Ocenite etot tekst:




     ---------------------------------------------------------------------
     U.SHyc³k. "U chas ne vyarnul³sya", "Mastackaya l³taratura", M³nsk, 1975
     OCR & SpellCheck: Zmiy (zmiy@inbox.ru), 20 l³penya 2003 goda
     ---------------------------------------------------------------------

     Projdze chas,  z  zyamnyh kasmadroma¢ voz'muc' start vyal³znyya zorkal¸ty ³
nak³ruyucca da dal¸k³h galaktyk.
     Magchyma,  geta adbudzecca ¢zho ¢  nastupnym stagoddz³,  magchyma,  znachna
paznej.  Ale  nasha  mara ne  hocha chakac',  my  ¢zho  cyaper hocham vedac',  shto
napatkae byasstrashnyh astral¸tchyka¢ u  byaskoncaj prastory.  Ab  ³h  prygodah,
l¸se ³ znahodkah raskazvaecca ¢ getym zborn³ku fantastychnyh apavyadannya¢.


     Mozhna  bylo  chakac',  shto  adbudzecca zemletrasenne,  naval³cca  snezhny
buran,  ureshce,  vypadze metearytny dozhdzh. Us¸ geta maglo zdarycca, hacya, yak
pakazval³ dasledavann³,  planeta byla staraya ³  padobnyya z'yavy,  u  tym l³ku
metearyty, dlya yae byl³ nadzvychaj redk³ya. Ale geta?..
     Skrut zaplyushchy¢ vochy,  kab adagnac' pryv³d. Ale kal³ ¸n adkry¢ ³h, to ¢
nachnoj cemry, yakraz pad yarkaj blak³tnaj kropkaj S³ryusa, shto v³se¢ nad samym
nebash³lam, svyac³¢sya chyrvanavaty agen'chyk.
     N³by kab padrazhn³c' Skruta,  ¸n bl³snu¢ raz, drug³, trec³ ³ zgas. Skrut
prastaya¢,  nape¢na,  celuyu gadz³nu,  chakayuchy,  c³  ne z'yav³cca geta chyrvonaya
kropka zno¢.  Adnak cemra n³by  yashche bol'sh paguscela,  ³  ¸n  vobmackam,  ne
advazhvayuchysya chamus'c³ zapal³c' l³htar, sabra¢ nekal'k³ kamennya¢ ³ skla¢ ³h u
grudok, kab za¢tra, kal³ razv³dnee, znajsc³ geta mesca.
     Na planece zus³m ne bylo zhyccya. Navat kal³ b upa¢ metearyt, yamu ne bylo
tut shto padpal³c' - kamenn³ ³ pyasok ne garac'.
     Skrut ³mkl³va pavyarnu¢sya ¢s³m  korpusam,  az³rnu¢sya.  Zzadu byla taya  zh
c¸mnaya ³ s³nyaya noch.  Nad galavoj pa-ranejshamu bl³shchal³ spakojnyya,  neruhomyya
zork³.  Skrut uzdyhnu¢,  scya¢ zuby ³, starayuchysya ne pryspeshvac' hady, pajsho¢
un³z, dze lya padnozhzha ¢zgorka staya¢ yago ¢syudyhod.
     Agn³ ¢syudyhoda kryhu supako³l³. Skrut se¢, pakla¢ ruk³ na pul't. ¨n uzho
hace¢  by¢  addac'  kamandu  elektronnamu  vadz³celyu,   yak   raptam,   zus³m
nespadzyavana dlya syabe, vyklyuchy¢ asvyatlenne kab³ny. Navokal, adnak, n³koga ne
bylo. N³hto ne staya¢ pobach ³ ne sv³drava¢ yamu patyl³cu kryvazhernym poz³rkam.
Skrut nahmury¢sya,  pusc³¢ usyudyhod.  Ale  ³  addal³¢shysya ad  tago mesca,  ne
¢klyuchy¢ svyatla.  ²  ¢syu darogu ne  mog pazbav³cca ad  pachuccya,  byccam nehta
nyabachny plyve pobach.
     Vyarnu¢shysya,   Skrut  raskaza¢  us¸  Balashu,   Toj  uzdyhnu¢.  Adz³nota,
adarvanasc' ad  Zyaml³,  ad  usyago  zhyvoga,  magl³  vykl³kac' ³  bol'sh mocnyya
galyucynacy³.  A  dlya  Skruta geta byla pershaya ekspedycyya.  ²  Balash abyyakava
skaza¢:
     - Aptychny padman...
     Skrut ne sta¢ pyarechyc'.  Va ¢tul'nym salone, u pryvychnyh abstav³nah yamu
cyaper ³ samomu pachalo zdavacca, shto ¸n, v³dac', pamyl³¢sya. Ale paznej raptam
ustryvozhyla dumka: a kal³ pamylk³ ne bylo?
     - Shadz³,   paglyadz³  yashche,   -  dazvol³¢  Balash.  Ubachy¢shy,  yak  Skrut
perasmyknu¢ plyacham³, dada¢: - Razam pojdzem.
     Na drug³ dzen' grudok,  shto skla¢ Skrut,  yany znajshl³ l¸gka.  Adsyul', z
samaga verhu ¢zgorka,  bylo v³dac' dal¸ka. Myascovasc' byla garystaya. ² ¢ tym
napramku,  dze ¢nachy v³se¢ S³ryus, yak stavala voka, taksama cyagnul³sya skaly,
abryv³styya, golyya.
     - Tudy ne dabracca, - Balash skaza¢ geta myakka, spachuval'na. ¨n us¸ yashche
duma¢, shto Skrutu geta prymro³lasya, ³ ne hace¢ yago rascharo¢vac'.
     - Davaj pusc³m raketu,  haj  sfatagrafue toj  ra¸n.  A  potym paglyadz³m
zdymk³.
     Balash usm³hnu¢sya:
     - Rab³...
     Praz nekatory chas robat dastav³¢ pl¸nku na ¢zgorak. Kasmana¢ty ¢vazhl³va
pragledzel³ yae. N³choga admetnaga - toj zha kamenny haos.
     - Pachakaem dacyamna,  -  pashkadava¢ tavarysha Balash.  - Hacya yamu zus³m ne
abavyazkova bl³skac' zno¢.
     Agen'chyk uspyhnu¢ u  toj zha chas,  yak ³ ¢chora.  Nekal'k³ sekund ¸n gare¢
ro¢na,  potym m³rgnu¢ - raz, drug³, trec³, byccam nehta padava¢ nejk³ ¢mo¢ny
s³gnal,  ³  zn³k,  yak rastvary¢sya,  u  chornaj prastory.  YAny zno¢ ne paspel³
zaf³ksavac'  yago  pryboram³,   udakladn³c'  napramak  -  nadta  neveragodnym
uyav³lasya yago ³snavanne. YAny prosta ¢pe¢n³l³sya, shto ¸n ¸sc'.
     Zbyantezhany Balash tol'k³ chmyhnu¢. A Skrut, ne toyachysya, paskardz³¢sya:
     - Mne strashna, Pavel...
     - Bayacca nam nyama chago,  -  adkaza¢ zaklapochany Balash,  ale ³ sam adchu¢
syabe n³yakavata. - Hutchej za ¢s¸ geta nejk³ m³neral.
     Va ¢s³h kasm³chnyh davedn³kah planeta znachylasya yak pazba¢lenaya zhyccya. ²h
dasledavann³,  naz³rann³ taksama pacverdz³l³ geta.  ² raptam, kal³ term³n ³h
znahodzhannya tut padyhodz³c' k kancu, planeta vyrashyla padk³nuc' zagadku...
