Uladz³m³r M³kalaev³ch SHyc³k. Germes padkazvae k³runak
---------------------------------------------------------------------
U.SHyc³k. "U chas ne vyarnul³sya", "Mastackaya l³taratura", M³nsk, 1975
OCR & SpellCheck: Zmiy (zmiy@inbox.ru), 20 l³penya 2003 goda
---------------------------------------------------------------------
Projdze chas, z zyamnyh kasmadroma¢ voz'muc' start vyal³znyya zorkal¸ty ³
nak³ruyucca da dal¸k³h galaktyk.
Magchyma, geta adbudzecca ¢zho ¢ nastupnym stagoddz³, magchyma, znachna
paznej. Ale nasha mara ne hocha chakac', my ¢zho cyaper hocham vedac', shto
napatkae byasstrashnyh astral¸tchyka¢ u byaskoncaj prastory. Ab ³h prygodah,
l¸se ³ znahodkah raskazvaecca ¢ getym zborn³ku fantastychnyh apavyadannya¢.
Dva dn³ hadz³¢ Sashka SHaraj nasupleny, pahmury, z nam³ amal' ne
razma¢lya¢. ² M³shka Patupchyk, ³ ya razumel³ ¢s¸ ³ staral³sya taksama zal³shne ne
chaplyacca da syabra. Nape¢na, na yago mescy my byl³ b ne lepshyya: metal³chnaya
plasc³nka, padobnaya na l³sc³k serabrystaj tapol³, tak ³ ne azhyla, ³ navat
taya peradacha, shto ¢ya¢lyalasya nam ledz' ne vestkaj z glyb³n' Susvetu,
zdavalasya zaraz m³razhom. Kab ya sam na svae vochy ne bachy¢ na ekrane tago
dz³¢naga chalaveka syarod padvodnaga dvoryka, n³zavoshta ne pavery¢ by, shto
geta pra¢da. A ¢s¸ Sashka. Sob³la yamu sapsavac' usyu spravu. SHto za chalavek?
N³yakaj vytrymk³!
Zanyatyya getym³ klopatam³, my neyak zabyl³sya, shto nabl³zhaecca kanec
navuchal'naga goda. Pa ¢s³h asno¢nyh pradmetah - matematycy, f³z³cy, move,
g³story³ - zal³k³ ¢zho zdal³ ranej, yashche napradvesn³. Ale zastava¢sya ekzamen
na vol'nuyu temu, vel'm³ sur'¸zny, yak ³ mae byc' u s¸mym klase. Temu my ne
vedal³, yae pav³nen by¢ dac' nasta¢n³k. A ¸n nam ne patura¢ da getaga chasu, ³
pa ¢syamu bylo v³dac' - ne zb³ra¢sya rab³c' sk³dak ³ nadalej. Z tago chasu,
kal³ ¸n, vysluha¢shy nash raskaz pra neveragodnyya s³gnaly z kosmasu, zagadkava
¢sm³hnu¢sya, my yago chamus'c³ ne sustrakal³: nyajnachaj raspraco¢va¢ na nashy
galovy nejkuyu skladanuyu ekzamenacyjnuyu temu.
Sashka, yak zvychajna, ne zdole¢ do¢ga nas³c' kry¢du ¢ syabe, pryjsho¢ ³
skaza¢:
- Patreben drug³ l³sc³k.
YA ledz' ne razzlava¢sya. YAk³ razumn³k! Treba bylo azh dva dn³ pazbyagac'
nas, kab geta prydumac'.
- Davaj za¢tra shodz³m, - pracyagva¢ Sashka, - pakul' nasta¢n³ka nyama. YA
c³kav³¢sya, ¸n kudys'c³ paeha¢.
- Kudy geta my pav³nny z taboj ³sc³? - ya ne mog shavac' ³ron³³.
- Na vozera, - yak byccam ya ¢zho zgadz³¢sya, spakojna rastlumachy¢ Sashka. -
Magu adz³n pajsc³, ne bojsya. Ale razam abavyazkova neshta znojdzem.
