot smertel'noj obidy, sredi
volneniya potryasennoj tolpy, speshivshej razojtis'.
Togda menya kosnulas' ruka, ya podnyal golovu i s gor'kim stydom uvidel tu
veseluyu moloduyu zhenshchinu, ot kotoroj vzyal rozu. Ona smotrela na menya
vnimatel'no s ulybkoj i interesom.
-- O, prostota! -- skazala ona. -- Mal'chik, ty plachesh' potomu, chto
skoro budesh' muzhchinoj. Voz'mi etot, drugoj cvetok na pamyat' ot Kamilly
Fleron!
Ona vzyala iz vazy, laskovo protyanuv mne, a ya mashinal'no szhal ego --
georgin cveta vishni. Zatem ya, takzhe mashinal'no, opustil ruku v karman i
vytashchil potemnevshie rozovye lepestki, kotorymi boyalsya sorit'. Dama ischezla.
YA ponyal, chto ona hotela skazat' etim, znachitel'no pozzhe.
Georgin ya hranyu po sej den'.
Mezhdu tem pochti vse razoshlis', nemnogie ostavshiesya sovetovalis' o
chem-to po storonam, vdaleke ot pokinutogo stola. Neskol'ko raz probegayushchie
vzad i vpered slugi byli zaderzhany zhestami odinokih grupp i bespomoshchno
razvodili rukami ili zhe davali znat' pozhatiem plech, chto proisshestviya etogo
vechera dlya nih sovershenno temny. Vokrug trevozhnoj pustoty razletevshegosya v
prah torzhestva bez voshishcheniya i vnimaniya sverkali iz-za chernyh kolonn
pokinutye chudesa zolotoj cepi. Nikto bolee ne vhodil syuda. YA vstal i vyshel.
Kogda ya prohodil tret'yu po schetu zalu, zamechaya inogda udalyayushchuyusya ten' ili
slysha daleko ot sebya zvuki shagov, -- dorogu peresek Pop. Uvidev menya, on
vstrepenulsya.
-- Gde zhe vy?! -- skazal Pop -- YA vas ishchu. Pojdemte so mnoj. Vse
konchilos' ochen' ploho!
YA ostanovilsya v ispuge, tak chto, spesha i operediv menya. Pop dolzhen byl
vernut'sya.
-- Ne tak strashno, kak vy dumaete, no chertovski skverno. U nego byl
pripadok. Sejchas tam vse, i on zahotel videt' vas. YA ne znayu, chto eto
znachit. No vy pojdete, ne pravda li?
-- Pobezhim! -- vskrichal ya. -- Nu, ej, dolzhno byt', zdorovo tyazhelo!
-- On opravitsya, -- skazal Pop, idya bystrym shagom, no kak budto
toptalsya na meste -- tak ya toropilsya sam. -- Emu uzhe znachitel'no luchshe. Dazhe
nemnogo posmeyalis'. Znaete, on zapustil bolezn' i nikomu ne piknul ob etom!
Vnachale ya dumal, chto my vse vinovaty. A vy kak dumaete?
-- CHto zhe menya sprashivat'? -- vozrazil ya s obidoj. -- Ved' ya znayu menee
vseh!
-- Ne ochen' vinovaty, -- prodolzhal on, obhodya moj otvet. -- V chem-to ne
vinovaty, eto ya chuvstvuyu. Ah, -- kak on radovalsya! Te! |to ego spal'nya.
On postuchal v zamknutuyu vysokuyu dver', i, kogda sobiralsya snova
stuchat', |stamp otkryl iznutri, nemedlenno otojdya i dogovarivaya v storonu
posteli prervannuyu nashim poyavleniem frazu -- "poetomu vy dolzhny spat'. Est'
predel vpechatleniyam i usiliyam. Vot prishel Sandi".
YA uvidel prezhde vsego sidyashchuyu u krovati Molli; Ganuver derzhal ee ruku,
lezha s vysoko podnyatoj podushkami golovoj. Rot ego byl poluraskryt, i on
trudno dyshal, govorya s ostanovkami, negromkim golosam, Mezhdu kraev
rasstegnutoj rubashki byl viden grudnoj kompress.
V etoj bol'shoj spal'ne bylo tak horosho, chto vid bol'nogo ne proizvel na
menya tyazhelogo vpechatleniya. Lish' prismotrevshis' k ego kak by ozarennomu
tusklym svetom licu, ya pochuvstvoval skvernoe nastroenie minuty.
U drugogo konca krovati sidel, zalozhiv nogu na nogu, Dyurok, don |steban
stoyal posredine spal'ni. U stola doktor vozilsya s lekarstvami. Kapitan
Orsuna hodil iz ugla v ugol, zalozhiv za shirokuyu spinu obvetrennye, korotkie
ruki. Molli byla ochen' nervna, no ulybalas', kogda ya voshel.
-- Sandersonchik! -- skazala ona, blesnuv na moment zhivost'yu, kotoruyu ne
razdavilo nichto. -- Takoj byl horoshen'kij v platochke! A teper'... Fu!.. Vy
plakali? Ona zamahala na menya svobodnoj rukoj, potom pomanila pal'cem i
ubrala s sosednego stula gazetu.
-- Sadites'. Pustite moyu ruku, -- skazala ona laskovo Ganuveru. -- Vot
tak! Syadem vse chinno.
-- Emu nado spat', -- rezko zayavil doktor, znachitel'no vzglyadyvaya na
menya i drugih.