     - Za¢tra pajdu ¢ gory, - paslya do¢gaga rozdumu pramov³¢ Skrut.
     Balash ne adkaza¢.  ¨n adchu¢ za getym³ slovam³ malen'kuyu peramogu Skruta
nad  saboj -  yamu  zh  bachylasya va  ¢s³m getym neshta nevytlumachal'nae ³  tamu
strashnae.  Balash razume¢,  shto nya¢pe¢nenasc' Skruta ¢  sva³h s³lah,  u sabe,
magchyma,  ³dze ad vyal³znaj nervovaj napruzhanasc³, perazhytaj za aposhn³ya gady.
U  ekspedycy³ Skrut by¢ ne  samy maladzejshy.  Adnak,  v³dac',  sprava ne  va
¢zrosce. ²nshyya bol'sh muzhna peranos³l³ nyagody ³ chas pracyaglaga vandravannya. A
Skrut - chalavek zanadta ¢razhl³vy, sh³l'ny da zahaplennya¢, akty¢naj dzejnasc³
- ne¢zabave paslya startu pacha¢ pakutavac' ad  adnastajnasc³.  ¨n ne zahace¢,
kab  yago paklal³ ¢  anab³¸znuyu kameru -  l³chy¢ nedaraval'nym patrac³c' marna
hoc' chasc³nku svajgo zhyccya.  Ale  ne  znajsho¢ syabe ³  ¢  vahcennaj kamandze.
Pra¢da,  paskardz³cca na toe,  yak ¸n vykonvae svae abavyazk³, syabry ne magl³.
Prosta yany za¢vazhyl³,  shto yashche zus³m nyada¢na nya¢rymsl³vy,  nespakojny Skrut
zrab³¢sya nadta flegmatychny.  V³dac',  prastora akazala admo¢ny ¢ply¢ na  yago
bol'sh, chym na astatn³h.
     Kal³  nadysho¢  chas   pershaj  razvedval'naj  vylazk³,   tavaryshy  adrazu
prapanaval³ paslac' u yae Skruta. A ¢ naparn³k³ yamu dal³ vopytnaga Balasha.
     Na  pershym chase zdavalasya,  shto  da  Skruta vyarnu¢sya ranejshy stan.  Ale
recydyvy kasm³chnaj hvaroby zastal³sya.  Balash da¢no ne pomn³¢,  kab vos' tak,
sutyknu¢shysya z  nevyadomym,  navat  pagrozl³vym,  kasmana¢ty vykazval³ boyaz'.
Zvychajna bylo  naadvarot.  Nebyaspeka mab³l³zo¢vala dushe¢nyya s³ly,  prymushala
dzejn³chac'.  Pra¢da,  ³ Skrut ne hava¢sya,  navat bayuchysya. Adnak tut, v³dac',
sprava ¢  tym,  shto ¸n  hocha znajsc³ syabe ³  tamu ne havae sva³h pachuccya¢ ad
tavarysha.  ²,  mozha,  znojdze,  kal³ adpusc³c' yago na poshuk!  agen'chyka. Haj
perakanaecca,   shto  geta  hoc'  ³  ne  vyadomaya  pakul',  ale  ¢syago  tol'k³
yakaya-nebudz' zvychajnaya z'yava pryrody.
     Balash uzho by¢ gatovy adkazac' na slovy Skruta zgodaj,  adnak peraduma¢.
U yago ne bylo ¢pe¢nenasc³ ¢ tym,  shto toj agen'chyk mozhna znajsc³.  Hutchej za
¢s¸  tut v³navaty yak³-nebudz' kryshtal'.  U  pe¢ny chas na  yago traplyae zornae
svyatlo,  ³ tady ¸n pachynae palymnec' u nachnoj cemry.  Udzen' yago, zrazumela,
ne za¢vazhysh.
     Geta  prynyase Skrutu rascharavanne,  pak³ne adchuvanne,  shto  ³snue neshta
nerazgadanae,  razgadac' yakoe ¢ yago ne stala ¢mennya.  ²,  magchyma,  praz us¸
zhycc¸ ¸n pranyase ¢ sabe pachucc¸ v³ny, shto mog, ale ne adkry¢ dlya lyudzej adnu
z zagadak pryrody. Balash uzdyhnu¢ ³ skaza¢:
     - U nas vel'm³ mala chasu.
     Balash ne hlus³¢. Praz dvoe sutak nadyhodz³¢ najlepshy momant dlya startu.
Tol'k³ ¢  getym vypadku yany  zdoleyuc' sustrecca z  ekspedycyyaj u  vyznachanym
punkce prastory.  Lyuboe spaznenne pryvyadze da tago,  shto pryjdzecca daganyac'
zorkal¸t,  a  geta  znachyc',  davyadzecca  tarmaz³c',  zmyanyac'  kurs  ³  zno¢
razganyacca, shto ne vyklyuchae ³nshyh nepradbachanyh nepryemnascej. Zdarylasya zh u
³h  vos' tut  vymushanaya pasadka,  kal³ raptam nevyadoma chamu paskory¢sya rezhym
raboty ruhav³ko¢.  S³lavoe pole planety yashche buduc' vyvuchac',  z getaga boku
nekatoryya dasledavann³,  yak³ya  yany  pravyal³,  prynyasuc' karysc'.  Ale  zaraz
galo¢nae dlya ³h - vyarnucca nazad.
     - U nas dva dn³, dzve nochy ³ yashche nekal'k³ gadz³n, - udakladn³¢ Skrut.
     ² geta byla pra¢da. Nejk³ chas yany sapra¢dy mel³, ³ ne bylo patreby, kab
Skrut abavyazkova znahodz³¢sya getyya dn³ na  karabl³.  Paduma¢shy,  Balash amal'
zda¢sya.
     - Pagavorym ran³caj, - paabyaca¢ ¸n.
     Sv³tanne pryjshlo pahmurnae.  SHal¸ny vecer n¸s  adnekul' z  po¢dnya hmary
drobnaga  pyasku.  U  getaj  ruhomaj  sheraj  meshan³ne  bylo  getak  zha  cyazhka
aryentavacca, yak ³ ¢ tumane.
     - Mozha, pachakaem pagody? - skaza¢ Balash.
     - U  nas tol'k³ dva dn³,  adna noch ³ yashche nekal'k³ gadz³n,  -  pa¢tary¢
svae slovy Skrut.
     Balash  usm³hnu¢sya ³  dazvol³¢ vyyazdzhac'.  Ureshce,  lakatary bachac' ³  ¢
bol'sh shchyl'nym asyaroddz³.
     Adnak n³ Skrut,  n³ Balash ne ¢l³chyl³ adnu akal³chnasc' -  u  garah,  dze
treba bylo shukac' agen'chyk,  davyalosya hadz³c' peshshu, pak³nu¢shy ¢se prybory ¢
kab³ne ¢syudyhoda. Skrut vyarnu¢sya n³ z chym.
     Pad vechar vecer sc³h. Ase¢ pyasok. Na pacyamnelym nebe zabl³shchal³ zork³.
     - Ne byaduj, - sucyasha¢ Balash tavarysha, - s¸nnya my yago abavyazkova zlov³m.
     YAshche zvechara yany rasstav³l³ prybory, nastro³l³ ³h. Cyaper, kal³ z'yav³cca
agen'chyk,  yany  ne  tol'k³ davedayucca napramak,  ale ³  adleglasc' da  yago z
dakladnascyu da  adnago metra.  Kal³ scyamnela,  yany zanyal³ paz³cyyu na vyarshyn³
¢zgorka.