YA veda¢, shto ¸n ne bayazl³vec. YA n³kol³ ne zabudu, yak ¸n adnojchy zalez u
val'er da tygra ³ an³ kropel'k³ ne spaloha¢sya. A tut dyk ³ zus³m nyama chago
bayacca. Adnak mne ne padabalasya Sashkava manera rashac' us¸ za ³nshyh.
- Nak³dal³ tam, - agryznu¢sya ya, - byary vyal³kuyu torbu.
Hlopec, n³by ne zrazume¢, z³rnu¢ z dakoram.
- Porha¢ka ty, V³c'ka, toe ³ byaresh, shto samo ¢ ruk³ leze.
Geta bylo nespravyadl³va. Bo kal³ kazac' pa-shchyrasc³, dyk menav³ta Sashku
n³kol³ ne hapala cyarpennya. YAk vos' z ma³m l³sc³kam, ³ ya kryknu¢:
- Sam ty verhaglyad!
My paspel³ ¢zho skazac' adz³n adnamu nekal'k³ pryemnyh slo¢, yak raptam
adchyn³l³sya dzvery. U kal³dory staya¢ nasta¢n³k, z-pad yago ruk³ vyglyada¢ M³shka
Patupchyk, a zzadu v³dnelasya yashche nechaya f³gura.
My z Sashkam peraglyanul³sya, ³ tut ya pazna¢ trecyaga. Geta by¢ robat
Germes. Toj samy, yakoga my bachyl³ na ekrane praektara, kal³ nasta¢n³k
raskazva¢ pra sva¸ adz³nae kasm³chnae vandravanne. YA m³zhvol³ para¢na¢ ³h -
nasta¢n³ka ³ Germesa. YAk n³ dz³¢na, pastarel³ abodva - chalavek ³ mashyna.
CHalavek bolej, hacya ¢ toj chas, kal³ yany byl³ znyatyya na pl¸nku, chalavek by¢
malen'k³m hlopchykam.
- Syadajce, - skaza¢ nasta¢n³k, - ¸sc' vazhnaya razmova.
My sel³. A Germes tol'k³ pryh³nu¢sya da vushaka, zus³m yak chalavek,
kasmana¢t u skafandry. Navat galava, kruglaya, z paloskam³ na plastyku - dlya
vachej, vushej ³ rota - nagadvala germashlem.
- Pra l³sc³k n³choga ne davedal³sya? - spyta¢ nasta¢n³k.
- Dyk Sashka... - pacha¢ by¢ M³shka.
- Ne budzem shukac' v³navatyh, - spyn³¢ yago nasta¢n³k, - zojmemsya
ekzamenam.
- U-ra-a! - padhap³¢sya Sashka.
Us¸-tak³ ¸n vel'm³ nyavytrymany chalavek. Dumayu, u kasmana¢ty yago ne
voz'muc', tam nervovyh ne lyubyac'.
Nasta¢n³k pachaka¢, pakul' SHaraj supako³cca, z³rnu¢ na myane ³ skaza¢:
- Tema ekzamenu, V³cya, zvyazana z tva¸j znahodkaj na dne vozera.
YA taksama zaraz mog zakrychac' "ura", ya me¢ na geta bol'shyya padstavy,
chym Sashka. Ale ya prama¢cha¢. Astral¸tchyk pav³nen byc' strymanym u sva³h
pachuccyah, a ya spadzyava¢sya, shto, nyagledzyachy n³ na shto, budu ³m. YA tol'k³
z³rnu¢ na nasta¢n³ka.
- Zadanne, - rastlumachy¢ ¸n, - raskryc' tayamn³cu l³sc³ka. Uvodnaya
nastupnaya: "Vy na nevyadomaj planece. Planeta - geta vozera. L³sc³k - slyady,
magchyma, razumnaj cyv³l³zacy³. Zadacha - pacverdz³c' geta c³ abvergnuc'".
Term³n - try dn³. U dapamogu vam prydadzeny k³bernetychny robat Germes.