-- Pyat' minut, Dzhonson! -- otvetil Ganuver. -- Prishla odna zhivaya dusha,
kotoraya tozhe, ya dumayu, ne terpit odinochestva. Sandi, ya tebya pozval, -- kak
znat', uvidimsya li my eshche s toboj? -- pozval na paru druzheskih slov. Ty
videl ves' etot koshmar?
-- Ni odno slovo, skazannoe tam, -- proiznes ya v luchshem svoem stile
potryasennogo vzroslogo, -- ne bylo tak gluboko spryatano i zapomneno, kak v
moem serdce.
-- Nu, nu! Ty ochen' hvastliv. Mozhet byt' i v moem takzhe. Blagodaryu
tebya, mal'chik, ty mne tozhe pomog, hotya sam ty byl, kak ptica, ne znayushchaya,
gde syadet zavtra.
-- Oh, oh! -- skazala Molli. -- Nu kak zhe on ne znal? U nego est' na
ruke takaya nadpis', -- hotya ya i ne videla, no slyshala.
-- A vy?! -- vskrichal ya, zadetyj po nabolevshemu mestu ustami toj,
kotoraya dolzhna byla poshchadit' menya v etu minutu. -- Mozhno podumat', -- kak
zhe, -- chto vy ochen' drevnego vozrasta! -- Ispugavshis' sobstvennyh slov, edva
ya uderzhalsya skazat' lishnee, no myslenno povtoryal: "Devchonka! Devchonka!"
Kapitan ostanovilsya hodit', posmotrel na menya, shchelknul pal'cami i
gruzno sel ryadom.
-- YA ved' ne sporyu, -- skazala devushka, v to vremya kak zatihal smeh,
vyzvannyj moej goryachnost'yu. -- A mozhet byt', ya i pravda starshe tebya!
-- My delaemsya inogda molozhe, inogda -- starshe, -- skazal Dyurok.
On sidel v toj zhe poze, kak na "|span'ole", otstaviv nogu, otkinuvshis',
slegka opustiv golovu, a lokot' polozha na spinku stula.
-- YA shel utrom po beregovomu pesku i uslyshal, kak kto-to igraet na
royale v dome, gde ya vas nashel, Molli. Tochno tak bylo sem' let tomu nazad,
pochti v toj zhe obstanovke. YA shel togda k devushke, kotoroj bolee net v zhivyh.
Uslyshav etu melodiyu, ya ostanovilsya, zakryl glaza, zastavil sebya perenestis'
v proshloe i na shest' let stal molozhe.
On zadumalsya. Molli vzglyanula na nego ukradkoj, potom, vypryamivshis' i
ulybayas', povernulas' k Ganuveru.
-- Vam ochen' bol'no? -- skazala ona. -- Byt' mozhet, luchshe, esli ya tozhe
ujdu?
-- Konechno, net, -- otvetil on. -- Sandi, Molli, kotoraya tebya tak
sejchas obidela, byla hudym chernomazym ptencom na toshchih nogah vsego tol'ko
chetyre goda nazad. U menya ne bylo ni doma, ni nochlega. YA spal v broshennom
barake.
Devushka zavolnovalas' i zavertelas'.
-- Ah, ah! -- vskrichala ona. -- Molchite, molchite! YA vas proshu.
Ostanovite ego! -- obratilas' ona k |stampu.
-- No ya uzhe okanchivayu, -- skazal Ganuver, -- pust' menya razrazit grom,
esli ya umolchu ob etom. Ona podskakivala, napevala, zaglyadyvala v shchel' baraka
dnya tri. Zatem mne byli prosunuty v dyru v raznoe vremya: dva yabloka, staryj
perednik s pechenym kartofelem i funt hleba. Potom ya nashel cep'.
-- Vy ochen' menya obideli, -- gromko skazala Molli, -- ochen'. --
Nemedlenno ona stala smeyat'sya. -- Tam zhe i zaryli ee, etu cep'. Vot bylo
zharko! Sanders, vy chego molchite, pozvol'te sprosit'?
-- YA nichego, -- skazal ya. -- YA slushayu.
Doktor proshel mezhdu nami, vzyav ruku Ganuvera.
-- Eshche minuta vospominanij, -- skazal on, -- togda zavtrashnij den'
isporchen. Ujdite, proshu vas!
Dyurok hlopnul po kolenu rukoj i vstal. Vse podoshli k devushke -- veseloj
ili grustnoj? -- trudno bylo ponyat', tak toskovalo, mgnovenno osveshchayas'
ulybkoj ili stanovyas' vnezapno rasseyannym, ee podvizhnoe lico. Proshchayas', ya
skazal: "Molli, esli ya vam ponadoblyus', rasschityvajte na menya!.." -- i, ne
dozhidayas' otveta, bystro vyskochil pervyj, pochti ne pomnya, kak holodnaya ruka
Ganuvera stisnula moyu krepkim pozhatiem.
Na vyhode soshlis' vse. Kogda vyshel doktor Dzhonson, tyazhelaya dver'
medlenno zatvorilas'. Ee shchel' suzilas', blesnula poslednej chertoj i ischezla,
skryv za soboj dvuh lyudej, kotorym, ya dumayu, nashlos' pogovorit' koe o chem,
-- bez nas i inache, chem pri nas.
-- Vy tozhe ushli? -- skazal Dzhonsonu |stamp.
-- Takaya minuta, -- otvetil doktor. -- YA derzhus' mneniya, chto vrach
dolzhen inogda smotret' na svoyu zadachu neskol'ko shire zakona, hotya by eto
grozilo oslozhneniyami. My ne vsegda znaem, chto vazhnee pri nekotoryh
obstoyatel'stvah -- zhizn' ili smert'. Vo vsyakom sluchae, emu poka horosho.