     CHas,  zdavalasya,  da  neveragodnasc³ zapavol³¢ svoj beg.  YAny raz-poraz
paz³ral³  na  gadz³nn³k³,  ne  davyarayuchy elektronnamu sakrataru.  Ale  navat
sekundnaya strelka  byccam  peratvarylasya ¢  m³nutnuyu  -  tak  mala  abarota¢
zrab³la yana pa kruglym cyferblace.
     Skrut  adysho¢ ubok,  pak³nu¢shy Balasha kalya  prybora¢.  ¨n  hvalyava¢sya ³
adchu¢  patrebu zaraz  pabyc'  adnamu.  Pryse¢ na  kamen'.  Paslya  celaga dnya
blukannya¢ bylo pryemna vyprastac' stomlenyya nog³. Skrut pryh³nu¢sya sp³noj da
skaly,   z  zadaval'nennem  adchuvayuchy  pad  elastychnym  kascyumam  yae  zyamnuyu
cv¸rdasc'.
     Noch, peradaposhnyaya dlya ³h na getaj planece, nyachutna nakryla ¢s¸ navokal.
Gustuyu nepraglyadnuyu cemru ne magl³ peramagchy n³ Mlechny SHlyah, n³ yark³ S³ryus,
shto ¢ sva¸j statychnasc³ ¢ya¢lya¢sya yak namalyavany.  ² ¢s¸ astatnyae bylo takoe zh
dal¸kae ad real'nasc³ -  neruhomae, nezhyvoe. Adno, shto zdavalasya zhyvym, geta
taya chyrvonaya kropka,  yakaya nyajnachaj s³gnal³la ³m ab nechym nevyadomym ³, mozha,
neabhodnym dlya lyudzej.  Hutka yana z'yav³cca zno¢.  ¨n davedaecca,  dze yana, ³
pryjdze za¢tra na toe mesca.  CHamu ¸n veryc',  shto za getym agen'chykam neshta
¸sc'?  A raptam, sapra¢dy, spadzyavacca na neshta nezvychajnae mozha tol'k³ tak³
nav³chok, yak ¸n?
     ¨n  pomn³c' vypadak,  yak³ sta¢ uzho hrestamatyjnym dlya mnog³h pakalennya¢
vuchnya¢ kasm³chnyh shkol. Nekal³ dva stazhory pryslal³ z Marsa pavedamlenne, shto
sutyknul³sya z reshtkam³ nevyadomaj cyv³l³zacy³. Na zdymkah, yak³ya yany peradal³,
lyudz³  ¢bachyl³ neshta vel'm³ padobnae na  prylady pracy,  mudragel³staj formy
f³gurk³,   yak³ya  byl³  abo  paradzhennem  fantaz³³  ³h  stvaral'n³ka¢,   abo,
naadvarot, raskazval³ ab vyglyadze sam³h stvaral'n³ka¢.
     Geta  byla sensacyya.  Na  Mars adprav³l³ vyal³kuyu ekspedycyyu.  ²  pershae
bol'sh-mensh detal'nae absledavanne pakazala,  shto znojdzenyya f³gurk³ - reshtk³
ne  zag³nu¢shaj cyv³l³zacy³,  a  metearyta.  Trap³¢shy ¢  atmasferu Marsa,  ¸n
uzarva¢sya, ³ askolk³, aplav³¢shysya, nabyl³ getuyu dz³¢nuyu formu.
     Ale geta pav³nny byl³ ¢stanav³c' sam³ stazhory.  YAny ne  zrab³l³ getaga,
bo   takoe   ¢zho   vyal³kae  zhadanne  ¢   kozhnaga  maladoga  kasmana¢ta  byc'
pershaadkryval'n³kam. C³ ne padobny ¸n nechym na tyh stazhora¢?
     Stala haladnavata. U razredzhanaj atmasfery planety perapady temperatury
byl³ vel'm³ znachnyya. Skrut uklyuchy¢ elektraabagre¢ skafandra. Cyaplo razl³losya
pa cele, nastrojvayuchy na m³rny, razvazhl³vy lad.
     Ureshce ¢s¸  mae  svoj pachatak ³  kanec.  Geta staraya ³sc³na dlya  Skruta
zaraz guchala,  yak  adkrycc¸.  M³nuc' yashche sutk³-drug³ya,  ³  ¸n zno¢ budze na
zorkal¸ce.  Zabuducca getyya nachnyya gadz³ny napruzhanaga chakannya,  ³  pachnucca
gady,   abmezhavanyya  kayutaj,   salonam  ³  abservatoryyaj.  Us¸  adnastajnae,
razmeranae, budz¸nnae ³ tamu n³by zapavolenae, yak zhycc¸ ¢ anab³¸ze. Pracuyuc'
ruhav³k³,  padtryml³vayuchy na  zorkal¸ce ¢lasnuyu s³lu prycyazhennya.  L³chyl'n³k³
adznachayuc' m³l'¸ny projdzenyh k³lametra¢.  A  ty  ne  bachysh getaga ruhu,  ne
zhyvesh  ³m.  U  ³lyum³natarah taya  zh  charnata,  syam-tam  pratknutaya bl³skuchym³
kropkam³.  YAna byla ¢chora,  za¢chora,  mesyac nazad.  Zorkal¸t ³ razam z ³m ty
n³by v³syace ¢  prastory na adnym ³  tym zha mescy.  ² getamu v³sennyu ne v³dno
myazhy.  ²  ¢zho ne verysh navat u toe,  shto neshta,  me¢shae pachatak,  budze mec'
kanec.
     Skrut razume¢ usyu  nedarechnasc' sva³h dumak.  Bachy¢,  shto  yany  kladuc'
adb³tak na yago pavodz³ny,  perazhyva¢,  lovyachy tryvozhnyya poz³rk³ tavarysha¢. ²
ne mog n³choga z saboj zrab³c'.  YAmu zdavalasya, shto ¸n raptam sta¢ na karabl³
l³shn³. U toj chas, yak astatn³ya pracaval³, ¸n, zanyaty porkannem u sabe, n³choga
karysnaga ne  zrab³¢.  Pavol'na ³  marna cyakl³ yago dn³.  Navat astranam³chnyya
naz³rann³,  samy ¢lyub¸ny yago zanyatak,  ne prynos³l³ tago zadaval'nennya, yakoe
¸n  adchuva¢,  znahodzyachysya na  pazaatmasfernyh stancyyah  Zyaml³.  ¨n  sklada¢
karty,  dobrasumlenna,  staranna, yak kursant kasm³chnaj shkoly na pershym godze
navuchannya. A ¢ glyb³n³ mozgu ¢ves' chas m³l'ga¢ napam³n, shto geta, badaj, mog
by zrab³c' ³ a¢tamat. Zdymk³ potym praanal³zava¢ by lyuby specyyal³st. ² chasam
dumalasya, c³ ne lepsh bylo byc' u anab³¸ze?
     ¨n  uzradava¢sya getamu razvedval'namu pal¸tu.  Sutyknenne z  nevyadomym,
haj  sabe  nezhyvym svetam,  -  mara kozhnaga kasmana¢ta.  Da  tago zh  geta ne
neruhomasc' zorkal¸ta ¢ drejfe,  yak³,  m³zh ³nshym,  n³chym ne adrozn³vaecca ad
pal¸tu z  subsvetlavoj hutkascyu:  adleglasc³ Susvetu byl³ bol'shyya za lyudskoe
¢ya¢lenne prastory ³  chasu.  Ale c³  budze ¸n  radavacca,  kal³ vernecca?  C³
adolee parsek³,  yak³h  ne  v³dac' ³  yak³ya ¢s¸  zh  ³snuyuc',  bo  vyya¢lyayucca ¢
byaskoncyh ³  nudnyh gadah?  Kazhuc',  shto samy lepshy lekar ad  nudy -  praca.