Uzradavanyya, my navat ne zdz³v³l³sya, chamu nash nasta¢n³k nareshce parushy¢
sva¸ prav³la ne gavaryc' pra kosmas. Nam padumalasya, shto ¸n pavery¢ u s³gnal
z galaktyk³, yak³ trap³¢ na Zyamlyu praz moj l³sc³k serabrystaj tapol³.
Kal³, da¢shy zadanne, nasta¢n³k pajsho¢, my yashche kryhu pasprachal³sya.
M³shka hace¢ adprav³cca na vozera nyajnachaj yak na sva³m h³stk³m plyce. Ma¢lya¢,
pav³nen byc' element nebyaspek³. YA, ³ tut myane nechakana padtryma¢ Sashka,
l³chy¢, shto spravu treba stav³c' na bol'sh sal³dnuyu asnovu. My - kasmana¢ty ³
tamu pav³nny byc' tehn³chna ¢zbroenym³, yak sapra¢dnyya pakarycel³ prastory.
Treba ¢zyac' kacer z kayutaj ³ rady¸stancyyaj. Magchyma, M³shka ne zda¢sya b tak
hutka. Ale zaraz nas bylo chacv¸ra. Germes, nape¢na, perabra¢shy ne adz³n
dzesyatak varyyanta¢, sh³l³¢sya na nash bok. A Germesu, yak³ pamaga¢ kasmana¢tam
u sapra¢dnym pal¸ce, M³shka pyarechyc' ne advazhy¢sya.
Sledapytam by¢ ya. Na tym mescy, dze ya ¢ m³nuly raz uvahodz³¢ u vadu,
spyn³¢ hlopca¢ ³ zagada¢ us³m padryhtavac' akvalang³. Sashka zaragata¢.
- ² Germesu?! - azh dav³¢sya ¸n, tak yamu stala smeshna.
Tol'k³ ya by¢ adkry¢ rot, kab vysmeyac' yago samoga, yak pada¢ golas robat:
- Moj korpus germetychny.
Sashka perasta¢ smyayacca. A ya paduma¢, shto tak yamu ³ treba. Malajchyna
Germes. Geta zh kozhny pachatkovec vedae, shto kasm³chny robat ne ba³cca n³yakaga
shkodnaga asyaroddzya.
Bez prygod nasha nevyal³kaya ekspedycyya dabralasya da tago padvodnaga
pasel³shcha, yakoe ya znajsho¢ u m³nuly raz. Do¢ga blukal³ pam³zh razburanyh
dvoryka¢, zahodz³l³ ¢ ru³ny, dze nekal³ bylo lyudskoe zhytlo. YA ¢ya¢lya¢ sabe
getyya damy - nevyal³chk³ya, na try c³ dva pakojchyk³, ³ chamus'c³ zajzdrosc³¢ ³h
kol³shn³m zhyharam. Bylo ¢ getaj starada¢nasc³ neshta hvalyuyuchae, tayamn³chae.
YA ne zdz³v³¢sya, kal³ Sashka n³by zdagada¢sya pra mae dumk³ ³ skaza¢:
"Antychnaya epoha". Tol'k³ zaznachy¢, shto my raptam pachal³ dumac' adnol'kava.
U nas byl³ prybory dlya razmovy ¢ vadze, ³ my pachal³ abmyarko¢vac'
zdagadk³.
- Cyaper ya razumeyu, - garachy¢sya Sashka, - chamu n³hto ne chu¢ pra chuzhynca¢,
yak³ya prylyatal³ na Zyamlyu. Geta bylo vel'm³ da¢no, da nashaj ery, kal³ lyudz³ ne
magl³ ³h zrazumec'. Ale yany pak³nul³ pra syabe znak dlya paznejshyh pakalennya¢.
² V³c'ka znajsho¢ gety znak.