Kapitan, tiho razgovarivaya s Dyurokom, udalilsya v sosednyuyu gostinuyu. Za
nimi ushli don |steban i vrach. |stamp shel nekotoroe vremya s Popom i so mnoj,
no na pervom povorote, kivnuv, "ischez po svoim delam", -- kak on vyrazilsya.
Otsyuda nedaleko bylo v biblioteku, projdya kotoruyu, Pop zashel so mnoj v moyu
komnatu i sel s yavnym iznemozheniem; ya, postoyav, sel tozhe.
-- Tak vot, -- skazal Pop. -- Ne znayu, zasnu li segodnya.
-- Vy ih vysledili? -- sprosil ya. -- Gde zhe oni teper'?
-- Ischezli, kak kamen' v vode. Drek sbilsya s nog, podkaraulivaya ih na
vseh vyhodah, no odnomu cheloveku trudno pospet' srazu k mnozhestvu mest. Ved'
zdes' dvadcat' vyhodov, tolpa, sumatoha, perepoloh, i, esli oni pereodelis',
izmeniv vneshnost', to vpolne ponyatno, chto Drek splohoval. Nu i on, nado
skazat', imel delo s pervostatejnymi artistami. Vse eto my uznali potom, ot
Dreka. Dyurok vytashchil ego telegrammoj; mozhete predstavit', kak on toropilsya,
esli zakazal Dreku ekstrennyj poezd! Nu, my pogovorim v drugoj raz. Vtoroj
chas nochi, a kazhdyj chas etih sutok nado schitat' za tri -- tak vse ustali.
Spokojnoj nochi!
On vyshel, a ya podoshel k krovati, dumaya, ne vyzovet li ee vid zhelaniya
spat'. Nichego takogo ne proizoshlo. YA ne hotel spat': ya byl vozbuzhden i
nespokoen. V moih ushah vse eshche stoyal shum; otdel'nye razgovory bez moego
usiliya zvuchali snova s harakternymi intonaciyami kazhdogo govoryashchego. YA slyshal
smeh, vosklicaniya, shepot i, zakryv glaza, pogruzilsya v mel'kanie lic,
proshedshih peredo mnoj za eti chasy...
Lish' posle pyati let, pri vstreche s Dyurokom ya uznal, otchego Dige, ili
|tel' Mejer, ne smogla v naznachennyj moment sdvinut' steny i pochemu eto
vyshlo tak molnienosno u Ganuvera. Molli byla v pavil'one s |stampom i zhenoj
slugi Parkera. Ona sama zahotela poyavit'sya rovno v dvenadcat' chasov, dumaya,
mozhet byt', sil'nee obradovat' Ganuvera. Ona opozdala sovershenno sluchajno.
Mezhdu tem, vidya, chto ee net, Pop, dezhurivshij u pod®ezda, brosilsya v kameru,
gde byli elektricheskie soedineniya, i raz®edinil tok, reshiv, chto, kak by ni
bylo, no Dige ne proizvedet predpolozhennogo effekta. On zakryl tok na dve
minuty, posle chego Ganuver vtorichno otvel metallicheskij zavitok.
V 1915 godu epidemiya zheltoj lihoradki ohvatila ves' poluostrov i
prilegayushchuyu k nemu chast' materika. Bedstvie dostiglo groznoj sily; kazhdyj
den' umiralo po pyat'sot i bolee chelovek.
Nezadolgo pered tem v chisle prochej komandy vnov' otstroennogo parohoda
"Valkiriya", ya byl poslan prinyat' eto sudno ot sudostroitel'noj verfi Ratnera
i K° v Liss, gde my i zastryali, tak kak zabolela pochti vsya nanyataya dlya
"Valkirii" komanda. Krome togo, strogie karantinnye pravila po raznym
soobrazheniyam ne vypustili by nas s korablem iz porta ranee treh nedel', i ya,
poselivshis' v gostinice na naberezhnoj Kan'e, chast'yu skuchal, chast'yu provodil
vremya s sosluzhivcami v bufete gostinicy, no bolee vsego skitalsya po gorodu,
nadeyas' sluchajno vstretit'sya s kem-nibud' iz uchastnikov istorii,
razygravshejsya pyat' let nazad vo dvorce "Zolotaya cep'".
Posle togo, kak Orsuna utrom na drugoj den' posle teh sobytij uvez menya
iz "Zolotoj cepi" v San-Riol', ya eshche ne byval v Lisse -- zhil polnym
pansionerom, i za menya platila nevidimaya ruka. CHerez mesyac mne napisal Pop,
-- on uvedomlyal, chto Ganuver umer na tretij den' ot razryva serdca i chto on,
Pop, uezzhaet v Evropu, no zachem, nadolgo li, a takzhe chto stalo s Molli ya
drugimi, o tom nichego ne upomyanul. YA mnogo raz perechital eto pis'mo. YA
napisal takzhe sam neskol'ko pisem, no u menya ne bylo nikakih adresov, Brome
mysa Gardena i dona |stebana. |ti pis'ma ya tak i poslal. V nih ya pytalsya
razuznat' adresa Popa i Molli, no, tak kak pis'mo v "Zolotuyu cep'" bylo
adresovano mnoj razom |stampu i Dyuroku, -- otveta ya ne poluchil, mozhet byt',
potomu, chto oni uzhe vyehali ottuda. Don |steban otvetil; no otvetil imenno
to, chto ne znaet, gde Pop, a adres Molli ne soobshchaet zatem, chtoby ya lishnij
raz ne napomnil ej o gore svoimi poslaniyami. Pod konec on sovetoval mne
zanyat'sya moimi sobstvennymi delami.