Uvogule,   geta  byassprechna.   Tol'k³  yamu  yashche  treba,  kab  praca  davala
adchuval'nyya vyn³k³,  kab yana, zadaval'nyayuchy cyabe, znahodz³la vodguk u ³nshyh,
byla karysnaya.
     Nepatrebnasc³ lyudzyam ¸n  baya¢sya bol'sh za  ¢s¸  z  tago chasu,  yak  pacha¢
zadumvacca nad sensam svajgo ³snavannya.  ¨n spadzyava¢sya,  shto ³menna tut,  u
kosmase, ne tol'k³ naradzhayucca vyal³k³ya adkrycc³, ale ³ pravyarayucca chalavechyya
yakasc³.  ²,  v³dac',  peraacan³¢ sam  syabe.  Kosmas akaza¢sya ne  skarbonkaj,
po¢naj navukovyh adkryccya¢.  U  pershuyu chargu -  geta budz¸nnasc' ³ cyarpenne,
yakoga ¢ yago, yak akazalasya, vel'm³ mala.
     ¨n ³  zaraz,  kal³ zastalosya ¢syago nekal'k³ hv³l³n,  pryspeshvae chas.  A
Balash zus³m spakojny. Balash navuchy¢sya chakac' - ¸n uzho dvojchy by¢ u prastory.
Na Zyaml³ m³nula stagoddze.  Mnog³h, z k³m Balash pachyna¢, uzho nyama. Mnog³h ne
zastane,  kal³ vernecca adsyul'. A skazhy, ³ Balash yashche raz pak³ne Zyamlyu, hoc'
razam z  getym ¸n  pak³ne aposhn³h sva³h bl³zk³h.  Balash ne sumue ¢  kosmase,
za¢s¸dy ro¢ny,  sabrany -  zgustak energ³³ ³ razvazhl³vasc³.  Pe¢na,  tak³m ³
pav³nen byc' mudrec, yak³ zveda¢ uladu nad saboj ³ chasam.
     N³by zdagada¢shysya, shto Skrut dumae zaraz pra yago, Balash azva¢sya:
     - Uvaga!
     Skrut z³rnu¢ na gadz³nn³k. Tryccac' sekund, dvaccac'... ¨n napruzhy¢sya ³
adchu¢, shto nestae s³ly ¢stac' na nog³.
     S³gnal elektronnaga sakratara pragucha¢ znyanacku.  Skrut yago  chaka¢ -  ³
¢s¸  ro¢na  ¢zdrygnu¢.  Potym  pam³rga¢  vejkam³,  adganyayuchy  naslann¸.  Pad
S³ryusam,  yak ³ hv³l³nu abo gadz³nu tamu nazad, byla neparushnaya charnata. YAna
rezala vochy,  naganyala sl¸zy, ³ ne bylo ¢ ¸j kol³shnyaga agen'chyka. Ashalomleny
Skrut ne varushy¢sya ³ ¢s¸ chaka¢, chaka¢...
     Nape¢na, m³nula mnoga chasu, kal³ Balash nareshce skaza¢:
     - Pojdzem...
     Vyartanne  bylo  sumnae.  Balash  adklyuchy¢  elektronnaga vadz³celya ³  sam
kruc³¢ shturval usyudyhoda, vyb³rayuchy darogu syarod kamennya¢. Skrut by¢ udzyachny
yamu  za  geta.  CHamu  zh  ne  stala  agen'chyka,  yak³  da  getaga z'ya¢lya¢sya sa
zdz³¢lyayuchaj dakladnascyu?  A mozha, pra¢da na baku Balasha? Z getym ne hacelasya
pagadzhacca.  Skrut duma¢,  duma¢,  ³ yamu ¢ves' chas zdavalasya, shto ¸n ne mozha
zrazumec' neshta ³stotnae, vel'm³ vazhnae.
     Skrut zasnu¢ tol'k³ z dapamogaj elektra¢syplyal'n³ka. Ale ³ ¢ sne nejkaya
dumka, zna¸maya ³ nya¢lo¢naya, sv³dravala mozg.
     Getu dumku Skrut amal' zrazume¢,  kal³ prachnu¢sya ran³caj.  U ³lyum³natar
zorkal¸ta b³l³ barvovyya promn³ tutejshaga sonca.  U ³h svyatle, yak ³ na Zyaml³,
kruzhyl³sya drabnyutk³ya pyl³nk³. A ¢chora ³h ne bylo. Ne bylo, ne bylo...
     Skrut  usm³hnu¢sya zdagadcy ³  ¢s¸j  dalonnyu nac³snu¢ na  knopku s³gnalu
¢nutranaj suvyaz³:
     - Pavel! Pavel!
     Dynam³k pabudz³¢ Balasha.
     - SHto takoe? - zapyta¢sya ¸n. - Da¢ by adaspacca.
     - Geta ne m³neral, Pavel! - uzho radasna krycha¢ Skrut.
     - Ty shto, znajsho¢ yago? - ³ran³chna pramov³¢ Balash.
     - Zaraz! Zaraz! CHakaj, ya pryjdu!
     Praz  nekal'k³ sekund  Skrut  uvarva¢sya ¢  kayutu  Balasha ³  plyuhnu¢sya ¢
kresla pobach z lozhkam.
     - Neba bylo chystae? - pyta¢sya ¸n u Balasha.
     - Unachy? CHystae.
     - Ale agen'chyk ne svyac³¢sya?
     - Ne.
     - Znachyc',  geta...  nu  toe,  shto ty  nazyvaesh m³neralam,  svec³cca ne
adlyustravanym svyatlom yakoj-nebudz' zork³.  Za  adnu noch,  ty  geta vedaesh ne
gorsh za  myane,  yany ne  magl³ prykmetna pvramyasc³cca na nebe.  YAny praktychna
neruhomyya.  Znachyc',  geta neshta svyac³lasya abo  samo pa  sabe,  abo dzyakuyuchy
nejkaj s³lkaval'naj kryn³cy.  Pershae adpadae,  bo ³naksh my bachyl³ b agen'chyk
uchora. Zgodzen?
     - Slushna... - Balash se¢ na lozhku.
     - Zastaecca drugoe -  neshta zhyv³c' toj  agen'chyk.  ¨sc' nejkaya kryn³ca.
Tak?
     - Dapusc³m.
     - Takoj kryn³caj mozha byc' vos' shto, - Skrut pakaza¢ rukoj na vyas¸lkavy
zajchyk, yak³ zasty¢ na scyane. - Uchora, darechy, uves' dzen' bylo pahmurna.
     - Ale zh geta aznachae... - urazhany Balash ne skonchy¢ frazu.
     - SHto my maem,  magchyma,  spravu z  nechym padobnym na sonechnuyu batareyu.
Udzen'  yana  nab³rae pramyan³stuyu abo  ceplavuyu energ³yu.  A  paslya  addae,  -
zaklyuchy¢ yago dumku Skrut.
     - Smela  prydumana...  -  zaraz Balash uzho  ne  ³ran³zava¢.  ¨n  adchu¢ u
razvazhannyah Skruta nejkuyu pra¢du.  ²  ¸n  skaza¢:  -  Kal³  s¸nnya my  ¢bachym
agen'chyk, ya zatrymayu adl¸t. Na sutk³. ²naksh...