Suprac' getaga mne pyarechyc' ne hacelasya, dy ³ M³shka, v³dac', zgadzha¢sya
z Sashkam. Bo g³poteza byla nadta pryvabl³vaya. My tak zahap³l³sya ¸yu, shto
zus³m zabyl³sya na Germesa ³ ne sachyl³ za yago pavodz³nam³.
A robat ne trac³¢ chasu, nashy zdagadk³ yago ne c³kav³l³, yamu patrebny
byl³ tol'k³ fakty. Ne¢zabave ¸n papyaredz³¢ nas, shto zarad balona¢ pamenshy¢sya
napalav³nu. My admahnul³sya. Ale praz nekal'k³ hv³l³n ¸n raptam ashalam³¢ nas.
U shlemafonah praguchala: "L³sc³k serabrystaj tapol³".
My pavyarnul³sya ³, zdaecca, m³zh tyh samyh zamshelyh asl³zlyh kamennya¢
ubachyl³, yak pad svyatlom Germesavaga l³htara neshta bl³snula. YA pazna¢ svoj
l³sc³k. Voka ¢ Germesa bylo pran³kl³vae, dakladnae, a pamyac' yashche, v³dac',
lepshaya: ¸n ne zaby¢ majgo raskazu.
Vyadoma, my bol'sh ne magl³ tut zastavacca. My pav³nny byl³ ³mchac' da
svajgo telepry¸mn³ka z a¢tamatychnaj nastrojkaj. Germes neshta bubne¢ sabe,
n³by hace¢ nas zatrymac'. Ale yago n³hto ne sluha¢.
Praz yakuyu gadz³nu Sashka ¢zho naladzhva¢ pry¸mn³k, zluchayuchy antenu z
serabrystaj metal³chnaj plasc³nkaj, yakaya mela formu tapolevaga l³sc³ka. My z
M³shkam, vyadoma, byl³ pobach, a Germes, yak nadoechy, staya¢, pryh³nu¢shysya da
vushaka.
Geta byla hvalyuyuchaya hv³l³na. My dryzhal³ ad necyarpennya, ad boyaz³, shto
zno¢ budze nya¢dacha.
Nareshce ekran zasvyac³¢sya, n³by vyarnu¢shy nas na dno lyasnoga vozera.
Pakazal³sya zna¸myya ru³ny padvodnaga pasel³shcha. Vos'-vos' pav³nen by¢
z'yav³cca, yak tady, chalavek. ² raptam ekran patuh. Gety l³sc³k me¢, nape¢na,
yashche menshy zapas ³nfarmacy³. My pryjshl³ ¢ rospach.
- Vaz'm³! - praguchala ¢ pako³.
My yashche ne pryvykl³ da golasu svajgo k³bernetychnaga pamochn³ka ³
neda¢menna kruc³l³ galovam³: hto geta tut?
- Vaz'm³! - Germes adarva¢sya ad dzvyarej ³ zrab³¢ krok da stala,
trymayuchy na raskrytaj dalon³ yashche adz³n l³sc³k.
Sashka shap³¢ yago, ³rvanu¢sya da telepry¸mn³ka, ale zatryma¢sya ³ skaza¢:
- Ty dobry hlopec, Germes!
Robat n³choga ne adkaza¢, yago ne pragram³raval³, kab reagava¢ na
pahvalu. Ale ¢s¸ ro¢na ¸n by¢ malajchyna.
Zno¢ svyac³¢sya ekran. Zno¢ na ³m v³dne¢sya chalavek, apranuty ¢ prosty ³
prygozhy kascyum, padobny na suchasny sparty¢ny, ³ neshta gavary¢.
Hutchej za ¢s¸ ³nfarmacyjny zmest nashaga l³sc³ka by¢ abmezhavany. Bo
ne¢zabave ³ geta peradacha skonchylasya amal' na tym zha kadry, dze chalavek
pachyna¢ gavaryc'.
- Ale ya cyabe perah³tru, - Sashka adshpurnu¢ l³sc³k ad syabe ³ necyarpl³va
kryknu¢ robatu: - Daj yashche adz³n! - duma¢, v³dac', shto ¢ tago ³h nevycherpny
zapas.