Itak, ya bol'she nikomu ne pisal, no s vozmushcheniem i bezrezul'tatno zhdal
pisem eshche mesyaca tri, poka ne dodumalsya do ochen' prostoj veshchi: chto u vseh
dovol'no svoih del i zabot, krome moih. |to otkrytie bylo nepriyatno, no
pomoglo mne nakonec otorvat'sya ot teh tridcati shesti chasov, kotorye ya provel
sredi sil'nejshih volnenij i opasnosti, voshishcheniya, toski i lyubvi. Postepenno
ya stal vspominat' "Zolotuyu cepy", kak otzvuchavshuyu pesnyu, no chtoby nichego ne
zabyt', potratil neskol'ko dnej na zapisyvanie vseh razgovorov i sluchaev
togo dnya: blagodarya etoj staroj tetradke ya mogu teper' vosstanovit' vse
dopodlinno. No eshche mnogo raz posle togo ya videl vo sne Molli i, kazhetsya, byl
neravnodushen k nej ochen' dolgo, tak kak serdce moe nachinalo bit'sya
uskorenno, kogda gde-nibud' slyshal ya eto imya.
Na vtoroj den' pribytiya v Liss ya posetil tot zakoulok porta, gde stoyala
"|span'ola", kogda ya udral s nee. Teper' stoyali tam dve amerikanskih shhuny,
chto ne pomeshalo mne vspomnit', kak pronzitel'no gudel veter noch'yu pered
poyavleniem Dyuroka i |stampa. YA navel takzhe spravki o "Zolotoj cepi",
namerevayas' tuda poehat' na svidanie s proshlym, no hozyain gostinicy
rasskazal, chto etot ogromnyj dom vzyat gorodskimi vlastyami pod lazaret i tam
pomeshcheno mnozhestvo epidemikov. Otnositel'no sud'by doma v obshchem izvestno
bylo lish', chto Ganuver, ne imeya pryamyh naslednikov i ne ostaviv zaveshchaniya,
podverg tem vse imushchestvo dlitel'nomu processu so storony somnitel'nyh
pretendentov, i dom byl zapert vse vremya do epidemii, kogda, po ego
uedinennosti, najdeno bylo, chto on otvechaet vsem ideal'nym trebovaniyam
gigantskogo lazareta.
U menya byli uzhe nebol'shie usy: nachala takzhe pushit'sya nezhnaya boroda,
takaya zhalkaya, chto ya userdno snimal ee britvoj. Inogda ya s dostoinstvom
posmatrival v zerkalo, szhimal guby i dvigal plechom, -- plechi stali
znachitel'no shire.
Nikogda ne zabyvaya obo vsem etom, derzha v ume svoem izyashchestvo i
molodcevatost', ya provodil vechera libo v bufete, libo na bul'vare, gde
oblyuboval kafe "Tonus".
Odnazhdy ya vyshel iz kafe, kogda ne bylo eshche semi chasov, -- ya ozhidal
priyatelya, chtoby idti vmeste v teatr, no on ne yavilsya, prislav podozritel'nuyu
zapisku, -- izvestno, kakogo roda, -- a odin ya ne lyubil poseshchat' teatr.
Itak, eto delo rasstroilos'. YA spustilsya k nizhnej allee i proshel ee vsyu, a
kogda hotel povernut' k gorodu, navstrechu mne popalsya starik v letnem
pal'to, kotelke, s trostochkoj, vidimo, vyshedshij pogulyat', tak kak za ego
svobodnuyu ruku derzhalas' devochka let pyati.
-- Parker! -- vskrichal ya, stanovyas' pered nim licom k licu.
-- Verno, -- skazal Parker, vsmatrivayas'. Pamyat' ego usilenno rabotala,
tak kak lico poperemenno vytyagivalos', ulybalos' i sililos' priznat', kto ya
takoj. -- CHto-to pripominayu, -- zagovoril on nereshitel'no, -- no izvinite,
poslednie gody ploho vizhu.
-- "Zolotaya cep'"! -- skazal ya.
-- Ah, da! Nu, znachit... Net, razrazi bog, -- ne mogu vspomnit'.
YA hlopnul ego po plechu: -- Sandi Pruel', -- skazal ya, -- tot samyj,
kotoryj vse znaet!
- Parenek, eto ty?! -- Parker sklonil golovu nabok, prosiyal i umil'no
zatorzhestvoval:
-- O, nikak ne uznat'! Forma k tebe idet! Vyros, razdvinulsya. Nu chto
zhe, nado pogovorit'! A menya vot vnuchka taskaet: "pojdem, ded, da pojdem", --
lyubit so mnoj gulyat'.
My proshli opyat' v "Tonus" i zakazali vino; devochke zakazali sladkie
pirozhki, i ona stala ih anatomirovat' pal'cem, murlycha i boltaya nogami, a my
s Parkerom uneslis' za pyat' let nazad. Nekotoroe vremya Parker govoril mne
"ty", zatem postepenno proniksya zrelishchem peremeny v lice izyashchnogo zagorelogo
moryaka, nosyashchego shturmanskuyu formu s privychnoj nebrezhnost'yu opytnogo
morskogo volka, -- i pereshel na "vy".
Estestvenno, chto razgovor byl ob istorii i sud'be lic, nam izvestnyh, a
bol'she vsego -- o Molli, kotoraya obvenchalas' s Dyurokom poltora goda nazad.