     Balash ne dagavary¢.  Ale Skrut ³ tak veda¢,  shto ¸n mog skazac',  ³ by¢
vel'm³ ¢dzyachny tavaryshu.  Tol'k³ cyaper yago ¢zho ne muchyl³ sumnenn³. SHto b tam
n³  havalasya za getym agen'chykam,  ¸n,  bezumo¢na,  by¢ c³kavaj z'yavaj chuzhoj
pryrody. Vartaj, kab z ¸j pazna¸m³cca bl³zhej.
     Skrut  ne  pamyl³¢sya.  U  pe¢ny chas  pad  S³ryusam zasvyac³lasya chyrvonaya
kropka.  Potym yana  m³rgnula try  razy ³  zgasla.  Ale  cyaper yae  mesca bylo
zapelengavana.  ²  ledz' razv³dnela,  Skrut z Balasham adprav³l³sya da gornaga
hrybta.  Uzbro³l³sya zus³m pazyamnomu -  al'penshtokam³,  charav³kam³ z vostrym³
shypam³.  ²  tol'k³ prybory,  yak³ya magl³ dapamagchy ³m  za¢vazhyc' u  navakoll³
metal³chnyya  pradmety,   rab³l³  ³h  bol'sh  padobnym³  na  geolaga¢,  chym  na
al'p³n³sta¢.
     YAny  ³shl³,   peraskakvayuchy  raskol³ny,   abhodzyachy  neprystupnyya  p³k³,
spuskayuchysya ¢ cyasn³ny ³ ¢zb³rayuchysya na abryv³styya skaly. U zyamnyh umovah yany
na¢rad c³  adolel³ b  takuyu darogu.  Ale na planece,  menshaj za Zyamlyu,  byla
menshaj ³ ³h vaga.
     YAny spyn³l³sya adpachyc' kalya nevysokaga plato. Tam, za pad'¸mam, pav³nen
byc' toj samy agen'chyk. Da yago ¢zho rukoj padac'.
     Skrut prajsho¢ nekal'k³ kroka¢, vyb³rayuchy zruchnae mesca, kab prysesc³. ²
¢  gety chas  zam³rga¢ ³ndykatar metalashukal'n³ka.  Nedze bl³zka by¢ metal c³
paklady  rudy.   Adnak  toe,   shto  yany  adpavyadal³  kaardynatam  agen'chyka,
nascyarozhyla.
     Skrut by¢ lyagchejshy, ³ Balash padsadz³¢ yago na plato.
     - K³daj mne tros,  -  papras³¢ ¸n,  kal³ Skrut apynu¢sya naverse.  Skrut
chamus'c³ ne adkazva¢. Balash kryknu¢ uzho necyarpl³va: - Pamazhy!
     Tol'k³ tady azva¢sya Skrut. ¨n gavary¢ sheptam, ³ Balash ne adrazu ¢cyam³¢,
shto da chago.
     - YAk³ karabel'? - perapyta¢ ¸n.
     Ne adkazvayuchy, Skrut nah³l³¢sya nad abryvam ³ apusc³¢ tros. Balash z³rnu¢
uverh ³ zhahnu¢sya:  navat praz plastyk germashlema bylo v³dac', yak zbyale¢ tvar
tavarysha.  Taropka perab³rayuchy rukam³,  ¸n  ³mkl³va ¢zlyace¢ ugaru.  Z  plato
adkryva¢sya shyrok³  krayav³d.  Balash  kruc³¢  galavoj,  dz³vyachysya,  shto  maglo
¢raz³c' Skruta. ¨n n³choga ne za¢vazha¢ - tyya zh skaly, shto yany bachyl³ ³ ¢n³ze,
h³ba tol'k³ bol'shyya.
     Tady Skrut nareshce zagavary¢ vyrazna:
     - Glyadz³! - ³ pracyagnu¢ ruku.
     Balash z³rnu¢ ³ ledz' stryma¢ vokl³ch.  Tam, syarod kamennyh scen cyasn³ny,
prysypany  abvalam,   lyazha¢  do¢g³  s³garapadobny  korpus  zorkal¸ta.   YAny,
kasmana¢ty, u getym pamyl³cca ne magl³, navat razglyadayuchy yago zdal¸k.
     Balash ³ Skrut padyshl³ bl³zhej. Zorkal¸t by¢ stary, tak³ya budaval³ yashche ¢
pazam³nulym stagoddz³. Cyaper geta byla kucha metal³chnaga lomu.
     - Treba bylo  b  paglyadzec' usyaredz³ne,  -  skaza¢ Balash,  paz³rayuchy na
pustyya pra¸my defarmavanyh ³lyum³natara¢ ³ ¢vahodnyh lyuka¢.
     - Na¢rad c³ znojdzem tam shto...  -  adkaza¢ Skrut.  -  Agon', yak smerch,
pran¸ssya pa adsekah.
     Balash bachy¢ ³  sam,  shto  rubka,  dze pav³nny byl³ zaho¢vacca materyyaly
ekspedycy³, lyazhala ¢ baku ad asno¢naga korpusa, pacharnelaya, splyushchanaya.
     YAny pahadz³l³ vakol m¸rtvaga g³ganta,  sprabuyuchy vyznachyc', shto geta za
zorkal¸t,  kab prynesc³ na Zyamlyu aposhnyuyu vestku pra yago trag³chny l¸s.  Ale ³
getaga ne bylo. Korpus aplav³¢sya, yak lyadzyash pad vesnavym soncam.
     YAny ma¢kl³va pastayal³ kryhu ³ pajshl³ nazad,  urazhanyya strashnaj karc³naj
g³bel³. ² kal³ adyshl³ ¢zho dal¸ka, Skrut raptam spyn³¢sya.
     - Ale shto tady svyac³lasya? - zapyta¢sya ¸n.
     - Sapra¢dy,  -  zgadz³¢sya Balash ³ prypyn³¢sya taksama.  - A ty ¢pe¢neny,
shto geta menav³ta tut?
     - Ne... Hacya agen'chyk pav³nen mec' nejkae dachynenne da karablya. Cyaper ya
¢ getym ne sumnyavayusya.
     Balash z³rnu¢ pa bakah. Gory, skaly, kamenn³, syarod yak³h uzho ne v³dac' ³
zorkal¸ta.  ²  zork³ zverhu ne  tak³ya yark³ya,  yak  unachy,  adnak prykmetnyya ¢
razredzhanym atmasfernym pokryve planety.
     - Vaz'm³ aryenc³r,  -  para³¢ ¸n  Skrutu,  yak³  taksama sprabava¢ neshta
¢bachyc' u navakoll³.
     Skrut zdz³¢lena skaza¢:
     - Geta ¢baku, badaj, z k³lametr...
     - Pojdzem hutchej, - adkaza¢ Balash. - Bayusya, ne paspeem dacyamna.
     Daroga byla pakruchastaya. M³nula yashche z pa¢gadz³ny, kal³ Balash skaza¢:
     - Nedze tut.
     Kamenny gushchar,  zdalosya,  sta¢ yashche bol'sh neprahodny.  Na¢rad c³ mozhna
bylo ¢ ³m shto za¢vazhyc', ³ Skrut nedaverl³va spyta¢:
     - Tut?
     Na   gety  raz  yany  ne  pamyl³l³sya.   Vypadkova  z³rnu¢shy  na  vyarshynyu
abryv³staj, byccam ssechanaj, skaly, Balash uskryknu¢. Tam bylo neshta padobnae
na pyachoru. Uvahod, n³byta zashkl¸ny, c'myana pabl³skva¢, adlyustro¢vayuchy skupyya
barvovyya promn³ nadvyachorkavaga svyac³la.