- Ne treba, - nechakana zapyarechy¢ Germes. - Kryn³ca vypramen'vannya na
pa¢dn¸vym ushodze, adh³lenne try gradusy ad merydyyana, adleglasc' pyac'dzesyat
k³lametra¢.
- SHto ty tam plyacesh, - uzlava¢sya Sashka.
² ya gatovy by¢ daluchycca da yago, paduma¢shy, shto nezdarma robata sp³sal³
z kasm³chnaga flotu.
Adz³n M³shka, zdaecca, us¸ yashche very¢ Germesu.
- Dze, dze? - perapyta¢ ¸n ³ raptam vypal³¢: - Arhealag³chnaya stancyya!
Germes udakladn³¢:
- Treba praveryc'.
Bez nathnennya adprav³l³sya my ¢ novae padarozhzha. YAno ne abyacala n³choga
c³kavaga. M³shka adrazu razb³¢ Sashkavu g³potezu ab kasm³chnyh pryshel'cah ³
skaza¢, shto arheolag³, nape¢na, pamagayuc' k³noshn³kam zdymac' f³l'm pra
starazhytnuyu Zyamlyu. Badaj, ¸n me¢ racyyu. ² ya sprabava¢ supako³c' syabro¢ - my
zh zdadz³m ekzamen, bo zadanne nasta¢n³ka vykanal³.
YA ne pamyl³¢sya nakont ekzamenu. Tol'k³ daremna tak pes³m³stychna
glyadzel³ naperad mae hlopcy. Toe, pra shto my davedal³sya ¢ arheolaga¢,
akazalasya ne mensh c³kava, chym kasm³chnyya gosc³.
Vozera sapra¢dy ¢tvarylasya pyac' gado¢ tamu nazad paslya mocnaga
zemletrasennya. Vuchonyya zac³kav³l³sya reshtkam³ starazhytnaj cyv³l³zacy³, yakaya
paslya pracyaglaga znahodzhannya ¢ zyaml³ adkrylasya na dne. Ale yany zaraz zus³m
ne pamagal³ k³noshn³kam rab³c' g³starychny f³l'm. YAny pracaval³ na syabe.
Nyada¢na by¢ vynajdzeny sposab zdymac' adb³tk³ tago, shto nekal³ da¢no bachyl³
pradmety m¸rtvaj pryrody. Vos', vykarysto¢vayuchy gety sposab, arheolag³ ³
prymus³l³ zagavaryc' kamenn³ da¢nyaga pasel³shcha. Hval³ z adb³tkam³ ³ pryma¢
nash telepry¸mn³k. Arheolag³ abyacal³ pakazac' nam paslya kan³kula¢ f³l'm.
A l³sc³k³?.. YAny ne mel³ da getaga n³yakaga dachynennya. Hoc' u svoj chas ³
¢prygozhval³ partaly myascovyh budynka¢. ² yany zus³m ne vypramen'val³, yak my
dumal³. Germes pra geta hutka zdagada¢sya. Ale na toe ¸n ³ me¢ elektronny
mozg, kab ul³chvac' use magchymyya varyyanty...
Nasta¢n³k pastav³¢ nam na ekzamene stano¢chuyu adznaku. Adnak ne geta
¢zradavala nas. V³nshuyuchy z perahodam u vos'my klas, ¸n raptam skaza¢:
- Mne dazvol³l³ z vam³ ekskurs³yu na Mesyac.
Geta bylo cudo¢na ³ nechakana. Ale navat Sashka ¢ toj raz ne zakrycha¢
"ura". Tol'k³ skaza¢:
- A Germesa voz'mem?
- A shto, h³ba ¸n zasumava¢ pa prastory? - usm³hnu¢sya nasta¢n³k.
A mne zda¢sya nejk³ prytoeny bol' u getaj yagonaj usmeshcy. V³dac', pa
kosmasu sumuyuc' ne tol'k³ robaty.
Last-modified: Sun, 26 Oct 2003 09:53:16 GMT