Krome togo, ya uznal, chto oba oni zdes' i zhivut ochen' nedaleko, -- v
gostinice "Plener", priehali po delam Dyuroka, a po kakim imenno, Parker
tochno ne znal, no on byl u nih, ostavshis' ochen' dovolen kak priemom, tak i
ugoshcheniem. YA byl udivlen i rad, no bol'she rad za Molli, chto ej ne prishlos'
popast' v cepkie lapy svoih bratcev. S etoj minuty mne uzhe ne sidelos', i ya
mashinal'no kival, doslushivaya rasskaz starika. YA uznal takzhe, chto Parker znal
Molli davno, -- on byl ee dal'nim rodstvennikom s materinskoj storony.
-- A vy znaete, -- skazal Parker, -- chto ona priezzhala nakanune togo
vechera, odna, tajno v "Zolotuyu cep'" i chto ya ej ustroil? Ne znaete... Nu,
tak ona prihodila prostit'sya s tem domom, kotoryj pokojnik vystroil dlya nee,
kak ona hotela, -- glupaya devochka! -- i razyskala menya, zakutannaya platkom
po glaza. My dolgo hodili tam, gde mozhno bylo hodit', ne rasschityvaya
kogo-nibud' vstretit'. Ee glaza razblestelis', -- tak byla porazhena, --
izvestno, Ganuver razmahnulsya, kak on odin umel eto delat'. Da. Bol'shoe
udovol'stvie bylo napisano na ee lice, -- na nee bylo vkusno smotret'.
Hodila i zamirala. Oglyadyvalas'. Postukivala nogoj. Stala tihon'ko pet'.
Vot, -- a eto bylo v prohode mezhdu dvuh zal, -- napererez dveri proshla ta
avantyuristka s Ganuverom i Galueem. Molli otoshla v ten', i nas nikto ne
zametil. YA vzglyanul, -- sovsem drugoj chelovek stoyal peredo mnoj. YA chto-to
zagovoril, no ona mahnula rukoj, -- zatoropilas', umolkla i ne govorila
bol'she nichego, poka my ne proshli v sad i ne razyskali lodku, v kotoroj ona
priehala. Proshchayas', skazala: "Poklyanis', chto nikomu ne vydash', kak ya hodila
zdes' s toboj segodnya". YA vse ponyal, klyatvu dal, kak ona hotela, a pro sebya
dumal: "Vot sejchas ya izlozhu ej vse svoi mneniya, chtoby ona vybrosila eti
mysli o Dige". I ne mog. Uzhe poshel sluh; ya sam ne znal, chto budet, odnako
reshilsya, a posmotryu na ee lico, -- net ohoty govorit', vizhu po licu, chto
govorit' zapreshchaet i uhodit s obidoj. Reshalsya ya tak tri raza i -- ne
reshilsya. Vot kakie dela!
Parker stal govorit' dal'she; kak ni interesno bylo slushat' obo vsem, iz
chego vyshli sobytiya togo pamyatnogo vechera, neterpenie moe otpravit'sya k
Dyuroku roslo i razrazilos' tem, chto, stradaya i shevelya nogami pod stulom, ya,
nakonec, kliknul prislugu, chtob rasplatit'sya.
-- Nu, chto zhe, ya vas ponimayu, -- skazal Parker, -- vam ne terpitsya
pojti v "Plener", Da i vnuchke pora spat'. -- On snyal devochku so stula i vzyal
ee za ruku, a druguyu ruku protyanul mne, skazav: -- Bud'te zdorovy!..
-- Do svidaniya! -- zakrichala devochka, unosya pirozhki v pakete i
klanyayas'. -- Do svidaniya! spasibo! spasibo!
-- A kak tebya zovut? -- sprosil ya.
-- Molli! Vot kak! -- skazala ona, uhodya s Parkerom. Pravednoe nebo!
Znal li ya togda, chto vizhu svoyu budushchuyu zhenu? Takuyu bespomoshchnuyu, nemnogo
povyshe stula?!
Volnenie proshlogo. Neschasten tot, kto nedostupen etomu izyskannomu
chuvstvu; v nem rasstilaetsya svet sna i zvuchit grustnoe udivlenie. Nikogda,
nikogda bol'she ne povtoritsya ono! Po mere uhoda let, uhodit ego osyazaemost',
menyaetsya forma, propadayut podrobnosti. Kazhetsya tak, hotya ego sut' ta, -- ta
samaya, v kotoroj my zhili, okruzhennye zabotami i strastyami. Odnako chto-to
izmenilos' i v sushchestve. Kak chelovek, vyrosshij lish' umom -- ne serdcem,
mozhet priznat' sebya v portrete desyatiletnego, -- tak i sobytiya, byvshie
neskol'ko let nazad, izmenyayutsya vmeste s nami i, zaglyanuv v dnevnik, mnogoe
hochetsya perepisat' tak, kak oshchushchaesh' teper'. Poetomu ya osuzhdayu privychku
vesti dnevnik. Naprasnaya trata vremeni!
V takom nastroenii ya otpravil Dyuroku svoyu vizitnuyu kartochku i sel,
chitaya gazetu, no derzha ee vverh nogami. Ne proshlo i pyati minut, a sluga uzhe
vernulsya, pochti begom.
-- Vas prosyat, -- skazal on, i ya podnyalsya v bel'etazh s zamiraniem
serdca. Dver' otkrylas', -- navstrechu mne vstal Dyurok. On byl takoj zhe, kak
pyat' let nazad, lish' poserebrilis' viski. Dlya vstrechi u menya byla
prigotovlena fraza: "Vy vidite pered soboj figuru iz mraka proshlogo i verno
s trudom uznaete menya, tak ya izmenilsya s teh por", -- no, sbivshis', ya skazal
tol'ko: "Ne ozhidali, chto ya pridu?"