     Spatreb³lasya yashche  z  pa¢gadz³ny,  pakul' Balash  sa  Skrutam dabryl³ da
mesca,  ad  yakoga mozhna bylo dabracca da pyachory.  Ugaru vyala vuzkaya paloska,
para¢na¢cha chystaya ad zavala¢ ³,  zdavalasya,  syam-tam padpra¢lenaya - na sh³le
byl³ n³by vyrublenyya ¢ skalah prystupk³. Mo¢chk³ lyudz³ lezl³ na garu. A ¸j ne
bylo kanca.
     Pyachora adkrylasya rapto¢na -  daroga vyvela Skruta ³ Balasha na nevyal³kuyu
plyaco¢ku perad uvahodam u yae.
     - Budan... - shapnu¢ Skrut.
     - Saklya... - skaza¢ Balash.
     Perad  ³m³  stayala  scyana.   Gladkaya  ³  ro¢naya,  aval'naj  formy,  yana
pabl³skvala adlyustravanym svyatlom, n³by adshl³favany agat.
     Stomlenyya krutoj  darogaj,  lyudz³  stayal³ perad  dz³¢naj pabudovaj,  ne
razumeyuchy, shto geta.
     - Mayak, - vykaza¢ zdagadku Skrut.
     - Dlya kago? - Balash va ¢s³m hace¢ bachyc' sens.
     Menav³ta ¢ mayaku ¸n yago ne ¢bachy¢.  ¨n pa¢tary¢ pytanne: - Dlya kago? Da
karablya ne menej k³lametra,  ³ yago ne v³dno adsyul'.  Hto stav³c' znak³, yak³ya
n³choga ne gavorac'?
     - Mozha  mayak by¢  pasta¢leny k³ms'c³ ranej?  Astral¸tchyk³ za¢vazhyl³ yago
s³gnaly,  pavyal³ syudy zorkal¸t ² nespadzyavana trap³l³ ¢ avaryyu.  Dumayu, geta
slushna.
     - Hutchej ramantychna.  A slushna?..  -  Balash pak³va¢ galavoj. - Nagadvae
stary kasm³chny detekty¢.
     Zvychajna  neshmatslo¢ny,   Balash  raptam  zrab³¢sya  gavark³.   Skrut  sa
zdz³¢lennem adznachy¢ getuyu peramenu ¢  pavodz³nah tavarysha.  V³dac',  ³  yago
znahodka vyvela z ra¢navag³.
     - SHto gadac',  -  Skrut pastuka¢ pa  chornaj scyane kulakom,  nascyarozhana
prysluha¢sya,  nedaverl³va paglyadze¢ na svayu ruku, yakaya ¢ pal'chatcy skafandra
vyglyadala to¢staj ³ karotkaj, ³ nya¢pe¢nena skaza¢: - Pustata.
     Balash padysho¢ da scyany, sam pastuka¢.
     - Budzem lamac'? - zapyta¢sya Skrut.
     - Zlamac' prosta.  A shto tam? Hto rab³¢, navoshta? Ty mozhash mne skazac'?
Ne? Dyk c³ maem my prava razburac'?
     Skrut adchu¢, shto log³ka Balasha pachala yago razdrazhnyac'. Kal³ tak dumac',
to  nel'ga  navat  na  chuzhyya  planety apuskacca.  Raptam shto  pashkodz³sh.  ²,
stryml³vayuchy zlosc',  Skrut  pavol'na,  starayuchysya  taksama  byc'  lag³chnym,
zagavary¢:
     - Maem.  Maem  prava.  Na  planece nyama  zhyccya.  Tol'k³  reshtk³ zyamnoga
zorkal¸ta.  Getaya scyana mae  da  yago nejkae dachynenne.  Kal³ geta navat chuzhy
mayak,  to  ¸n  mog  pasluzhyc' prychynaj g³bel³  zyamlyan.  My  prosta abavyazany
davedacca, shto geta takoe!
     Balash sluha¢ ne pyarechachy. Kal³ Skrut skonchy¢, ¸n, zgadzhayuchysya, skaza¢:
     - Adydz³, shavajsya.
     - Davaj ya,  - zapratestava¢ Skrut. - Tabe vesc³ planetal¸t. ² ¢reshce...
YA za¢vazhy¢ agen'chyk.
     - Prava pershaadkryval'n³ka? - usm³hnu¢sya Balash. - Zgodzen.
     Scyana  sapra¢dy  akazalasya  shklyanaya.   Tol'k³  shklo  bylo  specyyal'nae.
Cv¸rdae,  tryvalae, zdol'nae vytrymac' mocny ¢dar. Ul'tragukavym nazhom Skrut
vyraza¢ prahod ³ prasunu¢ galavu.  Uzho nastup³¢ vechar,  ³ ¢ syaredz³ne pyachory
panava¢ zmrok. Skrut pakruc³¢ galavoj. Zaznachy¢, shto praz geta shklo pramenn³
svyatla ³duc' tol'k³ ¢ adnym napramku -  znutry,  ³ kal³ vochy pryvykl³,  ¸n u
dal'n³m kutku za¢vazhy¢ nejkae ¢zvyshenne.  A na ³m... U Skruta mocna zab³lasya
serca.
     - Balash, - pakl³ka¢ ¸n syabra ³ ¢vajsho¢ u pyachoru.
     ¨n ne pamyl³¢sya.  Geta bylo lozha, a na ³m u skafandry lyazha¢... chalavek.
¨n by¢ nezhyvy ³,  v³dac',  da¢no. Skrut pamknu¢sya by¢ rasshp³l³c' skafandr na
chalaveku. Balash spyn³¢ yago:
     - Ne treba...
     Skrut paduma¢, shto sapra¢dy getamu zyamlyan³nu ¢zho n³chym ne dapamozhash. ¨n
pastaya¢,  patryma¢ ruku na yago plyachy, n³by razv³tvayuchysya naza¢s¸dy, ³ pajsho¢
aglyadac' pyachoru.
     Stala ¢zho zus³m c¸mna. Balash uklyuchy¢ l³htar.
     Pyachora byla  amal'  pustaya.  Nyaro¢nyya kamennyya sceny,  tak³  zh  kamenny
lozhak.  Pobach  neshta  padobnae na  stol.  Syam-tam  Skrut  za¢vazhy¢ rask³dany
³nstrument, detal³, vuzly prybora¢, mashyn.
     - Tut pav³nna byc' shov³shcha... - ugolas paduma¢ ¸n.
     - Tak...  - zgadz³¢sya Balash. - CHalavek prazhy¢ u pyachory nyamala. ¨n nedze
tryma¢ svae prypasy.  YAshche pav³nna byc' nedze regeneracyjnaya ¢stano¢ka.  Bez
yae ¸n do¢ga ne vytryma¢ by.
     Shov³shcha bylo  pobach z  lozhkam.  Znajsho¢shy yago,  Balash zno¢  padysho¢ da
zyamlyan³na.  Do¢ga-do¢ga staya¢ nad ³m,  potym pracyagnu¢ ruku ³  dakranu¢sya da
yago  nog.  Pad  nyachutk³m³ ad  ta¢shchyn³  aho¢naga kascyuma  pal'cam³ akazalasya
pustata.  Balash adysho¢ ³ do¢ga glyadze¢ praz prazrystuyu adsyul' scyanu ¢ chornuyu
noch. Potym, ne abarochvayuchysya, papras³¢:
     - Pashukaj... Pav³nny byc' dz¸nn³k³.
     Skrut ne  zdagada¢sya,  shto  tak  uraz³la tavarysha,  ³,  aglyadayuchy n³shy,
raz-poraz k³da¢ na yago nya¢cyamnyya poz³rk³.
     - Vos',  - nareshce znajsho¢ ¸n kasety z kryshtal³kam³, na yak³h kasmana¢ty
zvychajna zap³sval³ ¢s¸, shto l³chyl³ vartym uvag³.