-- O, zdravstvuj, Sandi! -- skazal Dyurok, vglyadyvayas' v menya. --
Naverno, ty teper' schitaesh' sebya starcem, dlya menya zhe ty prezhnij Sandi, hotya
i s petushinym baskom. Otlichno! Ty doma zdes'. A Molli, -- pribavil on, vidya,
chto ya oglyadyvayus', -- vyshla; ona skoro pridet.
-- YA dolzhen vam skazat', -- zayavil ya, vpadaya v prezhnee svoe legkomyslie
iskrennosti, -- chto ya ochen' rad byl uznat' o vashej zhenit'be. Luchshuyu zhenu, --
prodolzhal ya s neumestnym i sbivayushchim menya samogo zharom, -- trudno najti. Da,
trudno! -- vskrichal ya, zhelaya govorit' srazu obo veem i bessil'nyj soskochit'
s pervoj temy.
-- Ty mnogo iskal, sravnival? U tebya bol'shoj opyt? -- sprosil Dyurok,
hvataya menya za uho i usazhivaya. -- Molchi. Uchis', vhodya v dom, hotya by i posle
pyati let, skazat' neskol'ko neznachitel'nyh fraz, hodyashchih vokrug i okolo
znachitel'nogo, a potomu, kak by znachitel'nyh.
-- Kak?! Vy menya uchite?"
-- Moj sovet horosh dlya vsyakogo mesta, gde tebya eshche ne znali boltlivym i
zapal'chivym mal'chuganom. Nu, horosho. Vykidyvaj svoi pyat' let. Zvonok okolo
tebya, protyani ruku i pozvoni.
YA rasskazal emu priklyucheniya pervogo moryaka v mire, Sandersa Pruelya iz
Zurbagana (gde rodilsya) pod samym luchshim solncem, naiyarchajshe osveshchayushchim
tol'ko moyu figuru, vidimuyu vsem, kak statuya Svobody, -- za shest'desyat mil'.
V eto vremya prisluga vnesla zamechatel'nyj staryj rom, kotoryj my stali
pit' iz farforovyh stopok, vspominaya proisshestviya na Signal'nom Pustyre i v
"Zolotoj cepi".
-- Horoshaya byla stranica, pravda? -- skazal Dyurok. On zadumalsya, ego
vyrazitel'noe, tverdoe lico otrazilo vospominanie, i on prodolzhal: -- Smert'
Ganuvera byla dlya vseh nas neozhidannost'yu. Nel'zya bylo podumat'. Byli
prinyaty mery. Nichto ne ukazyvalo na pechal'nyj ishod. Ochevidno, ego
vnutrennee napryazhenie razrazilos' s bol'shej siloj, chem dumali my. Za tri
chasa do konca on sidel i govoril ochen' veselo. On ne napisal zaveshchaniya, tak
kak veril, chto, sdelav eto, priblizit konec. Odnako smert' uzhe derzhala ruku
na ego golove. No, -- Dyurok vzglyanul na dver', -- pri Molli ya ne budu
podnimat' razgovora ob etom, -- ona ploho spit, esli pogovorit' o teh dnyah.
V eto vremya razdalsya legkij stuk, dver' slegka priotkrylas' i zhenskij
golos stal vygovarivat' rassuditel'nym nezhnym rechitativom: "Nastoj-chi-vo
prosya vpus-tit', nel'-zya li vas predu-pre-dit', chto e-to ya, du-sha mo-ya..."
-- Kto tam? -- pritvorno gromko osvedomilsya Dyurok.
-- Pri-shla och-ko-vaya zmeya, -- dokonchil golos, dver' raskrylas', i
vbezhala molodaya zhenshchina, v kotoroj ya totchas uznal Molli. Ona byla v kostyume
pepel'nogo cveta i goluboj shlyape, Pri vide menya, ee smeyushcheesya lico vnezapno
ostylo, vytyanulos' i snova vspyhnulo.
-- Konechno, ya vas uznala! -- skazala ona. -- S moej pamyat'yu, da ne
uznat' podrugu moih yunyh dnej?! Sandersonchik, ty voskres, milyj?! Nu,
zdravstvuj, i prosti menya, chto ya sochinyala stihi, kogda ty, naverno, zhdal
moego poyavleniya. CHto, uzhe vypivaete? Nu, otlichno, ya ochen' rada, i.. i.. ne
znayu, chto eshche vam skazat'. Poka chto ya syadu.
YA zametil, kak smotrel na nee Dyurok, i ponyal, chto on ee ochen' lyubit; i
ottogo, kak on nablyudal za ee rasseyannymi, bystrymi dvizheniyami, u menya
rodilos' zhelanie byt' kogda-nibud' v ego polozhenii.
S prihodom Molli obshchij razgovor pereshel, glavnym obrazom, na menya, i ya
opyat' rasskazal o sebe, zatem, osvedomilsya, gde Pop i |stamp. Molli bez
vsyakogo stesneniya govorila mne "ty", kak budto ya vse eshche byl prezhnim Sandi,
da i ya, prismotrevshis' teper' k nej, nashel, chto hotya ona stala vpolne
razvivshejsya zhenshchinoj, no sohranila v lice i dvizheniyah tri chetverti prezhnej
Molli. Itak, ona skazala:
-- Popa ty ne uznal by, hotya i "vse znaesh'"; izvini, no ya ochen' lyublyu
draznit'sya. Pop stal takoj vazhnyj, takoj polozhitel'nyj, chto hochetsya vyjti
von! On vorochaet bol'shimi delami v chajnoj firme. A |stamp -- v Meksike. On
poehal k bol'noj materi; ona umerla, a |stamp vlyubilsya i zhenilsya. Bol'she my
ego ne uvidim.
U menya byli zhelaniya, kotorye ya ne mog vypolnit' i bespredel'no tomilsya
imi, ulybayas' i razgovarivaya, kak zavedennyj. Mne hotelos' skazat':
"Vskriknem, -- uvidimsya i uzhasnemsya, -- potonem v volnenii proshedshego pyat'
let nazad dnya, vernem eto ostroe napryazhenie vseh chuvstv! Vy, Molli, dlya menya
-- pervaya svetlaya cherta zhenskoj yunosti, uvenchannaya smehom i gorem, vy,
Dyurok, -- pervaya tverdaya cherta muzhestva i dostoinstva! YA vas vstretil
vnezapno. Otchego zhe my sidim tak sderzhanno? Otchego nash razgovor tak stisnut,
tak otvlechen?" Ibo perebegayushchie razgovory ya cenil malo. ZHar, strast', slezy,
klyatvy, proklyatiya i rukopozhatiya, -- vot chto trebovalos' teper' mne!
Vsemu etomu -- uvy! -- ya togda ne nashel by slov, no ochen' horosho
chuvstvoval, chego ne hvataet. Vposledstvii ya uznal, otchego my malo vspominali
vtroem i ne byli uvlecheny proshlym. No i teper' ya zametil, chto Dyurok pravit
razgovorom, kak shturvalom, priderzhivaya bolee k prohladnomu severu, chem k
pylkomu yugu.
-- Kto znaet?! -- skazal Dyurok na ee "ne uvidim". -- Vot Sanders Pruel'
sidit zdes' i hmeleet malo-pomalu. Vstrechi, da eshche neozhidannye, proishodyat
chashche, chem ob etom prinyato dumat'. Vse my vozvrashchaemsya na staryj sled,
krome...
-- Krome umershih, -- skazal ya glupo i diko. Inogda derzhish' v rukah
hrupkuyu veshch', rasseyanno vertish' ee, kak -- hlop! -- ona tresnula. Molli
prizadumalas', potom shalovlivo nalila mne roma i stala napevat', skazav:
"Vot eto ya sejchas vam sygrayu". Vskochiv, ona ushla v sosednyuyu komnatu, otkuda
zagremel burnyj boj klavish. Dyurok trevozhno oglyanulsya ej vsled.
-- Ona ustala segodnya, -- skazal on, -- i edva li vernetsya. --
Dejstvitel'no, vo vse vozrastayushchem grome royalya slyshalos' upornoe zhelanie
zaglushit' inoj ritm. -- Otlichno, -- prodolzhal Dyurok, -- pust' ona igraet, a
my posidim na bul'vare. Dlya takogo predpriyatiya mne ne najti luchshego
sputnika, chem ty, potomu chto u tebya zhivaya dusha.
Ugovorivshis', gde vstretimsya, ya vyzhdal, poka zatihla muzyka, i stal
uhodit'. -- "Molli! Sandi uhodit", -- skazal Dyurok. Ona totchas vyshla i
nachala uprashivat' menya prihodit' chasto i "ne vovremya": "Togda budet vidno,
chto ty drug". Potom ona hlopnula menya po plechu, pocelovala v lob, sunula mne
v karman gorst' konfet, razyskala i podala furazhku, a ya podnes k gubam
tepluyu, elastichnuyu ruku Molli i vyrazil nadezhdu, chto ona budet nahodit'sya v
dobrom zdorov'e.
-- YA postarayus', -- skazala Molli, -- tol'ko u menya byvayut golovnye
boli, ochen' sil'nye. Ne znaesh' li ty sredstva? Net, ty nichego ne znaesh', ty
lgun so svoej nadpis'yu! Otpravlyajsya!
YA bol'she nikogda ne videl ee. YA ushel, zapomniv poslednyuyu vidennuyu mnoj
ulybku Molli, -- tak, srednej veselosti, hotya ne bez yumora, i napravilsya v
"Portovyj tribun", -- gostinicu, gde dolzhen byl podozhdat' Dyuroka i gde, k
velikomu svoemu udivleniyu, obrel dyadyushku Gro, razmahivayushchego stakanom v
krugu kompanii, vossedayushchej na stul'yah verhom.
Sostav'te neskol'ko krasnyh klin'ev iz syrogo myasa, i ryzhih konskih
volos, prichem ne nado zabotit'sya o napravlenii, v kotorom torchat ostriya,
razrezh'te eto sceplenie vnizu poperechnoj shchel'yu, a vverhu vstav'te paru
gnilyh orehov, i vy poluchite podobie fizionomii Gro.
Kogda ya voshel, so stula iz kruga etoj kompanii vskochil, pochesyvaya za
uhom, matros i skazal podoshedshemu s nim tovarishchu: "A nu ego! Opyat' vret, kak
vybornyj kandidat!"
YA smotrel na Gro s priyatym chuvstvom bezopasnosti. Mne bylo interesno,
uznaet li on menya. YA sel za stol, byvshij po sosedstvu s ego stolom, i
narochno gromko potreboval holodnogo punsha, chtoby Gro obratil na menya
vnimanie. Dejstvitel'no, staryj shkiper, kak ni byl uvlechen sobstvennymi
povestvovaniyami, obernulsya na moj krik i pechal'no zametil: -- SHturman shutit.