     Skrut patryma¢ ³h u rukah,  n³by ¢zvazhvayuchy, yashche raz zaz³rnu¢ u n³shy ³
zakutk³ pyachory ³ spyta¢:
     - Pachytaem na karabl³?
     - Tut, - adryv³sta k³nu¢ Balash.
     Skrut zdz³v³¢sya nezvychajnaj surovasc³, yakaya praguchala ¢ yago golase. Ale
zgadz³¢sya ³  se¢ na kamen',  yak³,  nape¢na,  nekal³ sluzhy¢ gaspadaru stalom.
Potym  ustav³¢ kryshtal³k³ ¢  gukazdymal'n³k,  yak³  za  mmoga  dzesyac³goddzya¢
³stotna ne  zmyan³¢ sva¸j kanstrukcy³,  padklyuchy¢ racyyu,  kab mozhna bylo chuc'
zap³s u shlemafonah, ³ skaza¢:
     - Gatova...
     Tol'k³ tady Balash pavyarnu¢sya da svyatla - rezk³, rashuchy.
     - Uklyuchaj!  -  zagada¢ ¸n ³ pajsho¢ da lozhka.  Tak ³ staya¢ ¸n uves' chas,
pakul' zyamlyan³n nyaspeshna raskazva¢ pra sva¸ zhycc¸.
     A  ¢  Skruta ne hap³la advag³ stac' pobach z ³m -  ¸n ne mog glyadzec' na
reshtk³ getaga chalaveka,  chyj  razdumny golas  pryglushana ³  pavol'na gucha¢ u
shlemafone.
     Nevynosna  zamarudzhana  cyakl³  m³nuty,   raskryvayuchy  vyal³kuyu  tragedyyu
zorkal¸ta ³ tago, hto zasta¢sya adz³n z vyal³kaga ek³pazha.
     "...Perada  mnoj  vybar,   -   n³by  rayachysya  z  subyasedn³kam,  gavary¢
astral¸tchyk, - pamerc³ zaraz c³ pasprabavac' zhyc'... YA ne agavary¢sya. ²menna
- pasprabavac'.  Geta zhycc¸ ne prynyase mne radasc³.  YA ne zmagu kal³-nebudz'
vyarnucca na  Zyamlyu.  Pra myane,  nape¢na,  n³kol³ n³hto navat ne davedaecca -
na¢rad c³  yak³ karabel' zabrydze ¢  gety ra¸n.  YA  ne zmagu navat vybracca z
pyachory - kosc³ abedzvyuh nog rastrushchany ¢ chas katastrofy. YA ne magu sam sabe
zrab³c' aperacyyu,  bo  kal³  zmog  by  vytryvac' bol',  to  treba mec'  yashche
germetychnuyu kameru -  yae taksama nyama.  Tak³m chynam maya buduchynya - adz³nota,
neruhomasc',  beznadzejnasc'.  Ale ya  ne prymayu smerc'.  Pakul' ya  magu -  ya
pav³nen zhyc'.  Ne tamu, shto ³nstynkt macnejshy za volyu ³ ya chaplyayusya za zhycc¸.
YA pav³nen zhyc', bo ya - chalavek, ³ ¢ myane yashche dzejn³chae mozg..."
     Skrut sluha¢ ³ ¢ya¢lya¢ sabe razb³ty vybuham zorkal¸t,  m¸rtvuyu planetu ³
adz³nokaga skalechanaga chalaveka, yakomu shchasl³vy, a hutchej neshchasl³vy vypadak
padarava¢ zhycc¸ ³  yakomu nalezhala pakutavac' ad  bezdapamozhnasc³ ³  byass³llya
do¢g³ya-do¢g³ya dn³, mesyacy, gady.
     C³ mozha takoe vytrymac' chalavek?  Skrut ne ta³¢sya perad saboj.  Dlya yago
geta  byla  ne  prosta  c³ka¢nasc'.  ¨n  n³kol³ ne  zabyva¢,  yak  gnyala  yago
abmezhavanasc' prastory ¢ zorkal¸ce.  YAna byla n³shto ¢ para¢nann³ z prastoraj
Susvetu.  ² ¢ getaj neadpavednasc³ yamu bachylasya neshta nenatural'nae, varozhae
chalaveku.  Geta prygnyatala.  Skrut razume¢ svoj stan ³ n³choga ne mog z saboj
zrab³c'. Ale yamu bylo lyagchej. Z ³m za¢s¸dy znahodz³l³sya tavaryshy z dzyazhurnaj
zmeny,  yago  aho¢vala  moc  magutnaga  zorkal¸ta.  Dze  bra¢  stojkasc' gety
kasmana¢t?  SHto nadavala yamu s³ly?  Adchuvanne chalavechaj godnasc³?  Ale zh pra
geta ³ Skrut n³kol³ ne zabyva¢...
     "Oh,  yak geta nevynosna,  kal³ dzejn³chae mozg. Ranej mne zdavalasya geta
shchascem,  a zaraz mne chasam hochacca pashukac' nejkuyu tam knopku,  kab hoc' na
³mgnenne vyklyuchyc' mozg, zabycca ³ pazbycca svajgo stanov³shcha".
     Uznya¢shy vochy ¢ chas adnoj z pa¢z, kal³ chulasya tol'k³ patreskvanne racy³,
Skrut za¢vazhy¢ pobach z  lozhkam korpus robata.  ¨n  by¢ latany ³  peralatany.
Zakl¸pk³ ³ shvy na absharpanym metal³chnym korpuse robata,  mozha,  yarchej za ¢s¸
raskryl³  Skrutu  zhudasnuyu  karc³nu  aposhn³h  mesyaca¢  zhyccya  chalaveka,  yak³
stara¢sya pado¢zhyc' ³snavanne svajgo adz³naga pamochn³ka. Gety robat raschysc³¢
chalaveku darogu da pyachory,  nadzejna abstalyava¢ yae, kab chalavek mog zhyc' tam
stol'k³,   skol'k³  hop³c'  energ³³  va  ¢calelyh  akumulyatarah  ³  sonechnyh
batareyah. ², nape¢na, chalavek dzyal³¢sya z robatam, addayuchy yamu bol'shuyu chastku
energ³³, ne zvazhayuchy na svoj holad ³ golad.
     Ale robat ne me¢ chalavechaj vynosl³vasc³.  ¨n zneruhome¢ ranej chalaveka.
Skrut uyav³¢ sabe rospach, yakaya avalodala tady chalavekam...
     N³by vedayuchy naperad ab getyh dumkah Skruta,  chalavek skaza¢:  "S¸nnya ya
zasta¢sya bez Ac³ly..."
     Adna fraza,  ³ n³ slova bol'sh,  n³vodnaj skarg³, nyagledzyachy na toe, shto
dlya yago geta bylo pachatkam kanca.
     Skrut paduma¢,  shto  yamu ne  tak l¸gka budze zrazumec' getaga chalaveka,
zamuravanaga ¢ skale dal¸kaj planety ³ nepah³snaga ¢ sva¸j vol³.  CHalavek ne
spadzyava¢sya,  shto yago kal³-nebudz',  haj sabe ³ paslya smerc³,  znojduc'.  ¨n
razvazha¢  sam  z  saboj,  bo  me¢,  v³dac',  adz³nuyu  slabasc' -  patrebu  ¢
subyasedn³ku.
     - ...Ty chuesh?
     Skrut uzdrygnu¢. Zaduma¢shysya, ¸n uzho ne sluha¢. Zaby¢sya na Balasha.
     - Skrut, ty chuesh? - pa¢tary¢ Balash.