To-to, podi, deneg mnogo!
-- Mnogo li ili malo, -- skazal ya, -- ne vam ih schitat', pochtennejshij
shkiper!
Gro nesochuvstvenno oblizal yazykom usy i obratilsya k kompanii.
-- Vot, -- skazal on, -- vot vam zhivaya kopiya Sandi Pruelya! Tak zhe
otvechal, byvalo, i vechno derzil. Smeyu sprosit', net li u vas brata, kotorogo
zovut Sanders?
-- Net, ya odin, -- otvetil ya, -- no v chem delo?
-- Ochen' vy pohozhi na odnogo molodca, razrazi ego grom! Takaya
neblagodarnaya skotina! -- Gro byl p'yan i stakan derzhal naklonno, polivaya
vinom shtany. -- YA obrashchalsya s nim, kak otec rodnoj, i voistinu otogrel zmeyu!
Govoryat, etot Sandi teper' razbogatel, kak nabob; pro to mne neizvestno, no
chto on za odnu shtuku poluchil, vospol'zovavshis' moim sudnom, sto tysyach
bankovymi biletami, -- v etom ya i sejchas mogu poklyast'sya machtami vsego
sveta!
Na etom meste chast' slushatelej ushla, ne zhelaya slyshat' povtoreniya
brednej, a ya sdelal vid, chto ochen' zainteresovan istoriej. Togda Gro napal
na menya, i ya uznal o pohozhdeniyah Sandi Pruelya. Vot eta istoriya.
Pyat' let nazad ponadobilos' tajno pohoronit' rodivshegosya ot nezakonnoj
lyubvi dvuhgolovogo cheloveka, rosshego v zatochenii i umershego ottogo, chto odna
golova zasohla. Radi etogo, podkupiv matrosa Sandi Pruelya, neizvestnye lyudi
svyazali Sandi, chtoby na nego ne bylo podozreniya, i vyvezli trup na mys
Gardena, gde i skryli ego v obshirnyh sklepah "Zolotoj cepi". Za eto delo
Sandi poluchil sto tysyach, a Gro tol'ko pyat'sot piastrov, pravda, zolotyh, --
no, kak vidite, ochen' malo po sravneniyu s gonorarom Sandi. Vskorosti trup
byl vynut, pokryt lakom i ozhivlen elektrichestvom, tak chto stal kak zhivoj
otvechat' na voprosy i ego do sih por vydayut za mehanicheskuyu figuru. CHto
kasaetsya Sandi, -- on dolgo byl izvesten na poluostrove, kak mot i p'yanica,
i byl arestovan v Zurbagane, no skoro vypushchen za bol'shie den'gi.
Na etom meste legendy, imevshej, mozhet byt', eshche bolee porazitel'noe
zaklyuchenie (kak stranno, dazhe zhutko bylo mne slyshat' ee!), voshel Dyurok. On
byl v pal'to, v shlyape i imel poetomu drugoj vid, chem noch'yu, pri nachale moego
rasskaza, no mne pokazalos', chto ya snova pogruzhayus' v svoyu istoriyu, gotovuyu
nachat'sya syznova. Ot etogo napala na menya neponyatnaya grust'. YA pospeshno
vstal, pokinul Gro, kotoryj tak i ne priznal menya, no, vidya, chto ya uhozhu,
vskrichal: -- SHturman, ej, shturman! Odin stakan Gro v pamyat' etogo svintusa
Sandi, razorivshego svoego shkipera!
YA podozval slugu i v prisutstvii Dyuroka, s lyubopytstvom sledivshego, kak
ya postuplyu, zakazal dlya Gro i ego sobutyl'nikov vosem' butylok portvejna.
Potom, hlopnuv Gro po plechu tak, chto on otshatnulsya, skazal: -- Gro, a ved' ya
i est' Sandi!
On motnul golovoj, vshlipnul i ustavilsya na menya.
Nastupilo obshchee molchanie.
-- Vosem' butylok, -- skazal nakonec Gro, mashinal'no sharya v karmane i
rassmatrivaya moi koleni. -- Vresh'! -- vdrug zakrichal on. Potom Gro snik i
povel rukoj, kak by otstranyaya trudnye mysli.
-- A, -- mozhet byt'!.. Mozhet byt'. -- zabormotal Gro. -- Gm... Sandi!
Vse mozhet byt'! Vosem' butylok, buty..
Na etom my pokinuli ego, vyshli i proshli na bul'var, gde seli v kamennuyu
rotondu. Zdes' slyshalsya otdalennyj plesk voln; na drugoj allee, povyshe,
igral orkestr. My proveli slavnyj vecher i obo vsem, chto zdes' rasskazano,
vspomnili i peregovorili so vsemi podrobnostyami. Potom Dyurok rasproshchalsya so
mnoj i ischez po napravleniyu k gostinice, gde zhil, a ya, pokurivaya, vypivaya i
slushaya muzyku, ushel dushoj v Zamechatel'nuyu Stranu i dolgo smotrel v tu
storonu, gde byl mys Gardena. YA razmyshlyal o slovah Dyuroka pro Ganuvera: "Ego
um treboval zhivoj skazki; dusha prosila pokoya". Kazalos' mne, chto ya opyat'
vizhu vnezapnoe poyavlenie Molli pered naryadnoj tolpoj i slyshu ee preryvistye
slova:
-- |to ya, milyj! YA prishla, kak obeshchala! Ne grustite teper'!
Last-modified: Thu, 21 Oct 1999 19:46:58 GMT