     Skrut  prysluha¢sya,  adnak  ne  adrazu zrazume¢,  chym  vykl³kany vokl³ch
tavarysha.
     "...YA ¢ves' chas dumayu, dze byla nasha pamylka? CHamu ¢zarval³sya ruhav³k³?
Pershyya s³mptomy nepaladak u  ³h z'yav³l³sya,  kal³ my ledz' uvajshl³ ¢  s³lavoe
pole  planety,  My  spadzyaval³sya naladz³c' ruhav³k³,  apynu¢shysya na  cv¸rdaj
glebe.  Ale  spyn³c' reakcyyu ¢zho  ne  ¢dalosya.  Dz³¢na,  yana  ³shla byccam by
pavol'na, ne sc³hayuchy ³ ne narastayuchy. ² raptam skachok, vybuh..."
     U  shlemafone  stala  c³ha.  Skrut  necyarpl³va z³rnu¢  na  gukazdymal'ny
aparat. Balash tryma¢ ruku na vyklyuchal'n³ku.
     - A nam udalosya,  -  z gorychchu skaza¢ ¸n, byccam adchuvayuchy v³nu za toe,
shto ¢ ³h papyaredn³ka¢ - kasmana¢ta¢ - bylo mensh veda¢.
     Skrut adchu¢,  yak yago ahopl³vae nespakoj.  SHto z tago,  shto na Zyaml³ ¢zho
vedayuc',  yak  spyn³c' takuyu reakcyyu?  Dlya  getaga chalaveka geta ¢zho  ne  mae
znachennya.  YAmu vazhna bylo samomu dajsc³ da ³sc³ny, po¢nascyu vykarystac' svoj
yashche zhyvy ³,  v³dac',  magutny rozum,  rashayuchy vyal³kuyu zagadku. Tol'k³ getym
¸n,  pam³rayuchy,  mog peramagchy smerc'.  C³ znajsho¢ ¸n prychynu?  Skrut mahnu¢
rukoj:
     - Uklyuchy...
     "Ale pav³nna byc' rashenne getaj zadachy, yakoga my tady ne bachyl³".
     - Kanechne,  kanechne,  -  shapnu¢ Skrut,  dumayuchy,  shto ³h  aparat vel'm³
marudna zdymae guk.  ¨n  tryvozhy¢sya:  nya¢zho  l¸s  ne  pashle getamu advazhnamu
magutnamu chalaveku pospeh, nya¢zho daremnyya byl³ yago pakuty?
     Skrut hvalyava¢sya,  yak n³kol³ yashche ¢  zhycc³.  A  golas u shlemafone gucha¢
ro¢na,  nepaduladny n³yak³m nya¢dacham.  Z  dnya ¢ dzen' chalavek koratka k³da¢ u
m³krafon:  "N³choga novaga".  ¨n,  v³dac',  mnoga pracava¢,  bo  ¢s¸ radzej ³
radzej traplyal³sya ¢  zap³se razvazhann³.  A mozha,  ¸n byarog energ³yu batarej -
yany zh, yak ³ robat, ne byl³ nevycherpnyya.
     - Bol'sh ne magu! - nervova vyguknu¢ Balash ³ pajsho¢ da vyhada.
     - My mus³m dasluhac',  -  skaza¢ yamu Skrut.  -  Dlya nas mae znachenne ne
sutnasc' yago adkryccya, a sam fakt.
     YAny ¢zho n³choga ne  chakal³ ad asudzhanaga na marudnuyu smerc'.  YAny dumal³
addac' yamu dan³nu yak chalaveku. A ¸n zdz³v³¢ ³h zno¢.
     "Zdaecca, us¸. YA vedayu formulu".
     Treba byc' vyal³k³m matematykam, kab tol'k³ zapomn³c' z adnago razu gety
do¢g³  rad  ³ntegrala¢,   l³chba¢  ³  znaka¢.  CHalavek  prachyta¢  yae,  potym,
paduma¢shy,  pa¢tary¢ bol'sh pavol'na, n³by dayuchy sluhacham magchymasc' udumacca
¢ yae sens. ² raptam pramov³¢ z sumnennem: "C³ ¢s¸ geta?"
     - Us¸!  Us¸! - kryknu¢ Balash, byccam chalavek mog yago pachuc'. - Lyudz³ na
Zyaml³ vyvel³ tvayu formulu...
     Do¢gae shypenne ¢ navushn³kah bylo adkazam Balashu.  CHalavek ma¢cha¢. Mozha,
duma¢,  mozha,  u  yago ne stala ¢zho s³ly,  kab skazac' aposhnyae,  razv³tal'nae
slova, a mozha, uzho l³chy¢ geta slova naogul ne³stotnym, nepatrebnym.
     Ma¢channe  shlemafona¢  bylo  nevynosnym.  Ale  n³  Skrut,  n³  Balash  ne
advazhval³sya vyklyuchyc' aparat.  ²m  zdavalasya,  shto  tym  samym  yany  dachasna
abarvuc' zhycc¸ getaga muzhnaga chalaveka.  Prajshla,  nape¢na, gadz³na. Vyarshyn³
gor pasvyatlel³ - pachyna¢sya dzen'.
     - Treba vyartacca, - skaza¢ Balash, - my beznadzejna pozn³msya.
     - YAshche kryshachku... - papras³¢ Skrut.
     Balash pak³va¢ galavoj,  adchuvayuchy ³ sam,  shto ne mozha pajsc³ adsyul', ne
dachaka¢shysya kanca.
     Patushyl³  l³htar.   Ran³shnyae  svyatlo,  l¸gkae,  svezhae,  pran³kla  praz
zrobleny Skrutam uvahod u pyachoru. Pramen' sonca kranu¢ germashlem chalaveka, ³
tvar yago n³by azhy¢, razgladz³l³sya pakutl³vyya skladk³. Skrut ushap³¢sya, nav¸¢
k³naaparat. ² tut shlemafony azhyl³.
     "Vos' cyaper, zdaecca, us¸".
     Zno¢  praguchala do¢gaya formula,  paslya  pa¢zy chalavek pa¢tary¢ yae.  Dlya
getaga ¸n znajsho¢ s³ly.  ² geta,  v³dac', byl³ yago aposhn³ya namagann³. Aparat
da¢ s³gnal, shto zap³s skonchany.
     - Hto ¸n?  -  spyta¢ Skrut,  dumayuchy nad tym,  chamu geta pasvyatle¢ tvar
Balasha. - Nya¢zho my ne znojdzem dze-nebudz' tut yago ³mya?
     - Ne  vedayu.  Ale ¸n  vyratava¢ nas.  ¨n  zaz³rnu¢ glybej,  chym my.  Ne
vedayuchy yago adkryccya, my na advarotnym shlyahu pa¢taryl³ b l¸s yago karablya.
     Skrut ne by¢ n³ f³z³kam,  n³ matematykam.  ¨n ne mog zrazumec' formuly,
znojdzenaj getym chalavekam. ² yago zus³m zaraz ne hvalyavala, shto yany magl³ ne
vyarnucca. U dal¸k³m kosmase lyudz³ gatovy ³ da getaga.
     ¨n sabra¢ batare³,  daluchy¢ da ³h avaryjnuyu batareyu sa svajgo skafandra
³  padklyuchy¢ da  ¢stano¢k³,  yakaya  ¢nachy svyac³la chyrvonym agen'chykam.  Potym
zavary¢ prarezany nadoechy ¢vahod u pyachoru ³ pabeg daganyac' Balasha.

Last-modified: Sun, 26 Oct 2003 09:53:16 GMT
Ocenite etot tekst: